Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Nkonko ya babadi

Nkonko ya babadi

Nkonko ya babadi

Bua tshinyi 1 Kolinto 10:8 udi wamba ne: bena Isalele 23 000 bakafua dituku dimue bua masandi, eku Nomba 25:9 wakula bua bantu 24 000?

Kudi malu a bungi adi mua kuleja bua tshinyi bishiferi bidi mu mvese ibidi eyi mbishilangane. Bualu bupepele ku onso budi mua kuikala bua se: bungi bujalame budi mua kuikala pankatshi pa 23 000 ne 24 000, nunku bienzeja bua kubandabu ne tshishiferi etshi anyi kupuekabu natshi mu dibala.

Tukonkononayi bualu bukuabu kabidi. Mupostolo Paulo wakakula bua muyuki wa bena Isalele pavuabu ku Shitima bu tshilejilu tshia kudimuija natshi bena Kristo ba mu Kolinto wa kale, tshimenga tshivua tshitambe kumanyika bua buenzavi buatshi. Wakafunda ne: “Katudifidi ku buendenda bu muvua bamue ba kudibo benza, bobo kufua binunu makumi abidi ne bisatu dituku dimue.” Paulo wakafila bungi bua bantu 23 000 anu bua aba bavua Yehowa mushipe bua masandi.​—1 Kolinto 10:8, MMM.

Kadi Nomba nshapita wa 25 udi wamba ne: ‘Bena Isalele bakadisangisha kudi Bâla-peô; ne tshiji tshiakakuata Yehowa bualu bua bena Isalele.’ Kunyima, Yehowa wakambila Mose bua kuowa ‘bakalenge bonso ba bantu.’ Mose pende kuambila balumbuluishi bua kukumbajabu tshivua Yehowa muambe. Kadi, pakashipa Pinehasa ne lukasa luonso muena Isalele wakalua ne mukaji muena Midiyana mu tshitudilu, ‘[tshipupu] tshiakalekedibua.’ Muyuki eu udi ujika ne mêyi aa: ‘Bantu bakafua ku [tshipupu] atshi bakadi binunu makumi abidi ne binayi.’​—Nomba 25:1-9.

Bungi budibu bafile mu Nomba budi pamu’apa buangata ne ‘bakalenge bonso ba bantu’ bavua balumbuluishi bashipe ne bantu bavua Yehowa mushipe buludiludi. Bumue bakalenge bakafua ku bianza bia balumbuluishi bavua mua kuikala tshinunu, bonso basanga benza 24 000. Nansha bikale bakalenge anyi balombodi aba bavua bende masandi, baditue mu mafesto peshi banyishe bivua abu benze, bavua bushuwa bakanyine dinyoka bualu “bakadisangisha kudi Bâla-peô.”

Pa bidi bitangila muaku “bakadisangisha,” Bible kampanda udi uleja ne: muaku eu udi mua kumvuija “kudilamatshisha kudi muntu.” Bena Isalele bavua bantu bavua badilambule kudi Yehowa, kadi bakakosa malanda abu ne Nzambi aa “pakadisangishabu kudi Bâla-peô.” Kunyima kua bidimu bu 700, Yehowa wakambila bena Isalele ku butuangaji bua muprofete Hoshea ne: “Bakalua kudi Bâla-Peô, bakadijidila kudi Bâla udi ubafuisha bundu, bakalua bena tshinyangu bu muakadi tshintu tshiakanangabo.” (Hoshea 9:10) Bantu bonso bakenza muanda eu bavua bakanyine dinyoka dia kudi Nzambi. Ke bualu kayi, Mose wakavuluija bana ba Isalele ne: ‘Mêsu enu [akamona] bualu buakenza Yehowa bualu bua Bâla-Peô; Yehowa Nzambi wenu, wakashipa balume bonso munkatshi muenu bakalonda Bâla-peô.’​—Dutelonome 4:3.