Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Ikala umona bunene muvua Kristo ubumona

Ikala umona bunene muvua Kristo ubumona

Ikala umona bunene muvua Kristo ubumona

‘Wasua kulua munene munkatshi muenu ikale muena mudimu wenu.’​—MATAYO 20:26.

1. Mmunyi mudi bena panu bamona dikala muntu munene?

 PABUIPI ne tshimenga tshia kale tshia mu Ejipitu tshia Thèbes (Karnak lelu), mutantshi wa kilometre mitue ku 500 ku Sud kua tshimenga tshia Caire, kudi lupingu lunene lule lua metre 18 lua Pharaon Aménophis III. Muntu yonso utu utangila lupingu elu utu udimona anu bu kankenene kumpala kualu. Kakuyi mpata, lupingu elu luvua luenza bua kusaka bantu ku ditshina mfumu eu, ne ludi luleja mudi bena panu bamona dikala muntu munene: kudivuija muntu wa lumu anyi wa mushinga wa bungi ne kufikisha bakuabu ku didimona kabayi ne mushinga.

2. Ntshilejilu kayi tshivua Yezu mushile bayidi bende, ne nnkonko kayi itudi ne bua kudiela muntu pa nkayende?

2 Fuanyikija mushindu’eu udi bantu bamona dikala muntu munene ne uvua Yezu Kristo mulongeshe. Nansha muvuaye ‘Mukalenge ne Muyishi’ wa bayidi bende, Yezu wakabalongesha ne: muntu udi ulua munene padiye ukuatshila bakuabu mudimu. Dituku dia ndekelu dia muoyo wende pa buloba, wakaleja diumvuija dia dilongesha diende adi pakoweshaye bayidi bende mâyi ku makasa. Mudimu wa bantu bapuekele bushuwa! (Yone 13:4, 5, 14) Ntshinyi tshitu tshitamba kukusankisha wewe: kuenzela bantu mudimu anyi bobu bakuenzela wewe mudimu? Tshilejilu tshia Kristo tshidiku tshikujula dijinga dia kuikala ne budipuekeshi anu muvuaye nabu anyi? Nunku tukonkononayi muvua meji a Kristo pa bidi bitangila dikala muntu munene mashilangane ne adi matangalake lelu mu bantu.

Epuka dimona bunene mudi bena panu babumona

3. Mbilejilu kayi bia mu Bible bidi bileja bipeta bibi bidi bifikila aba badi bakeba bua bantu babatumbishe?

3 Kudi bilejilu bia bungi bia mu Bible bidi bileja ne: mushindu udi bena panu bamona dikala muntu munene udi ufikisha ku kabutu. Vuluka tshilejilu tshia Hamana muntu munene, uvua mutumbe mu lupangu lua mukalenge wa bena Pelasa mu matuku a Esetê ne Môdekai. Lukuka luvua nalu Hamana lua kupeta butumbi luakamufikisha ku dipuekeshibua milongo ne ku lufu. (Esetê 3:5; 6:10-12; 7:9, 10) Kadi netuambe tshinyi bua mudibandishi Nebukadenesâ, wakapala pavua bukalenge buende butumbe bikole? Mushindu mukonyangale uvuaye umona dikala muntu munene wakamuenekela mu mêyi aa: ‘Eu Babulona munene, tshiakuibaka musoko eu bu muaba wa mukalenge kushikamaye ku bukole buanyi bunene bua mpete butumbi ne bunême anyi?’ (Danyele 4:30) Kudi kabidi muditambishi Helode Agipa I, wakitaba butumbi buvua kabuyi bumuakanyine pamutu pa kubupesha Nzambi. ‘Tuishi tuakamudia, wakapuola muoyo wende.’ (Bienzedi 12:21-23) Dipanga kumvua mushindu udi Yehowa wangata bunene diakafikisha balume bonso aba ku dikuluka dia bundu.

4. Nnganyi udi mukebeshi wa lungenyi lua lutambishi ludi mu bena panu?

4 Kabiena bibi to bua tuetu kuikala ne dijinga dia kuenza mudimu ne muoyo wetu mu mushindu udi utupetesha bunême ne kanemu. Kadi Diabolo udi ubuelela mu dijinga edi bua kusaka bantu bua kuikala ne lungenyi lua didisua ludi luleja nkuka yende yeye muine. (Matayo 4:8, 9) Kupu muoyo ne: yeye ke “nzambi wa tshikondo etshi,” ne udi mupangadike bua kutangalaja meji ende pa buloba. (2 Kolinto 4:4; Efeso 2:2; Buakabuluibua 12:9) Bu mudi bena Kristo bamanye mpokolo wa meji aa, badi bepuka dimona bunene mudi bena panu babumona.

5. Malu adi muntu muenze, lumu ne bubanji bidi mua kumupetesha disanka dia kashidi anyi? Umvuija.

5 Lungenyi lumue ludi Satana utangalaja ndua se: muntu wa mulongo mubandile panu, udibu batumbisha kudi bantu ne udi ne makuta a bungi udi upeta diakamue nsombelu wa disanka. Bualu ebu mbulelela anyi? Malu adi muntu muenze ne lumu ludiye nalu ne bubanji bidi bimupetesha diakamue nsombelu wa disanka anyi? Bible udi utudimuija bua kabatudingi kudi meji a nunku to. Solomo Mukalenge wa meji wakafunda ne: ‘Ngakatangila mudimu wonso ne ngenzelu wawu mulengele bidi bivuija bantu mukawu. Bualu ebu budi patupu, bu kuipata kua lupepele.’ (Muambi 4:4) Bantu ba bungi badi badifile mu dikeba butumbi anyi bubanji badi mua kujadika bulelela bua mubelu wa mu Bible eu mufundisha ku nyuma wa Nzambi. Tuangate tshilejilu tshia muntu kampanda wakambuluisha bua kuenza ne kupima tshiamu tshiakaya natshi bantu ku ngondo. Wakamba ne: “Mvua muenze mudimu wa bungi ne mulue kupiluka bikole mu malu amvua ngenza. Kadi avua a patupu ne kaavua ne mushinga bualu kaakampetesha disanka ne ditalala bia kashidi to.” * Mushindu udi bena panu bangata dikala muntu munene mu malu a bungenda-mushinga, mu manaya anyi mu dijikija dia lutetuku kawena upetesha disanka dia kashidi to.

Dienzelangana mudimu ne dinanga didi divuija muntu munene

6. Ntshinyi tshidi tshileja ne: Yakobo ne Yone kabavua bamona bunene mu mushindu muimpe?

6 Muanda kampanda wakenzeka mu nsombelu wa Yezu udi uleja tshidi kuikala muntu munene kumvuija menemene. Yezu ne bayidi bende bavua baya ku Yelushalema bua kuenza Pasaka wa mu 33 bikondo bietu ebi. Mu njila amu, bana babu ne Yezu babidi, Yakobo ne Yone, bakaleja ne: kabavua bamona dikala muntu munene mu mushindu muimpe to. Ku butuangaji bua mamuabu, bakalomba Yezu ne: ‘Wele mukenji bua tushikame, mukuabu ku tshianza tshiebe tshia balume, mukuabu ku tshianza tshiebe tshia bakaji.’ (Matayo 20:21) Bena Yuda bavua bangata disomba ku dia balume anyi ku dia bakaji bu bualu bua lumu lunene. (1 Bakelenge 2:19) Yakobo ne Yone bakajinga kupeta miaba minene mu mushindu mubi. Bakasua kuleja muvuabu bakanyine miaba minene ayi. Bu muvua Yezu mumanye bimpe tshivua mu lungenyi luabu, wakalulamija ngelelu wa meji mubi uvuabu nende pa bidi bitangila dikala muntu munene.

7. Mmunyi muvua Yezu muleje mudi bena Kristo mua kuikala bantu banene ba bushuwa?

7 Yezu uvua mumanye bimpe ne: pa buloba ebu bua bantu bena lutambishi, muntu udibu bangata ne: mmunene ng’eu udi ulombola bakuabu anyi ubatumina dîyi ne udi ukumbaja dijinga diende dionso ne lukasa. Kadi munkatshi mua bayidi ba Yezu, dienza mudimu wa bantu bapuekele ke didi dileja ne: eu udi muntu munene. Yezu wakamba ne: ‘Wasua kulua munene munkatshi muenu neikale muena mudimu wenu; wasua kuikala pa mutu penu neikale mupika wenu.’​—Matayo 20:26, 27.

8. Kuikala muena mudimu kudi kumvuija tshinyi, ne nnkonko kayi itudi ne bua kudiela?

8 Muaku wa mu tshiena-Gelika udibu bakudimune ne: “muena mudimu” mu Bible udi uleja eu udi udienzeja ne tshisumi bua kukuatshila bakuabu mudimu. Yezu wakalongesha bayidi bende dilongesha dia mushinga mukole dia se: Kutumina bantu dîyi kakuena kufikisha muntu ku dilua munene to; kadi kuenzela bantu mudimu ne dinanga ke kudi kuvuija muntu munene. Mpindieu anji diebejabi ne: ‘Ntshinyi tshimvua mua kuikala muenze bu meme muikale Yakobo anyi Yone? Mvuaku mua kuikala mujingulule ne: dienzela bantu mudimu ne dinanga ke didi difikisha ku dilua muntu munene bushuwa anyi?’​—1 Kolinto 13:3.

9. Ntshilejilu kayi tshivua Yezu mushiye mu malu avuaye wenzela bantu bakuabu?

9 Yezu wakaleja bayidi bende ne: mushindu udi bena panu bangata dikala muntu munene mmushilangane ne tshilejilu tshiakafilaye pa bidi bitangila dikala munene. Yezu kavua uleja muvuaye ku mutu kua bantu bakakuatshilaye mudimu, ne kakabasaka bua kudimona bashadile kudiye nansha. Bantu ba mishindu yonso: balume, bakaji ne bana, babanji ne bapele, bantu banene ne benji ba mpekatu banene bavua badiumvua bimpe pavuabu nende. (Mâko 10:13-16; Luka 7:37-50) Bantu batu misangu ya bungi bapangila kuleja lutulu kudi aba badi ne butekete kampanda. Kadi Yezu kavua nanku to. Nansha muvua minga misangu bayidi bende kabayi baditatshisha eu bua mukuabu ne bikale bakokangana, uvua ubalongesha ne lutulu, ubaleja ne: uvua bushuwa mudipuekeshi ne muena malu mapole.​—Zekâya 9:9; Matayo 11:29; Luka 22:24-27.

10. Mmunyi muvua nsombelu mujima wa Yezu uleja ne: uvua uditatshisha bua kuenzela bakuabu mudimu?

10 Tshilejilu tshia diditatshisha bua bantu bakuabu tshishiya kudi Muana eu mutambe bakuabu wa Nzambi tshiakaleja tshidi dikala muntu munene diumvuija menemene. Yezu kakalua pa buloba bua kumuenzelabu mudimu, kadi wakalua bua kuenzela bantu mudimu, kuondapaye “masama a ba bungi” ne kumbushaye bantu ku bukokeshi bua bademon. Nansha muvuaye pende utshioka ne muikale dijinga ne dîba dia kuikisha, uvua misangu yonso uteka majinga a bakuabu kumpala kua ende, udienzeja bua kukolesha bantu. (Mâko 1:32-34; 6:30-34; Yone 11:11, 17, 33) Dinanga diende diakamusaka bua kuambuluisha bantu mu nyuma, wakenza ngendu kilometre ne kilometre mu njila ya mpuishi bua kuyisha lumu luimpe lua Bukalenge. (Mâko 1:38, 39) Kabiyi mpata, Yezu uvua wangata dienzela bantu mudimu ne mushinga wa bungi.

Idikija budipuekeshi bua Kristo

11. Nngikadilu kayi idibu balombe bana betu badibu bateke bua kuikala batangidi mu tshisumbu?

11 Ku ndekelu kua bidimu bia 1800, bakaleja lungenyi luimpe luvua batangidi bena Kristo ne bua kuikala nalu pavuabu basungula bana betu ba balume bua kuikalabu baleji-mpala bena ngendu bua kuambuluisha bantu ba Nzambi. Bilondeshile Tshibumba tshia Nsentedi tshia Siona tshia 1 Kabitende 1894 (Angl.), bavua dijinga ne balume “bena bupuekele, bua kabalu kudibandisha . . . , ba mutshima wa budipuekeshi badi kabayi bakeba kuyisha malu abu bobu nkayabu, kadi bayisha malu a Kristo, kabayi bakeba kuleja dimanya diabu, kadi baleja Dîyi diende mu mushindu wadi mupepele ne wa bukole.” Bushuwa, bena Kristo balelela kabena ne bua kukeba majitu mu tshisumbu bua kumona mua kusankisha lukuka luabu anyi bua bapete butumbi, bumfumu anyi bua bikale batumina bantu dîyi to. Mutangidi muena budipuekeshi mmuvuluke ne: majitu ende adi “mudimu muimpe,” kadi ki mmuanzu mubandile wa yeye kupeta nawu butumbi nansha. (1 Timote 3:1, 2) Bakulu ne basadidi ba midimu bonso badi ne bua kudienzeja bua kuenzela bakuabu mudimu ne budipuekeshi buonso ne kuikala bantunga-mulongo mu mudimu wa tshijila, bua kufila tshilejilu tshimpe tshia bakuabu kuidikija.​—1 Kolinto 9:19; Galatia 5:13; 2 Timote 4:5.

12. Mmakonka kayi adi aba badi balumbila midimu ya pa buayi mu tshisumbu ne bua kudiela?

12 Muanetu yonso wa balume udi wipatshila majitu mu tshisumbu udi ne bua kudikonka ne: ‘Ndiku nkeba mishindu ya kuenzela bakuabu mudimu, peshi ndi njinga bua bobu bangenzele mudimu? Ndiku ngitaba bua kuenza midimu mimpe idi bakuabu kabayi bamona anyi?’ Tshilejilu, nsongalume kampanda udi mua kuikala ne dijinga dia kuenza miyuki mu tshisumbu tshia bena Kristo kadi muikale pamu’apa kayi munange kuambuluisha bakulakaje. Udi mua kuikala musue kusomba ne balume badi balombola mu tshisumbu kadi muikale welakana bua kuyisha. Nsongalume wa nunku udi ne bua kudikonka ne: ‘Ndiku ntamba kushindamena anu pa bitupa bia mudimu wa Nzambi bidi bipetesha lumu ne butumbi anyi? Ndiku nduangana anu bua kutumba kumpala kua bakuabu anyi?’ Muntu udi ukeba butumbi buende nkayende kêna ulonda tshilejilu tshia Kristo nansha.​—Yone 5:41.

13. (a) Mmunyi mudi tshilejilu tshia budipuekeshi bua mutangidi mua kuambuluisha bakuabu? (b) Bua tshinyi tudi mua kuamba ne: budipuekeshi anyi kuikala ne mutshima mupuekele ki mbualu bua muena Kristo kuenza anyi kubenga kuenza?

13 Patudi tudienzeja bua kuidikija budipuekeshi bua Kristo, bidi bitusaka bua kuenzela bakuabu mudimu. Angata tshilejilu tshia mutangidi wa zone mukuabu uvua ukumbula biro bia filiale wa Bantemu ba Yehowa. Nansha muvua mutangidi eu ne bia bungi bia kuenza ne muikale ne bujitu bunene, wakimanyika bivuaye wenza ne kutuadijaye kuambuluisha muanetu mukuabu wa balume uvua uluangana bua kuakaja tshiamu tshia kutua natshi tukanu ku mikanda. Muanetu wa balume eu wakamba ne: “Biakankemesha bikole be! Wakangambila ne: uvua muenze mudimu ne tshiamu tshia muomumue ku Betele patshivuaye nsonga, ne wakavuluka muvuabi bikole bua kuakaja tshiamu atshi bimpe menemene. Wakangenzeja mudimu ku tshiamu atshi mutantshi nansha muvuaye ne malu makuabu a bungi a mushinga a kuenza. Abi biakankemesha bikole.” Muanetu eu (udi mpindieu mutangidi ku bimue bia ku biro bia filiale wa Bantemu ba Yehowa) utshidi muvuluke tshienzedi etshi tshia budipuekeshi. Katuikadi tudimona batambe kubandila anyi bikale ne mushinga mupite bungi katuyi bakumbanyine kuenza midimu ya bantu bapuekele. Kadi tudi ne bua kudivuadika ‘mutshima mupuekele.’ Ebu ki mbualu bua kuenza anyi kubenga kuenza to. Ntshitupa tshia ‘muntu mupiamupia’ udi muena Kristo ne bua kudivuadika.​—Filipoi 2:3; Kolosai 3:10, 12; Lomo 12:16.

Mushindu wa kumona bunene muvua Kristo ubumona

14. Mmunyi mudi dielangana meji bua malanda etu ne Nzambi ne bantu netu mua kutuambuluisha bua kumona dikala muntu munene mu mushindu muimpe?

14 Mmushindu kayi utudi mua kufika ku dimona dikala muntu munene mu mushindu muimpe? Umue mushindu nkuelangana meji bua malanda etu ne Yehowa Nzambi. Bunene buende, bukole buende ne meji ende bidi bimubandisha ku mutu menemene kua mamanya a bantu. (Yeshaya 40:22) Dielangana meji bua malanda etu ne bantu netu didi dituambuluisha kabidi bua kupeta mutshima mupuekele. Tshilejilu, tudi mua kuikala bapite bakuabu ku amue malu, kadi badi mua kuikala batupite petu mu malu a mu nsombelu adi ne mushinga wa bungi, anyi bana betu bena Kristo badi mua kuikala ne ngikadilu itudi katuyi nayi. Bua bualu ebu, ba bungi badi ne mushinga ku mêsu kua Nzambi kabatu basue kutumba bualu badi ne bupuekele anyi budipuekeshi.​—Nsumuinu 3:34; Yakobo 4:6.

15. Mmunyi mudi lulamatu lua bantu ba Nzambi luleja ne: kakuena muntu udi ne bua kudimona mupite bakuabu?

15 Malu adi menzekele Bantemu ba Yehowa mu mateta a ditabuja diabu adi ajadika muanda eu bimpe. Misangu mivule, bantu batu bena panu mua kuangata bu bantu tshianana ke batu bashala balamate Nzambi mu mateta makole. Dielangana meji bua bilejilu bia mushindu’eu didi mua kutuambuluisha bua kushala badipuekeshi ne bidi mua kutulongesha bua ‘kubenga kudielangana meji mapite atudi ne bua kuela.’​—Lomo 12:3. *

16. Mmunyi mudi bena mu tshisumbu bonso mua kuikala bantu banene mu didikija tshilejiu tshishiya kudi Yezu?

16 Bena Kristo bonso, bana ne bakole, badi ne bua kukeba bua kuikala bamona bunene anu muvua Kristo ubumona. Mu tshisumbu, midimu kabukabu idi ne bua kuenzeka. Kabiena ne bua kututonda padibu batulomba bua kuenza midimu idi mua kumueneka bu ya bantu bapuekele to. (1 Samuele 25:41; 2 Bakelenge 3:11) Baledi, nudiku nukankamija bana benu ne bansonga bua kuenza mudimu wonso udibu babapesha ne disanka, bikalabi ku Nzubu wa Bukalenge, muaba wa kuenzela mpuilu anyi mpungilu anyi? Batuku banumona nuenza midimu ya bantu bapuekele anyi? Muanetu mukuabu udi wenza mudimu mpindieu ku biro bidi bilombola mudimu wa Bantemu ba Yehowa pa buloba bujima udi uvuluka bimpe tshilejilu tshia baledi bende. Wakamba ne: “Mushindu uvuabu bangata mudimu wa kukolopa mu Nzubu wa Bukalenge anyi muaba wa kuenzela mpungilu wakandeja ne: bavua bawangata ne mushinga wa bungi. Bavua misangu mivule badifila bua kuenza midimu ivua yambuluisha tshisumbu anyi bana betu, nansha bikala midimu eyi ivua imueneka ya bantu bapuekele. Dimona malu mushindu’eu ndingambuluishe bua kuitaba ne budisuile mudimu wonso udibu bampesha ku Betele eku.”

17. Mmu malu kayi mudi bakaji badipuekeshi mua kuikala dibenesha bua tshisumbu?

17 Pa bidi bitangila diteka malu a bakuabu kumpala kua etu, tudi ne tshilejilu tshilenga tshishiya kudi Esetê, eu wakalua mukalenge-mukaji wa Ampire wa bena Pelasa mu bidimu bia 400 kumpala kua bikondo bietu ebi. Nansha muvuaye musombele mu nzubu wa mukalenge, wakitaba bua kuteka muoyo wende mu njiwu bua diakalenga dia bantu ba Nzambi, wenza malu mu diumvuangana ne disua Diende. (Esetê 1:5, 6; 4:14-16) Nansha bakaji bena Kristo bobu bikale ne makuta anyi kabayi nawu, badi mua kuleja lungenyi lua buena lua Esetê pa kukankamija badi mu tunyinganyinga, kuya kusamba badi basama, kuenza mudimu wa kuyisha ne kuenzejangana mudimu pamue ne bakulu. Bushuwa, bana betu ba bakaji bena budipuekeshi ba nunku badi dibenesha bua tshisumbu!

Mabenesha adi afumina ku dimona bunene muvua Kristo ubumona

18. Mmabenesha kayi adi afuma ku dimona bunene muvua Kristo ubumona?

18 Udi upeta mabenesha a bungi paudi wangata bunene mushindu uvua Kristo ubuangata. Kuenzela bakuabu mudimu ne dinanga kudi kubapetesha disanka ne kukupeteshadi pebe. (Bienzedi 20:35) Paudi wenzela bana benu mudimu ne budisuile buonso ne muoyo mujima, badi bakunanga bikole. (Bienzedi 20:37) Tshidi ne mushinga wa bungi ntshia se: Yehowa udi umona malu audi wenza bua diakalenga dia bena Kristo nebe bu mulambu udi umusankisha wa kumutumbisha nawu.​—Filipoi 2:17.

19. Ndipangadika kayi ditudi ne bua kuikala nadi pa bidi bitangila mushindu uvua Kristo umona bunene?

19 Yonso wa kutudi udi ne bua kukonkonona mutshima wende ne kudikonka ne: ‘Ndiku ngakula patupu bua dimona bunene mushindu uvua Kristo ubumona anyi ndi ndienzeja muanyi muonso bua kuikala munene mushindu’au?’ Mushindu udi Yehowa wangata bena kudisua mmutoke. (Nsumuinu 16:5; 1 Petelo 5:5) Nunku bienzedi bietu bileje ne: tudi tusanka bua kumona bunene mushindu uvua Kristo ubumona, bikalabi mu tshisumbu tshia bena Kristo, mu nsombelu wa mu dîku anyi mu malu atudi tuenzela bantu netu ku dituku ne ku dituku, tuenza bionso bua kutumbisha Nzambi ne kumusamuna.​—1 Kolinto 10:31.

[Mêyi adi kuinshi]

^ tshik. 5 Bala tshiena-bualu tshia: “Mvua musue kulubuluka mu malu amvua ngenza,” mu Tshibumba tshia Nsentedi tshia 1 Tshimungu 1982, dibeji 3-6 (Mfual.).

^ tshik. 15 Tshilejilu, bala Annuaire des Témoins de Jéhovah 1992, dibeji dia 181-182 ne Tshibumba tshia Nsentedi tshia 1 Kabitende 1993, dibeji dia 27-31.

Udi mua kumvuija anyi?

• Bua tshinyi katuena ne bua kumona bunene mudi bena panu babumona?

• Ntshinyi tshivua Yezu wangata bu bunene?

• Mmunyi mudi batangidi mua kuidikija budipuekeshi bua Kristo?

• Ntshinyi tshidi mua kutuambuluisha bua kumona bunene muvua Kristo ubumona?

[Nkonko ya dilonga]

[Kazubu mu dibeji 17]

Nnganyi udi umona bunene muvua Kristo ubumona?

Ng’eu udi musue bamuenzele yeye mudimu anyi ng’eu udi musue kuwenzelangana?

Ng’eu udi musue midimu minene anyi ng’eu udi witaba midimu ya bantu bapuekele?

Ng’eu udi udibandisha anyi ng’eu udi ubandisha bakuabu?

[Tshimfuanyi mu dibeji 14]

Lupingu lunene lua Pharaon Aménophis III

[Tshimfuanyi mu dibeji 15]

Udiku mumanye tshiakafikisha Hamana ku dikuluka anyi?

[Bimfuanyi mu dibeji 16]

Udiku ukeba mishindu ya kuenzela bakuabu mudimu anyi?