Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Bantu badi bakeba bintu bia bungi

Bantu badi bakeba bintu bia bungi

Bantu badi bakeba bintu bia bungi

“Bituikala tukeba bintu bionso, katuakubipeta bionso to.”​—Luapolo lua Worldwatch Institute.

“NTSHINYI tshitudi tukeba? Bintu bionso. Ndîba kayi ditudi basue kubipeta? Mpindieu.” Mêyi aa avua matangalake bikole munkatshi mua bamue balongi ba mu iniversite mu bidimu bia 1960. Lelu, katutu tumvua pamu’apa mêyi aa anu mushindu udiwu eu to, kadi lungenyi luawu lunene ndushale. Bushuwa, dikeba bintu bia bungi didi dimueneka dikale tshimanyinu tshinene tshia bantu ba mu tshikondo tshietu etshi.

Bua bantu ba bungi, dipeta bubanji ne bintu ndilue tshipatshila tshiabu tshia mushinga mukole. Jimmy Carter mfumu wa kale wa mu États-Unis wakamba dikuabu dituku ne: “Muntu katshiena kabidi umanyikila ku malu adiye wenza to, kadi ku bintu bidiye nabi.” Kadi kudiku malu a mushinga adi mapite bintu bitudi nabi anyi? Bikalawu adiku, mmalu kayi au, ne mmasanka kayi ikalawu mua kutupetesha?