Nkonko ya babadi

• Nyuma muimpe wa Nzambi ki mmuntu to, kadi mmunyi mutudi mua kumunyingalaja?

Mupostolo Paulo wakafunda ne: ‘Kanunyingalaji nyuma muimpe wa Nzambi.’ (Efeso 4:30) Bamue bantu batu bangata mêyi aa bua kuleja ne: nyuma muimpe mmuntu. Kadi mikanda ya “mupika wa lulamatu” itu yumvuija ku misangu ne ku misangu ne: bena Kristo ba kumpala kabavua bangata nyuma muimpe bu muntu to, anyi bu Nzambi wa bukole bumue ne Mutambe Bunene peshi bu tshitupa tshimue tshia ku tshidibu babikila ne: Busatu Bunsantu to. * (Luka 12:42, NW) Nanku Paulo kavua wakula bua nyuma muimpe wa Nzambi bu muntu to.

Nyuma muimpe wa Nzambi mbukole budiye wenza nabu mudimu budi kabuyi bumueneka. (Genese 1:2) Yezu uvua ne bua kubatiza bantu ‘mu nyuma muimpe,’ anu bu muvua Yone ubatiza bantu mu mâyi. (Luka 3:16) Mu dia Pentekoste wa tshidimu tshia 33 bikondo bietu ebi, bayidi bu 120 ‘bavua buule tente ne nyuma muimpe’ kadi kabavua buule tente ne muntu to. (Bienzedi 1:5, 8; 2:4, 33) Bela manyi aba bavua bapete ditekemena dia kuya mu diulu, ne nyuma wa Nzambi uvua ubalombola mu nsombelu wa lulamatu. (Lomo 8:14-17; 2 Kolinto 1:22) Nyuma wa Nzambi uvua ubakuamisha mamuma mimpe ne ubambuluisha bua kuepuka “malu adi mubidi wenza” adi Nzambi mubenge.​—Galatia 5:19-25.

Tuetu bikale basadidi ba Nzambi badi ne ditekemena dia kupeta muoyo pa buloba, katuena bedibue manyi a nyuma muimpe to. Nansha nanku, tudi ne nyuma wa Nzambi anu bu mudi nende aba badi ne ditekemena dia kuya mu diulu. Ke bua tshinyi, tudi petu mua kunyingalaja nyuma muimpe. Kadi mmu mushindu kayi?

Tuetu balengulule mibelu ya mu Bible mifundisha ku bulombodi bua nyuma muimpe, benze malu mabi ku bukole adi mabengangane ne nyuma bidi mua kuenza bua ne: Yehowa abenge kutuanyisha ne bitufikisha ku kabutu. (Matayo 12:31, 32) Pamu’apa katuena tuenza mpekatu minene to, kadi tuetu batuadije kuenda mu njila mubi, netufike ku dienza bualu budi bubengangane ne nyuma. Mu nsombelu wa mushindu’eu, tudi mua kunyingalaja nyuma muimpe.

Kadi mmushindu kayi utudi mua kubenga kunyingalaja nyuma wa Nzambi? Bushuwa tudi ne bua kulama bimpe meji etu ne bienzedi bietu. Mu mukanda uvua mupostolo Paulo mutumine bena Efeso, mu nshapita 4, udi wakula bua kulekela dishima, tshiji tshikole, buivi  ne bilele bia bundu. Tuetu bamane kuvuala ‘muntu mupiamupia’ kadi eku tupingana kabidi mu ngikadilu mibi bu eyi, tudi tuenda tuenza tshinyi? Tudi tuenza malu adi mabengangane ne mibelu ya mu Bible Dîyi dia Nzambi difundisha ku nyuma muimpe. Mu dienza malu aa, tudi tunyingalaja nyuma muimpe.

Mu Efeso nshapita 5, Paulo udi utubela bua kuepuka tshiendenda. Mupostolo udi kabidi ubela bena Kristo bua kuepuka malu a bundu ne mineku ya bundu. Tuetu katuyi basue kunyingalaja nyuma muimpe wa Nzambi, tudi ne bua kuvuluka mibelu eyi patudi tusungula mushindu wa kujikija lutetuku. Bua tshinyi tudi mua kuleja mutudi banange malu au patudi tuakula, tuabala ne tuatangila ku televizion anyi muaba mukuabu?

Bushuwa, tudi mua kunyingalaja nyuma mu mishindu mikuabu. Tudi bamanye bimpe ne: nyuma wa Yehowa udi wenza mudimu bua buobumue buikaleku munda mua tshisumbu. Kadi elabi meji tuetu bikale ne biakulakula anyi tuenza tusumbu mu tshisumbu. Katuena tuenza mudimu udi mubengangane ne buobumue budi nyuma ukeba anyi? Mu mushindu’eu, tudi mua kunyingalaja nyuma muimpe anu bu bantu bakakeba matapuluka mu tshisumbu tshia mu Kolinto. (1 Kolinto 1:10; 3:1-4, 16, 17) Tudi mua kunyingalaja kabidi nyuma patudi tupepeja ku budisuile bantu badi nyuma muteke mu tshisumbu.​—Bienzedi 20:28; Yuda 8.

Nunku, mbimpe tuetu kutangila bikala ngikadilu ne bienzedi bietu biumvuangana ne mibelu ya nyuma muimpe idi mu Bible ne ya mu tshisumbu tshia bena Kristo. Tuikalayi kabidi ‘tutendelela mu nyuma muimpe,’ pa kulekela nyuma eu utulombola ne pa kuenza dîba dionso malu adi mu Dîyi dia Nzambi difundisha ku nyuma wende. (Yuda 20) Tuangatayi dipangadika dia kubenga kunyingalaja nyuma, kadi tuikale misangu yonso tulombodibua kudi nyuma bua butumbi bua dîna dinsantu dia Yehowa.

• Yezu Kristo uvua mufuanyikije lutatu lua muntu mubanji bua kubuela mu Bukalenge ne lua kamelu bua kubuela mu dîsu dia kashingi. Yezu uvua wakula bua kamelu kêna dîna ne bua kashingi katubu batela naku aka anyi?

Mvese ibidi pa isatu idi yakula bua bualu ebu mu Bible ne idi ipetangana pa tshiambilu etshi. Bilondeshile Matayo, Yezu wakamba ne: ‘Kubuela kua kamelu mu dîsu dia kashingi kudi kutamba kubuela kua muntu mubanji mu bukalenge bua Nzambi butekete.’ (Matayo 19:24) Bia muomumue mu Mâko 10:25 tudi tubala ne: ‘Kubuela kua kamelu mu dîsu dia kashingi kudi kutamba kubuela kua muntu mubanji mu bukalenge bua Nzambi butekete.’

Bamue bantu badi bamba ne: ‘dîsu dia kashingi’ divua ka-tshiibi kakese kamue ka ku biibi binene bia mu Yelushalema. Pavuabu bakanga tshiibi tshinene butuku, bavua mua kukangula ka-tshiibi kakese. Batu bamba ne: kamelu kavua mua kukumbana bua kubuela ku ka-tshiibi aku. Ke tshivua Yezu wamba anyi?

Kabiena nanku to. Bidi bimueneka ne: Yezu uvua wakula bua kashingi ka kutela naku bilamba. Bu muvuabu bangule tushingi tua kale tuvua tuenza ne mifuba tukuabu tuenza ne biamu, bavua mua kuikala benza natu mudimu ku nzubu. Luka 18:25 udi umbusha dielakana dionso pa bidi bitangila mêyi a Yezu, bualu udi wamba ne: ‘Bushuwa, mbitekete bua kamelu kubuela mu dîsu dia kashingi ka kutela naku kadi mbikole bua muntu mubanji kubuela mu bukalenge bua Nzambi.’​—NW.

Bantu ba bungi badi bapiluke mu diumvuija dia miaku badi banyisha mushindu udibu bakudimune ‘dîsu dia kashingi’ mu Traduction du monde nouveau. Muaku wa mu tshiena-Greke (rha·phisʹ) udibu bakudimune ‘kashingi’ mu Matayo 19:24 ne mu Mâko 10:25 mmufume ku  muaku wa pa muanda udi umvuija “kutela.” Kadi muaku wa tshiena-Greke (be·loʹne) udi mu Luka 18:25 udi umvuija kashingi ketu ka kutela naku aka. Mukanda kampanda udi wamba ne: “Kuamba ne: ‘dîsu dia kashingi’ nku tu-biibi tukese kudi kumueneka kua buena lelu, kabivua nanku mu bikondo bia kale nansha. Mukalenge uvua usua kuakula bua dibenga kukumbana dia bantu ne kakuena mushindu wa kukeba mua kutekesha lutatu ludiku mu diangata kashingi bu tshintu tshikuabu pamutu pa kashingi.”​—Vine’s Expository Dictionary of Old and New Testament Words, 1981, Volime 3, dibeji 106.

Bamue badi baleja ne: mu mvese eyi bavua ne bua kukudimuna muaku “kamelu” ne: “nshinga.” Muaku wa mu tshiena-Greke (kaʹmi·los) udibu bakudimune nshinga ne muaku (kaʹme·los) udibu bakudimune kamelu mmiaku ya muomumue. Kadi, muaku wa mu tshiena-Greke udibu bakudimune “kamelu” ke udi mu Matayo 19:24 mu mikanda ya kale ya tshiena-Greke mu Evanjeliyo wa Matayo, ki ng’udibu bakudimune bua “nshinga” to (the Sinaitic, the Vatican No. 1209, and the Alexandrine). Badi bamba ne: Matayo wakafunda Evanjeliyo wende bangabanga mu tshiena-Ebelu ne pamu’apa yeye nkayende ke uvua mumukudimune mu tshiena-Greke. Uvua mumanye bimpe tshivua Yezu wamba ne ke bua tshinyi wakenza mudimu ne muaku uvua muakanyine.

Nanku, Yezu uvua wakula bua kashingi ketu kêna dîna aka, ne bua kamelu kalelela aka. Uvua mukuate mudimu ne bintu ebi bua kushindika mudi bualu kampanda kabuyi mua kuenzeka. Kadi Yezu uvua musue kuamba ne: muntu mubanji kêna mua kubuela mu Bukalenge anyi? Tòo, mêyi a Yezu aa ki ng’a kuangata anu mudiwu amu to. Uvua muenze mudimu ne ngakuilu wa dinekesha malu bua kuleja ne: bu mudibi bikole bua kamelu kubuela mu dîsu dia kashingi ketu ka bilamba aka, bia muomumue mbikole bua muntu mubanji kubuela mu Bukalenge yeye mutungunuke ne kulamata bubanji buende, kayi uteka Yehowa pa muaba wa kumpala mu nsombelu wende.​—Luka 13:24; 1 Timote 6:17-19.

Yezu wakafila mufuanu eu kunyima kua nsonga kampanda mubanji mumane kubenga dipa dia mushinga mukole dia kulua muyidi wende. (Luka 18:18-24) Muntu mubanji udi munange bikole bubanji buende kupita malu a mu nyuma kêna mua kutekemena bua kupeta muoyo wa kashidi mu Bukalenge bua Nzambi to. Kadi bamue babanji bakalua bayidi ba Yezu. (Matayo 27:57; Luka 19:2, 9) Ke bua tshinyi mubanji yonso udi dijinga ne malu a mu nyuma ne udi ukeba diambuluisha kudi Nzambi udi mua kupeta lupandu ludi Nzambi ufila.​—Matayo 5:3; 19:16-26.

[Mêyi adi kuinshi]