Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Muudi mua kukuba bana bebe ne meji a kudi Nzambi

Muudi mua kukuba bana bebe ne meji a kudi Nzambi

Muudi mua kukuba bana bebe ne meji a kudi Nzambi

DITUKU dionso mubidi wetu udi anu mu mvita. Udi ne bua kuluisha tuishi tua masama kabukabu. Diakalenga, mibidi ya ba bungi ba kutudi mmifuka ne bia mvita bitudi tupiana mu mashi bidi bitukuba ku tuishi etu ne bituepula ku dipia masama mavule a tshiambu.

Bia muomumue, bena Kristo badi ne bua kuluangana ne meji ne bikadilu bidi kabiyi bipetangana ne Mukanda wa Nzambi ne ngenyi idibu babasaka bua kuangata idi mua kubabutula mu nyuma. (2 Kolinto 11:3) Bua kukandamana mu mvita ya dituku dionso eyi idibu baluisha nayi meji etu ne mioyo yetu, tudi ne bua kukeba mishindu ya kudikuba mu nyuma.

Nangananga bana batudi balele mbadi dijinga ne mishindu ya kudikuba eyi, bualu ki mbaledibue ne bukubi bua mu nyuma ebu mu mashi bua kukandamena nyuma wa bena panu nansha. (Efeso 2:2) Padi bana benda bakola, mbimpe bua baledi kubambuluisha bua kumanyabu mua kudikuba bobu nkayabu. Bua kudikubabu mushindu eu bidi bikengela tshinyi? Bible udi uleja ne: ‘Yehowa udi upa bantu meji; bua yeye alame njila wa bansantu bende.’ (Nsumuinu 2:6, 8) Meji a kudi Nzambi adi mua kulama njila ya bana bavua mua kunyanguka ne malunda mabi, ne malu a bena mulongo nabu badi babasaka bua kubafuana, anyi ne manaya mabi. Mmunyi mudi baledi mua kulonda mibelu ya Yehowa ne kukuna bana meji a kudi Nzambi?

Dikeba dia balunda badi babakolesha

Mbimpe mutu bana basue kudia bulunda ne bena mulongo nabu, kadi bulunda budia anu ne bana nabu badi kabayi banji kumonamona mianda kabuakubambuluisha bua kupeta meji a kudi Nzambi nansha. Mukanda wa Nsumuinu udi utudimuija ne: ‘Bupote budi busuikibue mu mutshima wa muana.’ (Nsumuinu 22:15) Kadi mmunyi mudi bamue baledi bafike ku diambuluisha bana babu bua kutumikila meji a kudi Nzambi mu malu a dikeba balunda aa?

Tatu Don * uvua muambe ne: “Bana betu ba balume bavua basomba mutantshi mule ne balunda ba mulongo wabu, kadi bavua basombela anu kumbelu kuetu, tuetu bikalaku. Tuvua anu balekeele bana tshiibi buashi ku nzubu kuetu balua kukunguilamu tente misangu yonso, tubadisha, tubakidila bimpe. Tuvua banyishe bua kubalekela benza mutoyi ne disalu mu nzubu muetu anu bua kuambuluisha bana betu bua kuikalabu banayila muaba uvua muakane uvuabu kabayi mua kubanyanga.”

Brian ne Mary mbalele bana bimpe basatu, kadi badi bajadika bobu nkayabu ne: kubalongesha kakutu bualu bupepele misangu yonso nansha. Bakamba ne: “Mu tshisumbu tshietu kamuvua bana ba bungi ba bidimu bipite pa 15 bavua mua kuikala basomba ne Jane, muanetu wa bakaji to. Kadi uvua anu ne mulunda wende umuepele, Susan, uvua nsongakaji wa disanka ne musangelu. Kadi baledi bende kabavua nangananga ne dîsu dikole kudiye mutuvua tuetu nansha. Bavua balekele Susan wendakana butuku mêba mapite atuvua katuyi tuanyishila Jane bua kuendakana, uvuala tu-zipa tuipi, uteleja mijiki idi kayiyi miakane, umona filme mibi. Nunku Jane wakashala matuku a bungi kayi umvua tshituvua tuetu bamulaminyine dîsu dikole nansha. Ukavua umona baledi ba Susan ne: bavua bamumvuilaku, kadi tuetu utuangata bena malu makole mapite. Anu pakalua Susan kunyanguka ke pakajingulula Jane ne: dîsu dietu dikole divua diambuluishe bua kumukuba. Tudi ne disanka dia bungi bua mutuvua katuyi batekeshe dîsu mu malu atuvua bajadike ne: avua makane bua muanetu.”

Anu bu Jane, bansonga ba bungi mbapete meji a kukeba mibelu kudi baledi babu mu malu a disungula balunda. Mukanda wa Nsumuinu udi wamba ne: ‘Udi ne matshi adi ateleja mibelu ya muoyo neashikame munkatshi mua bena meji.’ (Nsumuinu 15:31) Meji a kudi Nzambi adi aludika bansonga bua kukeba balunda badi mua kubakolesha.

Mua kupita ne bualu bua difuanangana ne bakuabu

Bualu budi muomumue ne disungula dia balunda mbua bena mulongo batu bajinga bua bikale buonso buabu benza malu mu mushindu wa muomumue. Dituku dionso edi, bana betu badi mu mvita ya bena mulongo nabu badi babasaka bua kufuananganabu nabu. Bu mutu bansonga bakeba pa tshibidilu bua kulengelela bena mulongo nabu, padibu babasaka bua kufuanangana nabu bidi mua kubafikisha ku malu adi bena panu bamona bobu bu makane.​—Nsumuinu 29:25.

Bible udi utuvuluija ne: “Buloba budi bujimina ne lukuka luabu kabidi.” (1 Yone 2:17) Nanku baledi kabena ne bua kulekela bana babu batamba kulonda meji a bena panu nansha. Mmunyi mudibu mua kuambuluisha bana bua kuikalabu bela meji a buena Kristo?

Richard wakamba ne: “Muananyi wa bakaji uvua musue misangu yonso kuvuala bilamba bivua bana nende bakuabu bavuala. Ke tuetu kubanga kumuelesha meji ne lutulu luonso pa bubi ne buimpe bua tshionso tshivuaye ulomba. Nansha bua bilamba bituvua tuetu bine tumona bikumbane, tuvua anu tuanji kulonda mubelu utuakumvua kukadi bidimu ndambu, wa ne: ‘Muena meji mmuntu udi kayi wa kumpala ku diupukila modele mupiamupia wa bilamba udi upatuka, kayi nansha wa ndekelu ku diulekela.’”

Mamu mukuabu, diende Pauline, wakapita ne tshilumbu etshi mushindu mukuabu. Udi uvuluka wamba ne: “Mvua nditatshisha bua kumanya majinga a bana banyi, mbuela mu nzubu wabu misangu yonso bua kubayikidisha. Miyiki mile ituvua tuyikila nabu yakangambuluisha bua meme kuolola ngenyi yabu ne kubambuluisha bua kumona malu mushindu mukuabu.”

Bu mudi bana kabayi mua kulekela bua kusaka bakuabu ku dibafuana, nanku baledi nebikale pamuapa anu ne mvita ya ‘kushimbula meji onso a panu’ ne kuambuluisha bana babu bua kubueja meji abu ‘mu bupika bua kutumikilawu Kristo.’ (2 Kolinto 10:5) Kadi baledi ne bana bobu ‘bananukila mu kutendelela’ anyi mu kusambila, nebapete bukole bua kukumbaja bualu ebu bua mushinga mukole.​—Lomo 12:12; Musambu 65:2.

Manaya atu asankisha bana bikole

Bualu buisatu budi baledi mua kumona bukole mua kupita nabu mbua manaya. Pa tshibidilu, bana batekete batu banange kunaya. Bana ba bungi bakadi babandile batu pabu banange bikole bua kujikija mukodi. (2 Timote 2:22) Kadi bana bobu bikale bakumbaja dijinga diabu edi mu mushindu udi kauyi muakane, bidi mua kubanyanga mu nyuma. Njiwu itu nangananga ilua mu mishindu ibidi.

Tshia kumpala, manaya a bungi adi aleja bikadilu bibi bia bena panu. (Efeso 4:17-19) Kadi, batu baalejila misangu yonso anu mu buimpe buawu, mikale asankisha. Abi bidi mua kulua njiwu mikole kudi bana badi kabayi mua kumona mateyi adimu.

Tshibidi, bungi bua dîba didi manaya mua kuangata budi mua kulela kabidi lutatu. Bua bamue, kunaya nkulue tshintu tshia mushinga mukole mu nsombelu tshidi tshibadia mêba ne makanda mapite bungi. Mukanda wa Nsumuinu udi udimuija ne: ‘Ki mbimpe bua kudia buitshi [bupite] bungi’ nansha. (Nsumuinu 25:27) Bia muomumue, kunaya kupitshisha kudi kutuyisha nzala ya biakudia bia mu nyuma ne kubueja meji mu lulengu. (Nsumuinu 21:17; 24:30-34) Kukuta ne malu a pa buloba ebu nekupangishe bansonga bua kushala “balamate [ku] muoyo udi muoyo wa bushuwa,” mmumue ne: muoyo wa kashidi mu bulongolodi bupiabupia bua Nzambi. (1 Timote 6:12, 19) Mmushindu kayi ukadi baledi batshimune lutatu elu?

Mamu wa bana ba bakaji basatu, diende Mari Carmen, wakamba ne: “Tuvua basue bua bana betu kuikalabu bapitshisha kapepe mu mushindu muimpe ne banaya ne disanka. Nunku tuvua ne tshibidilu tshia kuya kuendakana nabu buonso buetu mu dîku, kabidi bavua basomba mêba makuabu ne balunda babu ba mu tshisumbu tshietu. Kadi tuakenza bua dipitshisha dia kapepe dikale anu pa dîba diadi. Tuvua badifuanyikije ne tshiakudia tshia kusukulula natshi mukana panyima pa didia dia tshibidilu, tshitu tshishemakane, kadi katshiyi bungi bu bua biakudia bia pa tshibidilu to. Bakamanya mua kuikala benji ba mudimu kumbelu, mu tulasa ne mu tshisumbu.”

Don ne Ruth bavua badienzeja pabu bua kujikija lutetuku ne bana babu. Bakaleja ne: “Tukavua bibidile kuteka Disambombo bu dituku dia bena mu dîku kusankaku pamue. Tuvua tuya kuyisha mu dinda, mu mapingaja tuya kuowela mu mâyi, ne dilolo tudia didia kampanda dia pa buadi.”

Mêyi a baledi aba adi aleja mushinga udi nawu nkatshinkatshi mu disungula dia manaya adi mimpe ne wa diateka muaba udi muakumbanyine mu nsombelu wa muena Kristo.​—Muambi 3:4; Filipoi 4:5.

Eyemena Yehowa

Bulelela, bidi bikengela bidimu bivule bua kumanya mua kudikuba mu nyuma. Kakuena buanga budi mua kupetesha bana meji a kudi Nzambi, bubasaka bua kueyemena Tatuabu wa mu diulu nansha. Kadi, baledi ke badi ne bua kubakolesha anyi ‘kubadiundisha bimpe ne dibela ne didimuija bia Mukelenge’ Yehowa. (Efeso 6:4) ‘Didimuija’ dia bana matuku onso mushindu eu didi diumvuija kubambuluisha bua kumona malu mudi Nzambi uamona. Mmushindu kayi udi baledi mua kuenza nanku?

Kulonga Bible pa tshibidilu mu dîku ke kudi mua kuambuluisha bua kupatula bipeta bilenga. Dilonga edi didi ‘ditabaja mêsu a bana bua bobu kumona malu a kukema a mu mikenji ya Nzambi.’ (Musambu 119:18) Diego uvua wangata dilonga dia mu dîku ne mushinga wa bungi, e kuambuluishaye bana bende bua kusemena pabuipi ne Yehowa. Wakamba ne: “Mvua ndongolola dilonga ndilongoluelamu. Bu mumvua nkebulula mu mikanda ya dilonga nayi Bible, mvua ngumvuija bana banyi bantu ba mu Bible babanga kubamona bu batshidi ne muoyo. Mvua nkankamija bana bua kulejabu bena lulamatu ba kale bavuabu bafuanangane nabu. Biakambuluisha bana banyi bua kuikalabu bavuluka malu adi asankisha Yehowa.”

Baledi badi kabidi mua kulongesha bana malu mu nsombelu mikuabu ya tshianana. Mose wakabela baledi bua kuakulabu ne bana bua mêyi a Yehowa ‘pavuabu bashikama mu nzubu muabu, pavuabu benda mu njila, pavuabu balala, ne pavuabu babika.’ (Dutelonome 6:7) Tatu mukuabu wakamba ne: “Muananyi wa balume utu dijinga ne tshikondo tshia kutuambilaku bidi mu muoyo wende ne tshidi meji a munda muende. Patudi tuya kuendakana anyi tuenza nende kamudimu, utu ufika ku dinkuatshila malu adiye nawu ku muoyo. Dîba dia mushindu au, tutu tuyikila amue malu mimpe matambe adi atuambuluisha nende bonso.”

Masambila atu baledi benza atu kabidi ne bukole bua bungi kudi bana babu. Padi bana bumvua baledi basemena kudi Nzambi ne budipuekeshi buonso bamulomba bua kubambuluisha ne kubabuikidila mibi, bidi bibafikisha ku ‘ditabuja ne: Yeye udiku.’ (Ebelu 11:6) Baledi ba bungi badi bakolesha bana bimpe mbajadike mushinga wa masambila atubu benza mu dîku, batelamu kabidi malu a mu tulasa ne makuabu adi atatshisha meji a bana babu. Tatu mukuabu wakamba ne: mukajende utu usambila misangu yonso ne bana kumpala kua kuyabu mu kalasa.​—Musambu 62:8; 112:7.

‘Katupangi mu kuenza kua malu mimpe’

Baledi bonso batu anu benza bilema ne badi mua kushala banyingalala bua mushindu uvuabu bapite ne nsombelu kampanda. Nansha nanku, Bible udi utukankamija bua kutungunuka ne kudienzeja, bua katulekedi anyi ‘katupangi mu kuenza kua malu mimpe.’​—Galatia 6:9.

Kadi bidi mua kufika bua baledi kumvua mua kubilekela padibu bapangila minga misangu bua kumvua tshidi bana babu. Pamuapa mbipepele bua kuamba ne: bana ba matuku aa badi wabu mushindu ne badi ne malu makole. Kadi mu bulelela, butekete budi nabu bana ba lelu mbuobu bumue ne bua bana ba bikondo bia kale, badi kabidi bapetangana ne matetshibua a muomumue nansha mudi disakangana ku bubi mua kuikala dilue kutua ntanga tshibua. Ke bualu kayi pakajikija tatu mukuabu kupesha muanende dinyoka, wakatekesha dîyi diende wamba ne bulenga buonso ne: “Muoyo webe mmusue anu kuenza malu avua muoyo wanyi musue kuenza pamvua bukole buebe ebu.” Pamuapa baledi kabena nansha bamanye malu bu mudi a biamu bia ordinatere to, kadi mbamanye meji onso a mubidi wa bantu bapange bupuangane.​—Matayo 26:41; 2 Kolinto 2:11.

Pamuapa bana bakuabu kabatu menemene basanka bua baledi babu kubalombola to, kabidi batu nansha babenga mibelu idibu babapesha. Kadi bidi anu bikengela kunanukila. Nansha bana ba bungi mua kuanji kukandamana anyi kuleja tshitunu bimue bikondo, ndekelu wa bionso batu anu balua kushintuluka. (Nsumuinu 22:6; 23:22-25) Matthew (nsonga muena Kristo udi usadila mpindieu ku bimue biro bia Bantemu ba Yehowa) wakaleja ne: “Pantshivua ne bidimu dikumi ne bia mu njila, mvua mmona mikenji ivua baledi banyi bangelela bu ivua kayiyi miakane. Ke meme kudiambila ne: bikala baledi ba balunda banyi babanyishila malu makuabu, bua tshinyi banyi meme kabena mua kunganyishilawu? Kabidi bivua bintonda bikole menemene pavuabu misangu mikuabu bampesha dinyoka dia bambengela bua kuya kunaya dinaya dimvua munange dia kuita buatu. Kadi pandi mvuluka malu au, ndi mufike ku dijingulula ne: mibelu ne manyoka bivua baledi bampesha bivua ne mushinga ne dikuatshisha. Ndi ne dianyisha dia muakambelabu ne mibelu imvua nayi dijinga dîba dimvua nyikengela.”

Kakuena mpata bua se: nansha bana betu mua kusanganyibua misangu mikuabu muaba udi bantu ba nsombelu mubi wa mu nyuma, badi anu mua kukola kulua bena Kristo bimpe. Anu mudi Bible ulaya, meji a kudi Nzambi adi mua kubambuluisha bua kudikuba mu nyuma. Padi ‘meji abuela mu mutshima webe, lungenyi neluikale lulengele mu muoyo webe. Budimu nebutangidile malu adi afika kuudi, dijingulula dia malu nedikulame; bua kukupandisha ku njila wa malu mabi.’​—Nsumuinu 2:10-12.

Kuambula muana mu difu ngondo tshitema ki mbualu bupepele to. Kabidi bidimu 20 bia dimukolesha bidi bilonda bidi mua kulua pabi ne abi makenga ne masanka pamue. Kadi bu mudi baledi bena Kristo banange bana babu, badi badienzeja ne bukole buabu buonso bua kubakuba ne meji a kudi Nzambi. Badi bumvua bua bana babu anu muakumvua Yone (mupostolo ukavua mukulakaje) bua bana bende ba mu nyuma pakambaye ne: ‘Tshiena ne disanka didi dipite edi bunene, bua meme kumvua ne: Bana banyi badi benda mu bushuwa’ anyi bulelela.​—3 Yone 4.

[Mêyi adi kuinshi]

^ tshik. 7 Mêna makuabu adi mu tshiena-bualu etshi mmashintulula.

[Tshimfuanyi mu dibeji 24]

“Tuvua anu balekeele bana tshiibi buashi ku nzubu kuetu balua kukunguilamu tente”

[Tshimfuanyi mu dibeji 25]

Ditatshisha bua kumanya majinga a bana bebe

[Bimfuanyi mu dibeji 26]

“Mvua ndongolola dilonga ndilongoluelamu”