Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Tulonde tshilejilu tshivua Yezu mutushile

Tulonde tshilejilu tshivua Yezu mutushile

Tulonde tshilejilu tshivua Yezu mutushile

“Ndi munuleje tshilejilu etshi bua nuenze penu mundi munuenzele emu.”​—YONE 13:15, MMM.

1. Bua tshinyi Yezu udi tshilejilu tshimpe tshidi bena Kristo mua kuidikija?

 KU BANTU bonso bavua pa buloba apa, anu Yezu ke muntu umuepele uvua kayi muenze bubi nansha bumue mu nsombelu wende mujima. Pa kumbusha Yezu, “kakuena muntu udi kayi wenza malu mabi.” (1 Bakelenge 8:46; Lomo 3:23) Bua bualu ebu bena Kristo balelela batu bangata Yezu bu tshilejilu tshipuangane tshia buobu kuidikija. Kumpala kua kufuaye mu dia 14 ngondo wa Nisana 33 bikondo bietu ebi, Yezu wakambila bayidi bende bua kumuidikija. Wakamba ne: “Ndi munuleje tshilejilu etshi bua nuenze penu mundi munuenzele emu.” (Yone 13:15, MMM) Butuku abu bua ndekelu, Yezu wakatela mishindu bungi kampanda idi bena Kristo mua kudienzeja bua kumufuana. Mu tshiena-bualu etshi netutangile imue ya ku mishindu eyi.

Bidi bikengela kuikala ne budipuekeshi

2, 3. Mmu mishindu kayi muvua Yezu tshilejilu tshipuangane tshia budipuekeshi?

2 Pakalomba Yezu bayidi bende bua kuidikija tshilejilu tshivuaye mushiye, uvua wakula muaba eu bua budipuekeshi. Wakabela balongi bende misangu ne misangu bua kuikala bena budipuekeshi, ne butuku abu bua dia 14 Nisana, wakuowesha bapostolo bende mâyi ku makasa bua kuleja budipuekeshi buende. Pashishe kubambilaye ne: “Meme Mukalenge ne Muyishi, bingikala munuoweshe makasa, mbimpe nuenu nuoweshangane makasa.” (Yone 13:14) Panyima wakambila bapostolo bende bua kulonda tshilejilu tshivuaye mushiye. Atshi tshivua bushuwa tshilejilu tshia budipuekeshi tshimpe tshitambe!

3 Mupostolo Paulo udi utuambila ne: kumpala kua kulua pa buloba, Yezu uvua ‘ne bunzambi mene.’ Kadi wakadishiya patupu ne kuluaye muntu mupuekele. Kupita apu, ‘wakadipuekesha, wakalua mutumikidi too ne ku lufu, ku lufu mene pa mutshi.’ (Filipoi 2:6-8) Elabi meji: Yezu muntu udi mulondele Nzambi wakitaba bua kudipuekesha kuinshi kua banjelu, kuledibua bu muana wa katoto, kukolaye ne kukokela baledi bapange bupuangane ne ndekelu wa bionso kufuaye bu mubundi wa bibawu uvua bantu kabayi bangata ne mushinga nansha mukese. (Kolosai 1:15, 16; Ebelu 2:6, 7) Mbudipuekeshipu kayi bua nunku! Kudiku mushindu wa kuidikija ‘meji’ au ne kukeba kuikala ne ‘mutshima mupuekele’ wa mushindu au anyi? (Filipoi 2:3-5) Eyowa, kadi ki mbipepele to.

4. Mmalu kayi adi afikisha muntu ku diditambisha, kadi bua tshinyi lutambishi ndubi?

4 Budipuekeshi kabutu bupetangana ne lutambishi to. (Nsumuinu 6:16-19) Lutambishi luakafikisha Satana ku dipona. (1 Timote 3:6) Mbipepele bua kuasalu miji mu mitshima ya bantu, ne luolu lumane kuasamu miji mbikole bua kulumbusha. Bantu batu ne lutambishi bua ditunga diabu, dikoba diabu, bintu bidibu nabi, tulasa tudibu balonge, malu akadibu benze, baditambisha bua tshidibu, bua bulengele buabu bua mubidi, bua dimanya diabu dia manaya kampanda ne malu makuabu. Kadi nansha bumue bua ku malu aa kabuena ne mushinga kudi Yehowa. (1 Kolinto 4:7) Malu aa wowu mua kutufikisha ku diditambisha, adi anyanga malanda etu nende. ‘Yehowa udi mubandishibue mulu, kadi udi umona bantu bapuekele; udi mumanye badi ne dipetu patshidibu kule.’​—Musambu 138:6; Nsumuinu 8:13.

Bapuekele munkatshi mua bana betu

5. Bua tshinyi mbia mushinga mukole bua bakulu kuikalabu ne budipuekeshi?

5 Dikuatshisha dietu dia mudimu wa Yehowa anyi bitukadi bakumbajamu nansha midimu itudi nayi mu tshisumbu kabiena ne bua kutufikisha ku didibandisha to. (1 Kulondolola 29:14; 1 Timote 6:17, 18) Patudi tupeta midimu minene, bidi bikengela kutamba kudipuekesha. Mupostolo Petelo wakalomba bakulu bua kabikadi ‘bakokesha aba badi bumpianyi bua Nzambi, kadi [balue] bilejilu kudi tshisumbu tshia mikoko.’ (1 Petelo 5:3, NW) Mbateka bakulu mu mudimu eu bua kuikalabu basadidi ne bilejilu, kadi ki mbua kuikala bakokeshi ne bamfumu to.​—Luka 22:24-26; 2 Kolinto 1:24.

6. Mmu bitupa kayi bia nsombelu wetu wa buena-Kristo mutudi tukengela kuikala ne budipuekeshi?

6 Ki mbakulu nkayabu badibu balomba bua kuikala ne budipuekeshi to. Petelo wakafunda bua bansonga badi mua kuikala ne didibandisha bualu badi ne lungenyi lutue ne kabidi bualu mubidi wabu utshidi ne makanda patudi tubafuanyikija ne aba bakadi bakulumpe wamba ne: ‘Nudiluatshishe ne bupuekele, bua kukuatshishangana; bualu bua Nzambi udi upidia badi badisue, kadi udi upa badi badipuekesha ngasa.’ (1 Petelo 5:5) Eyowa, budipuekeshi bufuane bua Kristo budi ne mushinga mukole kutudi tuetu bonso. Bidi bilomba budipuekeshi bua kuyisha lumu luimpe, nangananga padi bantu batupepeja anyi kabayi batuteleja. Bitu bilomba budipuekeshi bua kuitaba mibelu anyi kukepesha malu mu nsombelu wetu bua kuvudija mudimu wetu wa buambi. Kabidi bidi bikengela kuikala ne budipuekeshi, dikima ne ditabuja padibu batutangalajila malu a dishima, batufunda ku tubadi anyi batukengesha ne tshikisu tshikole.​—1 Petelo 5:6.

7, 8. Mmunyi mutudi mua kufika ku dikala ne budipuekeshi?

7 Mmunyi mudi muntu mua kulekela lutambishi ne kuenza malu ne ‘mutshima mupuekele ubala bakuabu bu bantu badi bamutambe yeye’? (Filipoi 2:3) Bidi bikengela bua adimone bu mudi Yehowa umumona. Yezu wakumvuija mmuenenu mujalame wa kuikala nende pakambaye ne: ‘Nuenu kabidi nudi nunku; panuajikija kuenza malu onso akunuambilabu, nuambe ne: Tudi bapika ba tshianana, tuakuenza anu malu atuakadi ne bua kuenza.’ (Luka 17:10) Tuvuluke ne: malu avua Yezu muenze mmapite kule ne kule bionso bitudi tuetu mua kuenza. Pabi Yezu uvua ne budipuekeshi.

8 Kabidi tudi mua kulomba Yehowa diambuluisha bua tufike ku didimona mu mushindu muakanyine. Anu bu mufundi wa Misambu, tudi mua kusambila ne: “Unyishe dijingulula dimpe dia malu ne meji, bualu bua nakueyemena mikenji yebe.” (Musambu 119:66) Yehowa neatuambuluishe bua tufike ku didimona ne nkatshinkatshi ne meji makane ne neatubeneshe bua ngikadilu wetu wa budipuekeshi. (Nsumuinu 18:12) Yezu wakamba ne: ‘Wadibandisha nebamupuekeshe, wadipuekesha nebamubandishe.’​—Matayo 23:12.

Mmuenenu muakanyine wa tshidi tshimpe ne tshidi tshibi

9. Mmunyi muvua Yezu wangata malu adi mabi ne malu adi mimpe?

9 Nansha muvuaye mulale bidimu 33 munkatshi mua bantu bapange bupuangane, Yezu kakenza “bubi.” (Ebelu 4:15) Mufundi wa Misambu wakadianjila kuakula bua Masiya ne: “Udi unanga malu makane ne udi ne malu mabi lukuna.” (Musambu 45:7; Ebelu 1:9) Bena Kristo badi badienzeja pabu bua kuidikija Yezu mu bualu ebu. Mbamanye malu adi mimpe ne adi mabi; mbakine malu adi mabi ne mbanange adi mimpe. (Amosa 5:15) Ebi bidi bibasaka bua kuluangana ne meji a ku tshilelelu adi asakangana bua kuenza malu mabi.​—Genese 8:21; Lomo 7:21-25.

10. Bituikala tuenza “malu mabi” katuyi tunyingalala, tudi tuleja lungenyi kayi?

10 Yezu wakambila Mufalese Nikodemo ne: ‘Muntu yonso utu wenza malu mabi katu musue munya, kêna ulua mu munya bua bienzedi biende kabimanyibu. Kadi muntu yonso utu wenza malu mimpe udi ulua mu munya bua bienzedi biende bimueneke, bualu bua biakenjibua mu Nzambi.’ (Yone 3:20, 21) Monayi bualu ebu: Yone wakakula bua Yezu bu ‘munya mulelela uvua utemena bantu bonso.’ (Yone 1:9, 10) Kadi Yezu wakamba ne: bituikala tuenza “malu mabi” mbuena kuamba ne: malu adi kayi mimpe, adi Nzambi kayi wanyisha, tudi tukina munya. Wewe udiku mua kudifuanyikija muikale ukina Yezu ne mikenji yende anyi? Pabi ke tshidi bantu benza padibu benza mpekatu kabayi banyingalala. Kabena pamuapa bamona ne: mbakine Yezu ne mikenji yende, kadi kakuyi mpata ke mudi Yezu yeye ubamona.

Mua kuikala ne meji a Yezu a tshidi tshimpe ne tshibi

11. Ntshinyi tshidi ne mushinga mukole bituikala basue kupeta meji a Yezu a tshidi tshimpe ne tshibi?

11 Tudi dijinga ne kumanya bimpe tshidi tshibi ne tshidi tshimpe bilondeshile mmuenenu wa Yehowa. Tudi tupeta dimanya edi anu patudi tulonga Bible Dîyi dia Nzambi. Patudi baditue mu dilonga edi, bidi bikengela kabidi kusambila bu muakasambila mufundi wa Misambu ne: ‘Yehowa, ummanyishe bienzedi biebe! unyishe njila yebe.’ (Musambu 25:4) Kadi uvuluke ne: Satana mmudingianganyi. (2 Kolinto 11:14) Udi mua kushintulula bubi ne kubuvuija bumueneka buimpe kudi muena Kristo udi kayi mudimuke. Nunku tudi ne bua kuelangana meji bikole pa malu atudi tulonga ne kulonda bimpe mibelu ya “mupika wa lulamatu ne wa budimu.” (Matayo 24:45-47, NW) Dilonga, disambila ne dielangana meji pa malu atudi tulonga nebituambuluishe bua kudiunda kulua bashindame ne kuikala munkatshi mua badi ne ‘meji abu mibidila a kujingulula nawu tshidi tshimpe ne tshidi tshibi.’ (Ebelu 5:14) Nenku netufike ku dikina bubi ne kunanga malu adi mimpe.

12. Mmubelu kayi wa mu Bible udi utuambuluisha bua kuepuka dishipa dia mikenji?

12 Tuetu mua kukina bubi, katuakulekela dijinga dia malu mabi dikola mu mitshima yetu nansha. Bidimu bivule kunyima kua lufu lua Yezu, mupostolo Yone wakafunda ne: ‘Kanusu malu a ba pa buloba, anyi bintu bia pa buloba. Biasua muntu malu a ba pa buloba, dinanga dia Tatu kadiena munda muende. Bualu bua malu onso a pa buloba, lukuka lua mubidi, ne lukuka lua mêsu, ne kudisua kua muoyo, kêna mafume kudi Tatu, kadi adi mafume ku buloba.’​—1 Yone 2:15, 16.

13, 14. (a) Bua tshinyi dinanga dia malu a panu didi ne njiwu bua bena Kristo? (b) Ntshinyi tshitudi mua kuenza bua katufiki ku dinanga malu a pa buloba?

13 Bakuabu badi mua kuela meji ne: malu onso a pa buloba kaatu anu mabi to. Nansha biobi mua kuikala nanku, bukua panu ne malu adimu adi asankishangana adi mua kutukebela ditanaji atupangisha bua kusadila Yehowa. Kakuena bualu bua panu nansha bumuepele budi ne tshipatshila tshia kutusemeja kudi Nzambi. Nunku, bituananga malu a panu, nansha wowu kaayi ne bubi munda muawu, tumanye ne: tudi tuditeka mu njiwu. (1 Timote 6:9, 10) Kabidi malu a bungi a pa buloba mmabi bushuwa ne adi mua kutunyanga. Bituikala tutangila bindidimbi ku televizion anyi filme idi ileja malu a tshikisu, lukuka lua bintu anyi tshiendenda tshia masandi, malu aa adi mua kulua mimpe kutudi ne kuluawu pashishe buteyi. Bituikala tutantshila bantu badi bakeba ne muoyo mukunze anu bua kuakaja nsombelu wabu anyi kuya kumpala mu malu a bungenda, bushuwa malu au adi mua kulua a mushinga mukole kutudi.​—Matayo 6:24; 1 Kolinto 15:33.

14 Ku lukuabu luseke, bikala Dîyi dia Yehowa ditusankisha, ‘lukuka lua mubidi, ne lukuka lua mêsu, ne kudisua kua muoyo’ kabiakutamba kutulobesha to. Tuetu tutantshila kabidi aba badi bateka malu a Bukalenge bua Nzambi pa muaba wa kumpala, netufuanangane nabu, tunanga malu adibu bananga ne netuepuke malu adibu bepuka.​—Musambu 15:4; Nsumuinu 13:20.

15. Anu bu muvuabi bua Yezu, mmunyi mudi kunanga buakane ne kukina malu mabi mua kutukolesha?

15 Tshiakambuluisha Yezu bua kushala mutuishile mêsu ku ‘disanka diakatekibua ku mpala kuende’ tshivua kukina kuende kua malu mabi ne kunanga kuende kua buakane. (Ebelu 12:2) Bidi mua kuikala nanku kutudi petu. Tudi bamanye ne: “Buloba budi bujimina ne lukuka luabu kabidi.” Masanka onso atudi mua kupeta panu adi anu a tshitupa tshîpi. Kadi “yeye udi wenza mudi disua dia Nzambi udi ushalaku tshiendelele.” (1 Yone 2:17) Bu muakenza Yezu disua dia Nzambi, wakunzulula njila bua bantu bapete muoyo wa kashidi. (1 Yone 5:13) Tumuidikijayi bonso buetu bua tumone mua kupeta masanka adi afumina ku tshivuaye muenze ne lulamatu luonso.

Tunanukilayi padibu batukengesha

16. Bua tshinyi Yezu wakalomba bayidi bende bua kusuanganabu?

16 Yezu wakaleja mushindu mukuabu uvua bayidi bende mua kumuidikija pakambaye ne: ‘Eu udi mukenji wanyi ne: Nusuangane bu mungakunusua.’ (Yone 15:12, 13, 17) Kudi malu a bungi adi afikisha bena Kristo ku dinanga bana babu. Dîba adi, Yezu uvua nangananga wela meji bua mushindu wabakinabu kudi ba pa buloba. Wakamba ne: ‘Bikala ba pa buloba nenu lukuna, nudi bamanye ne: bakadi nanyi lukuna diambedi. Mupika kêna mutambe mfumuende. Biankengeshabu, nebanukengeshe kabidi.’ (Yone 15:18, 20) Eyowa, mushindu udibu bakengesha bena Kristo mmufuanangane ne uvuabu bakengeshe Yezu. Badi ne bua kuikala ne dinanga dikole bua kumona mua kukandamena kukina kudibu babakina aku.

17. Bua tshinyi ba pa buloba mbakine bena Kristo balelela?

17 Bua tshinyi ba pa buloba bavua ne bua kukina bena Kristo? Mbualu, anu bu Yezu, ‘kabena ba pa buloba’ to. (Yone 17:14, 16) Kabena babuelakana mu malu a biluilu bia ditunga ne a tshididi to, ne kabidi badi balonda mikenji ya mu Bible, banemeka muoyo bu tshintu tshia tshijila ne badi ne bikadilu bia tshitembu. (Bienzedi 15:28, 29; 1 Kolinto 6:9-11) Bipatshila biabu bia kumpala mbia malu a mu nyuma, ki mbia malu a ku mubidi to. Badi pa buloba, kadi anu bu muakamba Paulo, kabena ‘bukuta nawu’ anyi bakuata mudimu ne bia pa buloba menemene to. (1 Kolinto 7:31) Bulelela, bamue bantu batu baleja mudibu banyisha bikadilu bia kutemba ku bantu bidi nabi Bantemu ba Yehowa. Kadi Bantemu ba Yehowa kabena badibuejakaja mu bubi bua babanyishe anyi bua kudisuisha kudi bantu bakuabu to. Ke bua tshinyi bena panu ba bungi badi babakina ne kabidi babenga bua kubitaba.

18, 19. Bua kulonda tshilejilu tshia Yezu, ntshinyi tshidi bena Kristo benza padibu babaluishi anyi babakengesha?

18 Bapostolo ba Yezu bakadimuena muvua bena panu bakina Yezu bikole pakamukuatabu ne kumushipa, ne bakadimuena kabidi tshiakenza Yezu mu nsombelu au. Mu budimi bua Getesemane, baluishi ba Yezu bena malu a bitendelelu bakalua kumukuata. Petelo wakateta bua kumukuba ne muele wa mvita, kadi Yezu wakamuambila ne: ‘Pingaja muele webe mu muaba wawu; bualu bua bonso badi bangata muele nebashipibue ku muele.’ (Matayo 26:52; Luka 22:50, 51) Mu bikondo bia kale bena Isalele bavua baluisha baluishi babu ne miele ya mvita. Kadi mpindieu malu mmashintuluke. Bukalenge bua Nzambi ‘kabuvua bua pa buloba ebu’ ne kabuvua ne mikalu ya ditunga kampanda ya kulama to. (Yone 18:36) Mutantshi mukese Petelo uvua ne bua kulua muena tshisamba tshia mu nyuma, tshivua benamu ne bua kuya mu diulu. (Galatia 6:16; Filipoi 3:20, 21) Nunku, kutuadija anu musangu au, bayidi ba Yezu bavua ne bua kuluangana ne kukina kuvuabu babakine ne dikenga divuabu babakengesha bu muakenza Yezu ne dikima kadi mu ditalala. Bavua ne bua kushiya ne muoyo mujima malu onso mu bianza bia Yehowa ne kumueyemena bua kupeta bukole bua kuatantamena.​—Luka 22:42.

19 Bidimu bivule panyima, Petelo wakafunda ne: ‘Kristo wakakenga bua bualu buenu, wakanushila tshilejilu bua nuenu numulonde mu makasa ende. Pakamupendabu, yeye kakabapenda kabidi; pakakengaye yeye kakabakanyina, kadi wakadifila mu bianza bia udi ulumbulula biakane.’ (1 Petelo 2:21-23) Anu bu muakamba Yezu, mbamueneshe bena Kristo mabika ne mala mu bikondo bishilashilangane. Mu bidimu lukama bia kumpala ne kabidi nansha mu tshikondo tshietu etshi, mbalonde tshilejilu tshia Yezu ne mbabamanye bua dinanukila ne lulamatu, ne mbaleje mudibu bashala ne lulamatu mu ditalala. (Buakabuluibua 2:9, 10) Tuenzayi nanku muntu ne muntu padi nsombelu ulomba kuenza nanku.​—2 Timote 3:12.

‘Nuluate Mukalenge Yezu Kristo’

20-22. Mmu mushindu kayi mudi bena Kristo ‘badiluatshisha Mukalenge Yezu Kristo’?

20 Paulo wakafundila tshisumbu tshia ku Lomo ne: ‘Nudiluatshishe Mukalenge Yezu Kristo; kanulongoluedi mibidi malu bua kumana nkuka yayi.’ (Lomo 13:14) Mu ngakuilu wa tshimfuanyi bena Kristo badi bavuala Yezu bu tshilamba. Badi badienzeja bua kuidikija ngikadilu ne bienzedi biende bafika ne ku dilua tshimfuanyi (nansha katshiyi tshipuangane) tshia Mfumuabu.​—1 Tesalonike 1:6.

21 Tudi mua ‘kudiluatshisha Mukalenge Yezu Kristo’ bimpe bituamanya biakane nsombelu wa Mfumuetu ne tudienzeja bua kuikala ne nsombelu bu wende. Tudi tuidikija budipuekeshi buende, dinanga diende dia buakane, dikina diende dia malu mabi, dinanga diende dia bana babu, diditapulula diende ne ba pa buloba, ne ditantamana diende ne lutulu mu makenga. Katuena ‘tulongoluela mibidi malu bua kumana nkuka yayi,’ mbuena kuamba ne: katuena tukeba anu bua kukumbaja bipatshila bia ku mubidi anyi kusankisha anu majinga awu to. Kadi patudi tuangata dipangadika kampanda anyi tukeba kujikija bualu kansanga, mbimpe tuetu kudiebeja ne: ‘Yezu uvua mua kuenza tshinyi mu nsombelu eu? Mmusue ne: ngenze tshinyi?’

22 Ndekelu wa bionso, tudi tuidikija Yezu pa kuditua mu mudimu wa ‘kuamba kua lumu luimpe.’ (Matayo 4:23; 1 Kolinto 15:58) Bena Kristo badi balonda tshilejilu tshia Yezu mu mushindu au kabidi, ne mu tshiena-bualu tshidi tshilonda netukonkonone mudibu benza nanku.

Mmunyi muudi mua kumvuija?

• Bua tshinyi bidi bia mushinga mukole bua muena Kristo kuikala ne budipuekeshi?

• Mmunyi mutudi mua kupeta mmuenenu muakane wa tshidi tshimpe ne tshibi?

• Mmu mushindu kayi udi bena Kristo bidikija Yezu padibu babaluisha anyi babakengesha?

• Mmunyi mudibi mua kuenzeka bua ‘kudiluatshisha Mukalenge Yezu Kristo’?

[Nkonko ya dilonga]

[Tshimfuanyi mu dibeji 7]

Yezu wakashiya tshilejilu tshipuangane tshia budipuekeshi

[Tshimfuanyi mu dibeji 8]

Nsombelu wa muena Kristo mujima, nansha mudimu wa buambi, udi ulomba budipuekeshi

[Tshimfuanyi mu dibeji 9]

Satana udi mua kuvuija dijikija lutetuku dibi kuluadi dimpe kudi muena Kristo kampanda

[Tshimfuanyi mu dibeji 10]

Dinanga dia bana betu neditukoleshe bua kukandamena buluishi