Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Mushindu uvuabu ‘bapete dibue dia busanga dia mushinga mukole’

Mushindu uvuabu ‘bapete dibue dia busanga dia mushinga mukole’

Mushindu uvuabu ‘bapete dibue dia busanga dia mushinga mukole’

‘Bukalenge bua mu diulu ntshipatshila tshidi bantu baluishakaja bua kupeta, ne badi baluishakaja badi babupeta.’​—MATAYO 11:12, NW.

1, 2. (a) Ntshienzedi kayi tshidi tshikolele bantu ba bungi tshivua Yezu mutele mu umue wa ku mifuanu yende ivua yakula bua Bukalenge? (b) Ntshinyi tshivua Yezu muambe mu mufuanu wa dibue dia busanga dia mushinga mukole?

 KUDIKU tshintu kampanda tshiutu wangata ne mushinga mukole menemene tshiudi mua kufidila anyi kulekeela bintu bionso biudi nabi bua kutshipeta anyi? Nansha mudi bantu bakula bua didifila mu dikeba bimue bintu bu mudi makuta, lumu, bukokeshi anyi muanzu, mmpukapuka bua muntu kupetaye tshintu kampanda tshidiye musue bikole ne tshidiye witabila bua kujimija bintu bikuabu bionso bua kutshipeta. Yezu Kristo wakakula bua tshienzedi etshi tshimpe tshitambe tshidi tshikolele bantu ba bungi mu umue wa ku mifuanu yende idi yelesha meji idi yakula bua Bukalenge bua Nzambi.

2 Mmufuanu uvua Yezu mulondele bayidi bende nkayabu, utubu batamba kubikila ne: mufuanu wa dibue dia busanga dia mushinga mukole. Yezu wakamba ne: ‘Bukalenge bua mu diulu mbufuanangane ne ngendamushinga udi ukeba mabue malenga a busanga. Padiye upeta dikuabu dimpe dia mushinga mukole, udi uya kupana bionso bidiye nabi, bua asumbe dibue adi.’ (Matayo 13:36, 45, 46, MMV) Ntshinyi tshivua Yezu musue bua ne: mufuanu eu ulongesha bateleji bende? Ne mmunyi mudi mêyi a Yezu mua kutuambuluisha?

Mushinga mukole wa mabue a busanga

3. Bua tshinyi mabue malenga a busanga avua ne mushinga wa bungi nanku mu bikondo bia kale?

3 Katshia ku kale, bavua bangata mabue a busanga bu bilengejilu. Mukanda kampanda udi wamba ne: bilondeshile mushikuluji mukuabu wa bena Lomo (Pline l’Ancien), mabue a mushinga avua “ku mutu kua bintu bionso bia mushinga.” Bishilangane ne ngolo, tshiamu tshitoke anyi mabue a bungi a mushinga mukole, bintu bidi ne muoyo ke bitu bipatula mabue a busanga. Mbimanyike bimpe ne: bimue binyamankole bidi mua kukudimuna tusoka anyi tuntu tukuabu tudi tubitapa tulua mabue a busanga adi engelela pa kutujingila mu bintu bienze bu mafuta makuatakane. Mu bikondo bia kale, bavua bangula mabue a busanga mimpe matambe nangananga mu Mbuu Mukunze, mu diapa dia mâyi dia Golf Persique ne mu Mbuu wa Indien, kule ne buloba bua Isalele. Kakuyi mpata, ke tshivua Yezu muakuile bua “ngendamushinga udi [uya kukeba] mabue malenga a busanga.” Bua kupeta mabue a busanga a mushinga mulelela, bidi bikengela kudienzeja bikole.

4. Ndilongesha kayi dinene didi mu mufuanu wa Yezu wa ngenda-mushinga?

4 Nansha mudi mabue malenga a busanga mikale a mushinga mukole katshia ku kale, bidi bimueneka ne: ki mbungi bua makuta atubu baasumba nawu buvua buenza dilongesha dinene dia mufuanu wa Yezu au to. Mu mufuanu au, Yezu kakafuanyikija anu Bukalenge bua Nzambi ne dibue dia busanga dia mushinga mukole to; wakakoka ntema ya bantu ku “ngenda-mushinga udi [uya kukeba] mabue malenga a busanga” ne tshiakenzaye pakapetaye dibue dia busanga dimue. Mushilangane ne musumbishi wa mu magazen wa tshianana, ngenda-mushinga udi uya kukeba mabue a busanga uvua mumanyike bu muntu mupiluke mu dienda mushinga eu uvua ne dîsu dimpe anyi lungenyi luvua lukengedibua bua kujingulula bulenga ne malu makuabu masokome atu aleja dibue dia busanga dia mushinga wa pa buawu. Uvua mua kumanya dibue dilelela dia busanga pavuaye udimona ne kabavua mua kumushima bua kusumbaye mabue a mushinga mupuekele anyi a mafi to.

5, 6. (a) Mbualu kayi bua pa buabu budi butangila ngenda-mushinga wa mu mufuanu wa Yezu? (b) Mufuanu wa tshiuma tshisokoka udi uleja tshinyi pa bidi bitangila ngenda-mushinga?

5 Kudi bualu bukuabu bua mushinga budi butangila ngenda-mushinga wa pa buende eu. Ngenda-mushinga wetu wa tshianana eu udi mua kuanji kutshinka mushinga udiye mua kupana dibue dia busanga edi bua kumonaye mushinga udiye mua kudisumba bua apete makasa. Udi kabidi mua kuela meji bikalaku kuvua bantu bavua bakeba dibue dia busanga edi bua kumonaye mua kudipana pa lukasa. Bidi biumvuija ne: dijinga diende ndia kusakula pa lukasa ne kupeta makasa, ki ndia kupeta dibue dimpe dia mushinga mukole to. Kadi kabiena nanku bua ngenda-mushinga wa mu mufuanu wa Yezu to. Tshivua tshimusankisha ki mmakuta anyi bubanji to. Bulelela, uvua mudiakaje bua kulekela ‘bionso bivuaye nabi,’ pamuapa bintu biende ne nzubu ne maloba ende onso bua kupeta tshivuaye wenda ukeba.

6 Ku mêsu kua bangenda-mushinga ba bungi, tshivua muntu au wa mu mufuanu wa Yezu muenze atshi tshivua pamuapa dibula meji. Ngenda-mushinga udi ne busunguluji kêna mua kuitaba bua kuenda mushinga wa njiwu nunku to. Kadi ngenda-mushinga wa mu mufuanu wa Yezu uvua ne mmuenenu mukuabu pa bintu bia mushinga. Difutu diende kadivua dia kupeta makuta mavule to, kadi uvua ne disanka dia kuikala ne tshintu tshia mushinga mukole menemene. Muanda eu mmuleja patoke mu mufuanu wa muomumue wakafila Yezu. Wakamba ne: “Bukalenge bua Diulu mbufuanangane ne tshiuma tshisokoka mu budimi, muntu kuvua kutshisangana, kutshisokokaye pende. Kuyaye ne disanka munda tente, kupana biende bionso, kusumbaye budimi abu.” (Matayo 13:44, MMM) Bushuwa, disanka divua nadi muntu au bua muvuaye mupete tshiuma ne tshishale tshiende diakamusaka bua kuitabaye bua kujimija bintu bionso bivuaye nabi. Kudiku bantu ba mushindu eu lelu anyi? Kudiku tshiuma kampanda tshidi tshikumbanyine kutshijimijila bintu bionso anyi?

Bantu bakaleja dianyisha bua mushinga mukole wa Bukalenge

7. Mmunyi muvua Yezu muleje ne: uvua wanyisha bikole mushinga mukole wa Bukalenge?

7 Pavua Yezu ulonda mufuanu wende eu, uvua wakula bua ‘bukalenge bua mu diulu.’ Yeye muine wakanyisha mushinga mukole wa Bukalenge. Miyuki ya mu evanjeliyo idi ijadika bualu ebu bimpe menemene. Kunyima kua batismo wende mu 29 bikondo bietu ebi, Yezu ‘wakabanga kuambila bantu bualu bua Nzambi ne: Kudimunayi mitshima yenu; bualu bua bukalenge bua mu diulu budi pabuipi.’ Munkatshi mua bidimu bisatu ne tshitupa, wakalongesha misumba ya bantu malu a Bukalenge. Wakenza ngendu mu ditunga diabu utua ku ditengu dionso diawu, ‘wendakana mu bimenga ne mu misoko mikese, wambila bantu bualu bua Nzambi, wenda ne lumu luimpe lua Bukalenge bua Nzambi.’​—Matayo 4:17; Luka 8:1.

8. Ntshinyi tshiakenza Yezu bua kuleja tshikala Bukalenge bua Nzambi ne bua kukumbaja?

8 Mu dienza bishima bia bungi mu ditunga adi bu mudi diondapa babedi, didisha bavua ne nzala, ditumina tshipepele dîyi, dijula ne bafue, Yezu uvua uleja kabidi tshivua Bukalenge bua Nzambi ne bua kulua kukumbaja. (Matayo 14:14-21; Mâko 4:37-39; Luka 7:11-17) Ndekelu wa bionso, wakaleja lulamatu luende kudi Nzambi ne ku Bukalenge pa kufila muoyo wende, kufuaye bu martire pa mutshi wa makenga. Anu muvua ngenda-mushinga uvua wenza ngendu au mufile biende bionso bivuaye nabi ku budisuile bua ‘dibue dimpe dia mushinga mukole,’ Yezu uvua ne muoyo bua Bukalenge ne wakafua bua bualu buabu.​—Yone 18:37.

9. Ngikadilu kayi uvua kudi bayidi ba Yezu ba kumpala uvua kayi kudi bantu ba bungi?

9 Nsombelu wa Yezu uvua mutangija anu ku Bukalenge, kuenzaye kabidi kasumbu kakese ka bayidi. Bayidi aba bavua pabu bantu bavua banyishe mushinga mukole uvua nawu Bukalenge ne muoyo mujima. Munkatshi muabu muvua Andele, uvua kumpala muyidi wa Yone Mubatiji. Pakumvuabu muvua Yone mujadike ne: Yezu uvua “muan’a mukoko wa Nzambi,” Andele ne muyidi mukuabu wa Yone, uvua pamuapa umue wa ku bana ba Zebedayo ne uvuabu babikila kabidi ne: Yone, bakaya diakamue kudi Yezu ne kuluabu bena Kristo. Kadi kabiakashikila apu to. Musangu umue, Andele kuyaye kudi muanabu Simona e kumuambila ne: ‘Tuakumona Masiya.’ Kunyima kua mutantshi mukese, Simona (wakalua kumanyika ku dîna dia Kefa anyi Petelo) ne Filipo ne mulunda wende Natanaele kabidi bakafika ku dijingulula ne: Yezu uvua Masiya. Ke bualu kayi mutshima wa Natanaele wakamusaka ku diambila Yezu ne: ‘Wewe udi Muana wa Nzambi, wewe udi Mukalenge wa Isalele.’​—Yone 1:35-49.

Badi babasaka ku tshienzedi

10. Ntshinyi tshiakenza bayidi pavua Yezu mulue kudibu ne mubabikile tshikondo kampanda kunyima kua dipetangana diende nabu dia kumpala?

10 Disanka divua nadi Andele, Petelo, Yone ne bakuabu pakajingululabu Masiya didi mua kufuanangana ne edi divua nadi ngenda-mushinga muenji wa ngendu au pakapetaye dibue dia busanga dia mushinga mukole. Ntshinyi tshivuabu ne bua kuenza mpindieu? Evanjeliyo kayena ituambila malu a bungi bua tshiakenzabu diakamue kunyima kua dipetangana diabu dia kumpala ne Yezu to. Bidi bimueneka ne: ba bungi ba kudibu bakapingana ku midimu yabu ya pa tshibidilu. Kadi panyima pa ngondo mitue ku isambombo anyi tshidimu tshijima, Yezu wakapetangana tshiakabidi ne Andele, Petelo, Yone ne Yakobo muanabu ne Yone ku mudimu wabu wa diloba ku Dijiba dia Galela. * Pakabamona Yezu, wakamba ne: “Ndondayi, nennuenze balobi ba bantu.” Ntshinyi tshiakenzabu? Muyuki mufunda kudi Matayo udi wamba bua Petelo ne Andele ne: ‘Diakamue kushiyabu makondo abu, kuyabu nende.’ Bua Yakobo ne Yone, tudi tubala ne: “Diakamue kushiyabu buatu, kabidi ne tatuabu kuyabu ne Yezu.” Muyuki mufunda kudi Luka udi usakidila ne: ‘Kushiyabu bionso, kulondabu Yezu.’​—Matayo 4:18-22; Luka 5:1-11, MMV.

11. Ntshinyi tshivua mua kuikala tshisake bayidi bua kuitaba dibikila dia Yezu diakamue?

11 Dipangadika dia bayidi dia kumulonda divua diangata lubilu lubilu anyi? Tòo! Nansha muakapinganabu ku mudimu wa diloba wa mu dîku diabu kunyima kua dipetangana diabu ne Yezu dia kumpala, kakuena mpata nansha mikese bua se: malu avuabu bamone ne bumvue musangu au akashala mu mutshima wabu ne mu lungenyi luabu. Bavua bapete dîba dia bungi dia kuelangana meji pa malu aa mu tshidimu bu tshijima tshivua tshipite. Mpindieu tshikondo tshia kuangata dipangadika tshivua tshikumbane. Bavua mua kuikala bu ngenda-mushinga uvua mutshima musanke pakapetaye dibue dia busanga dia mushinga mukole ne ‘uvua muye diakamue’ kuenza muende muonso bua kusumba dibue dia busanga adi anu muvua Yezu mulonde anyi? Eyowa. Bivuabu bamone ne bumvue biakasankisha mitshima yabu. Bakajingulula ne: tshikondo tshia kuangata dipangadika tshivua tshikumbane. Nunku, anu mudi miyuki itulondela, kabakajingakana bua kulekela bintu bionso ne kulua bayidi ba Yezu.

12, 13. (a) Ntshinyi tshiakenza ba bungi bakateleja Yezu? (b) Ntshinyi tshiakamba Yezu bua bayidi bende ba lulamatu, ne mêyi ende adi aleja tshinyi?

12 Bushuwa, bena lulamatu aba bavua bashilangane ne bakuabu bena bualu budi Evanjeliyo ilonda pashishe! Ba bungi bavua babondape ne babadishe kudi Yezu, kadi kutungunukabu ne kuenza malu abu a pa tshibidilu. (Luka 17:17, 18; Yone 6:26) Bamue mene bakalomba Yezu bua abalekele baye pavuaye mubabikile bua kuluabu bayidi bende. (Luka 9:59-62) Kadi bua bena lulamatu, Yezu wakalua kuamba ne: “Ku matuku a Yone Mubatiji too ne mpindieu bukalenge bua mu diulu ntshipatshila tshidi bantu baluishakaja bua kupeta, ne badi baluishakaja badi babupeta.”​—Matayo 11:12, NW.

13 Ntshinyi tshidi mêyi aa umvuija: “baluishakaja bua kupeta” ne “baluishakaja”? Pa bidi bitangila muaku wa pa muanda wa mu tshiena-Greke kudi miaku idibu bakudimune nunku mifumine, nkonga-miaku kampanda udi wamba ne: “Muaku wa pa muanda eu udi uleja didienzeja dikole.” (Vine’s Expository Dictionary of Old and New Testament Words) Ne pa bidi bitangila mvese eu, mushikuluji kampanda wa malu a mu Bible (Heinrich Meyer) udi wamba ne: “Muaba eu mbakule bua didienzeja dikole, dia kashendende ne diluangana bua bukalenge bua Masiya budi busemena pabuipi. . . Nunku disankidila bukalenge ndia muoyo mujima ne didi dilomba makanda (kakuyi ditukija anyi dindila to).” Anu bu ngenda-mushinga au, bantu bakese aba bakajadika diakamue tshivua ne mushinga mulelela, ne kulekelabu bionso bivuabu nabi bua Bukalenge buvuabu bapete.​—Matayo 19:27, 28; Filipoi 3:8.

Bakuabu bakaditua pabu mu dikeba

14. Mmunyi muvua Yezu mulongolole bapostolo bende bua kuenza mudimu wa kuyisha Bukalenge, ne ntshinyi tshiakenzabu?

14 Pavua Yezu mutungunuke ne mudimu wende wa kuyisha, wakalongesha bakuabu ne kubambuluishaye bua bakebe Bukalenge. Kumpala wakasungula bantu 12 munkatshi mua bayidi bende ne kubatekaye bapostolo anyi batumibue bende. Yezu wakabapesha mêyi a kulonda pa mushindu uvuabu ne bua kukumbaja mudimu wabu ne kubadimuijaye bua ntatu ne makenga bivua kumpala kuabu. (Matayo 10:1-42; Luka 6:12-16) Mu bidimu bitue ku bibidi biakalonda, bavua bafila Yezu mu mudimu wende wa kuyisha mu ditunga diabu dijima, tshikondo atshi bavua bapitshisha dîba dia bungi pamue nende. Bakumvua mêyi ende, kudimuena bishima biende ne nsombelu wende wa tshilejilu. (Matayo 13:16, 17) Kabiyi mpata, bionso ebi biakabasankisha bikole menemene, ne anu bu ngenda-mushinga, bakatungunuka ne kudienzeja bua Bukalenge ne lukunukunu ne muoyo wabu mujima.

15. Yezu wakaleja ne: bayidi bende bavua ne bua kusanka bua tshinyi?

15 Pa kumbusha bapostolo 12, Yezu ‘wakasungula banga bayidi kabidi makumi muanda mutekete, wakabatuma kumpala babidi ku babidi mu misoko yonso ne mu miaba yonso yakadiye wamba kuya.’ Wakabambila kabidi bua ntatu ne makenga bivua bibindile ne kubalongeshaye bua kuambila bantu ne: ‘Bukalenge bua Nzambi buakulua pabuipi.’ (Luka 10:1-12) Pakapingana bayidi 70, bavua ne disanka munda tente ne kupeshabu Yezu milubu eyi: ‘Bademon mene badi batumikila dîyi dietu mu dîna diebe.’ Kadi pamuapa bakakema pakabaleja Yezu ne: disanka dinene divua dibatekela kumpala bua lukunukunu luvuabu baleja bua Bukalenge. Wakabambila ne: ‘Kanusanki bua nyuma mibi idi itumikila dîyi dienu, kadi nusanke bua mêna enu adi mafunda mu diulu.’​—Luka 10:17, 20.

16, 17. (a) Ntshinyi tshivua Yezu muambile bapostolo bende ba lulamatu butuku bua ndekelu buvuaye nabu? (b) Ndisanka ne dishindika kayi bivua mêyi a Yezu mapeshe bapostolo?

16 Ndekelu wa bionso, butuku bua ndekelu buvua Yezu ne bapostolo bende, dia 14 ngondo wa Nisana 33 bikondo bietu ebi, wakabanjija tshibilu tshiakaluabu kubikila ne: Didia dia Mukalenge ne kubelelaye mukenji wa kuikala kuvuluka tshibilu etshi. Dilolo adi, Yezu wakambila bapostolo 11 bavua bashale ne: ‘Nuenu mbakunanukila nanyi mu makenga anyi; ndi nnupa bukalenge bu muakumpa Tatu wanyi bukalenge, bua nuenu kudia ne kunua ku mêsa anyi mu bukalenge buanyi; nenushikame mu nkuasa ya butumbi nulumbuluisha bisamba dikumi ne bibidi bia Isalele.’​—Luka 22:19, 20, 28-30.

17 Bushuwa, mitshima ya bapostolo ivua ne bua kuikala miule tente ne disanka pakumvuabu mêyi a Yezu au! Bavua babapeshe butumbi butambe bunene ne diakalenga divua muntu nansha umue kayi mua kupeta to. (Matayo 7:13, 14; 1 Petelo 2:9) Anu bu ngenda-mushinga au, bavua bitabe bua kujimija bia bungi bua kulonda Yezu mu dilamata Bukalenge. Mpindieu bavua batuishibue ne: bintu bivuabu bitabe bua kujimija too ne tshikondo atshi, kabavua babijimije patupu to.

18. Pa kumusha bapostolo 11, mbanganyi bakuabu bavua ne bua kulua kupeta mabenesha a Bukalenge?

18 Ki mbapostolo nkayabu bavua ne Yezu butuku abu bavua ne bua kupeta mabenesha a Bukalenge to. Dijinga dia Yehowa divua dia se: bantu bungi busanga 144 000 babuele mu tshipungidi tshia Bukalenge bu bakokeshi pamue ne Yezu Kristo mu Bukalenge buende bua butumbi bua mu diulu. Kabidi, mupostolo Yone wakamona mu tshikena-kumona ‘[musumba munene] wa bantu wakadi muntu kayi mua kubala, bimane kumpala kua nkuasa wa butumbi ne kumpala kua Muana wa Mukoko, bamba ne: Lupandu ndua kudi Nzambi wetu udi mushikame mu nkuasa wa butumbi, ne kudi Muana wa Mukoko.’ Aba ke bakokedi ba Bukalenge ba pa buloba. *​—Buakabuluibua 7:9, 10; 14:1, 4.

19, 20. (a) Ndiakalenga kayi didi bantu ba mu bisamba bionso mua kupeta? (b) Ndukonko kayi lutuandamuna mu tshiena-bualu tshidi tshilonda.

19 Matuku makese kumpala kua Yezu kubandaye mu diulu, wakatumina bayidi bende ba lulamatu dîyi ne: ‘Yayi bienu, nuvuije ba bisamba bionso bayidi, nubabatize mu dîna dia Tatu ne mu dia Muana ne mu dia nyuma muimpe; nubayishe mua kuenza malu onso angakanuambila; ne monayi, ndi nenu matuku onso too ne ku nshikidilu kua tshikondo etshi.’ (Matayo 28:19, 20) Nunku, bantu ba mu bisamba bionso bavua ne bua kulua bayidi ba Yezu Kristo. Bantu aba bavua pabu ne bua kuteka mutshima wabu ku Bukalenge bua kupeta difutu dia mu diulu anyi dia pa buloba anu muvua ngenda-mushinga muenji wa ngendu au muenze bua dibue dia busanga dia mushinga mukole.

20 Mêyi a Yezu akaleja ne: mudimu wa divuija bantu bayidi uvua ne bua kutungunuka too ne ku ‘nshikidilu wa tshikondo etshi.’ Nunku mu matuku etu aa kutshidiku bantu badi bafuane ngenda-mushinga au, badi badiakaje bua kufila bionso bidibu nabi bua Bukalenge bua Nzambi anyi? Netuandamune lukonko elu mu tshiena-bualu tshidi tshilonda.

[Mêyi adi kuinshi]

^ tshik. 10 Yone muana wa Zebedayo uvua pamuapa mulonde Yezu ne mudimuene amue malu avuaye muenze kunyima kua dipetangana diende nabu dia kumpala, biobi kumuambuluisha bua kufunda malu aa mu butoke buawu buonso mu Evanjeliyo wende. (Yone, nshapita 2-5) Nansha nanku, wakapingana mu mudimu wa mu dîku diabu wa diloba lupolo kampanda kumpala kua Yezu kumubikila.

^ tshik. 18 Bua kumanya malu makuabu, bala nshapita 10 wa mukanda wa Dimanya didi difikisha ku muoyo wa kashidi, mupatula kudi Bantemu ba Yehowa.

Udi mua kumvuija anyi?

• Ndilongesha kayi dinene didi mu mufuanu wa ngenda-mushinga uvua wenza ngendu?

• Mmunyi muvua Yezu muleje dianyisha dilelela dia mushinga mukole udi nawu Bukalenge?

• Ntshinyi tshiakasaka Andele, Petelo, Yone ne bakuabu bua kulonda diakamue Yezu pakababikilaye?

• Ndiakalenga kayi didi bantu ba mu bisamba bionso mua kupeta?

[Nkonko ya dilonga]

[Tshimfuanyi mu dibeji 10]

‘Bakashiya bionso, kulondabu Yezu’

[Tshimfuanyi mu dibeji 12]

Kumpala kua Yezu kubandaye mu diulu, wakatumina bayidi bende dîyi bua kuvuija bantu bayidi