Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Tungunuka ne kuleja bulenga mu buloba budi ne bena lukuna

Tungunuka ne kuleja bulenga mu buloba budi ne bena lukuna

Tungunuka ne kuleja bulenga mu buloba budi ne bena lukuna

‘Tshidi tshivuija muntu dinanga kudi bakuabu [mbulenga] buende.’​—NSUMUINU 19:22.

1. Bua tshinyi bidi mua kuikala bikole bua kuleja bulenga?

 UDIKU wela meji ne: udi muntu muimpe anyi muena malu malenga anyi? Bikalabi nanku, bidi mua kuikala bikole bua wewe kusomba panuapa. Bushuwa, mu Bible, bulenga ndimue dia ku “mamuma a nyuma,” kadi bua tshinyi mbikole bua kuleja bulenga nansha mu matunga adibu babikila ne: nga bena Kristo? (Galatia 5:22) Anu mutuvua bamone mu tshiena-bualu tshishale, tudi mua kupeta diandamuna mu mêyi akafunda mupostolo Yone a se: buloba bujima budi ku bukokeshi bua muntu kampanda wa mu nyuma udi kayi ne bulenga: Satana Diabolo. (1 Yone 5:19) Yezu Kristo wakamubikila ne: “mukokeshi wa buloba.” (Yone 14:30) Nunku, ba pa buloba mbasue kufuanangana ne mfumuabu ntomboji, udi muikale muena tshikisu.​—Efeso 2:2.

2. Mmalu kayi adi mua kuluisha dileja dietu dia bantu bulenga?

2 Nsombelu wetu utu unyanguka patu bakuabu kabayi batuenzela malu mimpe. Munkatshi mua bantu badi mua kutuenzela malu mabi mudi bena mutumba ba muoyo mubi, benyi badi kabayi bena bulunda, nansha mene balunda ne bena dîku dietu badi minga misangu mua kuenza malu bu babule lungenyi. Dipetangana ne bantu badi bapange malu ne badi belangana bibingu ne bambangana mambavi kutu misangu ya bungi kutonda bikole. Dipanga kuleja bakuabu bulenga dia nunku didi mua kutuvuija bena lukuna, ne tudi mua kudimona tukadi tupingaja bubi ku bubi. Ebi bidi nansha mua kutukebela masama a mu nyuma anyi a ku mubidi.​—Lomo 12:17.

3. Ntatu kayi idi bantu batuilangana nayi idi yela dileja diabu dia bulenga mu diteta?

3 Malu makole adi pa buloba adi kabidi mua kuenzeja bua bikale bitukolele bua kuleja bulenga. Tshilejilu, difuna ne malu a tshinyangu bia ba-teroriste ne kabidi buôwa bua ne: matunga mashilashilangane adi mua kuenza mudimu ne bingoma bia mulungu anyi bia nikleyere bidi bitonda bantu ba bungi. Kabidi, bantu miliyo mivule mbalue bapele, baladila biakudia bikese, kabayi ne muaba wa kulala, kabayi ne bilamba ne manga a masama. Ditungunuka ne kuleja bulenga didi dilua bualu bukole padi nsombelu umueneka bu kêna mua kushintuluka.​—Muambi 7:7.

4. Mmuenenu kayi mubi udi bamue mua kuikala nende padibu bela meji bua kuleja bakuabu bulenga?

4 Bidi bipepele bua muntu kuamba ne: kuleja bulenga ki mbualu bua kuteka pa muaba wa kumpala to, ne kubuleja kudi nansha mua kuikala tshimanyinu tshia butekete. Udi nansha mene mua kumona bu badi bamumune, nangananga padi bakuabu kabayi bamuangata ne mushinga. (Musambu 73:2-9) Kadi, Bible udi utupesha mubelu muimpe eu: ‘Dîyi dia kalolo didi diandamuna tshiji, kadi dîyi dikole didi disonsola tshiji.’ (Nsumuinu 15:1) Budipuekeshi ne bulenga mmamuma abidi a nyuma adi enda pamue ne adi ne mushinga patudi mu ntatu.

5. Mmu imue nsombelu kayi mudi mukengela kuikala ne bulenga?

5 Bu mudi dileja mamuma a nyuma muimpe wa Nzambi dikale ne mushinga wa bungi kutudi tuetu bena Kristo, tudi ne bua kukonkonona mushindu utudi mua kuleja umue wa ku ngikadilu eyi: bulenga. Bidi mua kukumbana bua kutungunuka ne kuleja bulenga mu buloba ebu budi ne bena lukuna anyi? Bikalabi nanku, mmu imue nsombelu kayi mutudi mua kuleja ne: katuena tulekela bua Satana kunyanga bulenga buetu, nangananga patudi mu ntatu? Tukonkononayi mishindu itudi mua kutungunuka ne kuleja bulenga mu dîku, ku mudimu, mu kalasa, kudi bena mutumba betu, mu mudimu wa kuyisha, ne munkatshi mua bena Kristo netu.

Bulenga mu dîku

6. Bua tshinyi kulejangana bulenga mu dîku kudi ne mushinga wa bungi, ne mmunyi mutudi mua kulejangana bulenga ebu?

6 Bua tuetu kupeta mabenesha a Yehowa ne bulombodi buende, bidi bikengela kuikala ne mamuma a nyuma ne kuakolesha. (Efeso 4:32) Tumonayi mudibi bikengedibua bua bena mu dîku kulejangana bulenga. Ku dituku ne ku dituku, mulume ne mukajende badi ne bua kulejangana bulenga ne kuditatshisha umue bua mukuabu ne bua bana babu kabidi. (Efeso 5:28-33; 6:1, 2) Bulenga bua nunku budi ne bua kumuenekela ku mushindu udi bena mu dîku bakuishangana, bana banemeka baledi babu ne baledi benzela bana babu malu mimpe. Ikala ne lukasa bua kuelangana kalumbandi, kadi ikala ne lujoko bua kupishangana.

7, 8. (a) Nngikadilu kayi utudi ne bua kuepuka bituikala basue kuleja bulenga buimpe mu dîku? (b) Mmunyi mudi diyukidilangana dimpe diambuluisha bua kuikala ne mêku makole? (c) Mmunyi muudi mua kuleja bulenga mu dîku dienu?

7 Kuleja badi mu dîku dietu bulenga kudi kabidi kutumikila mubelu wa mupostolo Paulo wa se: ‘Katataka nudiumushile bienu kabidi malu aa onso: lukuna, tshiji, lukinu, bipendu, mêyi a bundu mukana muenu.’ Dituku dionso, bena mu mêku a bena Kristo badi ne bua kuyukidilangana ne kanemu. Bua tshinyi? Bualu diyukidilangana dimpe ke tshintu tshinene tshidi tshiambuluisha bua mêku kuikala makole. Padi bilumbu bijuka, bua kubitalaja, enzayi muenu muonso bua kujikija tshilumbu etshi pamutu pa kukeba mua kubinga. Bena mu dîku dia disanka batu benza muabu muonso bua kulejangana bulenga ne kuikala bangatangana ne mushinga.​—Kolosai 3:8, 12-14.

8 Bulenga ngikadilu muimpe ne udi utusaka bua kuenzela bakuabu malu mimpe. Ke bualu kayi tudi ne bua kukeba bua kukuatshisha bena mu dîku bakuabu, kubangata ne mushinga ne kubambuluisha kabidi. Bidi bilomba bua bena mu diku bonso kuenza muabu muonso muntu pa nkayende ne mu tshibungi bua kuleja bulenga buimpe mu dîku. Nunku, nebapete mabenesha a kudi Nzambi, ne mu tshisumbu ne muaba udibu basombela, nebatumbishe Yehowa, Nzambi muena bulenga.​—1 Petelo 2:12.

Bulenga ku mudimu

9, 10. Umvuija bimue bilumbu bidi mua kujuka ku mudimu, ne leja mushindu udi muntu mua kupita nabi ne bulenga.

9 Bua muena Kristo, tshibidilu tshia kuya ku mudimu dituku dionso tshidi mua kumupangisha bua kuleja bena mudimu nende bulenga. Difuilakana munkatshi mua bena mudimu didi mua kufikisha muena mudimu netu udi wenza malu ne mayele onso bua kukeba bua kunyanga mudimu wetu, binyanga lumu lua muntu kudi mfumuende wa mudimu. (Muambi 4:4) Kabiena bipepele bua kuleja bulenga mu bikondo bia buena ebi to. Nansha nanku, bu mudi musadidi wa Yehowa mumanye bimpe ne: mbimpe kuikala ne bulenga misangu yonso, udi ne bua kudienzeja muende muonso bua kukoka aba badi kabayi badiakaje bimpe. Diditatshisha bua bakuabu didi mua kuambuluisha bua kuenza nunku. Pamu’apa udi mua kuditatshisha bua muena mudimu nebe udi usama anyi muikale ne muena mu dîku diende usama. Nansha dikonka bua kumanya mudi bena mu dîku edi didi mua kupatula bipeta bimpe kudi muntu au. Eyowa, bena Kristo badi badienzeja bua kutuma buobumue ne ditalala kumpala padibi bikale ku bukokeshi buabu. Imue misangu, mêyi malenga adi aleja diditatshisha bua bakuabu adi mua kulengeja nsombelu.

10 Minga misangu, mfumu wa mudimu udi mua kuenzeja bena mudimu bende bua kuitaba ngenyi yende ne kujinga bua muntu yonso kuditua mu malu kampanda a buena ditunga anyi kuenza musekelelu kampanda udi kauyi upetangana ne Mukanda wa Nzambi. Padi kuondo ka muoyo ka muena Kristo kabenga bua kubuela mu musekelelu eu, bidi mua kumukebela bilumbu ne mfumuende wa mudimu. Dîba edi kabiakuikala bimpe bua kufila mumvuija adi aleja mudibi bibi bua kuitaba malu adi mfumuetu eu musue to. Nansha nanku, badi kabayi bena Kristo netu badi mua kumona bikala bimpe bua tuetu kubuela nabu mu difesto edi. (1 Petelo 2:21-23) Pamu’apa udi mua kumvuija bimpe malu adi akusaka bua kubenga kuditua mu tshibilu etshi. Kupingaji mêyi a bipendu ku mêyi a bipendu to. Bidi bimpe bua muena Kristo kulonda mubelu muimpe udi mu Lomo 12:18, udi wamba ne: “Binuamanya mua kuenza nunku mu bienzedi bienu, nuikale ne bantu bonso ditalala.”

Bulenga mu kalasa

11. Nntatu kayi idi bansonga bapeta mu dileja bulenga kudi balongi babu?

11 Bidi mua kuikala bikole bua bansonga kuleja balongi babu bulenga. Bansonga batu misangu ya bungi basue bua balongi babu babanyishe. Bamue bansonga batu benza malu ne tshikisu bua balongi bakuabu babanyishe, bafika too ne ku dikengesha badi batekete mu kalasa. (Matayo 20:25) Banga bansonga batu basue kutemba bakuabu dimanya diabu mu kalasa, mu manaya anyi mu malu makuabu. Padibu batembangana mamanya abu nunku, kabena misangu ya bungi benzeIa balongi babu malu ne bulenga to, badi bela meji makonyangale a se: mamanya aa adi abavuija batambe bakuabu. Nsonga muena Kristo mulume anyi mukaji udi ne bua kudimuka bua kidikiji bantu aba to. (Matayo 20:26, 27) Mupostolo Paulo wakamba ne: “Dinanga didi ne lutulu; dinanga didi dienzela bakuabo bimpe” ne kabidi ne: dinanga “kadiena diditambisha, kadiena didisua.” Nunku, muena Kristo udi muenzejibue, ki mbua kulonda tshilejilu tshibi tshia bantu badi kabayi ne bulenga, kadi bua kutumikila mibelu ya mu Bible mu malu adiye wenzela balongi babu.​—1 Kolinto 13:4, MMM.

12. (a) Bua tshinyi bidi mua kuikala bikole bua bansonga kuikala bena bulenga kudi balongeshi babu? (b) Nkuepi kudi bansonga mua kukeba diambuluisha padibu babasaka bua kuikala bantu bapange bulenga?

12 Bansonga badi kabidi ne bua kuenzela balongeshi babu malu ne bulenga. Balongi ba bungi batu banange kufikisha balongeshi babu munda. Batu bela meji ne: badi ne meji padibu kabayi banemeka balongeshi babu pa kuditua mu malu adi ashipa mikenji ya tulasa. Badi basaka bakuabu bua kubalonda mu njila eu. Nsonga muena Kristo mulume anyi mukaji yeye mubenge kubuelakana mu malu aa, badi mua kumuseka anyi kumupenda. Dituilangana ne nsombelu ya mushindu eu mu tshidimu tshia malonga didi diteta dipangadika dia muena Kristo dia kuleja bulenga. Kadi kupu muoyo mushinga udi nawu dikala musadidi wa lulamatu wa Yehowa. Ikala mushindike ne: neakukuatshishe ku diambuluisha dia nyuma wende mu bikondo ebi bikole.​—Musambu 37:28.

Bulenga kudi bena mutumba netu

13-15. Mmalu kayi adi mua kutupangisha bua kuleja bulenga kudi bena mutumba netu, ne mmunyi mutudi mua kupita ne malu aa?

13 Nansha wewe muikale musombele mu nzubu munene anyi mukese, mu dikadika anyi muaba mukuabu, udi mua kuela meji bua mishindu iudi mua kuleja bulenga ne kuditatshisha bua diakalenga dia bena mutumba nebe. Bualu ebu kabidi kabutu bupepele misangu yonso to.

14 Tshiwenza ntshinyi pikala bena mutumba nebe bikale ne meji mabi pa bidi bikutangila bua dikoba diebe, ditunga dienu anyi ntendelelu wenu? Kadi bikalabu minga misangu badileja bapange malu anyi bakupetula? Bu muudi musadidi wa Yehowa, dileja bulenga mu mushindu muakanyine nedikuambuluishe. Newikale mua kumueneka mushilangane nabu mu mushindu muimpe, neutumbishe bulelela Yehowa udi tshilejilu tshitambe bunene tshia bulenga. Kuena mumanye dîba dikala muena mutumba kampanda mua kushintulula meji ende bua bulenga buebe. Udi nansha mua kulua pende muntu udi utumbisha Yehowa.​—1 Petelo 2:12.

15 Kadi mmunyi mutudi mua kuleja bena mutumba betu bulenga? Mpa kuikala ne ngikadilu muimpe mu dîku mudi benamu bonso baleja mamuma a nyuma. Bena mutumba betu aba badi mua kumona bualu ebu. Minga misangu, udi mua kuikala ne mushindu wa kuenzela muena mutumba nebe malu malenga. Vuluka ne: bulenga budi bumvuija kuditatshisha bikole bua diakalenga dia bakuabu.​—1 Petelo 3:8-12.

Bulenga mu mudimu wetu wa kuyisha

16, 17. (a) Bua tshinyi bulenga budi ne mushinga mu mudimu wetu wa patoke? (b) Mmunyi mutudi mua kuleja bulenga mu bitupa bia bungi bia mudimu wetu wa kuyisha?

16 Tudi ne bua kuikala ne bulenga mu mudimu wetu wa bena Kristo pa kuditatshisha bua kupeta bantu ku nzubu yabu, ku miaba yabu ya mudimu ne miaba ya patoke. Tudi ne bua kuvuluka ne: tudi tuleja mpala wa Yehowa, udi muikale muena bulenga misangu yonso.​—Ekesode 34:6.

17 Ntshinyi tshiudi kabidi ne bua kuenza bua kuleja bulenga mu mudimu webe wa kuyisha? Tshilejilu, paudi uyisha mu njila, udi mua kuleja bulenga pa kuakula mu tshikoso ne kuangata bakuabu ne mushinga paudi usemena kudibu. Bu mutu ku mielelu ya njila kuikala bantu ba bungi misangu mivule, udimuke bua kupangishi bantu bua kupitabu. Kabidi, paudi uyisha mu teritware wa bangenda-mushinga, leja bulenga buebe pa kuakula mu tshikoso, muvuluke ne: bapanyishi ba bintu mbindile basumbi.

18. Mmu tshitupa kayi tshia diyisha mudi busunguluji buikale ne mushinga bua kuleja bantu bulenga?

18 Ikala ne budimu mu mudimu wa ku nzubu ne ku nzubu. Kunengi kumbelu kua muntu mutantshi mule to, nangananga padiku mvula anyi mashika makole. Udiku mua kusunguluja padi muntu ukadi ujinga bua ujikije anyi mumone dikalaku dietu dimutonda anyi? Pamu’apa muaba uudi musombele, Bantemu ba Yehowa bashilangane batu bayisha bantu bamue bamue njila ne njila. Bikalabi nanku, ikala wangata bantu ne mushinga wa pa buawu, udileja misangu yonso muena bulunda kudibu. (Nsumuinu 17:14) Keba bua kumanya tshidi mukuyukidishi webe kayi musue kukutelejila dituku adi. Ikala mumanye ne: bana benu bena Kristo ba balume ta ba bakaji kampanda nebikale pamu’apa mua kuya kuyisha ku nzubu aku dinga dituku. Wewe mupetangane ne muntu kampanda udi kayi ne bukalanga, dienzeje dienzejelemu bua kuleja bulenga. Kubandishi dîyi ne kukangi mpala to, kadi akula ne lutulu. Muena Kristo muena bulenga katu musue kusaka mumuyukidishi bua kukokangana nende ku mêyi to. (Matayo 10:11-14) Pamu’apa dimue dituku muntu au neitabe lumu luimpe.

Bulenga mu bisangilu bia tshisumbu

19, 20. Bua tshinyi bulenga budi bukengedibua mu tshisumbu, ne mmunyi mutudi mua kubuleja?

19 Bidi kabidi bia mushinga bua kuleja bena Kristo netu bulenga. (Ebelu 13:1) Bu mutudi munkatshi mua bana betu bena Kristo, bulenga budi ne mushinga mu malu atudi tuenzela bakuabu.

20 Bikala tshisumbu tshisangile Nzubu wa Bukalenge ne tshikuabu, anyi bibidi peshi bia bungi, bidi bimpe bua nuenu kuenzela bena mu bisumbu bikuabu malu malenga, nubambika bunême mu malu anudi nubenzela. Kutembangana kakuena kupepeja diumvuangana padibi bikengela kuteka dîba dia bisangilu ne kuenza malu makuabu bu mudi kukolopa anyi kuibakulula to. Ikala muena bulenga ne muntu udi wangata bakuabu ne mushinga nansha mudi mmuenenu ya bantu mua kushilangana. Mu mushindu eu bulenga nebutshimune, ne Yehowa neabeneshe mushindu uudi utabalela bakuabu.

Tungunuka ne kuleja bulenga

21, 22. Mu diumvuangana ne Kolosai 3:12, ntshinyi tshidi ne bua kuikala dipangadika dietu?

21 Bulenga ngikadilu udi mualabale bikole ne udi ulenga tshitupa tshionso tshia nsombelu wetu. Ke bualu kayi tudi ne bua kubuvuija tshitupa tshia bumuntu buetu bua bena Kristo. Dileja bakuabu bulenga didi ne bua kulua tshibidilu.

22 Nunku tuetu bonso tuikale ne bulenga kudi bakuabu dituku dionso ne tutumikile muntu ne muntu mêyi a mupostolo Paulo aa: ‘Bu munudi bantu basungula kudi Nzambi, ba tshijila ne bananga, luatayi mutshima wa luse, ne wa dikuatshisha, ne wa kudipuekesha, ne wa kalolo, ne wa lutulu.’​—Kolosai 3:12.

Udi muvuluke anyi?

• Ntshinyi tshidi tshienzeja bua bikale bikole bua muena Kristo kuleja bulenga?

• Bua tshinyi bidi ne mushinga bua muntu kuleja bulenga mu dîku diende anyi diabu?

• Ngamue malu kayi adi enzeja bua bikale bikole bua kuleja bulenga mu kalasa, ku mudimu ne kudi bena mutumba netu?

• Umvuija mudi bena Kristo mua kuleja bulenga mu mudimu wabu wa kuyisha.

[Nkonko ya dilonga]

[Tshimfuanyi mu dibeji 18]

Bulenga buleja kudi bonso mu dîku budi bulela buobumue ne diumvuangana

[Tshimfuanyi mu dibeji 19]

Udi mua kuleja bulenga padi disama dikuata muena mudimu wenu anyi bena mu dîku diende

[Tshimfuanyi mu dibeji 20]

Yehowa udi ukuatshisha bonso badi baleja bulenga ne lulamatu luonso nansha babaseka

[Tshimfuanyi mu dibeji 21]

Kuambuluisha muena mutumba kampanda udi mu lutatu nkuleja bulenga