Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Diangata mapangadika, mbualu bukole budi kabuyi kuepuka!

Diangata mapangadika, mbualu bukole budi kabuyi kuepuka!

Diangata mapangadika, mbualu bukole budi kabuyi kuepuka!

NAPOLÉON BONAPARTE (mfumu wa ditunga dia France wa mu bidimu bia 1800) wakamba dimue dituku ne: “Kakuena tshintu tshidi tshikole, ne kabidi tshia mushinga wa bungi bu kuikala mukumbane bua kuangata dipangadika to.” Bu mutu pa tshibidilu bantu basue kuikala kudilombola mu nsombelu wabu, udi mua kuitaba mêyi avua mfumu eu muambe aa. Kadi bantu mbafike ku dimona se: ki mbipepele bua kuangata mapangadika to.

Nansha biobi bikole anyi bitekete, kuangata mapangadika mbualu budi muntu kayi mua kuepuka to. Dituku dionso tudi ne mianda idi ikengela kuangatshila mapangadika. Patudi tubika mu dinda, tudi ne bua kuangata dipangadika dia tshitudi ne bua kuvuala, kudia mu dinda amu, ne mushindu utuenza malu makuabu a dituku adi dijima. A bungi a ku mapangadika atudi tuangata aa atu a mushinga mukese. Katutu nansha tutamba kuelelaku meji bikole to. Ku mpukapuka tutu tushala tshitabela butuku bua kuelela meji pa mapangadika aa bua kujadika ni avua a malenga anyi mabi to.

Ku kuluabu luseke, amue mapangadika adi alomba malu a bungi. Bansonga ba bungi pa buloba badi ne bua kupangadika bua tshikalabu ne bua kuenza. Badi ne bua kupangadika tulasa tudibu ne bua kulonga ne bungi bua bidimu bia dilonga. Nansha ku tototo nansha ku ndandanda, ba bungi ba kudibu nebasungule bua kusela anyi kushala bajike. Bua aba badi basungula bua kusela, badi ne bua kudiebeja ne: ‘Nkadi muntu mukole ne mukumbane bua kubuela mu dibaka anyi? Mmuntu wa mushindu kayi undi musue bua kuselangana nende, anyi mmuntu wa mushindu kayi undi nende dijinga menemene?’ Dipangadika dia kusungula utudi mua kubuela nende mu dibaka didi ne bukole bua bungi menemene.

Bu mutudi mua kupeta disanka bilondeshile mapangadika atudi tuangata, nanku mbimpe tuangate mapangadika ne meji mu malu manene atudi nawu. Bamue bantu badi badiumvua mudibu bakumbane bua kuangata mapangadika a mushindu eu ne bafika too ne ku dibenga diambuluisha padibu babapeshadi. Kuenza nunku mmuanda wa meji anyi? Tuanji tumonayibi.

[Mêyi a dianyisha bua tshimfuanyi mu dibeji 3]

Napoléon: Tshiangata mu mukanda wa The Pictorial History of the World