Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Diluangana ne mêyi a mukana: Bua tshinyi ndibi?

Diluangana ne mêyi a mukana: Bua tshinyi ndibi?

Diluangana ne mêyi a mukana: Bua tshinyi ndibi?

‘Mvita ne difuilangana bia munkatshi muenu biakulua kudi kunyi?’​—YAKOBO 4:1.

LUKONKO elu, Yakobo, umue wa ku bafundi ba Bible kakaluela basalayi bena Lomo bavua tshikondo atshi mu mvita bua kukuata misoko; anyi kavua utaata lungenyi luvua nalu bantomboji bena Yuda ba Sicaires anyi Batapianganyi ba mu bidimu lukama bia kumpala. Yakobo uvua wakula bua matandu avua pankatshi pa bantu nansha babidi. Bua tshinyi? Bualu anu bu mvita, dikokangana pankatshi pa muntu ne mukuabu ditu dilela tshinyangu. Tangila miyuki ya mu Bible eyi.

Bana ba balume ba nkambua Yakoba bakakina muanabu Yosefe bikole ne kumupanyishabu ku bupika. (Genese 37:4-28) Panyima, Mukalenge Shaula wakakeba kushipa Davidi. Bua tshinyi? Bualu wakamumvuila lukinu. (1 Samuele 18:7-11; 23:14, 15) Mu bidimu lukama bia kumpala, bakaji bena Kristo babidi, Ewodia ne Suntuke bakanyanga ditalala dia tshisumbu tshijima tshia bena Kristo bua matandu abu.​—Filipoi 4:2.

Matuku etu aa padiku bilumbu pankatshi pa bantu babidi, batu batudilangana miele ya mvita anyi bingoma bua kubijikija. Misangu ya bungi umue wa kudibu udi mua kufua anyi kushala mulema matuku ende onso a muoyo. Lelu, bantu batu batanda batu baluishangana pa tshibidilu anu ne mêyi mabi adi atapa. Nansha mudi diluishangana ne mêyi kadiyi diela mashi panshi, ditu dinyangilangana lumu ne dilela tunyinganyinga. Misangu ya bungi bantu badi kabayi ne bualu batu bamona dikenga mu “mvita” eyi.

Tangila tshiakenzeka kukadi bidimu ndambu pavua mpasata wa tshitendelelu tshia Anglikane mubande mukuabu ne: uvua ukuata mudimu bibi ne mfranga ya ekeleziya. Matandu abu akamanyika, ne tshisumbu tshivuabu tshiakapanduluka kuenza bitupa bibidi. Bamue bantu bavua babenga bua kuya kutendelela pavua mpasata uvuabu babenge uyisha. Dipetulangana dia bena kuitabuja diakakola ne kubafikishadi bua kubenga kuakuishangana pavuabu mu tshitanda bua kutendelela. Pakabandabu mpasata uvua mujule tshilumbu tshia mfranga ne: uvua muende masandi, dikokangana diakatua mulu kutua panshi.

Mutangidi wa ekeleziya wa mu tshimenga tshia Canterbury wakelesha bampasata babidi aba meji, ubikila dikokangana diabu edi ne: “mputa wa lubangu” ne “bualu bua bundu budi bupendesha dîna dia Mukalenge Wetu.” Mu 1997 umue wa ku bampasata aba wakitaba bua kuangata pansio. Mukuabu wakatungunuka ne mudimu wende too ne pavuaye ne bua kumbuka bualu uvua mukumbaje bidimu bia kuangata pansio. Wakashala mu mudimu wende au too ne dituku dia ndekelu. Kuulekelaye pavuaye ne bidimu 70, mu dia 7 Tshimungu 2001. Tshikandakanda tshikuabu tshiakamba bua dituku diakalekelaye mudimu ne: dituku dia difesto dia “Munsantu” Victrice. “Munsantu” Victrice uvua nganyi? Uvua muepiskopo wa mu bidimu bia 300 utubu bamba ne: bakamukuma mfimbu bualu wakabenga kuluangana mvita mu tshiluilu tshia basalayi. Tshikandakanda atshi tshiakaleja muvua bikadilu bia bantu babidi aba bishilangane tshiamba ne: “[Mpasata eu uvua muangate pansio] kavua mubenge kuluangana mvita ne mpasata nende bua kulonda tshilejilu tshia Victrice to.”​—The Church of England Newspaper.

Bampasata abu bavua mua kuikala bepuke didienzela bibi ne dienzela bantu bakuabu bibi bu bobu batumikile mubelu udi mu Lomo 12:17, 18 wa ne: ‘Kualukijidi muntu bubi ku bubi buende. Nudianjile kuela meji bua kuikala ne malu mimpe ku mêsu kua bantu bonso. Binuamanya mua kuenza nunku mu bienzedi bienu, nuikale ne bantu bonso ditalala.’

Kadi wewe tshiwenza ntshinyi? Muntu yeye mukuenzele bibi anyi mukunyingalaje, njiya itu ikusaka bua kumuluisha ne mêyi a mukana anyi? Peshi utu wepuka mêyi mabi ne ushala mudiakaje bua kulengeja nende bikalaye mua kushintulula lungenyi ne kujinga bua kuenza nanku anyi? Paudi muenzela muntu bibi, utu umuepuka ne wela meji ne: papita matuku neapue bualu abu muoyo ne nebujike anyi? Peshi udi uya lukasa kumulomba luse? Nansha ulombangana luse anyi ufuilangana luse, kukeba bua kulengeja ne bakuabu nekukupeteshe disanka. Mibelu ya mu Bible idi mua kutuambuluisha bua kujikija nansha bilumbu bia mutantshi mule anu bu mudi tshiena-bualu tshidi tshilonda etshi tshileja.