Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Nkonko ya babadi

Nkonko ya babadi

Nkonko ya babadi

Bamue bantu badi bamba muvua mazuwa avua Paulo mubuele madishindile mu tshidila tshikuabu kadi ki mu tshia Melita lua kuinshi kua Sicile to. Kadi bivua penyi menemene?

Lukonko elu ludi lutangila karte kapatula matuka adi panshi aa kavua kaleja muvua mazuwa avua mupostolo Paulo mubuele madishindile mu Céphalonie, pabuipi ne Corfou mu Mbu wa Ionien mu tshidila tshia ku Ouest wa ditunga dia Grèce, kadi ki ku Melita nansha. Miyuki mifudisha ku nyuma wa Nzambi idi ituambila ne: mfumu wa basayi lukama muena Lomo Yulio uvua mulame Paulo kubangila ku Kaisalia pamue ne basalayi bakuabu ne benji ba mudimu ne Paulo. Anu bu mudibi bileja pa karte aku, bakumbuka ne mazuwa ku Sidona ne ku Mula. Bobu kubuela mu mazuwa makuabu manene a tshiambula biakudia avua mumbukile ku Alesandelia, mu Ejipitu, kuyabu batangile ku luseke lua ku Ouest too ne ku Kinido. Bavua mua kuikala kabayi balonde njila wa pa tshibidilu uvua upishila mu Mbuu wa Egée basambuka ditunga dia Grèce batangile too ne ku Lomo to. Lupepele lukole luakakoka mazuwa luatangije ku Sud, batangile ku Kulete ne wowu kuya kuimana mu nsenga ya ku muelelu wa mâyi. Bavua bimane ku dilobo didibu babikila ne Dilobo Dimpe. Patshivuabu anu ‘bumuka ku Kulete,’ ‘bakatuta’ mazuwa kudi ‘tshipupu [anyi tshipepele] tshikole tshidibu babikila ne: Eulakulo.’ Mazuwa aa avua mambule biakudia bia bungi ‘akatambakana mu mâyi menene’ too ne ku butuku bua dituku dia 14. Ndekelu wa bionso, mazuwa kudishinda ne bantu bavuamu 276 mu tshidila tshidi Mifundu Minsantu ya mu tshiena-Greke ibikila ne: Me·liʹte.​—Bienzedi 27:1–28:1.

Kunyima kua bidimu, bantu mbatshinke mu mishindu mishilangane bua kumanya muaba uvua mua kuikala tshidila atshi tshia Me·liʹte. Bamue mbele meji ne: tshidila atshi tshivua tshia Melite Illyrica, tshidi tshimanyike mpindieu ku dîna dia Mljet, tshidi mu ditunga dia Croatie ku muelelu wa Mbuu wa Adriatique. Kadi bidi bimueneka ne: kabiena nanku to, bualu patudi tutangila muaba udi Mljet ku Nord mbikole bua biobi kupetangana ne miaba mikuabu ivua Paulo mupitshile mu luendu luende bu mudi: Sulakusa, Sicile, ne tshitupa tshia ku mpenga kua mâyi tshia ku Ouest kua Italia.​—Bienzedi 28:11-13.

Bakudimunyi ba Bible ba bungi mbafike ku diamba ne: Me·liʹte eu udi uleja Melite Africanus, udi mumanyike mpindieu ku dîna dia Melita. Dilobo dia ndekelu dia mazuwa avua mambule Paulo divua Dilobo Dimpe mu Kulete. Pashishe tshipepele tshikole tshiakasaka mazuwa lua ku Ouest too ne ku Kauda. Tshipepele atshi tshikapulumuna mazuwa au matuku a bungi. Nanku bidi bipepele bua kumvua muvua tshipepele tshikole atshi mua kupusa mazuwa ntanta mule ku Ouest too ne ku Melita.

Pa kutangila tshipepele tshitu tshitamba kuenzeka ne “disangu ne lubilu lua mâyi,” Conybeare ne Howson badi bamba mu mukanda wabu ne: “Ntanta udi pankatshi pa Kauda ne Melita udi mua kufika ku kilometre 770. Bua mushindu udi malu apetangana, mbualu bukole menemene bua kuamba ne: muaba uvua bantu bavua mu mazuwa badishindile butuku bua dituku dia 14 wikale mukuabu kauyi Melita. Kakuena mpata idi mua kushala muaba eu to.”​—The Life and Epistles of St. Paul.

Nansha mudi bantu mua kutela miaba mikuabu, bilondeshile muyuki udi Bible ulonda, mazuwa avua madishinde mu Melita anu bu mudibu baleje pa karte aka.

[Karte/​Tshimfuanyi mu dibeji 31]

(Bua kumona malu bimpe, tangila mu mukanda)

Yelushalema

Kaisalia

Sidona

Mula

Kunido

KULETE

KAUDA

MELITA

SICILE

Sulakusa

Lomo

MLJET

GELIKA

CÉPHALONIE