Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Udiku ne bukokeshi pa matuku ebe atshilualua anyi?

Udiku ne bukokeshi pa matuku ebe atshilualua anyi?

Udiku ne bukokeshi pa matuku ebe atshilualua anyi?

TSHITUDI ne bua kulua ndekelu wa bionso ntshimana kujadika anyi? Malu atudi tusungula bua kuenza mu nsombelu wetu kaenaku mua kushintulula matuku etu atshilualua anyi?

Fuanyikijabi ne: muntu udi ne bukokeshi pa tshikalaye mu matuku atshilualua. Nunku, badiku mua kudianjila kulongolola bua muntu kampanda kuenzaye mudimu kansanga mujalame anyi kuikalaye ne muanzu kampanda anyi? Ne mmunyi muvua Nzambi mua kukumbaja disua diende bua buloba bu bikala bantu bavua ne budikadidi bua kushintulula tshidibu ne bua kuikala mu matuku atshidi kumpala? Bible udi ufila mandamuna mimpe ku nkonko eyi.

Tshimana-kufunda ne didisunguila bidiku mua kupetangana anyi?

Anji tangila mushindu uvua Yehowa Nzambi mutufuke. Bible udi wamba ne: ‘Wakafuka muntu ne tshifuanyikiji tshia Nzambi; wakabafuka mulume ne mukaji.’ (Genese 1:27) Bu mutudi bafukibue ku tshimfuanyi tshia Nzambi, tudi ne bukokeshi bua kuleja ngikadilu yende bu mudi dinanga, buakane, meji ne bukole. Nzambi mmutupeshe kabidi tshipedi tshia kudisunguila, peshi budikadidi bua kusungula malu. Nunku tudi bashilangane ne bifukibua biende bikuabu bia pa buloba. Tudi mua kusungula bua kulonda anyi kubenga kulonda buludiki bua Nzambi. Ke bualu kayi muprofete Mose wakamba ne: ‘Meme ndi mbikila diulu ne buloba bu bamonyi ba bualu ebu ne: Ngakuteka muoyo ne lufu, ne disanka ne mulau kumpala kuenu lelu: nunku nudisunguile muoyo, nenuikale ne muoyo ne nuenu ne bana benu; bua kunanga Yehowa, Nzambi wenu, ne bua kutumikila dîyi diende, ne bua kumulamata.’​—Dutelonome 30:19, 20.

Kadi budikadidi bua kusungula malu budibu batupeshe budi ne mikalu. Kabuena butusulula ku mikenji ya ku mubidi ne ya mu nsombelu idi Nzambi muele bua bifukibua biende bionso kuikalabi bishindame ne mu ditalala nansha. Mikenji eyi ivua mienza bua diakalenga dietu, ne misangu yonso idi muntu utupa ku mikenji eyi udi mua kufika ku bipeta bibi. Anji ela meji anu bua tshidi mua kufikila muntu bu yeye mua kubenga kutumikila mukenji eu wa bukole budi bukoka bintu bionso pa buloba ne kutupika pa musonga wa nzubu mule!​—Galatia 6:7.

Budikadidi bua kusungula malu budi kabidi butuelela imue mikalu idi bimue bifukibua bidi kabiyi ne budikadidi ebu kabiyi nayi. Mufundi wa mikanda Corliss Lamont udi ukonka ne: “Mmunyi mutudi mua kuamba ne: bantu badi ne bujitu bua kulonda mikenji ya nsombelu mulenga, ne kubanyoka padibu benza bibi, bituikala tuitaba . . . ne: malu adibu basungula ne bienzedi biabu mbimana kujadika?” Bushuwa katuena mua kuamba nanku to. Katuena mua kubanda nyama idi yenza malu ku tshingenyingenyi bua malu adiyi yenza nansha, anu mutudi katuyi mua kudiwula biamu bia ordinatere bua midimu idibu balongolole bua biobi kuenza. Nunku, budikadidi bua kusungula malu budi butupesha bujitu bunene ne tudi ne bua kudilumbuluila bua malu atudi tuenza.

Bushuwa Yehowa Nzambi kavua mua kuikala ne dinanga ne buakane bu biobi bikale ne: mmumane kujadika nsombelu utudi ne bua kuikala nende tuetu katuyi banji kuledibua, ne pashishe ulua kutulumbuluisha bua malu atudi tuenza! Kadi kêna wenza nanku to, bualu “Nzambi udi dinanga,” ne ‘njila yende yonso idi milulame.’ (1 Yone 4:8; Dutelonome 32:4) Ki mmutupeshe budikadidi bua kusungula malu, eku muikale ‘mumane kujadika katshia kuonso aku muntu wapandishaye ne eu udiye mufundile kabutu,’ bu mudi bitabi ba tshimana-kufunda bamba to. Budikadidi bua kusungula malu kabuena bupetangana nansha kakese ne dilongesha dia tshimana-kufunda.

Bible udi uleja patoke ne: malu atudi tusungula bua kuenza adi mua kushintulula matuku etu atshilualua. Tshilejilu, Nzambi udi usengelela benji ba malu mabi ubambila ne: ‘Buonso buenu, muntu ne muntu, nukudimune mitshima yenu, nulekele kuenda mu njila wenu mubi ne kuenza bienzedi bibi, ne tshiena nnuenzela malu adi anukengesha.’ (Yelemiya 25:5, 6) Disengelela bantu mushindu’eu kadiakuikala ne mushinga bikala Nzambi mumane kufundila muntu ne muntu tshikalaye mu matuku atshilualua. Kabidi, Dîyi dia Nzambi didi diamba ne: ‘Kudimunayi mitshima yenu, andamukayi kabidi, bua mibi yenu ijimijibue; bua bikondo bia kunukankamija bifume ku mêsu kua Mukalenge.’ (Bienzedi 3:19) Bua tshinyi Yehowa uvua mua kulomba bantu bua kukudimuna mitshima ne kuandamuka bu yeye mudianjile kumanya ne: kabena ne bualu nansha bumue budibu mua kuenza bua kushintulula nsombelu wabu?

Mifundu minsantu idi yakula bua bamue bantu badi Nzambi mubikile bua kukokeshabu pamue ne Yezu Kristo bu bakalenge mu diulu. (Matayo 22:14; Luka 12:32) Kadi Bible udi wamba ne: nebajimije diakalenga edi bobu kabayi bananukile too ne ku ndekelu. (Buakabuluibua 2:10) Bua tshinyi Nzambi uvua mua kubabikila bu yeye mudianjile kupangadija ne: kavua ne bua kubasungula? Tangila kabidi mêyi avua mupostolo Paulo muambile bena Kristo nende. Wakafunda ne: ‘Bituenza malu mabi bua disungula dia mutshima patuakamana kuangata dimanya dia bushuwa, kakuena kushala kabidi munga mulambu bua kubuikidila nawu mibi.’ (Ebelu 10:26) Didimuija edi kadivua ne bua kuikala ne mushinga bu Nzambi yeye muikale mumane kubalongoluela tshivuabu ne bua kulua to. Kadi Nzambi ki mmudianjile kusungulaku bamue bantu badi ne bua kukokesha pamue ne Yezu Kristo anyi?

Mmudianjile kusungula muntu ku muntu anyi kasumbu ka bantu?

Mupostolo Paulo wakafunda ne: ‘[Nzambi] wakatuvudijila masanka onso a nyuma mu miaba ya mu diulu mu Kristo; bu muakatusungulaye munda muende diambedi yeye kayi muanji kufuka buloba. Wakadianjila kutusungula bua kuikala ne bupianyi kudiye bu bana bua Yezu Kristo.’ (Efeso 1:3-5) Ntshinyi tshivua Nzambi mudianjile kusungula? Kuikala basungula ‘diambedi kayi muanji kufuka buloba’ kudi kumvuija tshinyi?

Mvese eyi idi yamba ne: Nzambi mmusungule bamue ba ku ndelanganyi ya muntu wa kumpala Adama bua kukokeshabu pamue ne Kristo mu diulu. (Lomo 8:14-17, 28-30; Buakabuluibua 5:9, 10) Kadi kuamba ne: Yehowa Nzambi uvua mudianjile kusungula muntu ne muntu bua kupeta diakalenga edi bidimu binunu kumpala kua bantu aba kabayi banji kuledibua kakuena kupetangana ne muanda wa se: bantu badi ne budikadidi bua kudisunguila malu to. Tshivua Nzambi mudianjile kulongolola tshivua kasumbu ka bantu, ki mmuntu ku muntu nansha.

Tshilejilu, tuambe ne: mbulamatadi kampanda udi wangata dipangadika dia kuenza tshiamu tshia mudimu kansanga peshi biro. Udi udianjila kujadika midimu ikala tshiamu etshi ne bua kuenza, bukole buatshi ne bungi bua bantu bikalamu. Ndekelu wa bionso biro ebi bidi bituadija mudimu wabi matuku makese padibu babijadika, ne benamu badi bapatula mukanda mudibu bafunda ne: “Mbulamatadi uvua mujadike bidimu bungi kampanda kumpala tshivua ne bua kuikala mudimu wetu. Mpindieu tuakutuadija mudimu udibu batupeshe.” Newambe ne: mbulamatadi eu uvua ne bua kuikala mudianjile kusungula bidimu bungi kampanda muntu ne muntu yonso wa ku aba badi mu biro bia mudimu ebi anyi? Bulelela kabiena nanku to. Bia muomumue, Yehowa wakadianjila kujadika bua kuteka tshiamu tshia mudimu tshia pa buatshi bua kujimija bipeta bibi bia mpekatu wa Adama. Wakadianjila kulongolola kasumbu ka bantu bavua ne bua kukuata mudimu mu tshiamu etshi, kadi ki mmuntu ku muntu nansha. Bavua ne bua kubasungula pashishe, ne bavua ne bua kubanyisha anyi kubabenga ndekelu wa bionso bilondeshile malu avuabu bobu bine ne bua kusungula bua kuenza mu nsombelu wabu.

Mbuloba kayi buvua mupostolo Paulo wakuila pakambaye ne: ‘[Nzambi] wakatusungula munda muende diambedi yeye kayi muanji kufuka buloba’? Buloba anyi bukua-bantu budi Paulo wakuila muaba eu ki mbantu bakafika ku dikalaku pakafuka Nzambi Adama ne Eva to. Buloba abu buvua ‘buimpe be,’ kabuyi ne mpekatu ne kabuyi bunyanguke nansha kakese. (Genese 1:31) Kabuvua dijinga ne ‘kupikudibua’ ku mpekatu nansha.​—Efeso 1:7.

Buloba abu peshi bukua-bantu buvua Paulo wakuila ng’ebu buakafika ku dikalaku kunyima kua ditomboka dia Adama ne Eva mu Edene, buloba bushilangane bikole ne ebu buvua Nzambi mulongolole ku tshibangidilu. Nnsangilu wa bantu wakatuadija ne bana ba Adama ne Eva. Buloba abu buvua buenza ne bantu bavua kule ne Nzambi ne bavua ku bupika bua mpekatu ne dinyanguka. Buvua buloba bua bantu bavua mua kupikudibua, bashilangane ne Adama ne Eva bavua benze bubi ku budisuile.​—Lomo 5:12; 8:18-21.

Yehowa Nzambi uvua ne bukole bua kujikija diakamue nsombelu mukebesha kudi buntomboji bua mu Edene abu. Anu padi dijinga adi dimueneka, wakadianjila kulongolola tshiamu tshia mudimu tshia pa buatshi: Bukalenge bua Masiya buvua ne bua kuikala mu bianza bia Yezu Kristo, buikalaye ne bua kukuata nabu mudimu bua kupikula bantu ku mpekatu wa Adama. (Matayo 6:10) Nzambi wakenza bualu ebu ‘kayi muanji kufuka buloba’ bua bantu badi mua kupikudibua, mbuena kuamba ne: kumpala kua bantomboji aba Adama ne Eva kabayi banji kulela bana to.

Pa tshibidilu bantu batu dijinga ne dilonda njila kampanda bua kumonabu mua kukumbaja tshidibu basue kuenza. Lungenyi lua tshimana-kufunda ndusuikila ku elu lua ne: Nzambi udi ne bua kuikala ne njila kampanda udiye mudianjile kulongolola bua bualu ne bualu buonso budi ne bua kuenzeka mu diulu ne pa buloba. Roy Weatherford mmufunde mu mukanda wende kampanda ne: “Bidi bimueneka kudi bena nkindi ba bungi ne: bualu buonso budi kabuyi budianjila kumvuija bimpe mu tunungu tuonso kabuena bupetangana ne Bunene bua Nzambi.” Bushuwa Nzambi udi ne bua kudianjila kujadika bualu ne bualu buonso anyi?

Bu mudi Yehowa muikale ne bukole kabuyi ndekelu ne meji kaayi kuelekeja, udi ne mushindu wa kuakaja bualu buonso bua lukasa anyi buvua kabuyi butekemena, budi mua kuikala bu tshipeta tshia mushindu udi bifukibua biende bienza mudimu ne didisunguila dia malu. (Yeshaya 40:25, 26; Lomo 11:33) Udi mua kuenza nunku diakamue kabiyi bikengela bua ne: ikale mudianjile kulongolola malu onso. Bu mudi Nzambi Wa-Bukole-Buonso mushilangane ne bantu bapange bupuangane badi ne bukokeshi bushadile, kêna dijinga ne njila kampanda mumana kulongolola udi umvuija bualu ne bualu buonso, mudiye udianjila kumvuija tshiafikila muntu yonso pa buloba nansha. (Nsumuinu 19:21) Mu nkudimuinu ya Bible ya bungi, Efeso 3:11 udi wakula bua mudi Nzambi muikale ne “dilongolola dia kashidi” pamutu pa njila peshi plan kampanda mumana kujadika.

Mushindu uudi mua kushintulula matuku ebe atshilualua

Nzambi udi ne dilongolola didiye mudianjile kuleja bua buloba. Buakabuluibua 21:3, 4 udi wamba ne: ‘Tangilayi, nzubu wa tshilulu wa Nzambi udi munkatshi mua bantu, ne yeye neikale nabu, ne bobu nebikale bantu bende; ne Nzambi muine neikale nabu, neikale Nzambi wabu. Yeye neakupule tshinsonji tshionso ku mêsu kuabu; ne lufu kaluena luikalaku kabidi; madilu kaena ikalaku kabidi, nansha muadi, nansha kanyinganyinga kabidi; malu a kumudilu akumuka.’ Bulelela, buloba ebu nebulue mparadizu, anu bu muvua Yehowa mulongolole katshia ku tshibangidilu. (Genese 1:27, 28) Kadi lukonko ludi ne: Newikalemu anyi? Abi nebikale bilondeshile malu audi usungula bua kuenza mpindieu. Yehowa ki mmudianjile kukufundila tshiwikala mu matuku atshilualua nansha.

Mulambu udi upikula uvua Yezu Kristo Muana wa Nzambi mufile udi upesha muntu yonso mushindu wa kuleja ditabuja kudiye bua kupeta muoyo wa kashidi. (Yone 3:16, 17; Bienzedi 10:34, 35) Mukanda wa Nzambi udi wamba ne: ‘Udi witabuja Muana udi ne muoyo wa tshiendelele; kadi udi upidia Muana kêna umona muoyo.’ (Yone 3:36) Udi mua kusungula muoyo pa kulonga mu Bible malu adi atangila Nzambi, Muanende ne disua Diende, ne pa kutumikila malu audi ulonga au. Mbajadikile muntu udi wenza malu adi umvuangana ne meji malelela adi mu Dîyi dia Nzambi ne: ‘neashikame talalaa ne neikale polaa kayi ne ditshina dia dikenga dibi.’​—Nsumuinu 1:20, 33.

[Bimfuanyi mu dibeji 5]

Bantu kabena bu nyama to, badi ne bujitu bua malu adibu benza

[Mêyi a dianyisha]

Mukanku: Foto: Cortesía de GREFA