Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Nnganyi udi ‘Nzambi mulelela ne muoyo wa tshiendelele’?

Nnganyi udi ‘Nzambi mulelela ne muoyo wa tshiendelele’?

Nnganyi udi ‘Nzambi mulelela ne muoyo wa tshiendelele’?

YEHOWA, Tatuende wa mukalenge wetu Yezu Kristo ke Nzambi mulelela. Yeye ke Mufuki, udi ufila muoyo wa tshiendelele kudi bantu badi bamunange. Edi ke diandamuna didi bantu ba bungi badi babala ne bitabuja Bible bafila bua lukonko elu ludi mu tshiena-bualu tshidi kulu eku. Bushuwa, Yezu nkayende wakamba ne: ‘Eu udi muoyo wa tshiendelele, bua bobu bakumanye wewe, Nzambi umuepele mulelela, ne yeye uwakatuma, Yezu Kristo mene.’​—Yone 17:3.

Kadi bena mu bitendelelu ba bungi badi bapesha mêyi aa diumvuija dikuabu. Mêyi adi mu tshiena-bualu etshi a mu 1 Yone 5:20, adi amba mu tshikoso ne: ‘Tuetu tudi munda mua udi wa bushuwa, munda mua Muana wende Yezu Kristo mene. Eu udi Nzambi wa bushuwa, ne udi muoyo wa tshiendelele.’

Bantu batu bitaba dilongesha dia Busatu bunsantu badi bamba ne: mupinganyi mufunkunyi “eu” (houʹtos) udi ufunkuna miaku idi imulonda diakamue, Yezu Kristo. Badi bashindika ne: Yezu ke ‘Nzambi wa bushuwa ne udi muoyo wa tshiendelele.’ Kadi ngumvuilu eu kêna upetangana ne mvese mikuabu ya mu Bible nansha. Kabidi bakebuludi banene ba bungi kabena bitaba lungenyi elu lua bena Busatu bunsantu to. Mukebuludi Brooke Westcott wa mu iniversite wa Cambridge wakafunda ne: “Tshintu tshidibu bapingana menemene [kudi mupinganyi houʹtos] ki mmutu wa tshiambilu udi pabuipi menemene kadi mmutu wa tshiambilu muena lungenyi lunene ludi mupostolo wakuila.” Ke bua tshinyi mupostolo Yone uvua wakula bua Tatuende wa Yezu. Muena teoloji Erich Haupt wa mu ditunga dia Allemagne wakafunda ne: “Bidi bikengela kujadika bikala [houʹtos] wa mu tshiambilu etshi ufunkuna mutu wa tshiambilu udi ulonda diakamue . . . anyi ufunkuna Nzambi udibu batele mutantshi mule. Kumvua mêyi aa bu adi ajadika bua Nzambi umuepele mulelela kudi kumueneka kumvuangana ne didimuija dia ndekelu bua kuepuka mpingu pamutu pa kukeba bua kujadika ne: Kristo udi Nzambi.”

Nansha mukanda mukuabu mupatula kudi Tshilongelu kampanda tshia mu Rome (Pontifical Biblical Institute), udi wamba ne: “[Houʹtos]: ku ndekelu kua [mvese] wa 18-20 udi tshia bushuwa ufunkuna Nzambi mulelela, udi mushilangane bikole ne ntendelelu wa bantu bia bisamba bia bende (mv. wa 21).”​—A Grammatical Analysis of the Greek New Testament.

Misangu mivule houʹtos, utubu bakudimuna pa tshibidilu ne: “eu” anyi “yeye,” kêna uleja mutu wa tshiambilu udi ulonda diakamue to. Mvese mikuabu idi ileja muanda eu. Mu 2 Yone 7 mupostolo umue-umue eu uvua mufunde mukanda wa kumpala wakamba ne: ‘Bena mashimi ba bungi bakamuangalaka pa buloba kabayi bajukula ne: Yezu Kristo udi mulue mu mubidi. Eu [houʹtosʹ] udi muena mashimi ne mufuilakanyi ne Kristo.’ Muaba eu mupinganyi kêna ufunkuna Yezu, bualu muaku udi mudianjidile udi pabuipi menemene. Bulelela, “eu” udi ufunkuna bantu bakabenga Yezu. Bobu bonso mu tshibungi badi ‘muena mashimi ne mufuilakanyi ne Kristo.’

Mupostolo Yone wakafunda mu Evanjeliyo wende ne: ‘Babidi bakumvua dîyi dia Yone, bakalonda Yezu, mukuabu wakadi Andele, muanabu ne Simona Petelo. Yeye [houʹtos] wakasangana muanabo Simona diambedi.’ (Yone 1:40, 41) Mbimueneke bimpe ne: “yeye” udi ufunkuna ki mmuntu wa ndekelu udibu batele, kadi Andele. Mu 1 Yone 2:22, mupostolo udi utela mupinganyi umue-umue eu mu mushindu wa muomumue.

Luka udi wangata mupinganyi wa muomumue bu mudibi bimueneka mu Bienzedi 4:10, 11 (Mukenji Mulenga): “Mu dina dia Yezu Kristo wa mu Nazarete, unuvua nuenu bele ku [mutshi], udi [Nzambi] mubishe ku bafue, mu dina diende yeye mudi muntu ewu upatuka kumpala kuenu ne bukole. Yeye [houʹtosʹ] ke dibue dinuvua nuenu bibaki balekele, ke didi dienze dibue dia mu ditumba.” Mupinganyi “yeye” kêna ufunkuna muntu uvuabu buondape nansha mudibi se: yeye ke udibu batele diakamue kumpala kua houʹtos. Bushuwa, “yeye” mu mvese wa 11 udi ufunkuna Yezu Kristo wa mu Nazaleta, udi “dibue dia mu ditumba” didi tshishimikidi tshia tshisumbu tshia bena Kristo.​—Efeso 2:20; 1 Petelo 2:4-8.

Bienzedi 7:18, 19 udi kabidi utokesha muanda eu: ‘Pakabika mukuabu mukalenge wa Ejipitu wakadi kayi mumanye Yosefe. Yeye [houʹtos] wakafukila tshisamba tshietu budimu.’ “Yeye” uvua mukengeshe bena Yuda kavua Yosefe to, kadi uvua Palô mukalenge wa Ejipitu.

Mvese eyi idi ijadika bualu buakaleja Daniel Wallace mukebuludi wa mu ditunga dia Grèce, udi wamba ne: bua mipinganyi mifunkunyi ya mu tshiena-Gelika, “muaku udi pabuipi menemene ne mupinganyi kawena anu menemene muena diumvuija didi nadi mufundi mu lungenyi luende nansha.”

‘Wa bushuwa’

Anu muakafunda mupostolo Yone, ‘wa bushuwa’ udi Yehowa, Tatuende wa Yezu Kristo. Yeye ke Nzambi umuepele mulelela ne Mufuki. Mupostolo Paulo wakajadika ne: “Ku mesu kuetu Nzambi umue udiku, Tatu mene, bintu bionso biakafuma kudiye.” (1 Kolinto 8:6; Yeshaya 42:8) Bualu bukuabu budi bujadika ne: Yehowa ke ‘wa bushuwa’ udibu bambe mu 1 Yone 5:20 budi se: yeye ke Mpokolo wa bulelela. Mufundi wa Misambu wakabikila Yehowa ne: “Nzambi udi ulamata ku bushuwa” bualu Udi ne lulamatu mu malu onso adiye wenza ne katu mua kushima nansha. (Misambu 31:5; Ekesode 34:6; Tito 1:2) Pavuaye wakula bua Tatuende wa mu diulu, Muana wakamba ne: ‘Dîyi diebe mbulelela.’ Ne Yezu wakamba bua dilongesha diende ne: ‘Diyisha dianyi ki ndianyi, ndia udi muntume.’​—Yone 7:16; 17:17.

Yehowa udi kabidi “muoyo wa tshiendelele.” Yeye ke Mpokolo wa muoyo, Udi uufila bua bulenga buende budi kabuyi butuakanyine ku butuangaji bua Kristo. (Musambu 36:9; Lomo 6:23) Ke bualu kayi mupostolo Paulo wamba ne: Nzambi udi “mufutshi wa badi bamukeba.” (Ebelu 11:6) Nzambi wakafuta Muanende pa kumubisha ku lufu, kabidi Tatu neafute bantu badi bamusadila ne mutshima wabu mujima muoyo wa kashidi.​—Bienzedi 26:23; 2 Kolinto 1:9.

Nunku tuambe tshinyi bua kujikija? Tudi tuamba ne: Anu Yehowa nkayende, ke udi ‘Nzambi wa bushuwa, ne udi muoyo wa tshiendelele,’ ki mmuntu mukuabu nansha. Yeye nkayende ke udi muakane bua kumutendelelabu kudi bantu badiye mufuke.​—Buakabuluibua 4:11.