Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Mushindu wa kupeta mibelu mitambe buimpe

Mushindu wa kupeta mibelu mitambe buimpe

Mushindu wa kupeta mibelu mitambe buimpe

BANTU batu dijinga ne diakalengele mu nsombelu wabu. Mibelu mimpe ne diyitumikila ke malu manene atu apeteshangana diakalengele pa buloba ebu bua malu makondakane. Kadi bantu kabatu anu misangu yonso bitaba bua kuteleja mibelu idi mimpe to. Ba bungi batu bamba ne: muntu udi ne bua kuikala ne nsombelu udi muoyo wende musue. Bushuwa, Bible udi uleja ne: Satana (muluishi wa bukokeshi bua Nzambi wa ku tshibangidilu) wakalaya bantu ba kumpala budikadidi. Genese 3:5 udi uleja mêyi a Satana akambilaye Eva ne: ‘Nzambi udi mumanye ne: Panuadia mamuma au, mêsu enu neabululuke, nenuikale bu Nzambi, nenumanye malu mimpe ne malu mabi.’

Kadi Adama ne Eva bakalua kukokesha bua kuikala ne nsombelu wa diakalengele kakuyi ntatu, badilombola anu ne meji abu nkayabu anyi? Nansha kakese. Bipeta bia dimanya dia tshimpe ne tshibi divuabu badimona nadi biakabela diakamue mâyi ku makasa. Nzambi wakababenga ne kabengela, bobu kutuadija nsombelu mukole wa bantu bapange bupuangane, ne ku ndekelu lufu kubakuata. (Genese 3:16-19, 23) Lufu lutu lutukuata tuetu bonso. Bible udi wamba ne: ‘Bu muakalua bubi pa buloba bualu bua muntu umue, ne bu muakalua lufu bua bubi abu, nunku lufu luakafika kudi bantu bonso, bua bonso bakenza malu mabi.’​—Lomo 5:12.

Nansha mudiku ntatu mifumine ku dipangadika dia Adama ne Eva, bantu ba bungi ki mbanji kumona mushinga wa kutumikila mibelu ya Nzambi wakafuka muntu to. Kadi Bible udi udiamba ne: ‘mmufume kudi Nzambi bu mupuya wende, ne udi ne mudimu muimpe,’ udi mua kutuambuluisha bua kuikala ‘bakumbajibue, balongolola tshishiki bua midimu yonso mimpe.’ (2 Timote 3:16, 17) Netuikale ne disanka menemene bitualonda mibelu ya mu Bible. Mu dîku ke muaba munene wa kutumikila mibelu eyi.

Lulamatu mu dibaka

Bible udi wamba ne: Nzambi wakalongolola dibaka bua dishalaku kashidi. (Genese 2:22-24; Matayo 19:6) Mukanda wa Nzambi udi wamba kabidi ne: “Bulalu [bua bena dibaka] kabunyanguki,” mbuena kuamba ne: kabena ne bua kunyanga dibaka mu dienda masandi ne muntu mukuabu nansha. (Ebelu 13:4) Kadi pamu’apa udi mumanye ne: lelu bena mu mabaka a bungi kabena bakumbaja mukenji eu to. Bamue bantu batu ne tshilele tshia kulamatangana tshifiefie ne bakaji anyi balume ba ku mudimu wabu badibu kabayi baselangane nabu. Bakuabu batu bashima bena mu mêku abu bua kumona mua kuya kusomba ne muntu kampanda udibu kabayi baselangane nende. Banga pabu batu mene balekela bakaji babu anyi babayabu bua kuya kusomba ne muntu mukuabu utshidiku muana, bamba ne: badi badiumvua batshikale ku bunsonga ne disanka dia bungi, anu muvuabi bienzeke mu bualu bua Verónica utudi batele mu tshiena-bualu tshishale.

Nansha nanku, dipangadika dia kudisankisha nansha bia munyi kadiena mua kupetesha muntu disanka dia kashidi to. Ronald udi mua kutujadikila bualu ebu. Bu muvuaye wela meji ne: uvua mua kupeta disanka mu nsombelu wende, wakalekela mukajende bua kuya kusomba ne mukaji mukuabu ukavuaye mubanjije mu musokoko munkatshi mua bidimu bisambombo mulele nende bana babidi. Kadi matuku ndambu kunyima kua yeye mumane kushipa dibaka diende, mukaji uvuaye mubanjije au wakamubenga! Ndekelu wa bionso Ronald wakapingana kumbelu kua baledi bende. Wakamba bua nsombelu wende ne: uvua “wenda unyanguka.” Atshi ntshilejilu tshimue patupu. Ngikadilu wa nunku mukebesha kudi majinga a muntu utu musue anu kudisankisha mmufuishishe mabaka ne mmukebeshe dikosoloka dia mêku bungi tshianana ne makenga mapite bungi bua bana ne bakole bungi kabuyi kubala.

Ku lukuabu luseke, ditumikila mibelu ya mu Bible didi dipetesha diakalenga dia bushuwa. Ke tshiakenzekela Roberto udi wamba ne: “Mibelu ya mu Bible mmingambuluishe bua kubenga kujimija mukajanyi. Katuena tupeta disanka dia bushuwa mu dikuluka mu diteta dia kuenda masandi ne muntu utudi katuyi baselangane nende nansha yeye muikale mulenga mpala mushindu kayi. Malu a mu Bible andi mulonge mmangambuluishe bua kuanngata mukajanyi utukadi basombe nende bidimu bia bungi ne mushinga.” Mubelu wa mu Bible wa ‘kubenga kulekela mukaji wa ku bunsongalume buebe’ wakambuluisha Roberto bikole. (Malaki 2:15) Mmu malu kayi makuabu mudi mibelu ya kudi Nzambi mua kutuambuluisha?

Mushindu utudi tukolesha bana

Kukadi bidimu bitue ku makumi anayi bidi lungenyi lukuabu lutangalake ne: bua kukolesha bana bimpe, baledi kabena ne bua kubelela mikenji mipitepite bungi to. Biakamueneka bimpe bua kulekela bana badiangatshila mapangadika bobu nkayabu bua mushindu wa kuela meji ne wa kuenza malu. Tshipatshila tshivua tshia kubenga kubapangisha bua kukola. Mu imue miaba, bavua mene balongolole bilongelu bivua ne bungi bua malonga bukepesha muvua balongi mua kudisunguila bua kulonga anyi kubenga kulonga amue malongesha, peshi kusungula bule bua bikondo bia dikisha anyi bungi bua malongesha avuabu basue kulonga. Tshipatshila tshia tshimue tshilongelu tshia mushindu’eu tshivua tshia “kupesha bana mushindu wa kulejabu malu kabukabu avuabu basue kakuyi muntu mukole ubapisha anyi welamu dîyi.” Lelu, bamue bafidi ba mibelu ya malu a bikadilu bia bantu kabena bamona buimpe bua kufila imue mishindu ya manyoka, nansha padi baledi bamona ne: bidi bikengela kudifila.

Ntshinyi tshidi tshienzeke? Kudi bantu ba bungi badi bamba ne: dilekelela bana badienzela malu mudibu basue ndibapeteshe budikadidi bupite bungi. Nunku badi bamona ne: bualu ebu ke budi buvudijije dibunda dia bibawu ne dinua dia diamba. Nkonko idibu bele bamue bantu mu ditunga dia États-Unis mmileje ne: bantu batue ku 70 pa lukama bavua bandamune bavua bela meji ne: bana ne bansonga kabena bapeta mibelu mivule kudi baledi mudibi bikengedibua to. Padibu bakeba bua kumanya tshidi tshifikisha bana ku diasangana bingoma mu tulasa ne ku dienza malu makuabu mabi adi bana benza, bantu ba bungi badi badiula “bulekelavi bua baledi.” Kabidi nansha padi bipeta kabiyi bitambe bubi, baledi ne bana batu anu banowa mamuma mabi a nkoleshilu mubi wa bana.

Ntshinyi tshidi Bible wamba bua bualu ebu? Mibelu ya mu Bible idi se: baledi badi ne bua kulombola mêku abu ne dinanga ne dîsu dikole kabidi. Bible udi wamba ne: “Bupote budi busuikibue mu mutshima wa muana; kadi lukodi nelubûmushe kudiye.” (Nsumuinu 22:15) Bushuwa, dinyoka dionso didi baledi bapesha bana didi ne bua kuikala dilondeshila bilema bidibu benze. Badi ne bua kufila dinyoka dionso ne lutulu ne didikanda, bikale bangata bana ne mushinga badibu babapesha manyoka. Dinyoka didibu bafila mushindu’eu didi tshimanyinu tshia dinanga. Baledi badi mua kupatula bipeta bimpe padibu balombola mêku abu ne dinanga, kadi ki mmu tshikisu nansha.

Kukadi kumueneke bipeta bimpe bua ditumikila mibelu eyi. Arturo, muntu mulume mukuabu wa bidimu 30 wa mu ditunga dia Mexique uvua musele matuku adi panshi aa, udi wamba ne: “Tatu wakatuleja patoke meme ne tutuanyi ne muakunyanyi wa balume ne: yeye ne mamu ke bavua balombola dîku dietu. Kabavua belakana bua kutupesha manyoka to. Nansha nanku bavua ne dîba dia kuyikila netu. Mpindieu unkadi muntu mukole, ndi nganyisha nsombelu muimpe undi nende, ne ndi mujadike ne: bidi nunku nangananga bua mibelu mimpe indi mupete.”

Itaba mibelu mitambe buimpe

Bible, udi ne mibelu mitambe buimpe bua bantu. Mibelu idiye ufila kayena anu bua mêku. Idi itulongolola mu malu a bungi bualu idi itulongesha mua tuetu kuenza malu mu buloba ebu mudi bantu ba bungi kabayi basue kuitaba bua babalombole kudi Mpokolo wa meji matambe onso bua diakalenga diabu.

Yehowa Nzambi Mufuki wa bantu wakajadika bualu ebu mukana mua Davidi mufundi wa Misambu ne: ‘Nenkuyishe lungenyi, nenkuleje njila uudi ne bua kuendela, nenkupe meji patshidi disu dianyi kuudi.’ (Musambu 32:8) Elabi meji tshidibi biumvuija padi Mufuki muikale ne dîsu diende kutudi bua kutukuba ku njiwu! Nunku yonso wa kutudi udi mua kudiebeja ne: ‘Nengitabaku ne budipuekeshi mibelu milenga ya kudi Yehowa anyi?’ Dîyi diende didi dituambila bimpe ne: ‘Eyemena Yehowa ne mutshima webe wonso, kueyemenyi dijingulula diebe dia mianda. Umumanye yeye bimpe mu bienzedi biebe bionso, yeye neakululamijile njila yebe.’​—Nsumuinu 3:5, 6.

Kumanya Yehowa kudi kulomba didienzeja ne didifila, kadi bantu badi mua kufika ku dimumanya ku diambuluisha dia Bible. Nsombelu udiye ukankamija bantu bua bikale nende ‘udi ne mulayi wa muoyo wa mpindieu ne wa muoyo ukadi pa kulua.’ Udi bushuwa mushindu wa kupeta tshiuma tshinene patudi tuela meji bua masanka adi nsombelu eu upetesha.​—1 Timote 4:8; 6:6.

Bikala bujinguludi budi Bible ufila ne masanka adi muntu upeta padiye ubulonda mu nsombelu wende bikusankisha, enza bua dibala ne dielangana meji mu Dîyi dia Nzambi bilue bualu bua kumpala mu nsombelu webe. Dienza nunku nedikuambuluishe bua kutantamena ntatu idiku lelu ne mikuabu yonso itshidi kumpala. Kabidi, neupete ditekemena dia kuikala ne muoyo mu bulongolodi bupiabupia bua Nzambi, muikala bantu bonso mua kuikala balongesha kudi Yehowa ne muikala ditalala dia bungi.​—Yeshaya 54:13.

[Tshimfuanyi mu dibeji 5]

Mibelu ya mu Bible idi mua kushemeja malanda a bena dibaka

[Bimfuanyi mu dibeji 6]

Mibelu ya mu Bible ke idi ilombola bantu bimpe, kadi ibashila mpunga wa kujikijaku lutetuku

[Bimfuanyi mu dibeji 7]

Aba badi batumikila mibelu ya mu Bible badi mua kupeta nsombelu muimpe wa nkatshinkatshi