Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

“Nuakasumbibua ku mushinga mukole”

“Nuakasumbibua ku mushinga mukole”

“Nuakasumbibua ku mushinga mukole”

“Nuakasumbibua ku mushinga mukole; nunku nutumbishe Nzambi.”​—1 KOLINTO 6:20.

1, 2. (a) Bilondeshile Mikenji ya Mose, mmunyi muvuabu ne bua kuangata bapika bena Isalele? (b) Ntshinyi tshivua mupika uvua munange mukalenge wende mua kusungula?

 MUKANDA kampanda udi wamba ne: “Mu bikondo bia kale bupika buvua miaba yonso ne bavua babuitaba.” Udi wamba kabidi ne: “Malu a bubanji a Ejipitu, a Gelika ne a Lomo avua enda bimpe nangananga bua mudimu wa bapika. Mu bidimu lukama bia kumpala bia Buena-Kristo, muntu umue pa basatu mu ditunga dia Italie ne muntu umue pa batanu mu matunga makuabu uvua mupika.”​—Holman Illustrated Bible Dictionary.

2 Nansha muvua bupika buikaleku kabidi mu Isalele wa kale, Mikenji ya Mose ivua ikuba bapika bena Ebelu. Tshilejilu, Mikenji ivua ilomba bua ne: muena Isalele kashadi mupika bidimu bipite pa bisambombo nansha. Mu tshidimu tshia muanda mutekete, uvua ne bua ‘kupeta budishikaminyi patupu.’ Kadi mêyi ne mikandu ivua itangila mushindu uvuabu ne bua kuangata bapika ivua mitambe buimpe ne ivua ya luse, ke bualu kayi Mikenji ya Mose ivua yakula bua ngenzelu udi ulonda eu: ‘Biamba mupika ne: Ndi musue mukalenge wanyi ne mukaji wanyi ne bana banyi, tshiena musue kupeta budishikaminyi, nunku mukalenge wende nealue nende kudi balumbuluishi, nealue nende ku tshiibi anyi ku tshipanda tshia tshiibi ne mukalenge wende neatubuishe ditshi diende ne tshiamu ne yeye neamukuatshile mudimu tshiendelele.’​—Ekesode 21:2-6; Lewitiki 25:42, 43; Dutelonome 15:12-18.

3. (a) Mbupika bua mushindu kayi buakitaba bena Kristo ba mu bidimu lukama bia kumpala? (b) Ntshinyi tshidi tshitusaka bua kusadila Nzambi?

3 Bupika abu bua ku budisuile buvua tshimfuanyi tshia bupika budi bena Kristo balelela bikalemu lelu. Tshilejilu, bafundi ba Bible bu mudi Paulo, Yakobo, Petelo ne Yuda bakadiamba muvuabu bapika ba Nzambi ne ba Kristo. (Tito 1:1; Yakobo 1:1; 2 Petelo 1:1; Yuda 1) Paulo wakavuluija bena Kristo ba ku Tesalonike muvuabu ‘bakudimuke kudi Nzambi pakalekelabu mpingu [yabu] bua kukuatshila Nzambi wa muoyo ne wa bushuwa mudimu [bu bapika].’ (1 Tesalonike 1:9) Ntshinyi tshivua tshisake bena Kristo abu bua kusadila Nzambi ku budisuile bu bapika? Amba tung, ntshinyi tshivua tshisaka mupika muena Isalele uvua ubenga bua kushala mudishikamine? Katshivuaku dinanga divuaye nadi bua mfumuende anyi? Bena Kristo mbapika ba Nzambi bualu mbamunange. Patudi tufika ku dimanya ne ku dinanga Nzambi mulelela ne wa muoyo, tudi tusakibua bua kumukuatshila mudimu ‘ne mitshima yetu yonso, ne bukole buetu buonso.’ (Dutelonome 10:12, 13) Kadi kulua bapika ba Nzambi ne ba Kristo kudi kulomba tshinyi? Mmushindu kayi udi bupika ebu bushintulula nsombelu wetu wa matuku onso?

“Nuenze malu onso bua kutumbisha Nzambi”

4. Mmushindu kayi utudi tulua bapika ba Nzambi ne ba Kristo?

4 Batu bamba ne: mupika “mmuntu udi ku bumfumu bua muntu mukuabu anyi bantu bakuabu bilondeshile mikenji ne udi ne bua kumutumikila mu malu onso.” Tudi tulua bantu badi ku bumfumu bua Yehowa patudi tulambula mioyo yetu kudiye ne tutambula. Mupostolo Paulo udi umvuija ne: ‘Kanuena bena mioyo yenu, bualu bua nuakasumbibua ku mushinga mukole.’ (1 Kolinto 6:19, 20) Bulelela, mushinga au mmulambu udi upikula wa Yezu Kristo, bualu Nzambi udi utuanyisha bu basadidi bende bua mulambu au, nansha tuetu bikale bena Kristo bela manyi peshi balunda babu badi ne ditekemena dia kuikala ne muoyo pa buloba. (Efeso 1:7; 2:13; Buakabuluibua 5:9) Nunku, kubangila ku dîba ditudi tutambula, ‘tudi ba Mukalenge [Yehowa].’ (Lomo 14:8) Bu mutudi basumbibue ku mashi a mushinga mukole a Yezu Kristo, tudi tulua kabidi bapika bende ne tudi benzejibue bua kulonda mêyi ende.​—1 Petelo 1:18, 19.

5. Mutudi bapika ba Yehowa, mbujitu kayi bua nzanzanza butudi nabu, ne mmunyi mutudi mua kubukumbaja?

5 Bapika badi ne bua kutumikila mfumuabu. Buetu bupika mbua ku budisuile ne budi bufumina ku dinanga dietu dia Mfumu wetu. Tudi tubala mu 1 Yone 5:3 ne: ‘Edi ndinanga dia Nzambi, bua tuetu tutumikile mikenji yende; ne mikenji yende kayena itunemena bujitu.’ Nunku, butumike buetu ntshijadiki tshia dinanga ne tshia dikokela dietu kabidi. Budi bumueneka mu malu onso atudi tuenza. Paulo wakamba ne: “Binuadia anyi binuanua, anyi malu onso anudi nuenza, nuenze malu onso bua kutumbisha Nzambi.” (1 Kolinto 10:31) Mu nsombelu wetu wa matuku onso, nansha mu tumalu tukese, tudi basue kuleja ne: tudi ‘tukuatshila Nzambi mudimu.’​—Lomo 12:11.

6. Mmushindu kayi udi kuikala bapika ba Nzambi kuikale ne bukole ku mapangadika etu? Fila tshilejilu.

6 Tshilejilu patudi tuangata mapangadika, mbimpe tutabalele bua kuangata ne mushinga disua dia Mfumu wetu udi mu diulu, Yehowa. (Malaki 1:6) Mapangadika makole adi mua kuteta butumike buetu kudi Nzambi. Dîba adi netulonde mibelu yende anyi netulonde ngenyi idi ifumina mu mutshima wetu ‘udi udinga’ ne ‘udi utamba kunyanguka’? (Yelemiya 17:9) Melisa, nsongakaji muena Kristo mujike, uvua ufuma ku ditambula anu matuku makese pakatuadija nsongalume mukuabu kumuleja ne: mmumunange. Uvua umueneka muntu wa bikadilu bimpe, ne ukavua mutuadije kulonga Bible ne Bantemu ba Yehowa. Nansha nanku, mukulu mukuabu wakayikila ne Melisa kumuambilaye muvuabi bia meji bua kulonda dîyi dia Yehowa didi ditulomba bua kuselangana ‘anu mu Mukalenge.’ (1 Kolinto 7:39; 2 Kolinto 6:14) Melisa udi witaba ne: “Kabivua bipepele bua meme kulonda mubelu au to. Kadi ngakela meji ne: bu mumvua mudilambule kudi Nzambi bua kuenza disua diende, mvua ne bua kutumikila mêyi ende aa mumvuike bimpe.” Padiye wela meji mpindieu bua malu akalua kuenzeka pashishe, udi wamba ne: “Ndi ne disanka dia bungi bua mumvua mulonde mubelu au. Matuku makese muntu au wakalekela dilonga dia Bible. Bu meme mutungunuke nende, mvua kuikala musedibue mpindieu kudi muntu udi kayi muena kuitabuja.”

7, 8. (a) Bua tshinyi katuena ne bua kutamba kuditatshisha bua kusankisha bantu? (b) Leja mushindu utudi mua kutshimuna ditshina dia bantu.

7 Bu mutudi bapika ba Nzambi, katuena ne bua kulua bapika ba bantu to. (1 Kolinto 7:23) Bulelela, nansha umue wa kutudi ki mmusue bua bamubenge kudi bantu, kadi tudi ne bua kumanya ne: bena Kristo badi ne mêyi makulu adi mashilangane ne a bena panu. Paulo wakakonka ne: “Ndi nkeba mua kusankisha bantu, anyi?” E kuandamunaye ne: ‘Bu meme ntshidi nkeba kusankisha bantu, tshiakadi kuikala mupika wa Kristo.’ (Galatia 1:10) Katuena anu mua kulekela bantu bakuabu batuenzeja malu ne kulua basankishi ba bantu nansha. Nunku, ntshinyi tshitudi mua kuenza padibu basua kutuenzeja bualu kampanda ku bukole?

8 Tangila tshilejilu tshia Elena, nsongakaji muena Kristo wa mu ditunga dia Espagne. Balongi babu ba bungi bavua bafidi ba mashi. Bavua bamanye ne: bu muvua Elena muikale Ntemu wa Yehowa, kavua mua kufila mashi anyi kuitaba bua bamuelawu nansha. Pakamueneka mushindu wa Elena kumvuijaye balongi ba mu kalasa kabu mmuenenu wende mu bualu ebu, wakalomba bua yeye kufila diumvuija. Elena udi wamba ne: “Bulelela, ngakumvua buôwa bua bungi bua kuenza nunku. Kadi ngakadilongolola bimpe ne bipeta biakamueneka bivua binkemeshe. Balongi betu ba bungi bakatuadija kunnemeka, ne mulongeshi wetu wakangambila ne: uvua wanyisha bikole mudimu umvua ngenza. Kupita bionso, ngakumvua disanka bua mumvua mubingishe dîna dia Yehowa ne mukumbane bua kumvuija bimpe bua tshinyi ndi ne mmuenenu eu wa malu udi muleja mu Mifundu minsantu.” (Genese 9:3, 4; Bienzedi 15:28, 29) Ee, bu mutudi bapika ba Nzambi ne ba Kristo, tudi bashilangane ne bantu bakuabu. Kadi bantu nebafike ku ditunemeka bituikala badilongolole bua kubingisha mitabuja etu ne kanemu konso.​—1 Petelo 3:15.

9. Ntshinyi tshidi muanjelu wakamuenekela Yone utulongesha?

9 Divuluka ne: tudi bapika ba Nzambi didi kabidi mua kutuambuluisha bua kushala bena budipuekeshi. Umue musangu, mupostolo Yone wakakema bikole bua tshikena-kumona tshilengele tshia Yelushalema wa mu diulu ne kuponaye panshi bua kukukuila ku makasa a muanjelu uvua Nzambi mutume bua kumanyisha mukenji wende. Muanjelu wakamuambila ne: ‘Tangila bua wewe kuenji nunku; meme ndi mupika nebe ne wa bana benu baprofete ne wa badi balama mêyi a mu mukanda eu; ukukuile Nzambi.’ (Buakabuluibua 22:8, 9) Bulelela, etshi tshivua tshilejilu tshimpe tshivua muanjelu mushiye bua bapika bonso ba Nzambi! Bamue bena Kristo badi mua kuikala ne majitu a pa buawu mu tshisumbu. Nansha nanku, Yezu wakamba ne: ‘Wasua kulua munene munkatshi muenu neikale muena mudimu wenu; wasua kuikala pa mutu penu neikale mupika wenu.’ (Matayo 20:26, 27) Bu mutudi balongi ba Yezu, tuetu bonso tudi bapika.

‘Tuakuenza anu malu atuakadi nawu bua kuenza’

10. Fila bilejilu bia mu Bible bidi bileja ne: kabivua bipepele misangu yonso bua basadidi ba lulamatu ba Nzambi kuenzabu disua diende.

10 Kuenza disua dia Nzambi kakutu misangu yonso kupepele bua bantu bapange bupuangane to. Muprofete Mose kavua musue kutumikila Yehowa pakamuambilaye bua kuya kumbusha bana ba Isalele mu bupika bua bena Ejipitu. (Ekesode 3:10, 11; 4:1, 10) Pakapeshabu Yona mudimu wa kuya kumanyisha kabutu kudi bantu ba mu Ninewe, yeye ‘wakabika bua kunyemenaye ku Tâshishi bua kumuka ku mêsu kua Yehowa.’ (Yona 1:2, 3) Baluka mufundi wa mikanda ya muprofete Yelemiya wakadiabakena bua muvuaye mupungile. (Yelemiya 45:2, 3) Ntshinyi tshitudi ne bua kuenza padi dijinga dietu anyi bualu kampanda budi butulengelela kabuyi bupetangana ne disua dia Nzambi? Tshilejilu kampanda tshivua Yezu mufile tshidi tshitupesha diandamuna.

11, 12. (a) Londa mu mêyi makese mufuanu wa Yezu udi mu Luka 17:7-10. (b) Ndilongesha kayi ditudi tupeta mu mufuanu wa Yezu?

11 Yezu wakakula bua mupika kampanda uvua mulame mikoko ya mfumuende dituku dijima mu mpata. Pakafika mupika eu kumbelu, muzengele bua mudimu mukole wa mêba 12 uvuaye muenze, mfumuende kakamuambila bua kusombaye ku mêsa bua kudiaye bimpe tshiakudia tshia dilolo adi nansha. Kadi, mfumuende wakamuambila ne: ‘Undongoluele bia meme kudia, usuike mukaba, umpeshe meme bidia too ne pangajikija kudia ne kunua; pashishe wewe neudie, neunue.’ Mupika uvua mua kukumbaja ende majinga anu yeye mumane kupesha mfumuende bintu bivuaye nabi dijinga. Yezu wakajikija tshilejilu etshi wamba ne: ‘Nuenu kabidi nudi nunku; panuajikija kuenza malu onso akunuambilabu, nuambe ne: Tudi bapika ba tshianana, tuakuenza anu malu atuakadi nawu bua kuenza.’​—Luka 17:7-10.

12 Yezu kakafila tshilejilu etshi bua kuleja ne: Yehowa kêna wangata bitudi tuenza mu mudimu wende ne mushinga to. Bible udi wamba bimpe ne: ‘Nzambi kêna upanga buakane bua kupueye muoyo mudimu wenu ne dinanga dinuakaleja bua dîna diende.’ (Ebelu 6:10) Tshidibi, bualu bua mushinga budi mu mufuanu eu wa Yezu mbua se: mupika kêna mua kudisankisha nkayende anyi kuimanyina anu pa malu adi amulengelela yeye nansha. Patuvua badilambule kudi Nzambi ne basungule bua kuikala bapika bende, tuvua bitabe bua kuteka disua diende kumpala kua dietu. Tudi ne bua kuteka disua dia Nzambi kumpala kua disua dietu.

13, 14. (a) Mmu nsombelu kayi mutudi ne bua kutshimuna ngikadilu yetu ya ku tshilelelu? (b) Bua tshinyi tudi ne bua kulekela disua dia Nzambi dipita kumpala?

13 Kulonga pa tshibidilu Dîyi dia Nzambi ne mikanda ya “mupika wa lulamatu ne wa budimu” kudi mua kutulomba bua tuetu kudienzeja bikole. (Matayo 24:45, NW) Bidi mua kuikala nanku nangananga bikala dibala ditukolele misangu yonso anyi bikala mukanda kampanda ukonkonona “malu male a Nzambi.” (1 Kolinto 2:10) Kadi katuenaku mua kuditekela dîba dia kudilongela anyi? Tudi mua kudienzeja bua kuanji kusombaku panshi ne kuimanyinaku mutantshi pa malu atudi tulonga. Bualu tuetu katuyi benze nanku, mmunyi mutuafika ku dikolesha dijinga dia ‘biakudia bikole bidi bua bantu bakole’?​—Ebelu 5:14.

14 Netuambe bishi bua misangu itutu tupingana kumbelu dilolo batshioke bua mudimu wa bungi utudi benze? Pamuapa tudi ne bua kudienzeja bua kubuela mu bisangilu bia tshisumbu. Anyi kuyisha bantu batudi katuyi bamanye kudi mua kuikala kubengangana ne ngikadilu wetu wa ku tshilelelu. Paulo nkayende wakitaba ne: kudi mua kuikala bimue bikondo bitudi mua kumanyisha lumu luimpe ‘kabiyi bua kudisunguila kuetu.’ (1 Kolinto 9:17) Kadi, tudi tuenza malu aa bualu Yehowa, Mfumuetu wa mu diulu utudi banange, udi utuambila ne: ke tshitudi ne bua kuenza. Ne katutuku tusanka misangu yonso ne tudiumvua bakoleshibue panyima pa tuetu bamane kudienzeja bua kulonga, kubuela mu bisangilu ne kupatuka mu buambi anyi?​—Musambu 1:1, 2; 122:1; 145:10-13.

Kanutangidi “panyima”

15. Mmunyi muvua Yezu mufile tshilejilu tshia dikokela Nzambi?

15 Yezu Kristo wakaleja mu mushindu mutambe buimpe ne: uvua ukokela Tatuende wa mu diulu. Wakambila bayidi bende ne: “Tshiakufuma mu diulu bua kuenza bu mundi musue, [kadi] anu bu mudi wakuntuma musue.” (Yone 6:38) Pavuaye ne kanyinganyinga mu budimi bua Getesemane, wakalomba Nzambi ne: ‘Tatu wanyi, biwamanya mua kuenza nunku, lupanza elu lumuke kundi; kadi bualu buenjibue bu muudi musue, kabuenjibu bu mundi musue.’​—Matayo 26:39.

16, 17. (a) Mmunyi mutudi ne bua kumona bintu bitudi bashiye panyima? (b) Leja mushindu uvua Paulo muambilamu pakalejaye ne: bionso bivuaye mua kupeta panu bivua bu “bintu bia kuela ku diala.”

16 Yezu Kristo mmusue bua tulamate ku dipangadika dietu dia kuikala bapika ba Nzambi. Wakamba ne: “Muntu mumane kutua tshianza ku lukasu, utangila panyima, kena muakanyine Bukalenge bua [Nzambi].” (Luka 9:62, MMM) Kutuma meji misangu yonso ku malu atudi bashiye panyima kakuena bushuwa bualu buimpe butudi mua kuenza patudi tusadila Nzambi nansha. Kadi, tudi ne bua kuangata ne mushinga mukole bitudi bapete mu disungula bua kuikala bapika ba Nzambi. Paulo wakafundila bena Filipoi ne: ‘Ndi mbala bintu bionso bu tshintu tshijimina bualu bua bulengele butambe bua kumanya kua Kristo Yezu, Mukalenge wanyi ungakajimijila bintu bionso bua bualu buende, ne ndi mbibala bu bintu bia kuela ku diala bua meme mpete Kristo.’​—Filipoi 3:8.

17 Anji ela meji bua bintu bionso bivua Paulo ubala bu bintu bia kuela ku diala ne biakalekelaye bua kupeta mafutu a mu nyuma bu mupika wa Nzambi. Wakalekela ki ng’anu masanka a panu kadi ne mushindu wa kulua kabidi mfumu mu Buena-Yuda mu matuku atshivua alua. Bu Paulo mutungunuke ne kulamata Buena-Yuda, bavua kuikala bamubandishe muanzu bu wa buena wa Shimeona, muana wa Gamaliele, mulongeshi wa Paulo. (Bienzedi 22:3; Galatia 1:14) Nansha muvuaye udilaminyina mu malu makuabu, Shimeona wakalua mfumu wa Bafalese ne uvua ne muaba munene mu ditomboka dia bena Yuda diakatombokelabu bena Lomo mu 66-70 B.B. Wakafua mu mvita ayi, mushipa pamuapa kudi baluanganyi bena Yuda anyi kudi basalayi bena Lomo.

18. Fila tshilejilu bua kuleja mushindu udi malu a mu nyuma atutuadila masanka.

18 Bantemu ba Yehowa ba bungi mbalonde tshilejilu tshia Paulo. Jean udi wamba ne: “Bidimu bikese kunyima kua dijikija kalasa, ngakapeta mudimu wa bu-sekretere kua mulumbuluidianganyi munene mukuabu wa ku Londres. Mvua munange mudimu wanyi ne uvua wa mfranga ya bungi, kadi mu mutshima wanyi mvua mumanye ne: mvua mua kuenza bipitshidile bua kusadila Yehowa. Ndekelu wa bionso, ngakafunda mukanda bua kulekela mudimu au ne ngakatuadija mudimu wa bumpanda-njila. Ndi ne dianyisha dia bungi bua mumvua muangate dipangadika adi kukadi bidimu bitue ku 20 mpindieu! Mudimu wanyi wa ku dîba ne ku dîba mmulengeje nsombelu wanyi bikole kupita mudimu kayi wonso wa bu-sekretere umvua mua kuikala nawu. Kakuena tshintu nansha tshimue tshidi tshifila disanka bunene nunku kupita dimona mushindu udi Dîyi dia Yehowa dishintulula nsombelu wa muntu. Kuambuluisha mu muanda eu kudi kuimpe be. Bitudi tupesha Yehowa mbikese menemene patudi tubifuanyikija ne bidiye utupesha.”

19. Tudi ne bua kuikala badisuike bua kuenza tshinyi, ne mbua bualu kayi?

19 Mu bungi bua matuku nsombelu wetu udi mua kushintuluka. Kadi didilambula dietu kudi Nzambi diodi kadiena dishintuluka to. Tudi anu bapika ba Yehowa, ne udi ulekela bua tuetu tupangadije mushindu mutambe buimpe utudi mua kukuata mudimu ne dîba dietu, makanda etu, bipedi bietu ne bintu bietu bikuabu bia mushinga. Nunku mapangadika atudi tuangata mu bualu ebu adi mua kuleja dinanga dietu kudi Nzambi. Adi kabidi aleja mushindu utudi badiakaje bua kudipangisha amue malu. (Matayo 6:33) Nansha tuetu mu nsombelu kayi, katuenaku ne bua kudisuika bua kupesha Yehowa bietu bionso bitudi nabi anyi? Paulo wakafunda ne: ‘Bikala kudilongolola kudiku, bidi bitabujibua bu mudi muntu nabi, ki mbu mudiye kayi nabi.’​—2 Kolinto 8:12.

“Nudi ne mamuma enu”

20, 21. (a) Mmamuma kayi adi bapika ba Nzambi bapatula? (b) Ndifutu kayi didi Yehowa upesha aba badi bamupesha bintu bitambe buimpe bidibu nabi?

20 Kuikala bapika ba Nzambi kakuena kukengeshangana to. Kadi kudi kutumbusha ku mushindu mubi wa bupika budi butupangisha bua kuikala ne disanka. Paulo wakafunda ne: ‘Panuakapikudibua ku bubi, ne panuakavuijibua bapika ba Nzambi, nudi ne mamuma enu a ku dijidila dienu; ku nshikidilu kua malu au mmuoyo wa tshiendelele.’ (Lomo 6:22) Disadila dietu dia Nzambi bu bapika bende didi dipatula mamuma mimpe mu didijidila dietu anyi bunsantu mu ngumvuilu wa se: tudi tupeta masanka adi afumina ku dikala ne nsombelu munsantu peshi nsombelu mukezuke. Didi kabidi difikisha ku muoyo wa kashidi mu matuku atshilualua.

21 Yehowa udi uleja bapika bende kalolo. Patudi tuenza mudimu wende ne muoyo wetu mujima, udi utunzuluila ‘biibi bia mu diulu, utulokeshila masanka, katuyi tukengela bintu bikuabu kabidi.’ (Malaki 3:10) Bushuwa nebikale disanka dinene bua kutungunuka ne kusadila Yehowa bu bapika bende kashidi too ne tshiendelele!

Udi muvuluke anyi?

• Bua tshinyi tudi tulua bapika ba Nzambi?

• Mmunyi mutudi tuleja ne: tudi tukokela disua dia Nzambi?

• Bua tshinyi tudi ne bua kuikala badilongolole bua kuteka disua dia Yehowa kumpala kua dietu?

• Bua tshinyi katuena ne bua ‘kutangila malu adi panyima’?

[Nkonko ya dilonga]

[Tshimfuanyi mu mabeji 16, 17]

Bupika bua ku budisuile buvua mu Isalele buvua tshimfuanyi tshia bupika bua bena Kristo

[Tshimfuanyi mu dibeji 17]

Tudi tulua bapika ba Nzambi patudi tutambula

[Bimfuanyi mu dibeji 17]

Bena Kristo badi bateka disua dia Nzambi pa muaba wa kumpala

[Tshimfuanyi mu dibeji 18]

Mose kavua musue kuitaba mudimu uvuabu bamupeshe