Kulonga mua kupeta dimanya lelu eu ne bua kashidi

MUNGANGA mukuabu wa mu ditunga dia Allemagne, diende Ulrich Strunz, wakafunda mikanda milondangane ivua ne tshiena-bualu tshia Mua kushala bansonga bua kashidi. Mu mikanda eyi wakatumbishamu lungenyi lua se: dibidija dia mubidi, ndilu ne nsombelu muimpe bidi mua kuambuluisha muntu bua kuikala ne makanda a mubidi tumatuma ne pamuapa kulepesha ne matuku a muoyo wende. Tshidibi, kêna ujadikila babadi ba mikanda yende ne: badi mua kushala ne muoyo tshiendelele padibu batumikila mibelu yende nansha.

Kadi kudi dimanya kampanda didi dilaya bantu muoyo wa tshiendelele. Mene bu wewe ushala ne muoyo kashidi panu apa se uvua mua kushala anu upeta dimanya didi ne dikuatshisha edi tshiendelele. Yezu wakambila Nzambi mu disambila ne: ‘Eu udi muoyo wa tshiendelele, bua bobu bakumanye wewe, Nzambi umuepele mulelela, ne yeye uwakatuma, Yezu Kristo mene.’ (Yone 17:3) Kadi tuanji tumvuijabi tshidi ‘muoyo wa tshiendelele’ kumpala, pashishe tulue kumvuija tshidi dimanya edi dileja ne mutudi mua kudipeta.

Bilondeshile Bible, Mufuki ukadi pa kukudimuna buloba ebu mparadizu mulelela wambuluisha bantu bua kushala ne muoyo kashidi. Diasa dia Mparadizu pa buloba nedikengele bualu butambe bukole bufuanangane ne bua Mvula wa kabutu wa mu tshikondo tshia Noa. Matayo nshapita 24, mvese wa 37 too ne ku wa 39 udi uleja ne: Yezu wakafuanyikija tshikondo tshietu etshi ne ‘matuku a Noa’ avua bantu ‘kabayi bamanye’ nsombelu mubi ukavua pa kubakuata. Bakabenga kabidi kuteleja mukenji uvua Noa uyisha. Pashishe ‘dituku  diakabuela Noa mu buatu bunene’ diakalua, Mvula kubutula bonso bavua babenge dimanya adi. Noa ne bonso bavua nende mu buatu bakapanda.

Yezu wakaleja ne: “dituku” dia muomumue dilualua kabidi tshikondo tshietu etshi. Bantu badi bateya ditshi diabu ku dimanya dia malu a muanda eu badi bapeta ditekemena dia kupanduka ne kushala kabidi ne muoyo kashidi. Kabidi, bafue badi Nzambi muvuluke mu lungenyi luende nebabishibue bua kupeta muoyo ne kushala kabayi mua kufua kabidi tshiendelele. (Yone 5:28, 29) Tangila muvua Yezu mumvuije malu abidi aa. Pavuaye wambila Mâta bua dibika dia bafue wakaleja ne: ‘Udi ungitabuja, nansha biafuaye, neikale ne muoyo kabidi; muntu yonso udi ne muoyo, udi ungitabuja, kêna ufua tshiendelele.’ Mbimueneke patoke ne: ‘dituku’ edi dikadi pabuipi menemene, nanku bidi bileja ne: udi mufuane kushala ne muoyo wa kuyi kabidi mua ‘kufua tshiendelele.’​—Yone 11:25-27.

Pashishe Yezu wakebeja Mâta ne: ‘Wewe udi witabuja dîyi edi anyi?’ Mâta kumuandamuna ne: ‘Bulelela, Mukalenge, ngakuitabuja.’ Bu Yezu mukuele lukonko lumue lumue elu lelu eu, uvua mua kumuandamuna tshinyi? Pamuapa bivua mua kukukolela bua kuitaba ne: muntu udi mua kushala anu ne muoyo kashidi kayi mua kufua kabidi. Kadi nansha bu biobi bikukolele bua kuitaba nanku, kakuyi mpata uvua anu mua kujinga bua kufika ku ditabuja bualu abu. Elabi meji bua bungi bua malu audi mua kulonga wewe mua kushala ne muoyo kuyi ‘ufua tshiendelele’! Difuanyikija ne: ukadi wenza malu onso autu musue bua kumanya ne kuenza mpindieu kadi kuyi muanji kuapetela dîba au. Mpindieu udifuanyikije nukadi ne banangibue bebe bavua bafue! Ndimanya kayi adi didi mua kukufikisha ku malu aa, ne mmunyi muudi mua kudipeta?

Kudi mushindu wa kupeta dimanya didi difila muoyo

Kumanya kua Nzambi ne Yezu mbualu butudi katuyi mua kukokesha anyi? Tòo. Ntshia bushuwa bua se: dimanya dia bintu bidi Nzambi mufuke kadiena ne ndekelu. Tshidibi Yezu kavua wakula bua dimanya dia malu a mabulunge anyi mamanya makuabu pakambaye mudi ‘muoyo wa tshiendelele’ mulamakaja ku ‘dimanya’ nansha. Nsumuinu nshapita 2, mvese wa 1 ne 5, udi uleja ne: ‘mêyi’ ne ‘mikenji’ bidi mu Bible bidi tshishimikidi tshia “dimanya dia malu a Nzambi.” Bua bidi bitangila Yezu, Yone 20:30, 31 udi uleja ne: malu adi mafunda mu Bible mmakumbane bua kutuambuluisha bua tuetu ‘kuikala ne muoyo.’

Nunku dimanya dia Yehowa ne dia Yezu Kristo didi mu Bible ndikumbane bua kukuleja mua kupeta muoyo wa tshiendelele. Bible mmukanda wa pa buawu. Mufuki mmuufundishe ne bulenga buonso ne diambuluisha dia nyuma wende mu mfundilu mupepele wa nansha bantu badi kabayi balonge bikole baulonga anu bimpe bapeta dimanya dikumbane dia dibapetesha kabidi too ne muoyo wa tshiendelele. Kabidi, muntu udi ulonga malu uumvua lukasa ne muikale ne dîba dia bungi ne mushindu wa nsombelu udi mua kuikala anu umanya malu kampanda mapiamapia a mu Mifundu mifundisha ne diambuluisha dia nyuma wa Nzambi misangu yonso. Bu muudi mumanye kubala malu a mu tshiena-bualu etshi, bidi bijadika ne: udi mua kulonga makuabu a bungi. Kadi mmushindu kayi?

Bilejilu bia bantu ba bungi pa buloba bujima bidi bileja ne: mushindu mutambe buimpe wa kupeta dimanya edi ngua kulonga Bible pa nkayebe bakulombola kudi muntu ukadi mumane kumvua pende biudi ulonga abi bimpe. Anu muvua Noa muditatshishe bua kupetesha bantu ba tshikondo tshiende dimanya, Bantemu ba Yehowa mbasue bua kulua kulonga nebe Bible kuebe  kumbelu. Badi mua kukuata mudimu ne kakanda ka Ntshinyi tshidi Nzambi utulomba? bua kulonga nebe Bible anyi kuenza mudimu ne mukanda udi ne tshiena-bualu tshimpe tshia Dimanya didi difikisha ku muoyo wa kashidi. * Nansha biobi bikukolele bua kuitaba lungenyi lua se: bena lulamatu bikala mu Mparadizu pa buloba nebashale ne muoyo kabayi ‘bafua tshiendelele,’ malu a mu Bible anualonga aa neakuambuluishe wewe kumanya mua kutekemena dilaya edi. Nunku ntshinyi tshiudi ne bua kuenza biwikala musue kupeta muoyo wa tshiendelele anyi musue anu kumanya patupu ni mbia meji bua kuamba ne: muntu udi mua kushala ne muoyo kashidi? Itabe diakalenga edi diudi mupete dia kulonga Bible.

Dilonga edi nedinenge matuku bungi kayi? Broshire utudi batele wa mabeji 32 eu, udiku mu miakulu nkama ne nkama ne mudi malongesha mîpi 16 patupu. Wewe muditekele nansha dîba dimue ku lumingu, mu ngondo mikese patupu neulonge malu a manene manene a mu Bible munda mua mukanda wa Dimanya didi difikisha ku muoyo wa kashidi. Mikanda eyi mmiambuluishe bantu bavule bua kupeta dimanya dia bungi ne kunanga Nzambi bikole. Mufuki neafute bantu badi bamunange bushuwa, kubafikishaye ku muoyo wa tshiendelele.

Mbipepele bua wewe kupeta dimanya didi difikisha ku muoyo, kabidi kadiena nansha kule to. Bakadi bakudimune Bible mujima, anyi bitupa biende, mu miakulu mipite pa 2 000. Bantemu ba Yehowa badi ne disanka mu matunga 235 dia kuambuluisha muntu yonso pa nkayende ne dia kumupetesha mikanda ya malu a mu Bible bua amone mua kudiunda ne kuvudija dimanya diende.

Ikala udilongela pa nkayebe

Malanda ebe ne Nzambi mbualu buebe nkayebe ne Mufuki. Amu wewe ke udi mua kulama malanda enu nende aa ne kuakolesha, nunku yeye pende kukupesha muoyo wa tshiendelele. Nunku, udi ne bua kutungunuka ne kulonga Dîyi diende pa nkayebe. Wewe muikale ne muntu ulua kuebe pa tshibidilu bua kukuambuluisha, udi mua kumona bikupepelele bua kuditekela dîba dia kulonga.

Bu mudi Bible ne mikanda idi yambuluisha bua kumulonga mikale ne “dimanya dia malu a Nzambi,” mbimpe kuyilama biakane. (Nsumuinu 2:5) Wewe wenza nanku neyinenge kulalayi bidimu bia bungi. Biwikale mu ditunga didi kadiyi ne bubanji, kuvua pamuapa mulonge mu kalasa ne mikanda ya bungi to, uvua pamuapa ulonga nangananga anu ne matshi ne mêsu. Tshilejilu, mu ditunga dia Benin, miakulu mipite pa 50 batu bayakula anu ya diakula patupu. Pa tshibidilu bantu batu bakulamu miakulu inayi anyi itanu bimpe, kadi kabayi banji kumonaku mukanda mufunda mu miakulu ayi to. Tshipedi tshiebe tshia kulonga uteleja ne matshi, ubandila ne mêsu ne unana meji pa bualu kampanda ndibenesha. Kadi neumone mudi mikanda mua kukuambuluisha bikole mu dilonga diebe.

Nansha bikala mu nzubu muebe kamuyi muaba, keba muaba muimpe bua kuteka Bible webe ne mikanda yebe ya kumulonga nayi. Biteka muaba uudi mua kubipeta ne lukasa ne udibi kabiyi mua kunyanguka.

Ikala ulonga ne dîku diebe

Biwikala muledi, udi ne bua kukeba bua kuambuluisha bana bebe bua bapete dimanya diudi upeta pebe adi. Mu matunga adi kaayi ne bubanji, baledi batu pa tshibidilu balongesha bana babu midimu mivule ya bianza idi ibakuatshisha mu nsombelu wabu, bu mudi: kulamba, kuangula nkunyi, kusuna mâyi, kudima, kuloba ne kusumbisha anyi kusumba kua bintu mu tshisalu. Adi ke dilongesha dilelela dia muana bua kudikolelaye mu nsombelu. Kadi baledi bavule kabatu basakidila mu ndongeshilu wabu dimanya didi mua kufikisha ku muoyo wa tshiendelele to.

Nansha wewe mu nsombelu kayi, udi pamuapa udimona kuyi ne dîba dia bungi to. Mufuki wetu pende mmumanye bualu ebu. Tangila tshiakambilaye baledi katshia ku kale bua mushindu wa kulongeshabu bana babu njila yende: ‘Wewe neuayishe bana bebe, wewe neusombelele nabu bua mêyi au, pawashikama mu nzubu webe, ne pawenda mu njila, ne pawalala, ne pawabika.’ (Dutelonome 6:7) Bilondeshile mêyi aa, bua tshinyi kubenga kuenza webe ndongamu, bu mudi wa mushindu eu:

1. ‘Pawashikama mu nzubu webe’: Udienzeje bua kuyikilaku pa tshibidilu ne bana bebe ku  nzubu pamuapa ku lumingu luonso amu bu muvua muntu mukuabu mua kuikala muyukile pende nebe. Bantemu ba Yehowa badi babanya mikanda idi mikumbanyine kulonga ne bana ba milongo yonso.

2. ‘Pawenda mu njila’: Ambila bana bebe malu a Yehowa nansha paudi kuyi mulongolole bua kulonga nabu, anu bu muutu ubalongesha malu makuabu a mu nsombelu anyi ubapesha mibelu kampanda.

3. ‘Pawalala’: Sambila ne bana bebe butuku buonso.

4. ‘Pawabika’: Mêku mavule mmapatule bipeta bimpe pa kukonkonona mvese umue wa mu Bible dinda dionso. Bantemu ba Yehowa batu babala kakanda ka Tukonkononayi Mifundu dituku dionso * bua kukumbaja muanda eu.

Mu matunga adi kaayi mabanji, baledi ba bungi batu benza muabu muonso bua se: umue wa ku bana babu balela alonge kalasa bimpe menemene bua wamona mua kubambuluisha ku bukulakaje buabu. Kadi biwikala mua kulonga Bible ne kuambuluisha bana bebe bua kuenza bia muomumue, nenupete dimanya didi mua kunupetesha nuenu ne dîku dienu dijima muoyo wa tshiendelele.

Dituku diadiakuluaku dituamanya malu onso anyi? Tòo. Anu bu mudi buloba buetu ebu butungunuke anu ne kunyunguluka mu tshibuashibuashi, netutungunuke anu ne kulonga bua kupeta dimanya. Ke padi Muambi 3:11 wamba ne: ‘Nzambi wakafuka tshintu tshionso tshiakane mu tshikondo tshiatshi; wakateka lungenyi [lua muoyo wa kashidi] mu mitshima ya bantu, kadi kabena bamanye mua kujingulula mudimu wa Nzambi wakenzaye ku tshibangidilu tshia buloba too ne ku nshikidilu kuabu.’ Kulonga bua kupeta dimanya mbualu bua disanka buikala kabuyi ne ndekelu.

[Mêyi adi kuinshi]

[Lungenyi lunene lua mu dibeji 5]

‘Eu udi muoyo wa tshiendelele, bua bobo bakumanye’

[Bimfuanyi mu dibeji 7]

Ambuluishe dîku diebe bua dipeta dimanya lelu eu ne bua kashidi