Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Malaya audi mua kuitaba

Malaya audi mua kuitaba

Malaya audi mua kuitaba

MIKA muprofete wa Nzambi uvua mumanye ne: malaya a bantu kaatu akumbana misangu ya bungi to. Mu tshikondo tshiende, kabavua nansha mua kueyemena mulunda wa pa muoyo misangu yonso bua ne: akukumbaja mêyi ende to. Ke Mika kudimuija ne: ‘Kueyemenyi muena mutumba nebe, kueyemenyi mulunda webe munangibue; kubuludi mukana muebe kudi mukaji webe, udi weyemena mu tshiadi tshiebe.’​—Mika 7:5.

Mika uvua mulekele nsombelu udi ubungamija eu bua kubangaye kuela malaya a mishindu yonso mpata anyi? Too! Wakaleja ditabuja dikole bua malaya avua Yehowa Nzambi wende mulaye. Mika wakafunda ne: ‘Kadi meme panyi nentangije mêsu anyi kudi Yehowa; nengindile Nzambi wa lupandu luanyi; Nzambi wanyi neangumvuile.’​—Mika 7:7.

Bua tshinyi Mika uvua ne dieyemena dia nunku? Bualu uvua mumanye ne: Yehowa utu anu ukumbaja dîyi diende. Malu onso avua Nzambi mulaye bankambua ba Mika akakumbana. (Mika 7:20) Lulamatu lua Yehowa mu matuku a kale luakambuluisha Mika bua kuitaba ne: Yehowa neakumbaje dîyi Diende mu matuku atshilualua.

‘Kanuakapanga tshintu tshimue’

Tshilejilu, Mika uvua mumanye ne: Yehowa uvua mupikule bena Isalele ku bupika mu Ejipitu. (Mika 7:15) Yoshua uvua mumone dipikudibua adi, wakakankamija bana babu bena Isalele bua kuikalabu ne ditabuja mu malaya onso a Nzambi. Bua tshinyi? Yoshua wakabavuluija ne: ‘Nudi bamanye mu mitshima yenu yonso ne mu mioyo yenu yonso ne kanuakapanga tshintu tshimpe tshimue tshiakanulaya Yehowa, Nzambi wenu; nuakapeta bintu bionso, kanuakapanga tshintu tshimue.’​—Yoshua 23:14.

Bena Isalele bavua bamanye bimpe ne: Yehowa uvua mubenzele malu a kukema. Uvua mukumbaje dilaya divuaye mulaye nkambua wabu Abalahama, muntu uvua utshina Nzambi ne: ndelanganyi yende neilue bungi bu bua mitoto ya kuulu ne buloba bua Kânana buvua ne bua kulua buabu. Yehowa wakambila kabidi Abalahama ne: ndelanganyi yende ivua ne bua kukenga munda mua bidimu 400, kadi pashishe ndelanganyi ya bena ‘mu [tshipungu] tshinayi’ ivua ne bua kupingana mu Kânana. Malu onso aa akakumbana.​—Genese 15:5-16; Ekesode 3:6-8.

Bena Ejipitu bakakidila bena Isalele bimpe mu tshikondo tshia Yozefe muana wa Yakoba. Pashishe bena Ejipitu bakabakuata ku bupika bukole. Kadi bilondeshile dilaya dia Nzambi, bipungu binayi bia bantu kumbukila ku tshikondo tshivuabu babuele mu Ejipitu, Yehowa wakabapikula ku bupika mu Ejipitu. *

Munkatshi mua bidimu 40 biakalonda, bena Isalele bakapeta bijadiki bikuabu bivua bileja ne: Yehowa utu ukumbaja malaya ende misangu yonso. Pavua bena Amaleka bajinge kuluisha bena Isalele kakuyi bualu, Nzambi wakaluila bantu bende ne wakabakuba. Wakabakumbajila majinga abu onso a ku mubidi mu bidimu 40 bia luendu luabu mu tshipela ne ndekelu wa bionso kubabuejaye mu Buloba Bulaya. Pavua Yoshua utangila malu onso avua Yehowa muenzele ndelanganyi ya Abalahama, uvua ne bua kuamba ne dieyemena dionso kayi welakana ne: ‘Kabakapanga tshintu tshimpe tshimue tshiakalaya Yehowa bena Isalele; bakapeta bintu ebi bionso.’​—Yoshua 21:45.

Ikala ne ditabuja mu malaya a Nzambi

Mmunyi muudi mua kuikala ne ditabuja mu malaya a Yehowa bu muvua Mika ne Yoshua bikale nadi? Kadi tuanji kuamba, utu wenza tshinyi bua kueyemena bantu bakuabu? Bua kutuadija udi wanji kukeba bua kuibidilangana nabu bimpe. Tshilejilu, udi mua kumanya ne: mbantu ba kueyemena paudi utangila mudibu bateta bua kukumbaja malu onso adibu balaya. Paudi wenda ubamanya bimpe mushindu’eu, udi wenda ubeyemena ku kakese ku kakese. Ke tshiudi ne bua kuenza wewe musue kuitaba malaya a Nzambi.

Umue mushindu uudi mua kuenza nunku nkuelela meji pa bintu bidi Nzambi mufuke ne mikenji idi ibilombola. Bena malu a siyanse badi bitaba mikenji eyi, bu mudi eyi idi itangila mushindu udi katupa kakese ka mubidi (selile) kamue kakosoloka ne kavula bua kuenza tutupa tua mubidi binunu ne binunu tudi tuenza mubidi wa muntu. Bulelela, mikenji idi ilombola mushindu udi malu enzeka ne bukole budi mu diulu ne pa buloba mmifumine kudi Muedi wa mikenji wa kueyemena. Kakuyi mpata, bidi bikengela kuitaba malaya ende anu muudi witaba mikenji idi ilombola bintu bidiye mufuke.​—Musambu 139:14-16; Yeshaya 40:26; Ebelu 3:4.

Ku butuangaji bua muprofete Yeshaya, Yehowa wakakula bua mushindu utu mivu ilondangana bimpe ne kabidi mushindu utu luendu lua mvula ta mutu mâyi anyunguluka bua kuleja mudi dîyi diende dikale dia kueyemena. Ku tshidimu ne ku tshidimu mvula utu uloka. Udi umiamina buloba ne wambuluisha bua bantu bakune bintu ne bapole bia pa madimi. Bua muanda eu Yehowa wakamba ne: ‘Bualu bua mudi mvula uloka, ne bu mudi neige ifuma mu diulu, ne kayena ipinganamu kabidi kayiyi mianji kumiamina mâyi pa buloba ne kubumeneshila midioko ne kubusampishila mitshi, ivuijila mukunyi maminu, ne ipesha mudi wa bia kudia bia kudia biende, nunku dîyi didi dipatuka mukana muanyi nedikale muomumue; kadiena dipingana kundi patupu, kadiyi dianji kuenza muanda undi musue dienze, kadiyi dianji kushikija muanda ungakaditumina.’​—Yeshaya 55:10, 11.

Dilaya dilelela dia Mparadizu

Patudi tutangila bintu bidi Nzambi mufuke tudi mua kueyemena Mufuki wetu. Kadi bidi bikengela tshintu tshikuabu bituikale basue kulonga malu adibu balaye mu ‘dîyi didi dipatuka mukana [muende].’ Bua kulonga malu adi atangila malaya aa bua ufike kudiyitabuja, udi ne bua kubala muyuki udi Nzambi mufundishe wa malu adiye mulongolole bua kuenza pa buloba ne tshikalaye ne bua kuenzela bantu.​—2 Timote 3:14-17.

Muprofete Mika uvua witabuja malaya a Yehowa. Wewe udi ne miyuki ya bungi idi Nzambi mufundishe kupita ivua nayi Mika. Paudi ubala Bible ne welelapu meji, wewe pebe udi mua kuvudija ditabuja mu dikumbana dia malaya a Nzambi. Malaya aa adi atangila ki ng’anu ndelanganyi ya ku mubidi ya Abalahama, kadi adi atangila kabidi bantu bonso. Yehowa wakalaya nkambua eu uvua umutshina ne: ‘Bisamba bionso bia pa buloba [nebidibeneshe] bualu bua tunkanunuina tuebe, bualu bua wewe wakatumikila dîyi dianyi.’ (Genese 22:18) Tshitupa tshia mushinga tshia ‘tunkanunuina’ anyi ndelanganyi ya Abalahama m’Masiya Yezu Kristo.​—Galatia 3:16.

Ku butuangaji bua Yezu Kristo, Yehowa neenze bua bantu badi bateka malu mu tshienzedi bapete masanka bungi tshiakaa. Kadi ntshinyi tshivua Nzambi mulaye bua kuenza mu matuku etu aa? Mika 4:1, 2 udi wandamuna ne mulayi eu ne: ‘Mu matuku alualua mukuna wa nzubu wa Yehowa neujadikibue bu mukuna wa pa mutu pa mikuna minene, neubandishibue pa mutu pa mikuna mikese; ne ba mu bisamba bionso nebabuelemu. Ba mu bisamba bia bungi bia bantu nebalue, nebambe ne: Luayi bienu, tubande ku mukuna wa Yehowa, tubuele mu nzubu wa Nzambi wa Yakoba; yeye neatuyishe bienzedi biende, tuetu netuende mu njila yende.’

Aba badi balonga njila ya Yehowa badi ‘bangata miele yabu ya mvita, badi bayifula nkasu ya kudima nayi.’ Lungenyi luonso lua mvita ludi lujimina. Mu katupa kîpi emu buloba nebuule tente ne bantu bakane ne muntu nansha umue kakubazakeja ne buôwa to. (Mika 4:3, 4) Bushuwa, Dîyi dia Nzambi didi dilaya ne: mu bukokeshi bua Bukelenge bua Yezu Kristo, Yehowa neabutule bena tshikisu bonso pa buloba.​—Yeshaya 11:6-9; Danyele 2:44; Buakabuluibua 11:18.

Nansha aba bavua bakenge ne bafue bua ditombokela divua bantu batombokele Nzambi nebabishibue ku lufu ne ditekemena dia kushala ne muoyo kashidi pa buloba. (Yone 5:28, 29) Satana ne bademon bende (bakebeshi ba bubi) kabakuikalaku kabidi, ne ku diambuluisha dia mulambu wa Yezu udi upikula bantu nebumushe ntatu nyonso idiku bua mpekatu wa Adama. (Matayo 20:28; Lomo 3:23, 24; 5:12; 6:23; Buakabuluibua 20:1-3) Kadi ntshinyi tshiafikila bantu bena butumike? Bushuwa, nebapete muoyo wa kashidi ne kabidi nebikale ne makanda a mubidi mapuangane mu mparadizu pa buloba!​—Musambu 37:10, 11; Luka 23:43; Buakabuluibua 21:3-5.

Mmalaya bulengapu kayi! Kadi udi mua kuyitaba anyi? Eyowa. Aa ki mmalaya menza kudi bantu badi mua kuikala ne meji mimpe kadi kabayi ne bukole bua kuakumbaja to. Mmalaya a kudi Nzambi Wa-Bukole-Buonso, udi kayi mua kudinga ne udi kayi “ujingakana bua kukumbaja tshidiye mulaye” to. (2 Petelo 3:9, Mukanda wa Mvidi Mukulu [Katolike, MMM]; Ebelu 6:13-18) Udi mua kuitaba ne muoyo mujima malaya onso adi mu Bible, bualu adi afumina kudi ‘Yehowa, Nzambi udi ulamata ku bushuwa.’​—Musambu 31:5.

[Mêyi adi kuinshi]

^ tshik. 8 Bala mukanda wa Étude perspicace des Écritures, volime wa 1, dibeji dia 977-78, mupatula kudi Bantemu ba Yehowa.

[Lungenyi lunene lua mu dibeji 6]

‘Kanuakapanga tshintu tshimpe tshimue tshiakanulaya Yehowa, Nzambi wenu.’​—YOSHUA 23:14

[Bimfuanyi mu mabeji 4, 5]

Yehowa wakakumbaja malu avuaye mulaye bena Isalele ku Mbuu Mukunze ne mu tshipela

[Bimfuanyi mu dibeji 7]

Yehowa wakakumbaja tshivuaye mulaye Abalahama. Yezu Kristo, Dimiinu Diende neapeteshe bantu mabenesha