Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Malu a tuetu kumanya mmapite bungi anyi?

Malu a tuetu kumanya mmapite bungi anyi?

Malu a tuetu kumanya mmapite bungi anyi?

Misionere mukuabu ne mukajende bavua basombe ku muelelu wa mâyi mu ditunga kampanda dia mu Afrike wa ku Ouest babandila ngondo mulu. Ke mulume kuela mukaji lukonko ne: “Mmalu bungi kayi akadi bantu bamanye pa bualu bua ngondo ne mmakuabu bungi munyi atshidibu ne bua kumanya?”

Mukajende kumuandamuna ne: “Fuanyikija bu ne: buloba ke butudi bamone mulu buenda buenda mushindu eu, udi mumanye bungi bua malu akadibu bamanye kudi bantu badipu ne bungi bua makuabu atshidibu ne bua kumanya? Kadi anji ela aku meji tung! Buloba kabuena nkayabu budi bunyunguluka ku dîba to, si mabulunge onso atu anyunguluke adi anyungulukaku pawu. Abi bidi biumvuija ne: katuena bafuane kufika kabidi muaba utudi wa mu tshibuashibuashi eu musangu mukuabu nansha. Tshidi tshitumanyisha muaba utudi mu tshibuashibuashi mpatudi tutangila dîba ne mitoto bidi mulu. Tukadi ne dimanya dia bungi dia bimue bintu, kadi pabi tudi mua kuamba ne: katuena nansha banji kumanya menemene muaba utukadi to!”

MÊYI aa adi aleja malu kampanda malelela a nshindamenu. Bidi bimueneka ne: kudi malu mapite bungi a kumanya. Bushuwa, yonso wa kutudi utu umanya malu mapiamapia dituku dionso edi. Kadi nansha tuetu tulonga malu bungi kayi, bitu bimueneka bikole bua kumanya bionso bitudi basue kumanya.

Bushuwa, pa kumusha bukole budi nabu bantu bua kumanya malu mapiamapia, bakadi ne mishindu mivule ya kushala balame dimanya dikavuabu bamane kupeta. Dimanya dia malu dikadi bantu balame ndilue kuvula bikole menemene bua biamu bidi bipatuke lelu. Lelu matadi a tshiamu tshia ordinatere adi ne bukokeshi bua dikema, bifikishe too ne bantu ku dipatula miaku mipiamipia mu malu a makumi bua kumvuija bukole bua matadi aa. Ditadi dikese patupu didibu babikila ne: CD-ROM didi mua kulama malu bungi tshianana; batu bamba bukole buadi bua dilama malu ne: mbua megabit 680 anyi kupita. Ditadi dia ordinatere dia DVD dia bunene bukumbanyine didi mua kulama diodi bintu bidi CD-ROM mua kulama misangu mitue nansha ku muanda mutekete; kabidi nebapatule matuku kumpala eku matadi a DVD a bunene bubandile.

Mishindu ikadi bantu nayi lelu ya kumanyishangana ngumu idi bu ya kutupita mutu. Mbapatule biamu bitu binyunguluka bia ditapa nabi mikanda bidi bienza mudimu ne lubilu lua dikema, bipatula bikandakanda, bibejibeji ne mikanda. Muntu udi utangila ku Internet udi mua kupeta malu bungi kabuyi kubala anu padiye utua lubote lua ordinatere musangu umuepele patupu. Bua mishindu ya dimuangalaja ngumu eyi ne mikuabu ya bungi, ngumu idi yenda dienda dibi dia muntu kayi mua kuyilondesha yonso kuyikokesha to. Imue misangu batu bafuanyikija bungi bua malu aa ne mâyi manene a mbuu atudi katuyi mua kujinga bua kuanua bungi buawu abu nansha patudi tuowelamu bua kupanduka. Bua bungi bua malu adi apatuka bu ngumu, bidi bitulomba bua kumanya mua kusungula malu adi matukumbanyine.

Bualu bukuabu butudi ne bua kusungulujila malu aa mbua se: a bungi a kudiwu kaatu anu ne dikuatshiasha to. Amue a kudiwu mmalu atudi katuyi nansha nawu dijinga ne kaayi makumbane bua kuamanya to. Tumanye ne: kumanya bualu kudi kumvuija kupeta lumu nansha luolo luimpe anyi lubi, nansha luikale ne dikuatshisha anyi kaluyi nadi. Nsombelu utu utamba kukondakana padi malu makuabu atu ba bungi bangata bu malu malelela mikale anu malu adi kaayi majalame. Mmisangu bungi kayi ikadi mêyi nansha a banene ba mbulamatadi badibu banemeka malue kumueneka kunyima kaayi majalame, anyi a dishima? Tshilejilu, tangila mufundi wa mbulamatadi wa mu tshimenga tshia kale tshia Efeso uvua bantu bangata bu muena mbulamatadi uvua mupiluke mu dimanya. Wakamba ne: ‘Mmuntu kayi udiku udi kayi mumanye ne: musoko wa bena Efeso udi mulami wa tshitendelelu tshia Atemise munene, ne wa tshimfuanyi tshiakapona tshifume mu diulu?’ (Bienzedi 19:35, 36) Nansha muvua bantu bonso bamanye bualu ebu, ba bungi mene kabayi mua kuitaba bua kubuela mpata, kabuvua bulelela to; tshimfuanyi anyi lupingu alu kaluvua lukuluke mu diulu to. Ke padi Bible wenza bimpe udimuija bena Kristo bua kudimukila tshidi ba bungi bamona bu ‘lungenyi ludibu batupakana bamba ne: Ndulelela.’​—1 Timote 6:20.

Kabidi mbimpe kumanya mua kusunguluja malu atudi ne bua kumanya bualu matuku etu a muoyo atudi nawu lelu mmakese. Nansha tuetu balale panu baboboke mushindu kayi, kutshidi anu malu mapite bungi atudi mua kujinga bua kumanya, kadi tulua tumona ne: matuku etu a muoyo mmakese, kaena mua kukumbana bua tuetu kuenza nanku to.

Bualu ebu nebushintulukaku anyi? Kudiku dimanya kampanda didi mua kulepesha matuku a muoyo wetu bikole anyi mene kuuvuija wa kashidi anyi? Dimanya dia nunku dikadiku anyi? Bikaladi kuoku, muntu yonso udi mua kudipeta anyi? Kuadiakuikalaku tshikondo tshikala malu onso atudi tumanya mikale anu malu malelela anyi? Misionere utuvua batele ne mukajende ku ntuadijilu wa bualu ebu mbapete mandamuna mimpe a nkonko eyi, nunku wewe pebe udi mua kuapeta. Nanku bala tshiena-bualu tshidi tshilonda bua umone ditekemena dia muudi mua kushalaku tshiendelele upeta anu dimanya.