Bulenga bua bifukibua bia Yehowa

‘Wewe udi ne bunême bupite mikuna’

KUBANDILA dipatuka dia dîba ku mutu kua Mukuna wa Fuji mbualu budi muntu kayi mua kupua muoyo nansha kakese. Dîba didi dimueneka ne mubidi wa ndimi ya kapia, dipatuka diakamue muaba utu buloba bumueneka bu bulamatangane ne diulu, dikenkesha neje mitoke ne mabue mafikuluke adi mapatukile mu mukuna eu. Padi dituku dikuabu dituadija, mundidimbi wa mukuna eu udi umueneka bimpe udi ubuikidija diakamue mikuna mikese ne bibandabanda bidi nansha mu mutantshi wa kilometre ya bungi nawu.

Anu bu Mukuna wa Fuji uvuabu bafunde musangu kampanda ne maleta avua umvuija ne: “kayi kuelekeja,” mikuna minene itu itukemesha bikole be! Bushuwa, kumpala kuayi tudi mua kudimona anu tunkenene! Bunene bua mikuna buakafikisha bantu ba bungi too ne ku diamba ne: nzambi ivua isombela ku nsongo ya mikuna eyi, mibuikidija misangu ya bungi kudi lubungibungi ne mavuba.

Nzambi umuepele mulelela udi mikuna yonso eyi itumbisha n’Yehowa Mufuki wayi munene. Yeye nkayende ke udi “muenze mikuna.” (Amosa 4:13, MMM) Pabuipi ne tshia binayi tshia buloba ntshienza ne mikuna, ne pavua Nzambi mufuke buloba buetu ebu, wakenza makole kampanda avua ne bua kupatuisha nsongo ne bisumbu bia mikuna bia dikema. (Musambu 95:4) Tshilejilu, bantu batu bela meji ne: minyukunyuku mikole ivua mienzeke muinshi menemene mua buloba ne dinyukuka dia tshizubu tshia buloba ke biakapatuisha bisumbusumbu bia mikuna ya Himalaya ne bia Andes.

Tuetu bantu katuena tumvua menemene mushindu uvua mikuna mifike ku dikalaku ne bua tshinyi idiku to. Bulelela, tòo, katuena mua kuandamuna nkonko ivuabu bele muntu muakane Yobo ne: ‘Wewe wakadi kudi kunyi pangakajadika bishimikidi bia buloba? Bakajadika bitekelu bia makunji abu pa binganyi?’​—Yobo 38:4-6.

Kadi tshitudi bamanye ntshia se: mikuna idi ituambuluisha bua kuikala ne muoyo. Batu bayibikila ne: tandere ya mâyi, bualu misulu minene yonso mâyi ayi atu afumina ku mishimi ya mâyi itu ku mikuna ne tshia bibidi tshia bantu badi pa buloba badi benza mudimu ne mâyi adi afumina ku mikuna. (Musambu 104:13) Bilondeshile tshikandakanda tshikuabu, “munkatshi mua bisekiseki binene 20 bidi pa buloba, bisambombo bidi bifumina ku mikuna.” (New Scientist) Mu nsombelu muimpe wikala pakantshi pa bantu, nyama, bikunyibua ne nyunguluilu wabi mu buloba bupiabupia budi Nzambi mulaye, ‘biakudia nebivulangane pa buloba ne pa nsongo ya mikuna, nebivulangane.’​—Musambu 72:16, MMM; 2 Petelo 3:13.

Bua bantu ba bungi, patubu bumvua batela mikuna batu batuma meji ku mikuna ya Alpes ya ku Mputu. Nsongo ya mikuna eyi, pamue ne Mukuna wa Civetta udibu baleje muaba eu, idi ijadika patoke ne: Mufuki wayi udiku. (Musambu 98:8) Idi itumbisha Yehowa, ‘udi ujadika mikuna ku bukole buende.’​—Musambu 65:6. *

Bushuwa, bunene bua Mikuna ya Alpes ne nsongo yayi mibuikidija kudi mabue a mashika ne idi katshia yela mulongo, mpulumuku yayi mibuikidija kudi neje, bibandabanda ne majiba a mâyi ne mpata yayi bidi bikemesha bikole! Mukalenge Davidi wakamba bua Yehowa ne: ‘Udi umenesha mashinde pa mikuna.’​—Musambu 147:8.

Milongolongo ya mikuna bu eyi idi mu tshimenga tshia Guilin, mu ditunga dia Chine, idi mua kumueneka kayiyi ikemesha bu Mikuna ya Alpes to, kadi idi ne buayi bulenga. Milongo  ya mabue matumbuke itu mipatuke ku mpenga kua Mukuna wa Li itu ikemesha benyi bua bulenga buayi. Muntu yeye mubandile mâyi matoke zezeze adi apueka mu mikuna eyi idi ne lubungibungi, udi mua kuvuluka mêyi a mufundi wa Misambu aa: ‘[Yehowa] udi utuma mishimi idi ipatula mâyi mu mpongo, misulu idi ipueka munkatshi mua mikuna.’​—Musambu 104:10.

Mikuna idi itukemesha bualu tudi bamanye ne: idi munkatshi mua bintu binene bidi Mufuki mupeshe bantu ne dinanga dionso bua bikale ne disanka. Kadi nansha mikuna ikemesha mushindu kayi, bunene buayi kabuena mua kupetangana ne bua Yehowa nansha kakese. Anu Yehowa nkayende ke ‘udi ne bunême bupite mikuna.’​—Musambu 76:4.

[Mêyi adi kuinshi]

[Kazubu/​Tshimfuanyi mu dibeji 9]

Bantu dikumi pa lukama mu buloba bujima badi basombela mu mikuna. Kadi bualu ebu kabuena tshipumbishi kudi aba badi bamba lumu luimpe lua Bukalenge bua Nzambi to. Bena Kristo aba badi benza mudimu wa bungi miaba mivule idi mu mikuna. Bulelela, ‘Mona makasa a muntu udi ulua ne lumu luimpe bu mudiwu malengele pa mikuna, udi umuangalaja lumu lua ditalala, udi ulua ne lumu lua diakalengele, udi umuangalaja lumu lua lupandu!’​—Yeshaya 52:7.

Mufundi wa Misambu wakimba ne: ‘Mikuna mile idi bua mbuji ya tshisuku.’ (Musambu 104:18) Mbuji ya tshisuku anyi ya mikuna, bu mudi ya mu Nubie itu ne nsengu mile ya dikema, idi munkatshi mua nyama idi ne bikono bikole itu isombela mu mikuna. Itu yendela pa mibangubangu ya mupimbu mukese idi imueneka kayiyi bupitshi. Mbuji eyi itu ne bintu bitu biyambuluisha bua kusomba miaba idi kayiyi mitekete bua kufika. Mushindu udi bikono biayi bienza ntshimue tshia ku bintu abi. Mutanta udi mua kualabala muinshi mua bujitu bua mbuji, upesha nyama mushindu wa kushindamayi bimpe padiyi mimane anyi yendela pa mibangubangu ya mabue ya mupimbu mukese. Bulelela, mbuji eu ntshifukibua tshia dikema!

[Tshimfuanyi mu dibeji 9]

Mukuna wa Fuji mu tshidiila tshia Honshu, mu Japon