Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Udi musue kuikala ne muoyo wa kashidi anyi?

Udi musue kuikala ne muoyo wa kashidi anyi?

Udi musue kuikala ne muoyo wa kashidi anyi?

“TSHIENA ne buôwa bua kufua to.” Aa ke mêyi a mamu mukuabu mukulakaje wa mu ditunga dia Japon. “Kadi bidi bimbungamija bualu nengikale mua kushiya bilongo bianyi ebi.” Muanetu wa bakaji mukuabu uvua muye kua mamu eu wakumvua tshivuaye wambila nanku, bualu uvua ne bilongo bimpe bia dikema mu lupangu. Bantu ba bungi batu bamba mudibu kabayi ne buôwa bua kufua batu banyisha bikole bintu bia dikema bia mu bufuki ne pamu’apa bajinga bua kushala ne muoyo kashidi.

Kushala ne muoyo kashidi? Bantu ba bungi badi mua kubenga lungenyi elu. Bamue badi mene mua kuamba ne: kushala ne muoyo kashidi kakuena kubasankisha to. Bua tshinyi muntu udi mua kuela meji mushindu’au?

Kuikala ne muoyo wa kashidi kudi mua kutonda anyi?

Bamue badi bela meji ne: kuikala ne muoyo wa kashidi kudi mua kutonda. Badi mua kuleja mushindu udi nsombelu wa bantu ba bungi bakadi bangate pansio kabayi ne malu a bungi a kuenza, kadi bashadile anu disomba kaba kamue ne ditangila televizion. Wewe ne meji a mushindu’au, tangila tshiakamba Robert Jastrow mumanyi wa malu a bintu bia mulu pakamuebejabu bikala muoyo wa tshiendelele dibenesha anyi mulawu. Jastrow wakandamuna ne: “Udi mua kuikala dibenesha kudi aba badi ne lungenyi lua kumanya malu, badi ne dijinga didi kadiyi dijika dia kulonga. Bidi mua kubasankisha bikole padibu bela meji ne: nebikale mua kutungunuka ne kuvudija dimanya diabu kashidi ne tshiendelele. Kadi bua bakuabu badi bamona ne: bakadi balonge bionso bia kulonga ne ngenyi yabu ikadi mishikile, muoyo wa kashidi udi mua kuikala mulawu udi ukuatshisha buôwa. Kabena ne tshienzabu ne dîba dikalabu nadi to.”

Neumone muoyo wa tshiendelele utonda anyi kauyi utonda bilondeshile mushindu uudi wela meji. Biwikala ne ‘lungenyi lua kumanya malu ne dijinga didi kadiyi dijika dia kulonga,’ elabi meji bua malu audi mua kuenza bu mudi kuzola bintu, kuimba mijiki, kuasa nzubu, kukuna bilongo ne malu makuabu mimpe adi akusankisha. Muoyo wa kashidi pa buloba udi mua kukupesha mishindu milenga ya kuvudija dimanya diebe mu malu a bungi.

Kuikala ne mushindu wa kuleja bakuabu dinanga ne wa kumvua mudibu bakunange bua kashidi kudi mua kuvuija muoyo wa tshiendelele bualu budi busankisha bikole. Tudi bafukibue ne tshipedi tshia kulejangana dinanga, ne tudi tulubuluka bimpe patudi tumona ne: bakuabu mbatunange. Kulejangana dinanga dilelela kudi kupetesha disanka divule didi kadiyi dijika mu bungi bua matuku. Kuikala ne muoyo wa kashidi kudi mua kutupetesha mushindu wa kunanga bantu netu ne nangananga wa kunanga Nzambi bua kashidi. Mupostolo Paulo wakamba ne: “Biananga muntu Nzambi, yeye udi mumanyibue kudi Nzambi.” (1 Kolinto 8:3) Nditekemena bulengapu kayi nunku dia kuikala bamanye Mukalenge Mutambe bunene wa diulu ne buloba ne bamanyike kudiye! Kabidi, kakuena ndekelu wa dilonga malu a Mufuki wetu wa dinanga nansha. Kadi mmunyi mudi muoyo wa kashidi mua kutonda ne kubenga kusankisha?

Muoyo udi ne mushinga wa bungi padiwu wa tshitupa tshîpi anyi?

Bamue bantu badi bela meji ne: muoyo udi ne mushinga wa bungi bualu utu wa tshitupa tshîpi. Badi mua kufuanyikija muoyo ne ngolo utubu bapeta anu bungi butshintshikila. Badi bamba ne: bu bantu mua kupeta ngolo miaba yonso, mushinga wende uvua mua kuikala mukese. Nansha nanku, ngolo uvua ne bua kuikala anu mulenga. Bushuwa, ke mudibi kabidi bua muoyo.

Tudi mua kufuanyikija dikala ne muoyo wa kashidi ne dikala ne lupepe lua bungi. Benji ba mudimu mu mazuwa kampanda a muinshi mua mâyi adi manyanguke badi mua kumona lupepe bu tshintu tshia mushinga mukole menemene. Kunyima kua bamane kubapandisha, udi wela meji ne: badi mua kudiabakena bua mudibu kabidi ne lupepe lua bungi anyi? Nansha kakese!

Badi mua kutupandisha anu bu benji ba mudimu mu mazuwa aa, kabiyi anu bua kushala kabidi ne muoyo bidimu bikese, kadi bua kuikala ne muoyo wa kashidi. Mupostolo Paulo wakafunda ne: ‘Difutu dia bubi ndufu, kadi dipa dia luse dia Nzambi mmuoyo wa tshiendelele mu Kristo Yezu Mukalenge wetu.’ (Lomo 6:23) Ku diambuluisha dia mulambu udi upikula wa Yezu, Nzambi neumbushe dipanga bupuangane ne lufu bidi mu bantu ne neapeshe bantu badi bamutumikila dipa dia muoyo wa tshiendelele. Tudi ne bua kuikala ne dianyisha dia bungi bua bualu ebu budiye mutuenzele ne dinanga!

Kadi bananga bebe?

Bamue bantu badi mua kudiebeja ne: ‘Kadi bananga banyi? Muoyo wa kashidi pa buloba kawakuikala ne mushinga kundi bikalabu kabayi nanyi nansha.’ Pamu’apa ukadi mupete dimanya dia mu Bible ne udi mulonge ne: kudi mushindu wa kupeta muoyo wa kashidi mu mparadizu pa buloba. (Luka 23:43; Yone 3:16; 17:3) Mu mishindu yonso, udi musue bua bena mu dîku dienu, bananga bebe bakuabu ne balunda bebe ba pa muoyo bikalamu, bapete pabu masanka a muomumue audi mutekemene mu bulongolodi bupiabupia bua buakane budi Nzambi mulaye.​—2 Petelo 3:13.

Kadi netuambe tshinyi bikala balunda ne bananga bebe kabayi basue kuikala ne muoyo wa kashidi mu mparadizu pa buloba? Bualu abu kabukutekeshi ku muoyo to. Tungunuka ne kupeta dimanya dijalame dia mu Bible ne uditumikile. Mupostolo Paulo wakafunda ne: “Wewe mukaji, kuena mumanye ne: udi mua kupandisha bayebe anyi? Ne wewe mulume, kuena mumanye ne: udi mua kupandisha mukajiebe anyi?” (1 Kolinto 7:16, MMM) Bantu badi mua kushintuluka. Tshilejilu, muntu mulume mukuabu uvua kayi musue Buena-Kristo wakashintuluka ne pashishe kuluaye mukulu mu tshisumbu tshia bena Kristo. Udi wamba ne: “Ndi ne dianyisha dia bungi bua muvua dîku dianyi dishale dilamate mêyi a mu Bible tshikondo tshimvua meme ngabenga.”

Nzambi udi uditatshisha bikole bua muoyo webe wewe ne wa bananga bebe. Bushuwa, ‘[Yehowa] kêna musue umue wenu ajimine, kadi udi musue bonso balue kukudimuna mitshima yabu.’ (2 Petelo 3:9) Yehowa Nzambi mmusue bua wewe ne bananga bebe nuikale ne muoyo wa kashidi. Dinanga diende ndikole kupita dia bantu bapange bupuangane. (Yeshaya 49:15) Nunku bua tshinyi kubenga kudia malanda mimpe ne Nzambi? Wewe muenze nanku udi mua kupeta mushindu wa kuambuluisha bananga bebe bua kuenzabu pabu bia muomumue. Nansha bobu kabayi ne ditekemena mpindieu dia kuikala ne muoyo wa kashidi, meji abu adi mua kushintuluka padibu bakumona utumikila dimanya dijalame dia malu a mu Bible.

Netuambe tshinyi bua bananga bebe baukadi mua kuikala mufuishe? Bua bantu miliyo mivule bakadi bafue, Bible udi umanyisha ditekemena dilenga dia dibika dia bafue, dijuka ku lufu bua kuikala ne muoyo mu Mparadizu pa buloba. Yezu Kristo wakalaya ne: ‘Dîba nedilue [diajuka] bonso badi mu nkita.’ (Yone 5:28, 29) Nansha aba badi bafue kabayi bamanye Nzambi nebabishibue, bualu Bible udi wamba ne: “Dibika dia bafue nedikaleku, ne dia bakane ne dia babi.” (Bienzedi 24:15) Ndisankapu kayi dia kuakidila bantu aba bapeta muoyo tshiakabidi!

Muoyo wa kashidi nditekemena dia disanka

Biwikala udi mua kupeta disanka ne musangelu mpindieu nansha mudiku makenga onso aa pa buloba, kakuyi mpata newikale mua kusanka ne muoyo wa kashidi mu mparadizu pa buloba. Pavua muanetu wa bakaji mukuabu Ntemu wa Yehowa wakula bua masanka ikala muoyo wa kashidi mua kututuadila, muntu mukaji mukuabu wakamba ne: “Tshiena musue kuikala ne muoyo wa kashidi to. Muoyo eu wa bidimu 70 anyi 80 mmunkumbane meme.” Mukulu muena Kristo uvuapu dîba adi wakamuela lukonko ne: “Ukadiku muele meji bua tshikala bana bebe mua kumvua bu wewe mua kufua anyi?” Binsonji biakamupueka pakelaye meji bua kanyinganyinga kavuabu mua kupeta bu mamuabu mua kufua. Ke mamu eu kuitaba wamba ne: “Bua musangu wa kumpala ngakajingulula mmumvua tshiyiku ngela meji bua bakuabu, ne ngakamona ne: muoyo wa kashidi ki nditekemena dia muntu udi wela anu meji ku disanka diende nkayende to, kadi didi ditangila malanda ende ne bakuabu.”

Bamue badi mua kuela meji ne: nansha bobu bashale ne muoyo anyi bafue, kabiena bienzela muntu bualu to. Kadi bidi bienzela Mutupeshi wa muoyo bualu, bualu udi wamba ne: ‘Bu mundi meme ne muoyo, tshiena ne disanka bua lufu lua muntu mubi, kadi ndi nsanka bua muntu mubi umuke mu njila wende mubi bua ikale ne muoyo.’ (Yehezekele 33:11) Bu mudi Nzambi uditatshisha bikole bua muoyo nansha wa bantu babi, kakuyi mpata udi uditatshisha kabidi bikole bua bantu badi bamunange.

Davidi Mukalenge wa Isalele wa kale uvua mueyemene bulami bua dinanga bua Yehowa. Wakamba umue musangu ne: “Nansha biandekela tatu wanyi ne mamu wanyi, Yehowa neangambule.” (Musambu 27:10) Davidi uvua pamu’apa mujadike ne: baledi bende bavua bamunange. Kadi nansha bu baledi bende bavuaye nabu malanda makole menemene bamulekele, uvua mumanye ne: Nzambi kavua mua kumulekela to. Bua dinanga ne bulami buende, Yehowa udi utupesha muoyo wa tshiendelele ne mushindu wa kudia nende bulunda budi kabuyi ndekelu. (Yakobo 2:23) Katuenaku ne bua kuitaba ne dianyisha mapa malenga aa anyi?

[Tshimfuanyi mu dibeji 7]

Dinanga Nzambi ne muntu netu nedivuije muoyo wa kashidi bualu bua mushinga