Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

“Mupika” wa lulamatu ne wa budimu

“Mupika” wa lulamatu ne wa budimu

“Mupika” wa lulamatu ne wa budimu

“Nnganyi bushuwa udi mupika wa lulamatu ne wa budimu udi mfumuende muteke ku mutu kua bena mudimu bende?”​—MATAYO 24:45, NW.

1, 2. Bua tshinyi mbia mushinga bua tuetu kuikala tupeta misangu yonso biakudia bia mu nyuma lelu’eu?

 MU Dibidi dia 11 Nisana, tshidimu tshia 33 mu mapingaja, bayidi ba Yezu bakajula lukonko kampanda ludi ne mushinga wa bungi kutudi lelu. Bakamuebeja ne: ‘Utuambile tshimanyinu tshia pawalua tshiakabidi; ne tshia ku nshikidilu kua tshikondo etshi.’ Yezu wakandamuna pa kufila mulayi munene wa tshiprofete. Wakakula bua tshikondo tshia ndululu tshivua mvita, nzala, bikumina, ne masama mua kumueneka. Ne abi bivua mua kuikala anu “tshibangidilu tshia kanyinganyinga.” Nsombelu uvua ne bua kunyanguka bibi bitambe. Malu makuate buôwa nanku!​—Matayo 24:3, 7, 8, 15-22; Luka 21:10, 11.

2 Bitupa bia bungi bia mulayi wa Yezu bivua bibange kukumbana anu katshia mu 1914. “Kanyinganyinga” nkamane kukuata bantu kabatshibuile panshi. Kadi bena Kristo balelela kabena ne bua kupampakana ne buôwa to. Yezu wakalaya ne: uvua ne bua kubakuatshisha ne biakudia bimpe bia mu nyuma. Bu mudi Yezu mpindieu mu diulu, mmunyi mudiye mulongolole bua tuetu kupeta biakudia bia mu nyuma panu pa buloba?

3. Yezu mmulongolole tshinyi bua tuetu kupeta “biakudia mu tshikondo tshiakanyine”?

3 Yezu nkayende wakafila diandamuna dia lukonko elu. Pavuaye ufila mulayi wende munene wa tshiprofete au, wakebeja ne: “Nnganyi bushuwa udi mupika wa lulamatu ne wa budimu udi mfumuende muteke ku mutu kua bena mudimu bende, bua kubapesha biakudia biabu mu tshikondo tshiakanyine?” Pashishe kuambaye ne: “Wa diakalenga mmupika au pikala mfumuende mu difika umusangana wenza nunku. Bulelela ndi nnuambila ne: Neamuteke ku mutu kua bintu biende bionso.” (Matayo 24:45-47, NW) Bushuwa, kuvua ne bua kuikala “mupika” uvuabu mua kupesha bujitu bua kufila biakudia bia mu nyuma, “mupika” uvua mua kuikala wa lulamatu ne wa budimu. Mupika au uvua muntu kampanda umuepele anyi, mbantu bapinganangana anyi, peshi ntshintu tshikuabu? Bu mudi mupika wa lulamatu eu ufila biakudia bia bungi bia mu nyuma bitudi nabi dijinga, mbimpe bua tuetu kukeba diandamuna dia lukonko elu.

Mmuntu umue anyi nkasumbu ka bantu?

4. Ntshinyi tshidi tshituleja ne: “mupika wa lulamatu ne wa budimu” kêna mua kuikala muntu umue?

4 “Mupika wa lulamatu ne wa budimu” kêna ne bua kuikala muntu umue to. Bua tshinyi? Bualu mupika eu wakatuadija kufila biakudia bia mu nyuma mu bidimu lukama bia kumpala, ne bilondeshile Yezu, mupika eu uvua ne bua kuikala anu mutungunuke ne kuenza nanku pavua Mfumu mufike mu 1914. Abi bivua mua kulomba muntu umuepele bua kuenzaye mudimu wa lulamatu mu bidimu bitue ku 1 900. Pabi nansha Metushela muine kakalala bidimu bungi nanku to!​—Genese 5:27.

5. Umvuija tshidi tshibikidilu “mupika wa lulamatu ne wa budimu” katshiyi tshikumbanyina muena Kristo yonso pa nkayende.

5 Nunku, tshibikidilu “mupika wa lulamatu ne wa budimu” tshidi mu ngumvuilu watshi mujima tshikumbanyina muena Kristo yonso eu anyi? Bulelela, bena Kristo bonso badi ne bua kuikala bantu ba lulamatu ne badimuke; kadi mbitoke bua se: Yezu uvua ne meji ende ku bualu bukuabu pakakulaye bua “mupika wa lulamatu ne wa budimu.” Ntshinyi tshidi tshitujadikila bualu ebu? Wakamba ne: ‘Pavua Mfumu ufika’ uvua ne bua kuteka mupika eu “ku mutu kua bintu biende bionso.” Mmunyi muvua muena Kristo yonso mua kutekibua ku mutu kua bintu bia Mukalenge “bionso”? Kabivua mua kuenzeka to!

6. Mmunyi muvuabu balongolole tshisamba tshia Isalele bua kuendatshi bu “musadidi” anyi “mupika” wa Nzambi?

6 Nunku, tshimuepele tshitudi mua kukuata tshidi tshikumbane ntshia se: tshivua Yezu ubikila bu “mupika wa lulamatu ne wa budimu” nkasumbu kampanda ka bena Kristo. Kasumbu ka bantu ba bungi kadi mua kuenza mupika umue anyi? Eyowa. Bidimu nkama muanda mutekete kumpala kua Kristo, Yehowa wakabikila tshisamba tshionso tshia Isalelele ne: “Bamanyi banyi” ne ‘muntu [peshi musadidi] wanyi ungakusungula.’ (Yeshaya 43:10) Kubangila mu 1513 kumpala kua bikondo bietu ebi pakapatuka Mikenji ya Mose too ne ku Pentekoste wa tshidimu tshia 33 bikondo bietu ebi, muena tshisamba tshia Isalele yonso uvua mu kasumbu ka musadidi udi Yehowa muambe eu. Bena Isalele ba bungi kabavua buludiludi benza mudimu wa kulombola malu a tshisamba tshiabu anyi wa kulongolola programe watshi wa biakudia bia mu nyuma to. Yehowa wakenza mudimu ne bakalenge, balumbuluishi, baprofete, bakuidi ne bena Lewi bua kukumbaja midimu eyi. Nansha nanku, tshisamba tshia Isalele tshivua ne bua kuleja mpala wa bumfumu butambe bunene bua Yehowa ne kumutumbisha munkatshi mua bisamba. Muena Isalele yonso uvua ne bua kuikala ntemu wa Yehowa.​—Dutelonome 26:19; Yeshaya 43:21; Malaki 2:7; Lomo 3:1, 2.

Badi bipata “musadidi” kampanda

7. Bua tshinyi tshisamba tshia kale tshia Isalele tshiakapangila bua kushala “musadidi” wa Nzambi?

7 Bu mukavua Isalele muikale “musadidi” wa Nzambi munkatshi mua bidimu bia bungi, yeye kabidi ke mupika uvua Yezu muambe eu anyi? Tòo, bualu Isalele wa kale wakapangila bua kushala muena lulamatu nansha mudimuke, e kupetaye diakabi. Paulo udi umvuija bualu ebu mu tshikoso pa kutela mêyi avua Yehowa muambile tshisamba tshia Isalele aa: ‘Bualu bua dîna dia Nzambi didi dipendibua bualu buenu munkatshi mua bisamba bia bende.’ (Lomo 2:24) Bushuwa, bena Isalele bakapitshisha ne buntomboji buabu bua mutantshi mule pakabengabu Yezu, dîba adi Yehowa pende kubalukaye.​—Matayo 21:42, 43.

8. Ndîba kayi diakapingajabu “musadidi” kampanda pa muaba wa Isalele, ne mmu nsombelu kayi?

8 Dipanga lulamatu dia “musadidi” eu, anyi Isalele, kadivua diumvuija ne: bavua ne bua kupala batendeledi ba lulamatu bavuamu biakudia bia mu nyuma to. Dia Pentekoste wa 33, matuku 50 kunyima kua dibika dia Yezu ku lufu, nyuma muimpe wakitshikijibua pa bayidi bende batue ku 120 mu nzubu kampanda wa kulu mu Yelushalema. Mu tshikondo atshi, tshisamba tshipiatshipia tshiakaledibua. Bantu bakamanya bualu bua diledibua diatshi pakabanga benatshi kumanyisha bena mu Yelushalema “mianda minene ya Nzambi” ne dikima dionso. (Bienzedi 2:11) Nunku tshisamba tshipiatshipia tshia mu nyuma atshi tshiakalua “musadidi” uvua ne bua kumanyisha butumbi bua Yehowa kudi bisamba ne kufila biakudia mu tshikondo tshiakanyine. (1 Petelo 2:9) Ke mudi dîna dia ‘Isalele wa Nzambi’ diakaluabu kutshibikila ditshikumbanyine nanku.​—Galatia 6:16.

9. (a) Mbanganyi badi benza “mupika wa lulamatu ne wa budimu”? (b) “Bena mudimu” mbanganyi?

9 Muena mu ‘Isalele wa Nzambi’ yonso mmuena Kristo mudilambule kudi Nzambi ne mutambule, muela manyi a nyuma muimpe ne muikale ne ditekemena dia kupeta muoyo mu diulu. Ke bualu kayi tshibikidilu “mupika wa lulamatu ne wa budimu” tshidi tshitangila ba mu tshisamba tshia bela manyi bonso badi pa buloba mu tshikondo kampanda tshisunguluke kumbukila mu 33 bikondo bietu ebi too ne mpindieu, anu muvua muena Isalele yonso uvua ne muoyo tshikondo kayi tshionso kumbukila mu 1513 kumpala kua bikondo bietu ebi too ne ku Pentekoste wa 33 muikale muena mu kasumbu ka musadidi ka kumpala kua bena Kristo. Kadi “bena mudimu” badi bangata biakudia bia mu nyuma kudi mupika eu mbanganyi? Mu bidimu lukama bia kumpala, muena Kristo yonso uvua ne ditekemena dia kuya mu diulu. Ke bualu kayi bena mudimu aba bavua kabidi bena Kristo bela manyi, kabayi bangata mu tshibungi tshiabu to, kadi muntu pa nkayende. Bonso, kusangisha ne aba bavua balombola midimu mu tshisumbu bavua dijinga ne biakudia bia mu nyuma bivua mupika eu ufila.​—1 Kolinto 12:12, 19-27; Ebelu 5:11-13; 2 Petelo 3:15, 16.

‘Muntu mudimu wende, muntu mudimu wende’

10, 11. Ntshinyi tshidi tshituleja ne: ba mu kasumbu ka mupika bonso kabena ne mudimu wa muomumue?

10 Nansha mudibu bapeshe ‘Isalele wa Nzambi’ udi kasumbu ka mupika wa lulamatu ne wa budimu mudimu wa kuenza, muenamu yonso udi pende ne yende midimu. Mêyi a Yezu adi mu Mâko 13:34 adi atokesha bualu ebu. Wakamba ne: ‘Bualu ebu budi bu muntu wakaya ku luendu ku luseke lukuabu; wakashiya nzubu wende, wakabanyina bantu bende bukokeshi, muntu mudimu wende muntu mudimu wende, wakambila kabidi mulami wa ku tshibi ne: Udimuke.’ Nunku muena mu kasumbu ka mupika yonso mmupete mudimu; mudimu wa kuvudija bintu bia Kristo bidi pa buloba. Udi ukumbaja mudimu eu bilondeshile buende bukole ne nsombelu wende.​—Matayo 25:14, 15.

11 Kabidi, mupostolo Petelo wakambila bena Kristo bela manyi ba tshikondo tshiende ne: ‘Nusadilangane bilondeshile tshipedi tshidi yonso wa kunudi mupete, bu mudibo benza kudi balami balenga ba bipedi kabukabu bia kudi [Nzambi].’ (1 Petelo 4:10, MMM) Nunku, bela manyi aba badi ne bujitu bua kusadilangana munkatshi muabu ne bipedi bidi Nzambi mubapeshe. Kabidi, mêyi a Petelo adi aleja ne: bena Kristo bonso kabavua mua kuikala ne bipedi bia mushindu umue, majitu anyi midimu ya pa buayi ya muomumue nansha. Kadi muena mu kasumbu ka mupika yonso uvua mua kufila diambuluisha mu mushindu kampanda anyi kansanga bua kukolesha tshisamba tshia mu nyuma etshi. Mmushindu kayi?

12. Mmunyi muvua mulume anyi mukaji yonso wa mu kasumbu ka mupika muambuluishe bua didiunda dia mupika eu?

12 Tshia kumpala, yonso wa kudibu uvua ne bua kuikala ntemu wa Yehowa, uyisha lumu luimpe lua Bukalenge. (Yeshaya 43:10-12; Matayo 24:14) Kumpala kua kuyaye mu diulu, Yezu wakatumina bayidi bende bonso ba lulamatu balume ne bakaji dîyi dia kuikala balongeshi. Wakamba ne: ‘Yayi bienu, nuvuije ba bisamba bionso bayidi, nubabatize mu dîna dia Tatu ne mu dia Muana ne mu dia nyuma muimpe; [nubalongeshe] mua kuenza malu onso angakanuambila; ne monayi, ndi nenu matuku onso too ne ku nshikidilu kua tshikondo etshi.’​—Matayo 28:19, 20.

13. Mmudimu kayi wa disanka uvua bela manyi bonso benze?

13 Pavua bayidi bapiabapia bapeteka, bavua ne bua kubalongesha bimpe menemene bua kutumikila malu onso avua Kristo muambile bayidi bende. Mu kupita kua bikondo, bavua bitabuja bavua balua bakumbane bua kulongesha bakuabu. Kuvua biakudia bia mu nyuma bimpe bua aba bavua mua kulua pabu bena mu kasumbu ka mupika mu bisamba bivule. Bena Kristo bela manyi bonso balume ne bakaji bakenza mudimu wa kuvuija bantu bayidi. (Bienzedi 2:17, 18) Mudimu eu uvua ne bua kutungunuka kubangila anu tshikondo tshivua mupika mutuadije mudimu wende too ne ku nshikidilu kua tshikondo etshi.

14. Mbanganyi nkayabu bavuabu bapeshe midimu ya kusadila tshisumbu, ne mmunyi muvua bakaji ba lulamatu bela manyi bamona bualu ebu?

14 Bela manyi batshivua batambuilaku bavua balua bena mu kasumbu ka mupika, kabidi nansha kumpala babalongesha kudi nganyi, bavua kabidi babalongesha kudi bena mu tshisumbu bavua bakumbaje malu malomba mu Mukanda wa Nzambi bua kusadila bu bakulu. (1 Timote 3:1-7; Tito 1:6-9) Nunku balume aba bavuabu bateke bavua ne mudimu wa kuambuluisha tshisamba etshi bua kudiundatshi mu mushindu wa pa buawu. Bena Kristo bakaji bela manyi ba lulamatu kabavua banyingalala bua muvuabu bapeshe balume bena Kristo nkayabu mudimu wa kulongesha mu tshisumbu to. (1 Kolinto 14:34, 35) Kadi bavua ne disanka bua diambuluisha divuabu bapeta ku mudimu mukole wa bana betu ba balume bavua mu tshisumbu ne bavua kabidi ne dianyisha bua midimu ya pa buayi ivuabu bobu bantu bakaji mua kuenza, kusangisha ne dituadila bakuabu lumu luimpe. Bana betu ba bakaji bela manyi ba lukunukunu lelu’eu badi bamueneka pabu ne ngikadilu wa budipuekeshi wa muomumue, nansha bakulu ba bisumbu biabu bikale bela manyi anyi kabayi bela manyi.

15. Biakudia bia bungi bia mu nyuma bivua bifumina penyi mu bidimu lukama bia kumpala, mbanganyi bavua ba ntunga-mulongo bua kubifila?

15 Biakudia bivule bia mu nyuma bivuabu bafila mu bidimu lukama bia kumpala bivua bifumina buludiludi mu mikanda ya bapostolo ne bayidi bakuabu bavua balombola. Mikanda yakafundabu eyi (nangananga eyi idi munkatshi mua mikanda 27 mifundisha ku nyuma wa Nzambi idi yenza Mifundu ya tshiena-Gelika ya bena Kristo) bavua bayituma mu bisumbu ilua kakuyi mpata nshindamenu wa dilongesha divua bakulu bafila mu bisumbu. Mushindu au ke uvua baleji-mpala ba mupika bafila biakudia bimpe bia mu nyuma kudi bena Kristo ba muoyo muakane ne lulamatu luonso. Kasumbu ka mupika ka mu bidimu lukama bia kumpala kakakumbaja mudimu uvuabu bakapeshe ne lulamatu luonso.

Tshidi “mupika” kunyima kua bidimu 1900

16, 17. Mmunyi muvua kasumbu ka mupika kadileje kena lulamatu mu dikumbaja dia mudimu waku mu bidimu bivule too ne mu 1914?

16 Netuambe tshinyi bua lelu? Pakatuadija dikalaku dia Yezu mu 1914, uvua mupetaku kasumbu kampanda ka bena Kristo bela manyi kafila biakudia ne lulamatu luonso mu tshikondo tshiakanyine anyi? Eyowa. Kasumbu aku bavua mua kukamanyina bimpe ku mamuma mimpe avuaku kakuama. (Matayo 7:20) Mianda ya katshia amu tshidimu atshi mmileje ne: tshimanyinu etshi ntshijalame.

17 Mu tshikondo tshia difika dia Yezu, bena mudimu batue ku 5 000 bavua benza mudimu wa dimuangalaja bulelela bua mu Bible. Bena mudimu aba bavua bakese, kadi mupika eu wakakuata mudimu ne mishindu ya bungi mimpe bua kumuangalaja lumu luimpe. (Matayo 9:38) Tshilejilu, bakalongolola bua kupatula miyuki ya malu a mu Bible mu bikandakanda bitue ku 2 000. Mushindu au ke uvua babadi binunu ne binunu bapeta diakamue bulelela bua mu Dîyi dia Nzambi. Bakalongolola kabidi programe wa mêba muanda-mukulu wa bindidimbi binyunga bia bantu bamueneka anu bu ku buntu. Ku diambuluisha dia filme wa katshia ne katshia eu, mukenji wa mu Bible wa malu a kumbukila ku difukibua dia bintu too ne ku bukokeshi bua Yezu Kristo bua bidimu tshinunu wakafika kudi bantu bonso bapite pa miliyo tshitema mu bitupa bisatu bia dibulunge dietu. Mikanda ivua mushindu mukuabu kabidi uvuabu bakuata nawu mudimu. Tshilejilu, mu 1914, bakapatula tshibejibeji tshiudi ubala etshi bungi butue ku 50 000.

18. Ndîba kayi divua Yezu muteke mupika ku mutu kua bintu biende bionso, ne mbua tshinyi?

18 Bulelela, pakafika Mfumu, wakasangana mupika wende wa lulamatu udisha bena mudimu bende ne muoyo mujima eku uyisha lumu luimpe. Mpindieu, midimu bungi tshianana ivua mindile mupika au. Yezu wakamba ne: “Bulelela ndi nnuambila ne: neamuteke ku mutu kua bintu biende bionso.” (Matayo 24:47, NW) Yezu wakenza bualu ebu mu 1919, kunyima kua mupika mumane kupita mu tshikondo tshia diteta. Kadi bua tshinyi “mupika wa lulamatu ne wa budimu” uvua mupete midimu mipite bungi? Bualu bintu bia Mfumu bivua bivule bilue bia bungi. Bakapesha Yezu bukokeshi bua Bukalenge mu 1914.

19. Umvuija mudibu bakumbaje majinga a mu nyuma a “musumba munene.”

19 Mbintu kayi bidi Mfumu mupiamupia eu muteke mupika wende ku mutu kuabi? Mbintu Biende bionso bia mu nyuma bidi pa buloba apa. Tshilejilu, bidimu makumi abidi kunyima kua ditekibua dia Kristo mu nkuasa mu 1914, “musumba munene” wa “mikoko mikuabo” wakamanyika. (Buakabuluibua 7:9, MMM; Yone 10:16) Aba kabavua bela manyi ba ‘Isalele wa Nzambi’ to, kadi mbalume ne bakaji ba muoyo muimpe badi ne ditekemena dia kupeta muoyo pa buloba ne bavua banange Yehowa bajinga bua kumusadila anu bu muvua bela banyi benza. Bulelela, bakambila “mupika wa lulamatu ne wa budimu” ne: ‘Tudi basue kuya nebe, bualu bua tuakumvua ne: Nzambi udi nebe.’ (Zekâya 8:23) Bena Kristo batshivua batambuilaku aba bavua pabu badia biakudia bia mu nyuma bia muomumue ne bivua bena mudimu bela manyi badia, nunku bisumbu bibidi ebi mbidie biakudia bia mu nyuma ebi pamue kakadi bidimu bia bungi mpindieu. Ndibenesha kayipu bua bena mu “musumba munene”!

20. Mmudimu kayi udi “musumba munene” mukuate mu divudija dia bintu bia Mfumu?

20 Bena mu “musumba munene” bakadifila ne disanka dionso pamue ne kasumbu ka bela manyi ka mupika bua kuyisha lumu luimpe. Mu diyisha diabu, bintu bia Mfumu bia pa buloba bivua bienda bivula, bivudija midimu ya “mupika wa lulamatu ne wa budimu.” Bu muvua bungi bua bantu bavua basue kulonga bulelela buenda buvula, bakadiundisha biapu bia mikanda bua kufila mikanda ya malu a mu Bible ivua ikengedibua. Bakasa biro bia filiale bia Bantemu ba Yehowa mu ditunga ne ditunga. Bakatuma ba-misionere too ‘ne kumfudilu kua buloba.’ (Bienzedi 1:8) Kumbuka ku bela manyi pabuipi ne binunu bitanu bavuaku mu 1914, bungi bua batumbishi ba Nzambi mbulue kuvula bupite pa miliyo isambombo lelu’eu, ba bungi ba kudibu bikale ba mu “musumba munene.” Bushuwa, bintu bia Mfumu mbivule bikole katshia wavuala tshifulu tshia bumfumu mu 1914.

21. Mmifuanu kayi ibidi ituamona mu dilonga dietu dialonda?

21 Bionso ebi bidi bileja ne: mupika eu udi “wa lulamatu ne wa budimu.” Diakamue kunyima kua Yezu mumane kuakula bua “mupika wa lulamatu ne wa budimu,” wakafila mifuanu ibidi idi ileja lulamatu ne budimu: mufuanu wa bansongakaji badimuke ne bapote, ne mufuanu wa ntalanta. (Matayo 25:1-30) Bualu ebu budi bututangila petu! Mifuanu eyi idi ne diumvuija kayi kutudi lelu? Netuandamune lukonko elu mu tshiena-bualu tshidi tshilonda.

Udi wela meji kayi?

• Mbanganyi badi benza “mupika wa lulamatu ne budimu”?

• “Bena mudimu” mbanganyi?

• Ndîba kayi divuabu bateke mupika wa lulamatu pa mutu pa bintu bionso bia Mfumu, ne mbua tshinyi anu mu tshidimu atshi?

• Mbanganyi badi bambuluishe bua kuvudija bintu bia Mfumu mu makumi a bidimu adi mapite aa, ne mmu mushindu kayi?

[Nkonko ya dilonga]

[Bimfuanyi mu dibeji 10]

Kasumbu ka mupika ka mu bidimu lukama bia kumpala kakadileja muvuaku ne lulamatu ku mudimu waku