Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Badi bayisha padi mpunga umueneka mu Mexique mu tshitupa tshia bakudi ba Anglais

Badi bayisha padi mpunga umueneka mu Mexique mu tshitupa tshia bakudi ba Anglais

Badi bayisha padi mpunga umueneka mu Mexique mu tshitupa tshia bakudi ba Anglais

BU MUVUA mupostolo Paulo kayi musue kujimija dîba pavuaye muindile bena luendu nende mu tshimenga tshia Atene, wakatuadija kuyisha dîba dionso divua mpunga umueneka. Bible udi ulonda ne: ‘Yeye wakakulangana ne bakasangakana nende mu tshisalu ku dituku ku dituku.’ (Bienzedi 17:17) Pavua Yezu mu luendu ufuma ku Yudaya mutangile ku Galela, wakayisha pende mukaji muena Samalea dîba divua mpunga mumueneke kumpenga kua tshina tshia mâyi. (Yone 4:3-26) Utuku pebe wangata bikondo bia nunku bua kuakula bua lumu luimpe lua Bukalenge bua Nzambi anyi?

Ditunga dia Mexique mu tshitupa tshidibu bakula Anglais mmuaba mulenga wa dikema wa kuyishila padi mpunga umueneka. Bendakanyi batu balua muaba eu bua kupitshisha lutetuku, balongi bapiabapia ba mu iniversite batu bafikamu, ne benyi bakuabu batu baluamu bua kubandila bilaminu bia nyama ne kuya mu ma-restoran. Bantemu ba Yehowa ba bungi badi bamanye Anglais bakadi bapete tshibidilu tshia kutuadija muyiki ne bantu ba mushindu eu. Batu benda bakeba bimpe bimpe muntu yonso udi umueneka muenyi anyi udi wakula Anglais. Tumonayi mushindu utubu batuadija muyuki.

Bantemu ba bungi badi bafumine mu matunga menyi batu benza mudimu mu tshitupa tshidibu bakula Anglais etshi batu batuadija muyuki pa kuanji kudimanyisha kudi bantu badi bamueneka bafume ku ba bende ne pashishe bakonka muntu muaba udiye mufumine. Bualu ebu butu bufikisha muenyi ku dikonka eu udi Ntemu tshidiye mulue kuenza mu Mexique, nunku bipetesha Ntemu mushindu wa kumvuija muntu eu tshidi malongesha etu. Tshilejilu, Gloria udi uyisha mu tshitupa tshidibu ne dijinga dikole dia bayishi tshidi bakudi ba Anglais ba mu tshimenga tshia Oaxaca mmumone ne: mbipepele bua kutuadija miyiki mu mushindu eu. Dituku dikuabu pavua Gloria ufuma mu buambi bua dîba dionso divua mpunga umueneka mu kartshie ka mu vile, bena dibaka babidi bafume mu Angleterre bakamuimanyika. Mukaji kukema wamba ne: “Tshivua ngela meji ne: mvua mua kumona mamu wa bafike munu mu Oaxaca to!” Pamutu pa kufika munda, Gloria wakaseka ne buobu kutuadija kuyukila pa tshivuaye muyile mu Mexique. Mamu eu wakabikila Gloria ku nzubu kuabu bua kunuabu nende dikopo dia kafe. Buobu bamane kuangata tshipungidi, Gloria wakafila Tshibumba tshia Nsentedi ne Réveillez-vous!, kadi mamu wakabenga kubiangata wamba muvuaye kayi witaba ne: Nzambi udiku. Gloria kuandamuna ne: uvua ne disanka dia kuyikila ne bantu batu babenga ne: Nzambi katuku ne kujinga bua kumanya tshivua mmuenenu wende pa tshiena-bualu tshia ne: “Tudi dijinga ne miaba ya ntendelelu anyi?” Mamu eu kuitaba, wamba ne: “Wewe muntuishe ne: Nzambi udiku, mbualu bua dikema.” Bakela mayiki malenga a bungi pavuabu benda banua kafe. Matuku pashishe, bena dibaka aba kupinganabu kuabu ku Angleterre kadi mayiki abu kutungunuka ku difundilangana mikanda ku Internet.

Gloria wakatuadija kabidi kuyikila ne Saron, mulongi mukuabu wa mu iniversite wa mu Washington uvua mulue mu Oaxaca bua kuenza mudimu wa budisuile ne bamamu ba muaba au bua kupeta dipoloma dia njikijilu wa bidimu bitanu. Gloria mumane kuela Saron kalumbadi bua mudimu mulenga eu, wakamuambila tshivuaye muluile mu Mexique. Kufikabu ku muyuki mulenga pa Bible ne pa tshikala Nzambi mua kuenzela bapele, ne bantu bonso kabidi. Saron wakamba muvuabi bimukemeshe bikole pa kumona ne: katshia kavua muanji kuyukila ne Bantemu mu États-Unis to, kadi muntu wa kumpala wa kusambakena nende mu Mexique uvua Ntemu wa Yehowa! Saron wakitaba bua kulonga Bible ne kutuadija diakamue kubuela mu bisangilu bia bena Kristo.

Benyi ba bungi bavua balua ku malobo a mu Mexique ne tshipatshila tshia kupeta muaba mulenga mufuane mparadizu. Laurel utu wenza mudimu ne dijinga edi didi mu bantu bua kutuadija miyuki mu musoko wa Acapulco, ukonka bantu bua kumanya ni musoko wa Acapulco mmufuane mparadizu kupita muaba udibu bafume ne bua baleje tshintu tshidi tshitamba kubasankisha pa bidi bitangila mparadizu. Pashishe utu uleja ne: mu matuku adi kumpala eku, buloba bujima nebuikale mparadizu mulelela. Ku diambuluisha dia mushindu eu wa kutuadija muyiki, mamu mukuabu wa mu ditunga dia Canada uvuabu bapetangane nende mu biro bia bondapi ba nyama wakatuadija kulonga Bible. Kudiku mushindu wa wewe kuenza pebe bia muomumue muaba uudi musombele anyi?

‘Mu njila ne miaba idi bantu basangila ba bungi’

Misangu ya bungi miyiki itu ituadija mu njila anyi miaba idi bantu ba bungi basangila pa kujula lukonko elu: “Udiku wakula Anglais anyi?” Bena mu Mexique ba bungi batu bakula Anglais bua mudimu udibu benza anyi bualu bavuaku basombele mu États-Unis.

Bena dibaka kampanda Bantemu bakatuadija muyuki ne mamu mukuabu mukulakaje uvuabu benda bapusa mu dikalu diende kudi munganga. Bakamukonka ni uvua wakula Anglais. Yeye kuitaba, bualu uvua musombele bidimu bia bungi mu États-Unis. Wakangata Tshibumba tshia Nsentedi ne Réveillez-vous! bivuaye kayi muanji kubala, ne kubambila dîna diende (Consuelo) ne kubapesha adrese wende kabidi. Panyima pa matuku anayi pavuaye mupingane bua kumutangila bilondeshile adrese wende, wakamona ne: uvua musombele mu nzubu ya dilamina bakulakaje ivuabu balombola kudi badiambike bakaji bena Katolike. Ku ntuadijilu bivua bikole bua kupetangana ne Consuelo bualu badiambike aba bavua bamona bena dibaka bavua balua kumutangila bu bavua ne meji mabi ne bamba muvua Consuelo muine kayi ne mushindu wa kubakidila. Kadi bena dibaka aba bakasuminyina bua badiambike kuambila anu Consuelo ne: bavua balue ne bavua ne dijinga dia kumuela muoyo. Consuelo wakakidila bena dibaka aba bilenga. Kubangila anu musangu awu, mamu eu wa mvula 86 mmutuadije kulonga Bible pa tshibidilu nansha muvua badiambike bakule bibi. Mmutuadije kabidi kubuela mu bisangilu bia bena Kristo.

Nsumuinu 1:20 udi wamba ne: ‘Meji adi ela dîyi dikole mu musesu, adi abandisha dîyi diawu mu bisalu.’ Tangila mushindu uvua muanda wa nunku muenzeke mu kartshie kakuabu ka mu vile wa San Miguel de Allende. Mu dinda menemene, Ralph wakasa muyuki ne tatu mukuabu wa bidimu bipite pa 40 uvua musombe pa tshibasa. Tatu eu wakakema bikole pavuaye mumupeshe Tshibumba tshia Nsentedi ne Réveillez-vous!, kulondelaye Ralph malu a mu nsombelu wende.

Tatu eu uvua musalayi wa kale uvua muluangane mvita ya mu Vietnam muvuaye mupete disama dia mpala bua buôwa bua bungi bua bitalu bivuaye umona mu tshikondo tshivuaye musalayi. Bavua bamutume bua kuluangana mu mulongo wa kumpala mu tshiluilu tshiabu. Muomu amu bavua bamupeshe mudimu wa kuowesha bitalu bia basalayi mâyi bua kumona mua kubiambula bua kubituma mu États-Unis. Mpindieu ukadiku kupite bidimu 30, utshidi anu ulota bilota bia bikuatshisha buôwa ne umvua kabidi buôwa bua bungi. Mu dinda divuaye mupetangane ne Ralph adi, uvua usambila munda munda muaba uvuaye usombela, ukeba diambuluisha.

Musalayi wa kale eu wakitaba bua kushala ne mikanda ne bua kulua ku Nzubu wa Bukalenge. Kunyima kua bisangilu, wakamba ne: mu mêba abidi andi muenze mu Nzubu wa Bukalenge, wakumvua ditalala divuaye kayi muanji kumvua kabidi mu bidimu 30 bidi bipite ebi. Tatu eu wakenza mbingu mikese patupu mu San Miguel de Allende, kadi wakalonga Bible misangu ya bungi ne kubuelaye mu bisangilu bionso too ne pakapinganaye kuabu. Bakenza mushindu bua yeye kutungunuka ne dilonga edi.

Kuyisha padi mpunga umueneka ku mudimu ne mu kalasa

Utuku udimanyisha bu Ntemu wa Yehowa ku mudimu anyi? Ke tshitu Adrián utu ne mudimu wa difutshisha makuta a nzubu itubu basombela kudi bantu batu balua mu dikisha mu tshimenga tshia Cape San Lucas wenza. Bua bualu ebu, muena mudimu nende Judy udi wamba ne: “Bu wewe mungambile bua kulua Ntemu wa Yehowa bidimu bisatu bidi bishale ebi mvua mua kukuandamuna ne: ‘Nansha kakese too ne tshiendelele!’ Kadi ngakapangadika bua kuikala mbala Bible. Meme kudiambila ne: ‘Nengenze nanku nansha mudiye mukole anu bua dinanga dia kubala anyi?’ Bushuwa, tshiena mvuluka ne: mvua mbala mabeji mapite pa asambombo tshiyi mufike ku dikeba muntu wa kungambuluisha to. Muntu umuepele uvua mukumbane bua kungambuluisha uvua anu muena mudimu nanyi Adrián. Mvua musue kuyukila nende bualu yeye nkayende ke uvua muntu wa malu makane ku mudimu wetu.” Adrián wakajinga diakamue bua kuluaye ne mubangila wende Katie bua kuandamuna nkonko yonso ya Judy. Katie wakatuadija kulonga nende Bible ne matuku makese pashishe, Judy kulua Ntemu mutambule.

Netuambe tshinyi bua kuyisha padi mushindu umueneka mu kalasa? Bantemu babidi ba bakaji bavua balonga mu iniversite muvuabu babalongesha mu tshiena-Espagne, kadi bakapumbisha mu kalasa dituku dikuabu bua kubuela mu mpuilu kampanda wa Bantemu. Pakaluabu mu kalasa, bakabalomba bua kulonda mu muakulu eu tshivuabu benze. Ke buobu kupeta mushindu wa kuyisha mu tshiena-Espagne. Milayi ya mu Bible yakasankisha mulongeshi (Silvia) bikole. Wakitaba bua kulonga Bible mu Anglais ne udi mpindieu muambi wa lumu luimpe. Bantu ba bungi ba mu dîku diende badi pabu balonga. Silvia udi wamba ne: “Ndi mupete tshintu tshimvua ngenda nkeba mu nsombelu wanyi yonso.” Bushuwa, kuyisha padi mushindu umueneka kudi mua kupatula bipeta bilenga be.

Diyisha padi mishindu mikuabu imueka

Kuikala muena malu malenga kudi mua kufikisha muntu ku diyisha. Bena dibaka babidi Jim ne Gail bavua benza mudimu mu San Carlos (Sonora) bakamona mudi bualu ebu bulelela. Dimue dituku mamu mukuabu uvua wenda wendesha mbua yende pa dîba 6:00 wa dinda wakimana bua kubandila lupangu luabu. Jim ne Gail bakamubikila bua kulua kunua kafe. Mu bidimu 60 bia muoyo wende, au uvua musangu wende wa kumpala wa kumvua bakula bua Yehowa ne bua ditekemena dia muoyo wa tshiendelele. Dilonga dia Bible diakatuadija.

Adrienne uvua pende wenzela benyi malu mimpe. Pavuaye udia mu restoran mukuabu mu Cancún, muana wa balume mukuabu wakasemena kudiye ne kumukonka ni uvua ufumina mu ditunga dia Canada. Pakitabaye, wakamuleja muvuaye mulue ne mamuende bua kuteta bua kuambuluisha muakunyende wa bakaji bua kufunda luapolo kampanda lua mu kalasa pa bidi bitangila bena mu Canada. Mamu (uvua wakula Anglais) e kusemena ne kusomba ku luseke lua Adrienne. Adrienne mumane kuandamuna nkonko yende yonso ne lutulu pa bidi bitangila bena mu Canada, wakamba ne: “Kadi ndi mulue munu mufume mu Canada nangananga bua kuambuluisha bantu bua kulongabu Bible. Udi pebe musue kulonga Bible anyi?” Mamu au kuitaba bua kulonga. Ukavua mulekele kubuela mu tshitanda tshiabu bidimu dikumi bimane kupita, ne uvua uteta bua kudilongela Bible nkayende. Wakapesha Adrienne adrese wende ne nimero yende ya telefone, ne kutuadijaye kulonga Bible mu mushindu uvua umusankisha.

‘Wele bidia biebe pa mutu pa mâyi’

Kuakula bua bulelela bua mu Bible mu bikondo bionso kudi kufikisha ku diyisha bantu badi ne mushindu mukese anyi kabayi nansha nawu wa kuteleja bakula bua mukenji wa Bukalenge. Mu restoran mukuabu mutu bantu ba bungi babuela mu tshimenga tshia Zihuatanejo, tshidi ne tshitudilu tshia mazuwa, Ntemu mukuabu wakabikila bena dibaka babidi benyi bavua bapangile muaba bua kusomba ku mesa avuaye. Bena dibaka aba bavua benda ne mazuwa pa mâyi munkatshi mua bidimu muanda mutekete. Bakaleja mmuenenu mubi uvuabu nende pa bidi bitangila Bantemu ba Yehowa. Panyima pa dipetangana diabu dia mu restoran eu, Ntemu eu wakaya kukumbula bena dibaka aba mu mazuwa abu ne kubabikidisha kuende. Bakitaba bua kuangata bibejibeji bipite pa 20 ne mikanda 5 ne kulayabu bua kukeba Bantemu mu tshitudilu tshivua kumpala.

Jeff ne Deb bakamona dîku kampanda divua ne muana wa bakaji wa pambidi mulenga kumona mu muaba wa didila biakudia wa bantu bonso uvua muaba uvua makazen a bungi mu Cancún. Buobu bamana kubela kalumbandi bua muan’abu, baledi abu bakababikila bua kudiabu nabu diampa ditubu babikila ne: pizza. Bakalua kumanya ne: dîku edi divua difumina mu Inde. Kabatu banji kumvua bakula bua Bantemu ba Yehowa anyi bamone mikanda yabu nansha. Bakashila bantu ba muaba uvua makazen a bungi au imue mikanda ya Bantemu.

Bualu bua mushindu umue umue eu buakenzeka mu tshidiila tshidi pamue ne tshia Yucatán. Mulume ne mukajende (bena Chine) bavua bafuma ku diselangana bakalomba Jeff bua yeye kubakuata foto, yeye kuitaba ne disanka. Mu diyukila nabu, wakafika ku diumvua ne: nansha muvuabu basombe mu États-Unis bidimu 12 bijima, kabavua banji kumona anyi kumvua bakula bua Bantemu ba Yehowa to! Bakayukila bimpe be. Jeff wakabakankamija bua kukeba Bantemu pavuabu ne bua kupingana kuabu.

Bualu kampanda bua pa buabu budi mua kuenzeka mu tshitupa tshienu budi mua kukupetesha mushindu wa kuyisha. Pavua mfumu wa mu États-Unis muye kukumbula mfumu wa mu Mexique mu tshikumbi tshiende tshia nyama pabuipi ne Guanajuato, ba-kamona-kamba ba mu matunga kabukabu bakafunda bualu ebu. Dîku kampanda dia Bantemu diakangata dipangadika dia kuyisha tshikondo atshi mu Anglais. Bantu bavua bitaba. Tshilejilu: kamona-kamba mukuabu wakafunda bua malu a mvita ya bungi, bu mudi eyi ivua yenzeka mu Kosovo ne mu Koweit. Kamona-kamba nende uvua mumufuile mu maboko pavuabu bamuase kudi muntu kampanda uvua kayi mumanyike. Yeye mumane kumvua malu a bungi pa bidi bitangila dibishibua dia bafue, mufundi eu wakela Nzambi tuasakidila ne binsonji ku mêsu bua muvuaye muanyishe bua yeye kumanya mudi muoyo muikale ne tshipatshila. Wakamba ne: nansha muikalaye kayi mua kumona kabidi Bantemu bena dibaka aba, kavua ne bua kupua muoyo lumu luimpe elu lua dibishibua ludi mu Bible nansha kakese.

Anu bu mutudi bamone, misangu ya bungi katutu bamanye bipeta bitu diyisha dia mushindu eu dipatula nansha.. Nansha nanku, Mukalenge Solomo wakamba ne: ‘Wele bidia biebe pa mutu pa mâyi, bualu bua neubisangane kabidi papita matuku a bungi.’ Wakamba kabidi ne: ‘Kuna maminu ebe ne dinda, kuikishi dilolo; bualu bua kuena mumanye ne: bidi bidiunda ngebi anyi mbiabia, anyi bubidi buabi nebidiunde.’ (Muambi 11:1, 6) Bushuwa, ‘ela bidia’ biebe pa mâyi ne tshisumi ne ‘kuna maminu ebe’ ne muoyo mujima anu bu muvua Paulo ne Yezu benze ne mudibu benza kabidi kudi Bantemu ba matuku etu aa mu tshitupa tshidibu bakula Anglais mu Mexique.