Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Udimuke bua kabakudingi to

Udimuke bua kabakudingi to

Udimuke bua kabakudingi to

‘Nudimuke bua muntu kikadiku udi mua kununyanga ne [mashimi, MML] a patupu.’​—KOLOSAI 2:8.

1-3. (a) Mbilejilu kayi bidi bileja ne: dishima ndibuele mu malu pabuipi ne onso a mu nsombelu wa ku dituku ne ku dituku? (b) Bua tshinyi katuena mua kukema bua dishima didiku lelu eu?

 KUKADI bidimu ndambu mpindieu katshia mulongeshi kampanda wa malu a manême a bantu wayukila ne bamue bantu ubela lukonko elu: “Mbantu bungi munyi ba munkatshi muenu batubu kabayi banji kushima kudi muntu kampanda uvuabu balumbuluila? Bakamuandamuna ne: “Pa balumbuluidianganyi binunu ne binunu, kudi anu umue utubu kabayi banji kushima kudi muntu udiye ulumbuluila.” Mbua tshinyi? Bualu “mulumbuluidianganyi eu wakabanga anu diakamue mudimu ne kumpanyi kampanda munene ne kavua muanji kuakula ne muntu kampanda uvuaye mua kulumbuluila to.” Muanda eu udi uleja bualu bumue bulelela bubi: dishima ne didingangana mbiule tente pa buloba lelu.

2 Dishima ditu dilua mishindu ya bungi ne ndibuele mu bitupa pabuipi ne bionso bia nsombelu wa bantu lelu. Ngumu mmiule tente ne bilejilu bia mudi bamfumu ba tshididi bashima pa bidi bitangila bidibu benza, bakontable ne balumbuluidianganyi banekesha malu mu dilondolola dia malu a mpetu ya kumpanyi mivule, batumbishi ba bintu bia kupana bashima basumbi, bafundianganyi ba ku bilumbu bashimakaja kumpanyi idi ibambuluisha ne dikuta, amu nanku. Pashishe kudi kabidi dishima mu malu a ditendelela. Balombodi ba bitendelelu badi bapambuisha bisumbu bia bantu ne malongesha abu a dishima, bu mudi dia se: anyima katu ufua, dia inferno wa kapia, ne dia Busatu-Bunsantu.​—2 Timote 4:3, 4.

3 Dishima dionso edi didi ne bua kutukemesha anyi? Tòo. Bible uvua mumanyishe pa bidi bitangila ‘matuku a ku nshikidilu’ ne: “Bantu babi ne badingi ba bakuabo nebadiundadiunde mu malu mabi abo matuku onso, badingangana, badingibua.” (2 Timote 3:1, 13) Tuetu bena Kristo tudi ne bua kudimukila ngenyi ya dishima idi mua kutupambula ku bulelela. Pa nanku, nkonko ibidi idi ijuka ne: Bua tshinyi dishima nditampakane bikole lelu nunku, ne mmunyi mutudi mua kudilama bua kabatushimi?

Bua tshinyi kudi dishima dipite bungi nunku lelu?

4. Mmunyi mudi Bible umvuija tshidi dishima ditolokele bu buowa lelu mu bantu?

4 Bible udi uleja patoke tshidi mashimi matolokele bu buowa lelu mu bantu. Mupostolo Yone wakafunda ne: “Buloba bujima budi mu bukokeshi bua Mubi.” (1 Yone 5:19, MML) “Mubi” au n’Satana Diabolo. Yezu wakamba pa bidi bimutangila ne: ‘Katu wimana mu bualu bulelela, bua yeye kêna ne bualu bulelela munda muende. Pambeye dîyi dia mashimi, udi wamba malu ende mene; bua yeye udi muena mashimi, ne udi tatu wawu.’ Nunku bidiku bikemesha bua padi bena panuapa bikale ne lungenyi, bienzedi ne malu a dishima bia kudi mukokeshi wabu anyi?​—Yone 8:44; 14:30; Efeso 2:1-3.

5. Mmunyi mudi Satana mutambe kukolesha mashimi ende mu tshikondo etshi tshia ku nshikidilu, ne mbanganyi badiye mutambe kutuishila mêsu?

5 Mu tshikondo etshi tshia ku nshikidilu, Satana mmutambe kukolesha mashimi ende. Mbamuimanshe panshi pa buloba. Bu mudiye mumanye ne: nkumushadile tshikondo tshîpi, udi ne ‘tshiji tshikole.’ Bu mudiye kabidi mudisuike bua kubutula bantu ba bungi menemene, udi ‘udinga ba pa buloba bonso.’ (Buakabuluibua 12:9, 12) Satana katu udingangana anu mu lupitapita to. Yeye katu utekesha mvita yende ya dipambuisha bantu to. * Udi wenza mudimu ne mashimi a miodele yonso, kusangisha ne budimu ne dishimakajangana bua kufofamija lungenyi lua badi kabayi bitabuja bua kubalamina kule ne Nzambi. (2 Kolinto 4:4) Mfumu wa mashimi eu udi wipatshila nangananga bua kudia badi batendelela Nzambi “mu nyuma ne mu bulelela” bajima. (Yone 4:24; 1 Petelo 5:8) Katupu muoyo ne: Satana wakenza amu bu muambe ne: ‘Ndi mua kupambula bantu bonso kudi Nzambi.’ (Yobo 1:9-12) Tumonayi imue ya ku mishindu ya “budimu” bua Satana ne mutudi mua kuyidimukila.​—Efeso 6:11, Mukanda wa Mvidi Mukulu [Mishonyi, MMV].

Udilame ku mashimi a batontolodi

6, 7. (a) Ntshinyi tshidi batontolodi mua kuamba mudibu batshienza? (b) Mmunyi mudi Mukanda wa Nzambi uleja patoke tshidi dijinga dia batontolodi?

6 Satana mmukuate mudimu ne batontolodi mutantshi mule bua kusesuisha basadidi ba Nzambi. (Matayo 13:36-39) Batontolodi badi mua kuamba mudibu batendelela Yehowa ne bitabuja Bible kadi eku babenga tshitupa tshidi tshimueneka tshia bulongolodi bua Nzambi. Bamue batu bapingana too ne ku malongesha adi apetula Nzambi a mu “Babulona Munene,” nsangilu wa bitendelelu bia dishima bia buloba bujima. (Buakabuluibua 17:5; 2 Petelo 2:19-22) Ku diambuluisha dia nyuma wa Nzambi, bafundi ba Bible bakela meji adi nawu batontolodi ne mayele abu patoke.

7 Ntshipatshila kayi tshidi natshi batontolodi? Ba bungi kabatu ne disanka bua kulekela malongesha avuabu bamona kuonso eku bu malelela to. Pa tshibidilu, batu basue kukokelamu kabidi bakuabu. Kadi pamutu pa kukeba bantu bakuabu bua kubavuija babu bayidi, batontolodi ba bungi batu bakeba ‘kukoka bayidi [mbuena kuamba ne: bayidi ba Kristo] kunyima kuabu.’ (Bienzedi 20:29, 30) Mupostolo Paulo wakafila mubelu mulenga eu udi ulomba mitalu pa bidi bitangila balongeshi ba dishima ne: “Nudimuke bua muntu kikadiku udi mua kununyanga.” (Kolosai 2:8) Mêyi aa kaena aleja tshitu batontolodi ba bungi basue kuenza anyi? Anu bu mutumbula udi ukuata muntu udi kayi ne budimu uya nende kule ne dîku diabu, batontolodi batu baluisha bena mu tshisumbu badi kabayi ne budimu, bakeba bua kubasesuisha kule ne tshisumbu tshia mikoko.

8. Mmayele kayi adi batontolodi benza nawu mudimu bua kukumbaja tshipatshila tshiabu?

8 Mmayele kayi atu batontolodi benza nawu mudimu bua kukumbajabu tshipatshila tshiabu? Batu misangu ya bungi banyemena ku dikonyangaja dia malu, diamba malu malelela anu bitupa bitupa ne diamba mashimi a patoke. Yezu uvua mumanye bimpe ne: bayidi bende bavua ne bua kukengeshibua kudi bantu bavua ne bua ‘kubashiminyina malu mabi a mishindu yonso.’ (Matayo 5:11, MML) Baluishi bena muoyo mubi aba bavua mua kuamba malu adi kaayi malelela ne meji a kushima bantu. Mupostolo Petelo wakadimuija bena Kristo bua batontolodi bavua mua kuamba ‘mêyi a mashimi,’ kutangalaja [“malongesha a dishima,” NW] ne ‘kukonyangaja mêyi a mu Mukanda wa Nzambi’ bua kukumbaja bipatshila biabu. (2 Petelo 2:3, 13; 3:16) Diakabi, batontolodi batu bafika ku ‘dinyanga ditabuja dia bakuabu.’​—2 Timote 2:18.

9, 10. (a) Mmunyi mutudi mua kudimukila dishima dia batontolodi? (b) Bua tshinyi katuena mua kumvua bibi padibi bikengela kushintulula ngumvuilu utudi nende wa disua dia Nzambi bua kumulengeja?

9 Mmunyi mutudi mua kudimukila dishima dia batontolodi? Mpa kuteleja mubelu wa mu Dîyi dia Nzambi udi wamba ne: ‘Nudimukile bantu badi bajula ditapulukangana, bakeba kupambula bena ditaba mu njila, babenga bivuabu banulongeshe. Numuke kudi bantu ba nanku.” (Lomo 16:17, MMV) Tudi ‘tumuka kudi bantu ba nanku’ pa kubenga ngenyi yabu idibu mua kufidila ku mêyi abu a mukana, mu mikanda anyi ku Internet. Bua tshinyi tudi tuenza nunku? Tshia kumpala, mbualu Dîyi dia Nzambi didi dituleja bua kuenza nanku, ne tudi bamanye bimpe ne: Yehowa utu uditatshisha misangu yonso anu bua diakalenga dietu.​—Yeshaya 48:17, 18.

10 Tshibidi, tudi banange bulongolodi budi butulongeshe malu malelela a mushinga mukole adi atutapulula bikole ne Babulona Munene. Tudi kabidi bajadike ne: dimanya ditudi nadi dia disua dia Nzambi kadiena dikumbanangane tshishiki to; ke patudi bashintulule ngumvuilu wetu wa malu misangu mivule, wenda ulengejibua mu kupita kua bidimu. Bena Kristo ba lulamatu badi ne disanka dia kuindila Yehowa bua kulengejaye ngumvuilu wabu wa malu onso nunku. (Nsumuinu 4:18) Kadi katuakulekela bulongolodi budi Nzambi muanyishe bua kuenza nabu mudimu to, bualu tudi tumona malu malelela adi ajadika mudiye ububenesha.​—Bienzedi 6:7; 1 Kolinto 3:6.

Udimuke bua kudishimi

11. Bua tshinyi bantu bapange bupuangane batu ne tshikadilu tshia kudishima?

11 Bantu bapange bupuangane badi ne tshikadilu tshitu Satana ubuelela lukasa lukasa. Ntshikadilu kayi atshi? Ntshikadilu tshia dididinga. Yelemiya 17:9 udi wamba ne: ‘Mutshima udi upita bintu bionso kudinga muntu.’ Yakobo wakafunda pende ne: ‘Muntu yonso udi uteyibua kudi lukuka luende pamukokalu ne pamulobeshalu.’ (Yakobo 1:14) Mutshima wetu wowo mukuatshibue, udi pamuapa mua kutulobesha ne mpekatu, umumuenesha bu tshintu tshimpe tshia kutukoka natshi tshidi katshiyi ne bubi. Lungenyi lua buena elu ndua dishima, bualu kuditua mu mpekatu kudi ndekelu wa bionso kufikisha ku kabutu.​—Lomo 8:6.

12. Mmu mishindu kayi mutudi pamuapa mua kukuatshibua mu buteyi bua didishima?

12 Didishima didi mua kutukuata bipepele mu buteyi. Mutshima udi udinga muntu udi mua kudibingisha bua tshilema kampanda tshia mu ngikadilu anyi bua mpekatu kansanga mutambe bubi. (1 Samuele 15:13-15, 20, 21) Mutshima wetu mubi udi kabidi mua kukeba mishindu ya kubingisha tshikadilu tshidi tshimueneka katshiyi tshikumbane. Tuangate tshilejilu tshia tshilumbu tshia dijikija lutetuku. Imue mishindu ya dijikija lutetuku itu mimpe ne yenza disanka. Kadi bintu bia bungi bidi bena panu bapatula (bu mudi mu filme ya video ne ndongamu ya ku televizion ne ku Internet) mudi anu bintu bia bundu ne bia malu a masandi. Mbipepele bua tuetu nkayetu kudiambila ne: tudi mua kutangila bintu bibi bia bukoya bualu bubi kabuyi butuenzekela to. Bamue batu bafika too ne ku diamba ne: “Kabiena bilubakaja kuondo kanyi ka muoyo to, bualu muaba au buepi?” Kadi bantu aba badi ‘badidinga.’​—Yakobo 1:22.

13, 14. (a) Ntshilejilu kayi tshia mu Mukanda wa Nzambi tshidi tshileja ne: kuondo ketu ka muoyo kakatu anu katulombola bimpe misangu yonso? (b) Mmunyi mutudi mua kudimuka bua katudishimi?

13 Kadi mmunyi mutudi mua kudimuka bua katudishimi? Tshia kumpala, tudi ne bua kuvuluka ne: kuondo ka muoyo ka bantu kakatu ka kueyemena misangu yonso to. Angata tshilejilu tshia mupostolo Paulo. Kumpala kua kuluaye muena Kristo, wakakengesha bayidi ba Kristo. (Bienzedi 9:1, 2) Pamuapa kuondo kende ka muoyo kakavua kamulubakana bua bualu ebu to. Kadi mu bulelela, kavua kamudinge. Paulo wakamba ne: ‘Tshiakadi ne ditabuja, ne tshiakadi mumanye bingakadi ngenza.’ (1 Timote 1:13, MML) Nunku padi imue mishindu ya dijikija lutetuku kayiyi ilubakaja kuondo ketu ka muoyo, ki ntshijadiki tshikumbane tshia se: tshitudi tuenza atshi ntshimpe to. Anu kuondo ka muoyo kalenga kalongesha biakane kudi Dîyi dia Nzambi ke kadi mua kutulombola bimpe.

14 Bua tuetu kuepuka dididinga, kudi imue mibelu mimpe itudi ne bua kulama mu mitu yetu. Dikonkonone bimpe mu disambila. (Musambu 26:2; 2 Kolinto 13:5) Didikonkonona dilelela didi mua kukutabuluja bua kumona muaba udibi bikukengela kuenza amue mashintululuka mu mushindu uudi umona malu anyi mu bikadilu biebe. Teleja bidi bakuabu bamba. (Yakobo 1:19) Bu mudi muntu kayi mua kulondolola malu onso bimpe padiye udikonkonona, bidi bikengela kuteleja mêyi malelela adi bena Kristo nebe bapie mu nyuma bakuambila. Wewe mumone ukadi wangata mapangadika anyi uditua mu njila idi imueneka mibuelakane kumpala kua bena Kristo nebe bakadi bashindame bamonemone malu, mbimpe kudikonka ne: ‘Kuondo kanyi ka muoyo kadi mua kuikala kakayi kalongesha bimpe anyi, peshi mutshima wanyi udi unshima?’ Ikala udidisha pa tshibidilu ne Bible ne mikanda ya kumulonga nayi. (Musambu 1:2) Kuenza nunku nekukuambuluishe bua kulama meji ebe, ngikadilu yebe ne majinga ebe mu diumvuangana ne mêyi a Nzambi.

Udimukile mashimi a Satana

15, 16. (a) Mmashimi kayi adi Satana ukuata nawu mudimu bua kutudinga? (b) Mmunyi mutudi mua kuepuka bua kudingibua ku mashimi aa?

15 Satana udi wenza mudimu ne mishindu kabukabu ya mashimi bua kutudinga. Udi ukeba kutuitabijija ne: kuikala ne bintu kudi kufila disanka ne musangelu, pabi badi kabayi nabi ke batu ne disanka edi. (Muambi 5:10-12) Nansha mudiku bijadiki bidi bidimuenekele bia se: tudi mu “matuku a ku nshikidilu,” Satana mmusue bua tuele meji ne: malu mabi adi panuapa neatungunuke anu ne kuikalaku kashidi. (2 Timote 3:1-5) Satana mmusue kabidi bantu bikale ne lungenyi lua se: kuikala ne nsombelu wa buendenda kakuena kuenzelangana bibi to, nansha mudi bakebi ba masanka bapola bipeta bibi. (Galatia 6:7) Mmunyi mutudi mua kuepuka bua kudingibua ku mashimi a buena aa?

16 Bilejilu bia bantu ba mu Bible bidi mua kukuambuluisha. Mu Bible mudi bilejilu bia bantu bavua badingibue ku mashimi a Satana bidi bitudimuija. Bavua banange bintu bia ku mubidi, kabayi batangila tshikondo tshivuabu basanganyibua, anyi bapona mu buendenda, kadi bonso kupatula anu bipeta bibi. (Matayo 19:16-22; 24:36-42; Luka 16:14; 1 Kolinto 10:8-11) Bilejilu bia bantu ba lelu bidi mua kukuambuluisha. Diakabi, bamue bena Kristo batu misangu mikuabu bajimija mitalu yabu ne bafika ku dimona ne: padibu basadila Nzambi badi bajimija tshintu kampanda tshimpe. Badi nansha mua kulekela bulelela bua kukeba nsombelu udibu bamona bu wa masanka. Kadi bantu ba mushindu eu badi “mu miaba ya busenu,” bualu nansha ku tototo, nansha ku ndandanda, bienzedi biabu bibi nebibakudimukile. (Musambu 73:18, 19) Tudi tudileja bantu badi ne meji pa kulongela malu ku bilema bia bakuabu.​—Nsumuinu 22:3.

17. Bua tshinyi Satana udi ukoleshisha dishima dia se: Yehowa kêna mutunange ne kêna utuangata ne mushinga?

17 Kudi dishima dikuabu ditu Satana mukuate nadi mudimu bikole; ndishima dia se: Nzambi ki mmutunange ne kêna utuangata ne mushinga to. Satana mmulonge mutu bantu bapange bupuangane kukadi nkama ne nkama ya bidimu. Udi mumanye bimpe ne: diteketa ku muoyo didi mua kutushiya batekete mu nyuma. (Nsumuinu 24:10) Ke bualu kayi udi ukoleshisha dishima dia se: katuena ne mushinga ku mêsu kua Nzambi to. ‘Bituakumibua panshi’ tuetu kuitaba ne: Yehowa kêna uditatshisha bua bualu buetu, tudi mua kupeta meji a kubilekela. (2 Kolinto 4:9) Ke tshidi Mushimianganyi munene eu musue menemene! Nunku, mmunyi mutudi mua kudilama ku dishima dia Satana edi?

18. Mmunyi mudi Bible utujadikila ne: Yehowa mmutunange?

18 Elangana wewe muine meji bua tshidi Bible wamba pa bidi bitangila dinanga dia Nzambi kutudi. Dîyi dia Nzambi didi dienza mudimu ne bimue bilejilu bimpe bidi bilamata mu lungenyi bua kutujadikila ne: Yehowa udi ututabalela ne mmutunange muntu ne muntu. Udi wela binsonji biebe mu “mulondo” wende, mbuena kuamba ne: udi umona ne uvuluka binsonji biudi mupuekeshe mu mvita iudi uluangana bua kushala ne lulamatu. (Musambu 56:8) Mmumanye dîba diudi ne ‘mutshima utamba kunyingalala’ ne utu nebe pabuipi mu tshikondo tshia nunku. (Musambu 34:18) Udi mumanye kalu ne kalu kebe konso, ne bungi bua ‘nsuki ya ku mutu webe.’ (Matayo 10:29-31) Nangananga kabidi, Nzambi ‘wakafila muanende umuepele mulela’ bua bualu buebe. (Yone 3:16; Galatia 2:20) Minga misangu, bidi mua kukukolela bua kuitaba ne: mêyi a mu mvese itudi batele eyi adi akukumbanyina wewe menemene. Kadi tudi ne bua kuitaba dîyi dia Yehowa. Mmusue bua tuitabe ne: mmutunange, ki nganu mu tshibungi nkayamu, kadi ne muntu pa nkayende kabidi.

19, 20. (a) Bua tshinyi bidi ne mushinga bua kutandula dishima dia Satana dia se: Yehowa kêna mutunange, ne kudibenga? (b) Mmunyi muvua mutangidi muena ngendu kampanda muambuluishe bavua batekete ku muoyo?

19 Tandula mashimi ne uabenge. Wewe mumanye ne: muntu kampanda udi ushima, udi mua kudikuba bua kakushimi to. Bia muomumue, dimanya patupu dia ne: Satana mmusue bua witabe dishima dia se: Yehowa kêna mukunange didi mua kukuambuluisha bikole. Bua kuleja dianyisha divuaye nadi bua tshiena-bualu kampanda tshia mu Tshibumba tshia Nsentedi tshivua tshidimuija bantu bua mayele adi nawu Satana, muena Kristo mukuabu wakamba ne: “Tshivua mumanye nansha kakese ne: Satana utu ukeba kuenza mudimu ne meji anyi bua kuntekesha mu mikolo to. Dimanya muanda eu didi dinsaka bua kuluisha meji aa.”

20 Tangila bualu ebu bulonda kudi mutangidi wa tshijengu kampanda wa mu dimue ditunga dia mu Amerike wa kuinshi. Patuye ukumbula bena Kristo nende badi batekete ku muoyo mu mudimu wa bulami, utu pa tshibidilu ubebeja ne: ‘Utu witabuja Busatu Bunsantu anyi?’ Muntu udi mutekete ku muoyo eu utu wandamuna anu ne: ‘Tòo,’ bualu mmumanye ne: edi ndimue dia ku mashimi a Satana. Pashishe mukulu muena ngendu eu utu ulua kuebeja ne: ‘Utu witabuja inferno wa kapia anyi?’ Diandamuna ditu anu dia se: ‘Tòo.’ Pashishe mukulu muena ngendu eu utu umvuija bantu ba mushindu eu ne: kudi dishima dikuabu dia Satana ditu bantu kabayi bajingulule to. Utu utuma ntema yabu mu dibeji dia 249 dia mukanda wa Semena pabuipi ne Yehowa, * tshikoso tshia 21, mudibu bakula bua lungenyi lua dishima dia se: Yehowa kêna mutunange muntu ne muntu pa nkayende to. Mutangidi muena ngendu eu udi uleja bipeta bimpe bidi bipatuka padibu bambuluisha aba badi batekete ku muoyo bua batandule dishima dia Satana edi ne badibenge.

Dilama ku dishima

21, 22. Bua tshinyi katuena mu tshijimajima pa bidi bitangila madimu a Satana, ne tudi ne bua kudisuika bua kuenza tshinyi?

21 Mu tshitupa etshi tshia ndekelu tshia matuku a ku nshikidilu, tudi ne bua kutekemena bua se: Satana neatungunuka anu ne kupatula mashimi a mekala ne mekala. Diakalenga, Yehowa kêna mutulekele mu tshijimajima pa bidi bitangila madimu a Satana to. Bible ne mikanda ya kumulonga nayi ya kudi “mupika wa lulamatu ne wa budimu” idi yela metode mabi a Diabolo patoke. (Matayo 24:45, NW) Mvita midimuija ke itu yafua bilobo!​—2 Kolinto 2:11.

22 Nunku, tushalayi anu badimukile ngenyi ya batontolodi. Tuikalayi badisuike bua kuepuka buteyi busokome bua didishima. Tutandule ne tubenge mashimi onso a Satana. Tuetu benze nunku, netulame malanda etu ne “Nzambi udi ulamata ku [bulelela],” ukina dishima.​—Musambu 31:5; Nsumuinu 3:32.

[Mêyi adi kuinshi]

^ tshik. 5 Mukanda kampanda udi wakula bua muaku wa pa muanda mukudimuna bu mufidi muleji ngikadilu ne: “mudingi” mu Buakabuluibua 12:9, wamba ne: muaku eu udi “uleja tshintu tshidi muntu wenza misangu yonso, tshilue tshikadilu tshiende.”

^ tshik. 20 Mupatula kudi Bantemu ba Yehowa.

Udi muvuluke anyi?

• Bua tshinyi kudi dishima dipite bungi pa buloba lelu?

• Mmunyi mutudi mua kudimuka bua kabatushimi kudi batontolodi?

• Mmunyi mutudi mua kudimuka bua katufiki ku didishima?

• Mmunyi mutudi mua kuepuka bua kudingibua ku mashimi a Satana?

[Nkonko ya dilonga]

[Tshimfuanyi mu dibeji 17]

Kudidingi pa bidi bitangila dijikija lutetuku

[Bimfuanyi mu dibeji 18]

Bua wewe kudilama ku didishima, dikonkonona mu disambila, teleja bidi bakuabu bamba, ne ikala udidisha pa tshibidilu ne Dîyi dia Nzambi