Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Wakatshimuna mu mushindu wa pa buawu

Wakatshimuna mu mushindu wa pa buawu

Wakatshimuna mu mushindu wa pa buawu

DITABUJA diebe didiku dipeta buluishi nansha ku mudimu, mu kalasa, mu dîku peshi padi mbulamatadi mukandike mudimu wetu anyi? Biobi nanku, kuteketshi mu mikolo to. Bantemu ba Yehowa ba bungi mbapete ntatu ya muomumue, kadi mbayitshimune. Tangila tshilejilu tshia Erna Ludolph.

Erna uvua muledibue mu 1908, mu tshimenga tshia Lübeck, mu Allemagne. Uvua muntu umuepele mu dîku diabu uvua usadila Yehowa. Pakadia Hitler bukalenge mu 1933, Bantemu ba Yehowa bakamona kasuba. Bena mudimu ba ba Erna bakamufunda ne: uvua ubenga kukosela Hitler mpala, nunku bena Nazi kumukuatabu. Wakenza bidimu muanda mukulu mu maloko mavule ne mu maloko manene aa: bua mu Hamburg-Fuhlsbüttel, bua mu Moringen, bua mu Lichtenburg ne bua mu Ravensbrück. Pavuaye mu buloko bunene bua mu Ravensbrück, bualu kampanda buakenzeka buakamufikisha ku ditshimuna.

Muena mudimu wa pa buende

Mulongeshi Friedrich Holtz ne mukajende Alice bavua basombele mu tshimenga tshia Berlin. Kabavua bena mu kasumbu ka bena Nazi ne kabavua basue malongesha abu to. Kadi bavua bulela ne munene mukuabu wa bena SS uvua utangila bena buloko bunene kampanda. Nunku pavua mulongeshi au ne mukajende benda bakeba muntu wa kuikala ubenzela mudimu ku nzubu kuabu, munene wa bena SS eu wakabanyishila bua kusungula muntu mukaji umue muena buloko. Nanku, mu ngondo muisatu mu 1943, Alice wakaya mu buloko bua Ravensbrück bua kusungula muena mudimu. Nnganyi wakasungulaye? Wakasungula Erna Ludolph. Erna wakabanga kusombela mu dîku dia Holtz, muvuabu bamulame bimpe. Pakajika mvita, wakaya pamue ne dîku adi mu musoko wa Halle udi pa musulu wa Saale. Mu musoko au, Erna wakatuilangana kabidi ne buluishi, buvua musangu au bufumina kudi banene ba ba-Socialiste ba mu Allemagne wa ku Est. Mu 1957, bakatuma bena dîku adi mu Allemagne wa ku Ouest ku bukole, ne Erna wakaya nabu. Ndekelu wa bionso Erna wakapeta budikadidi bua kuenza malu a ntendelelu wende.

Mmunyi muvua Erna mufike ku ditshimuna mu mushindu wa pa buawu? Bua ngikadilu muimpe wa Erna ne bua muvuaye uyisha mukenji wa mu Bible bimpe, Alice Holtz ne bana bende batanu, buonso buabu bakalua Bantemu ba Yehowa batambule. Bikulu ba Alice 11 badi pabu Bantemu. Babidi ba kudibu badi mpindieu basadila ku biro bia filiale wa Bantemu ba Yehowa mu tshimenga tshia Selters, mu Allemagne. Susanne, umue wa ku bana ba bakaji ba Alice udi wamba ne: “Mu dîku dietu mudi bantu ba bungi badi mu bulelela nangananga bua tshilejilu tshishiya kudi Erna.” Dinanukila dia Erna diakapatula bipeta bimpe. Kadi netuambe tshinyi bua nsombelu webe? Dinanukila diebe ne lulamatu mu ntatu didi mua kupatula bipeta bimpe bia muomumue. Bushuwa, ngikadilu muimpe ne diyisha bimpe bidi mua kukuambuluisha bua kutshimuna mu mushindu wa pa buawu. *

[Mêyi adi kuinshi]

^ tshik. 6 Patshivuabu balongolola bua kupatula tshiena-bualu etshi, Erna Ludolph wakafua ne bidimu 96. Uvua ne lulamatu too ne ku ndekelu.

[Tshimfuanyi mu dibeji 31]

Erna Ludolph (musombe) ne bena mu dîku dia Holtz