Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Udi mua kusankisha Nzambi

Udi mua kusankisha Nzambi

Udi mua kusankisha Nzambi

TUDIKU ne mushindu wa kusankisha anyi kunyingalaja Nzambi anyi? Nzambi udi mua kusanka pende anyi? Bamue bantu badi bamona ne: Nzambi mbukole kampanda bua patupu. Tudiku mua kutekemena bua bukole kampanda kumvuabu disanka anyi? Nansha kakese. Kadi tangila tshidi Bible wamba pa bidi bitangila Nzambi.

Yezu Kristo wakamba ne: “Nzambi udi Nyuma.” (Yone 4:24) Nyuma udi ne muoyo mushilangane ne wa bantu. Nansha mudi bantu kabayi mua kumumona, nyuma udi ne mubidi: “mubidi wa nyuma.” (1 Kolinto 15:44; Yone 1:18) Bible udi mene wamba mu ngakuilu wa mu tshimfuanyi mudi Nzambi muikale ne mêsu, matshi, bianza ne bikuabu. * Nzambi udi kabidi ne dîna; dîna diende n’Yehowa. (Musambu 83:18) Nunku, Nzambi wa mu Bible mmuntu wa mu nyuma. (Ebelu 9:24) ‘Yeye udi Nzambi wa muoyo ne Mukalenge wa tshiendelele.’​—Yelemiya 10:10.

Bu mudi Yehowa muikale muntu udi ne muoyo, udi ne meji ne utu wenza malu. Udi ne ngikadilu misunguluke, udi uleja mudiye udiumvua, malu adi amusankisha ne adi kaayi amusankisha. Bible mene udi wakula misangu ya bungi bua malu adi amusankisha ne adi amubungamija. Padi nzambi mienza kudi bantu mikale ne ngikadilu ya bantu badi bayenza, Yehowa Nzambi wa bukole buonso, yeye ke mufuki muine wa ngikadilu idi munda mua bantu.​—Genese 1:27; Yeshaya 44:7-11.

Kakuyi mpata, Yehowa udi ‘Nzambi wa disanka.’ (1 Timote 1:11, NW) Kêna anu usanka bua bintu bidiye mufuke to, kadi udi kabidi usanka padiye ukumbaja malu adiye mulongolole. Yehowa wakamba mukana mua muprofete Yeshaya ne: ‘Nengenze malu angakusua kuenza. Ngakuamba dîyi dianyi, nendimane; ngakadipangidijila bualu, nembuenze.’ (Yeshaya 46:9-11) Mufundi wa Misambu wakafunda ne: ‘Yehowa neasanke mu bienzedi biende.’ (Musambu 104:31) Kadi kudi bualu bukuabu budi busankisha Nzambi. Udi wamba ne: ‘Muananyi, wikale ne meji, usankishe mutshima wanyi.’ (Nsumuinu 27:11) Bualu ebu budi bumvuija ne: tudi mua kusankisha Nzambi!

Mushindu utudi mua kusankisha mutshima wa Nzambi

Tangila muvua Noa musankishe mutshima wa Yehowa. Noa ‘wakasangana [dianyisha] ku mêsu kua Yehowa’ bualu ‘wakadi muakane tshishiki mu tshikondo tshiende.’ Noa uvua mushilangane bikole ne bantu babi ba mu tshikondo atshi, ditabuja dia Noa ne ditumikila diende biakasankisha Nzambi bikole e kufikabu too ne ku diamba ne: ‘Noa wakendakana ne Nzambi.’ (Genese 6:6, 8, 9, 22) ‘Bua ditabuja Noa, muenzejibue ku ditshina dia Nzambi, wakalongolola buatu bua kusungila nabu ba mu nzubu muende.’ (Ebelu 11:7) Yehowa wakanyisha Noa ne wakamubenesha yeye ne dîku diende pa kubapandisha mu tshikondo tshia bimvundu atshi.

Abalahama pende uvua mumanye bimpe mushindu utu Yehowa udiumvua. Dimanya diende dia lungenyi lua Nzambi diakamueneka dîba diakamumanyisha Yehowa ne: uvua ne bua kubutula Sodoma ne Amola bua buenzavi buvuamu. Abalahama uvua mumanye Yehowa bimpe; ke bualu kayi wakamba ne: Nzambi kavua mua kushipa muntu muakane ne mubi popamue nansha. (Genese 18:17-33) Bidimu bia bungi pashishe, bua kutumikila dîyi dia Nzambi, Abalahama wakamba ‘kufila Isaka bu mulambu’ bualu ‘wakamanya ne: Nzambi udi ne bukole bua kumubisha munkatshi mua bafue mene.’ (Ebelu 11:17-19; Genese 22:1-18) Bu muvua Abalahama mumanye mua kusankisha Nzambi bikole ne muikale ne ditabuja dikole ne utumikila Nzambi bu mudibi, ‘bakamuidika ne: mulunda wa Nzambi.’​—Yakobo 2:23.

Muntu mukuabu uvua wenza muende muonso bua kusankisha mutshima wa Nzambi uvua Davidi, Mukalenge wa Isalele wa kale. Yehowa wakamba pa bidi bimutangila ne: ‘Ngakusangana Davidi, muana wa Yishai, muntu udi mutshima wanyi musue, yeye neenze malu onso andi musue.’ (Bienzedi 13:22) Tshilejilu, kumpala kua kuluangana ne muntu wa mpolondo Goliata, Davidi wakeyemena Nzambi ne muoyo mujima, kuambilaye Shaula mukalenge wa Isalele ne: ‘Yehowa, nguakansungila ku dikama dia nyama wa ntambue ne dia nkashama, neansungile mu tshianza tshia muena Peleshete eu.’ Yehowa wakabenesha dieyemena dia Davidi, wakapesha Davidi mushindu wa kushipa Goliata. (1 Samuele 17:37, 45-54) Davidi uvua musue ki ng’anu bua bienzedi biende, kadi kabidi bua ‘mêyi a mukana muende ne meji avuaye wela mu mutshima muende ikale mitabujibue ku mêsu kua Yehowa.’​—Musambu 19:14.

Kadi netuambe tshinyi buetu tuetu? Mmunyi mutudi mua kusankisha mutshima wa Yehowa? Patudi tulonga bikole mushindu udi Nzambi udiumvua, tudi tumanya bimpe mushindu utudi mua kusankisha mutshima wende. Nunku, patudi tubala Bible, mbimpe tuenza muetu muonso bua kulonga mushindu utu Nzambi udiumvua bua ‘tuujibue tente ne kumanya kua disua diende mu meji onso ne dijingulula bia mu nyuma; ne bua tuende mu bienzedi bidi biakanangane ne Mukalenge ku dimusankisha dionso.’ (Kolosai 1:9, 10) Dimanya didi padi dituambuluisha bua kupeta ditabuja. Ditabuja didi ne mushinga bualu ‘bikalaku kakuyi ditabuja, muntu kêna mua kusankisha [Nzambi].’ (Ebelu 11:6) Patudi tuenza muetu muonso bua kuikala ne ditabuja dikole ne kuikala kabidi ne nsombelu udi mu diumvuangana ne disua dia Yehowa, tudi mua kusankisha mutshima wende. Tuikalayi badilongolole bua kubenga kubungamija mutshima wa Yehowa.

Kunyingalaji mutshima wa Nzambi to

Muyuki wa malu a mu tshikondo tshia Noa udi uleja mushindu utudi mua kunyingalaja mutshima wa Yehowa. Mu tshikondo atshi, ‘buloba buakadi buule tente ne malu mabi. Nzambi wakatangila buloba ne monayi, buakadi bunyanguka; bualu bua bantu bonso bakanyanguka mu bienzedi biabu bia pa buloba.’ Mmunyi muvua Nzambi udiumvua pavuaye utangila malu mabi ne tshikisu tshivuaku atshi? Bible udi wamba ne: ‘Mutshima wa Yehowa wakanyingalala bualu bua yeye wakafuka bantu pa buloba; kanyinganyinga kakadi mu mutshima wende.’ (Genese 6:5, 6, 11, 12) Nzambi wakanyingalala bualu bienzedi bia bantu biakanyanguka bikole bikengela bua ashintulule lungenyi luende pa bivua bitangila tshipungu tshia bantu babi tshia kumpala kua Mvula wa kabutu. Bua kanyinganyinga kavuaye naku bua malu mabi avuabu benza, Nzambi wakalekela kuikala Mufuki wa bantu, kuluaye mubabutudi.

Yehowa wakanyingalala kabidi dîba divua bena Isalele wa kale (tshisamba tshiende) kabayi bamumvuila ne balonda tshivuaye ubambila. Mufundi wa Misambu wakadilakana wamba ne: ‘Monayi bungi bua misangu yakamutombokelabu mu tshipela, ne yakanyingalajabu mutshima wende mu muaba wa patupu! E, bakapingana ku nyima, bakateta Nzambi, bakatatshisha wa Tshijila wa bena Isalele.’ Kadi ‘yeye wakadi muule tente ne luse, wakababuikidila tshitshiu tshiabu, kakababutula. Bulelela, yeye wakakanda tshiji tshiende misangu ya bungi, kakasonsola tshiji tshiende tshionso nansha.’ (Musambu 78:38-41) Nansha muvua bena Isalele bakenga bua mpekatu yabu nkayabu, Bible udi utuambila ne: ‘mu makenga abu onso [Nzambi] wakumvua dikenga.’​—Yeshaya 63:9.

Nansha muvua bena Isalele bikale ne bijadiki bia dinanga dia Nzambi, ‘bakaseka bambi ba Nzambi; bakapetula mêyi ende, bakapenda baprofete bende too ne pakamueneka tshiji tshia Yehowa kudi bantu bende tshidi katshiyi tshijika.’ (2 Kulondolola 36:16) Ndekelu wa bionso, mutu wabu mukole ‘wakanyingalaja nyuma wende muimpe’ kufikishabi Yehowa too ne ku dibabenga. (Yeshaya 63:10) Tshiakalua kuenzeka ntshinyi? Dikenga diakabakuata dîba divua bena Babulona babuele mu Yuda ne bashiye Yelushalema tshipela, bualu Yehowa wakabenga kubakuba. (2 Kulondolola 36:17-21) Mbia dibungama be padi bantu basungula bua kuenza mibi, binyingalaja ne bitonda Mufuki wabu!

Bible udi utuleja patoke ne: bienzedi bibi bidi binyingalaja Nzambi bikole. (Musambu 78:41) Munkatshi mua bintu bidi binyingalaja Nzambi anyi mene bimutonda mudi: lutambishi, dishima, dishipangana, majimbu, ditempa mbuku, ditendelela bakishi, bikadilu bibi, balume badi bangata balume nabu, bena dibaka badi benda, tshibindi ne dikengesha bapele.​—Lewitiki 18:9-29; 19:29; Dutelonome 18:9-12; Nsumuinu 6:16-19; Yelemiya 7:5-7; Malaki 2:14-16.

Kadi Yehowa udi umona ditendelela mpingu munyi? Ekesode 20:4, 5 udi wamba ne: ‘Kudisongedi lupingu anyi tshifuanyikiji tshia tshintu tshia mu diulu anyi tshia tshintu tshia panshi pa buloba anyi tshia tshintu tshia mu mâyi adi muinshi mua buloba. Kubinaminyi, kubitendeledi.’ Bua tshinyi? Bualu lupingu ‘ntshintu tshidi tshitonda Yehowa.’ (Dutelonome 7:25, 26) Mupostolo Yone wakatudimuija ne: “Bana bakese, nudilame kudi mpingu.” (1 Yone 5:21) Mupostolo Paulo wakafunda pende ne: ‘Nunku, bananga banyi, nyemayi kutendelela kua mpingu.’​—1 Kolinto 10:14.

Kebayi dianyisha dia Nzambi

‘Bunyana bua [Nzambi] budi kudi badi ne mitshima miakane.’ Aba ‘badi bakane tshishiki mu bienzedi biabu badi bamusankisha.’ (Nsumuinu 3:32; 11:20) Kadi aba badi batungunuka ne kunyingalaja Nzambi pa kubenga kumusankisha anyi badi batondesha mutshima wende nebapete mu katupa kîpi emu difutu diabu dia bienzedi biabu. (2 Tesalonike 1:6-10) Yehowa ukadi pa kujikija bubi buonso budiku lelu’eu.​—Musambu 37:9-11; Sefanya 2:2, 3.

Bible udi uleja patoke ne: Yehowa ‘kêna musue nansha muntu umue ajimine, kadi udi musue bonso balue kukudimuna mitshima yabu.’ (2 Petelo 3:9) Mmusue kuleja bantu bakane badi bamunange dinanga diende pamutu pa kuleja aba badi basungula bua kubenga kushintuluka tshiji tshiende. Yehowa kêna usanka ‘bua lufu lua muntu mubi, kadi udi usanka bua muntu mubi umuke mu njila wende mubi bua ikale ne muoyo.’​—Yehezekele 33:11.

Nunku, kakuena muntu nansha umue udi ne bua kukeba bua Yehowa kumufikila tshiji to. Yehowa ‘mmuule tente ne luse ne dinanga.’ (Yakobo 5:11) Nuenu bitabe ne muoyo umue ne: ngikadilu ya Nzambi idi milenga, nudi mua ‘kumupuila ntatu yenu yonso bualu yeye ke udi unulama.’ (1 Petelo 5:7, Mukanda wa Mvidi Mukulu [Katolike, MMM]) Nuikale bashindike ne: aba badi basankisha mutshima wa Nzambi badi ne ditekemena dilenga dia kupeta dianyisha diende ne kuikala balunda bende. Nunku, mpindieu ke dîba menemene ditudi ne bua ‘kusunguluja tshidi tshilengelela Mfumu.’​—Efeso 5:10, MMM.

Mbimpe menemene mudi Nzambi ne bulenga buonso mutuleje ngikadilu yende milenga ne mutuye udiumvua. Wewe pebe udi mua kusankisha mutshima wende. Wewe musue kusankisha Nzambi, tudi tukulomba bua kumonangana ne Bantemu ba Yehowa ba muaba uudi musombele. Nebikale ne disanka dia kukuleja malu mimpe a mushinga adibu benza bua kusankisha Nzambi.

[Mêyi adi kuinshi]

^ tshik. 3 Bala kazubu kadi ne tshiena-bualu tshia ne: “Bua tshinyi Bible udi wakula bua Nzambi bu udi ne bimue bitupa bia mubidi wa bantu?”

[Kazubu mu dibeji 7]

Bua tshinyi Bible udi wakula bua Nzambi bu udi ne bimue bitupa bia mubidi wa bantu?

Bu mudi ‘Nzambi muikale Nyuma,’ katuena mua kumumona ne mêsu etu a buntu aa to. (Yone 4:24) Ke bua tshinyi Bible udi wenza mudimu ne ngakuilu ya mu tshimfuanyi, bu mudi: difuanyikija malu, ngakuilu wa mu mipinganyi ne kupesha Nzambi bimue bitupa bia mubidi wa buntu bua kutuambuluisha bua kumvua bukole, bunene ne midimu ya Nzambi. Nunku, nansha mutudi katuyi bamanye mudi mubidi wa nyuma wa Nzambi muikale, Bible udi wakula bua Nzambi bu udi muikale ne mêsu, matshi, bianza, maboko, minu, makasa ne mutshima.​—Genese 8:21; Ekesode 3:20; 31:18; Yobo 40:9; Musambu 18:9; 34:15.

Ngakuilu wa mu tshimfuanyi eu kêna usua kuamba ne: mubidi wa nyuma wa Nzambi udi ne bitupa bia muomumue ne bia mibidi ya bantu to. Ki mbimpe kumvua ngakuilu eu ku muaku ku muaku to. Udi wambuluisha bua bantu bumvue malu a Nzambi bimpe. Bu kuoku kakuyi ngakuilu wa buena eu, bivua mua kuikala bikole anyi kakuvua mua kuikala mushindu wa kumvuija bantu mudi Nzambi ne kumvuabu bimpe nansha. Kadi kabiena bisua kumvuija ne: bantu ke badi bafuanyikije bumuntu bua Yehowa Nzambi to. Bible udi umvuija patoke ne: bavua bafuke muntu mu tshimfuanyi tshia Nzambi, ki n’Nzambi mu tshimfuanyi tshia muntu to. (Genese 1:27) Bu muvua bantu bavua bafunde Bible bafunde ne ‘meji a [Nzambi],’ mushindu udibu bumvuija bumuntu bua Nzambi ke mushindu udiye yeye nkayende mumvuije ngikadilu yende: ngikadilu mine idiye mupeshe bantu bukole bushilashilangane. (2 Timote 3:16, 17, MMM) Pamutu pa kuikalayi ngikadilu idi muntu mupeshe Nzambi, idi ngikadilu idi Nzambi mufuke nayi muntu.

[Tshimfuanyi mu dibeji 4]

Noa wakasankisha mutshima wa Yehowa

[Tshimfuanyi mu dibeji 5]

Abalahama uvua mumanye mua kusankisha Nzambi

[Tshimfuanyi mu dibeji 6]

Davidi wakeyemena Yehowa ne muoyo mujima

[Tshimfuanyi mu dibeji 7]

Paudi ubala Bible, neulonge mua kusankisha Nzambi

[Mêyi a dianyisha bua tshimfuanyi mu dibeji 4]

Ne dianyisha dia Anglo-Australian Observatory, foto mukuata kudi David Malin