Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Tshipatshila tshia dinyoka

Tshipatshila tshia dinyoka

Tshipatshila tshia dinyoka

NTSHINYI tshidi tshikuluila mu mutu paudi umvua muaku “dinyoka”? Nkonga-miaku kampanda udi umvuija dinyoka bu mushindu wa kusaka bantu ku ditumikila mikenji anyi mêyi a bikadilu bimpe ne kubakengesha padibu kabayi baatumikila. Nansha mudi diumvuija edi kadiyi dimuepele didi dilelela, bantu ba bungi lelu badi ne mmuenenu mubi wa muomumue pa bidi bitangila dinyoka kayi dionso.

Kadi Bible udi umvuija dinyoka mu mushindu mukuabu. Solomo Mukalenge wa meji wakafunda ne: “Muananyi, kubengi dinyoka didi [Yehowa] ukutumina.” (Nsumuinu 3:11, MMM) Mêyi aa kaena akula bua dinyoka mu mushindu mualabale to, adi akula bua ‘dinyoka dia Yehowa,’ mbuena kuamba ne: dinyoka didi dishindamene pa mêyi manene a Nzambi. Anu dinyoka dia nunku ke didi difila mabenesha a mu nyuma, ne didi mene disankisha. Kadi dinyoka didi dishindamena pa ngenyi ya bantu ne didi dibengangana ne mêyi manene a Yehowa ditu misangu ya bungi dibi. Ke bua tshinyi bantu ba bungi badi ne mmuenenu mubi pa bidi bitangila dinyoka.

Bua tshinyi badi batukankamija bua kuitaba dinyoka dia Yehowa? Mu Bible, dinyoka dia Nzambi mmushindu udiye uleja dinanga diende kudi bantu badiye mufuke. Ke bualu kayi Solomo wakamba kabidi ne: “[Yehowa] udi utandisha muntu udiye munange, bu mudi tatu unyoka muanende udiye munange.”​—Nsumuinu 3:12, MMM.

Dishilangana didi pankatshi pa dinyoka ne dikengesha muntu

Dinyoka didibu baleje mu Bible didi diumvuija malu a bungi: kubela, kulongesha, kutandisha, kupingaja muntu mu njila muimpe ne nansha mene kumukengesha. Kadi mu mishindu yonso eyi, dinyoka dia Yehowa ndienzeja ku dinanga ne didi ne tshipatshila tshia kuambuluisha eu udi udipeta. Dinyoka dia Yehowa kaditu anu ne tshipatshila tshimuepele tshia kukengesha muntu nansha.

Kadi ku lukuabu luseke, manyoka a kudi Nzambi kaatu misangu yonso ne tshipatshila tshia kupingaja muntu mu njila muimpe anyi kumulongesha to. Tshilejilu, anu dituku divua Adama ne Eva benze mpekatu adi, bakatuadija kukenga bua buntomboji buabu. Yehowa wakabipata mu mparadizu wa mu budimu bua Edene ne bakabangisha kusama ne kukulakaja bua dipanga bupuangane. Kunyima kua bidimu bivule bia makenga, bakafua bua kashidi. Malu onso aa avua bushuwa manyoka avua afumina kudi Nzambi, kadi kaavua manyoka avua ne tshipatshila tshia kubapingaja mu njila muimpe to. Bu muvua Adama ne Eva benze mpekatu ku bukole ne kabayi banyingalale, kabavua mua kubapingaja mu njila muakane to.

Mu miyuki mikuabu idi ilonda manyoka avua afumina kudi Yehowa tudi mua kutela Mvula wa kabutu wa mu matuku a Noa, dibutuka dia Sodoma ne Amola ne dibutula dia tshiluilu tshia bena Ejipitu mu Mbuu Mukunze. Malu avua Yehowa muenze aa kaavua ne tshipatshila tshia kubela anyi kulongesha bavua baapete nansha. Mupostolo Petelo wakafunda bua manyoka a kudi Nzambi aa ne: ‘Bikalaye kayi muengeleke ba pa buloba ba kale, kadi wakalama Noa, muambi wa malu mimpe ne bantu bakuabu muanda mutekete pakatumaye mâyi manene pa buloba bua bantu babi; ne pakandamushaye misoko ya Sodoma ne Amola butue bua kapia, wakayipisha ne dibutuka, wakayivuija bu tshifuanyikiji kudi bantu balualua kupidia Nzambi.’​—2 Petelo 2:5, 6.

Mmu mushindu kayi muvua manyoka au mikale ‘tshifuanyikiji kudi bantu balualua kupidia Nzambi’? Mu mukanda uvua Paulo mutumine bena Tesalonike, wakafunkuna matuku etu aa bu tshikondo tshikala Nzambi mua ‘kudisombuela kudi bantu badi kabayi bamanye Nzambi ne kudi badi kabayi batumikila lumu luimpe’ ku butuangaji bua Muanende Yezu Kristo.’ Paulo wakamba kabidi ne: ‘Buobu aba nebapete dikenga, dibutuka dia tshiendelele mene.’ (2 Tesalonike 1:8, 9) Bidi bimueneka patoke ne: dikenga dia nunku kadiena ne tshipatshila tshia kulongesha anyi kulengeja ngikadilu wa badi badipeta to. Kadi padi Yehowa ulomba batendeledi bende bua kuitaba dinyoka diende, kêna wakula bua dikengesha dia bantu badi kabayi banyingalala bua mpekatu yabu to.

Mbia mushinga bualu Bible kêna uleja Yehowa bu mukengeshi wa bantu bua malu mabi abu to. Kadi udi umuleja pa tshibidilu bu mulongeshi wa dinanga ne wa lutulu. (Yobo 36:22; Musambu 71:17; Yeshaya 54:13) Eyowa, dinyoka dia Nzambi didiye ufila bua kupingaja muntu mu njila muakane ditu misangu yonso difidibua ne dinanga ne lutulu. Bu mudi bena Kristo bambanye tshipatshila tshia dinyoka, badi baditaba ne badifila kabidi mu mushindu muimpe.

Dinyoka dia baledi ba dinanga

Bantu bonso mu dîku ne mu tshisumbu tshia bena Kristo badi ne bua kumanya tshipatshila tshia dinyoka. Nangananga aba badi ne bukokeshi kampanda, bu mudi baledi, badi ne bua kumanya tshipatshila etshi. Nsumuinu 13:24 udi wamba ne: “Muntu udi kayi ututa muanende lukodi kena mumunange, kadi udi munange muanende udi umunyoka.”​—MMM.

Mmunyi mudi baledi ne bua kunyoka bana babu? Bible udi wamba ne: ‘Nuenu batatu, kanufuishi bana benu balela tshiji; nubadiundishe bimpe ne dibela ne didimuija bia Mukelenge.’ (Efeso 6:4) Mubelu eu udi usanganyibua kabidi mu mêyi aa: ‘Nuenu batatu, kanufikishi munda mua bana benu, bua mitshima yabu kayibungami.’​—Kolosai 3:21.

Baledi bena Kristo badi bamanye tshipatshila tshia dinyoka kabakuikala ne tshikisu to. Mêyi adi mu 2 Timote 2:24 adi mua kuikala kabidi ne mushinga bua mushindu udi baledi banyoka bana babu. Paulo wakafunda ne: ‘Mupika wa Mukalenge kêna ne bua kutandangana, kadi ikale biende ne kalolo kudi bantu bonso, ikale muakane mua kuyisha bantu.’ Biji bia tshianana tshianana, diela mbila ne mêyi a bipendu ne adi apepejangana ki ndinyoka dia dinanga ne kaena ne muaba mu nsombelu wa muena Kristo to.​—Efeso 4:31; Kolosai 3:8.

Dinyoka dia baledi ki ndikengesha muana lukasa ne dîsu dikole to. Bana ba bungi batu dijinga ne kubambuluila mibelu bua kulengejabu ngenyi yabu. Nunku baledi badi ne bua kuangata mêba a bungi, kuikala ne lutulu ne kuela meji bikole bua mushindu udibu mua kufila dinyoka. Badi ne bua kuvuluka ne: badi ne bua kukolesha bana babu mu ‘dibela ne didimuija bia Mukalenge.’ Ebi bidi biumvuija dilongesha didi dinenga bidimu bia bungi.

Balami bena Kristo badi banyoka ne mutshima mupuekele

Malu atudi tufuma ku diamba aa adi atangila kabidi bakulu bena Kristo. Bu mudibu balami ba dinanga, badi benza muabu muonso bua kukolesha tshisumbu pa kulongesha, kuludika ne kutandisha padibi bikengela. Padibu benza nunku, badi baleja ne: mbavuluke tshipatshila tshilelela tshia dinyoka. (Efeso 4:11, 12) Buobu bikale bashindamena anu pa kufila kua manyoka makole, nebikale bakengesha patupu badi bapambuka, ne kushikila amu apu. Dinyoka dia Nzambi didi dilomba malu a bungi. Basakibue ku dinanga, bakulu badi bananukila bua kuambuluisha bantu badi bapambuke. Bu mutubu baditatshisha bulelela, batu misangu mivule balongolola matuku a bungi a kukolesha ne kulongesha bana babu.

Bilondeshile mubelu udi mu 2 Timote 2:25, 26, nansha padi bakulu bapetangana ne aba badi kabayi badiakaje bua kuitaba dinyoka, badi ne bua kulongesha ne ‘mutshima mupuekele.’ Mvese eu udi uleja tshipatshila tshia dinyoka, wamba ne: ‘Bumue Nzambi neakudimune mitshima yabu ku dimanya dia bualu bulelela; ne buobu nebapingane ku meji mapole, bamane kudilupula mu mateyi a Diabolo.’

Imue misangu mu tshisumbu, bitu bikengela kuipata bantu badi benza malu mabi kadi kabayi banyingalala. (1 Timote 1:18-20) Tudi ne bua kumona bualu ebu budi kabuyi ne bilele munda muabu bu dinyoka, kadi ki ndikengesha dia muntu to. Ku musangu ne ku musangu, bakulu batu badienzeja bua kuya kutangila bantu bipata badi kabayi badine ne kasuki mu malu mabi. Patu bakulu bakumbula bantu bipata nunku, badi benza malu mu diumvuangana ne tshipatshila tshilelela tshia dinyoka pa kuleja bidia bidi muntu ne bua kuenza bua kupingana mu tshisumbu tshia bena Kristo.

Yehowa udi Mulumbuluishi Mupuangane

Baledi, balami bena Kristo ne bantu bakuabu badi ne bukokeshi budi Bible ubapesha bua kufila dinyoka badi ne bua kuangata bujitu buabu ebu ne mushinga wa bungi. Kabena mua kuangata diakamue bakuabu bu bena mutu mukole badi kabayi mua kuitaba mibelu to. Nunku, dinyoka diabu kadiena ne bua kuikala bu dia kukengesha muntu bua kudisombuela nansha.

Bulelela, Bible udi wakula bua Yehowa bu eu walua kufila dikenga dikole ne dia ndekelu. Bible udi wamba ne: ‘Mbualu bua buowa bua kupona mu bianza bia Nzambi udi ne muoyo.’ (Ebelu 10:31) Kadi muntu nansha umue kêna ne bua kudifuanyikija ne Yehowa mu muanda eu anyi mu mukuabu to. Nunku muntu nansha umue kêna ne bua kumona ne: mbualu bua buowa bua kupona mu bianza bia muledi anyi bia mukulu kampanda mu tshisumbu.

Yehowa udi mumanye mua kufila dinyoka ne nkatshinkatshi, kadi ki bantu to. Nzambi udi mua kubala tshidi mu mutshima wa muntu padiye umunyoka ne kumanya ni mmukumbanyine dikenga dikole dia ndekelu. Kadi bantu kabena mua kukosa tshilumbu nunku to. Bua bualu ebu, padibi bikengela kunyoka muntu, aba badi ne bukokeshi ebu badi ne bua kunyoka misangu yonso ne tshipatshila tshia kumupingaja mu njila muimpe.

Tuitabayi dinyoka dia Yehowa

Tuetu buonso tudi dijinga ne dinyoka dia Yehowa. (Nsumuinu 8:33) Bulelela, tudi ne bua kujinga dinyoka didi dishindamena mu Dîyi dia Nzambi. Patudi tulonga Dîyi dia Nzambi, tudi mua kuitaba dinyoka didi difumina buludiludi kudi Yehowa ku diambuluisha dia Bible. (2 Timote 3:16, 17) Kadi kudi bikondo bikuabu bituapeta dinyoka dia kudi bana betu bena Kristo. Tuetu bamanye tshidibu batupeshila dinyoka adi nebituambuluishe bua kuditaba ne muoyo mujima.

Mupostolo Paulo wakamba ne: “Bushuwa, diba didibo banyoka muntu, dinyoka didi dimueneka bu bualu bua dibungama, kabuyi bua disanka.” Wakamba kabidi ne: “Kadi pashishe didi dipetesha bavua badipete tshimuma tshia bupole ne buakane.” (Ebelu 12:11, MMM) Dinyoka dia Yehowa didi dileja dinanga dikole didiye nadi kutudi. Nansha tuetu bapete dinyoka anyi badipeshe muntu, tuikalayi bavuluke tshipatshila tshia dinyoka dia Nzambi ne tulondayi mubelu wa meji wa mu Bible eu: “Kuata diyisha [anyi dinyoka] bikole, kudilekedi nansha; udilame, bualu bua didi muoyo webe.”​—Nsumuinu 4:13.

[Bimfuanyi mu dibeji 21]

Nzambi udi unyoka benji ba mpekatu badi kabayi badilengeja bua kubamuenesha kasuba, kadi ki mbua kubapingaja mu njila muakane

[Bimfuanyi mu dibeji 22]

Basakibue ku dinanga, bakulu badi bapitshisha mêba a bungi bua kuenza makebulula ne kuambuluisha aba badi bapambuke

[Bimfuanyi mu dibeji 23]

Ne lutulu ne dinanga, baledi badi bakolesha bana babu ne ‘dibela ne didimuija bia Mukalenge’