Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Badi ‘balua ne lumu luimpe lua diakalengele’

Badi ‘balua ne lumu luimpe lua diakalengele’

Badi ‘balua ne lumu luimpe lua diakalengele’

‘Mona makasa a muntu udi ulua ne lumu luimpe bu mudiwu malengele pa mikuna, udi ulua ne lumu [luimpe] lua diakalengele.’​—YESHAYA 52:7.

1, 2. (a) Mmalu kayi adi akuatshisha buôwa adi enzeka dituku dionso? (b) Ntshinyi tshidi bantu ba bungi bumvua padibu bateleja ngumu mibi dîba dionso?

 LELU bantu ba buloba bujima badi bela meji ne: mbabatondeshe kudi ngumu mibi. Padibu bakangula tshisanji badi bumvua ngumu idi ikuatshisha buôwa ya masama a lufu adi amba kubutula buloba. Padibu batangila televizion badi bamona bimfuanyi kabiyi kupua muoyo bia bana bafua ne nzala ne balomba diambuluisha ne binsonji ku mêsu. Padibu bela dîsu mu bikandakanda, badi babala bua bombe idi ibumbula nzubu, ishipa bantu badi kabayi ne bualu bungi tshianana.

2 Bulelela, malu adi akuatshisha buôwa adi enzeka dituku dionso edi. Malu adi enzeka pa buloba ebu adi enda anyanguka bibiabibi. (1 Kolinto 7:31) Tshimue tshikandakanda tshia ku Mputu wa ku ouest tshiakamba ne: imue misangu bitu bimueneka anu bu se: buloba bujima bukadi “pa kubutuka mu ndimi ya kapia.” Kabiena bikemesha mudi bantu bapite bungi bikale ne dibungama! Muntu mukuabu muena mêyi avuabu batele mu mandamuna a nkonko ivuabu bele bantu bua ngumu ya ku televizion mu ditunga dia États-Unis wakaleja mutu bantu miliyo mivule badiumvua pakambaye ne: ‘Pantu ndonda ngumu ku TV, ntu nshala mubungame be. Ngumu yonso itu anu mibi. Itu itonda bikole.’

Lumu ludi muntu yonso ne bua kumvua

3. (a) Ndumu luimpe kayi ludi Bible umanyisha? (b) Bua tshinyi udi wangata lumu luimpe lua Bukalenge ne mushinga?

3 Mu buloba ebu bua malu adi abungamija, tudiku mua kupeta lumu luimpe menemene anyi? Eyowa, tudi mua kulupeta! Bidi bikolesha ku muoyo bua kumanya ne: Bible udi umanyisha lumu luimpe. Ndumu lua se: Bukalenge bua Nzambi nebujikije masama, nzala, bilumbu, mvita ne mishindu yonso ya dikengeshangana. (Musambu 46:9; 72:12) Alu ki ndumu ludi muntu yonso ne bua kumvua anyi? Ke tshidi Bantemu ba Yehowa bamanye. Ke bualu kayi mbamanyike miaba yonso bua mudibu batungunuka ne kudienzeja bua kuambila bantu ba bisamba bionso lumu luimpe lua Bukalenge bua Nzambi.​—Matayo 24:14.

4. Mbitupa kayi bia mudimu wetu wa diyisha bituamona mu tshiena-bualu etshi ne mu tshialonda?

4 Kadi ntshinyi tshitudi mua kuenza bua kutungunuka ne kuyisha lumu luimpe mu mushindu udi usankisha ne upatuisha bipeta bimpe nansha miaba idi bantu kabayi batamba kuluitaba? (Luka 8:15) Dikonkonona dia mu tshikoso dia bitupa bisatu binene bia mudimu wetu wa diyisha nedituambuluishe bikole. Netumone (1) malu adi atusaka, anyi bua tshinyi tudi tuyisha; (2) mukenji wetu, anyi tshitudi tuyisha; ne (3) nyishilu wetu, anyi mushindu utudi tuyisha. Tuetu benze bua malu adi atusaka bua kuyisha ikale mimpe, bua mukenji wetu wikale mutoke, ne bua nyishilu wetu ikale mulenga, netupeshe bantu ba mishindu mivule mpunga wa kuteleja lumu lutambe buimpe ludiku: lumu luimpe lua Bukalenge bua Nzambi. *

Tshitudi tuyishila lumu luimpe

5. (a) Mbualu kayi bua mushinga mukole budi butusaka bua kuyisha? (b) Bua tshinyi tudi mua kuamba ne: kutumikila mukenji wa mu Bible wa kuyisha mmushindu wa kuleja mutudi banange Nzambi?

5 Tumonayi tshitupa tshia kumpala: malu adi atusaka bua kuyisha. Bua tshinyi tudi tuyisha lumu luimpe? Bua bualu bua muomumue buvua Yezu uyishila. Wakamba ne: “Ndi musue Tatu.” (Yone 14:31; Musambu 40:8) Dinanga Nzambi ke bualu bua mushinga mukole budi butusaka bua kuyisha. (Matayo 22:37, 38) Bible udi uleja diumvuangana didi pankatshi pa dinanga Nzambi ne mudimu wa kuyisha, bualu udi wamba ne: ‘Edi ndinanga dia Nzambi, bua tuetu tutumikile mikenji yende.’ (1 Yone 5:3; Yone 14:21) Mu mikenji ya Nzambi mudiku mukenji udi wamba bua ‘kuya kuvuija bantu bayidi’ anyi? (Matayo 28:19) Eyowa. Bushuwa, Yezu ke uvua muambe mêyi a mukenji au, kadi mu bulelela avua mafumine kudi Yehowa. Mmushindu kayi? Yezu wakumvuija ne: “Tshitu ngadienzela bualu, kadi ntu ngamba anu malu akunyisha Tatu.” (Yone 8:28; Matayo 17:5) Nunku patudi tutumikila mukenji wa kuyisha, tudi tuleja Yehowa ne: tudi bamunange.

6. Mmu malu kayi mudi dinanga Nzambi ditusaka bua kuyisha?

6 Dinanga Yehowa didi kabidi ditusaka bua kuyisha bualu tudi basue kuimanyika mashimi adi Satana umutangalajila. (2 Kolinto 4:4) Satana mmutontolole buakane bua nkokeshilu wa Nzambi. (Genese 3:1-5) Bu mutudi Bantemu ba Yehowa, tudi basue petu kuela mashimi a Satana patoke ne kutumbisha dîna dia Nzambi kumpala kua bukua-bantu. (Yeshaya 43:10-12) Muanda mukuabu ngua se: tudi tuyisha bualu tudi bafike ku dimanya ngikadilu ne njila ya Yehowa. Tudi tudiumvua pabuipi nende ne tumvua dijinga dikole dia kuambila bantu bakuabu malu a Nzambi wetu. Bulelela, bua disanka didi buimpe bua Yehowa ne njila yende miakane bitupesha, katuena mua kubenga kuakula bua bualu buende nansha. (Musambu 145:7-12) Tudi tudiumvua basakibue bua kuakula bua butumbi buende ne bua “buimpe” buende kudi bantu badi bateleja.​—1 Petelo 2:9; Yeshaya 43:21.

7. Pa kumbusha dinanga Nzambi, mbualu kayi bukuabu bua mushinga butudi tuyishila?

7 Kudi bualu bukuabu bua mushinga butudi tutungunukila ne kuyisha: Tudi basue ne muoyo mujima bua kufila disulakana kudi bantu badibu batondeshe kudi ngumu mibi bungi tshianana ne kudi aba badi bakenga bua bualu kampanda anyi kansanga. Mu muanda eu tudi tudienzeja bua kuidikija Yezu. Tshilejilu, tangila tshidibu bumvuije mu Mâko nshapita 6.

8. Muyuki udi mu Mâko nshapita 6 udi uleja tshinyi bua tshivua Yezu umvua bua bantu?

8 Bapostolo badi bafuma mu mudimu wa diyisha, badi balondela Yezu malu onso adibu benze ne balongeshe. Yezu udi umona ne: bapostolo mbatshioke, udi ubambila bua kuyabu nende bua ‘bikishe tshitupa.’ Badi babuela mu buatu batangile muaba mutalale. Bantu badi babalonda, benda banyemena ku muelelu wa mâyi, ne mutantshi eu bafika muaba udibu. Ntshinyi tshidi Yezu wenza? Bible udi ulonda ne: ‘Wakatangila tshisumbu tshinene tshia bantu, wakadi nabu luse, bualu bua bobu bakadi bu mikoko yakadi kayiyi ne mulami; yeye wakabanga kubayisha malu a bungi.’ (Mâko 6:31-34) Luse ludi lusaka Yezu bua kutungunuka ne kuyisha lumu luimpe nansha mudiye mutshioke. Bulelela, Yezu udi umvuila bantu aba luse lua bungi ne uditeka pa muaba wabu.

9. Muyuki udi mu Mâko nshapita 6 udi utulongesha tshinyi bua bualu buakane budi butusaka bua kuyisha?

9 Ntshinyi tshidi muyuki eu utulongesha? Udi utulongesha ne: Tuetu bena Kristo tudi tudimona benzejibue bua kuyisha lumu luimpe ne kuvuija bantu bayidi. Tudi tujingulula bujitu buetu bua kumanyisha lumu luimpe, bualu disua dia Nzambi ndia se: “bantu bonso basungidibue.” (1 Timote 2:4) Kadi tudi tuyisha ki nganu bualu tudi tudiumvua benzejibue nunku to, kadi bualu tudi kabidi ne luse. Bituikala tumvuila bantu luse lua bungi muvua Yezu ubumvuilalu, mutshima wetu neutusake bua kuenza muetu muonso bua kutungunuka ne kubayisha lumu luimpe. (Matayo 22:39) Malu mimpe aa wowu atusaka bua kuenza mudimu wa buambi, netufike ku diyisha lumu luimpe katuyi tulekela.

Lumu luimpe lua Bukalenge bua Nzambi ke mukenji wetu

10, 11. (a) Mmunyi mudi Yeshaya umvuija mukenji utudi tuyisha? (b) Mmunyi muvua Yezu mulue ne lumu luimpe lua diakalengele, ne mmunyi mudi basadidi ba Nzambi ba bikondo bietu ebi balonde tshilejilu tshia Yezu?

10 Netuambe tshinyi bua tshitupa tshibidi tshia mudimu wetu wa buambi: mukenji utudi tumanyisha? Ntshinyi tshitudi tuyisha? Muprofete Yeshaya wakafila diumvuija dimpe edi dia mukenji utudi tumanyisha ne: ‘Mona makasa a muntu udi ulua ne lumu luimpe bu mudiwu malengele pa mikuna, udi umuangalaja lumu lua ditalala, udi ulua ne lumu [luimpe] lua diakalengele, udi umuangalaja lumu lua lupandu, udi wambila Siona ne: Nzambi webe udi ukokesha!’​—Yeshaya 52:7.

11 Mêyi manene a mu mvese eu a se: “Nzambi webe udi ukokesha” adi atuvuluija mukenji utudi ne bua kumanyisha, mmumue ne: lumu luimpe lua Bukalenge bua Nzambi. (Mâko 13:10) Tangila kabidi ne: mvese eu udi uleja mudi mukenji wetu ushindamena pa malu adi mimpe. Yeshaya udi utela miaku bu mudi ‘lupandu,’ “lumu luimpe,” “ditalala” ne “diakalengele.” Bidimu bia bungi kunyima kua Yeshaya, mu bidimu lukama bia kumpala, Yezu Kristo wakakumbaja mulayi eu mu mushindu wa dikema pakafilaye tshilejilu tshia dimanyisha ne lukunukunu lumu lua diakalengele: dilua dia Bukalenge bua Nzambi. (Luka 4:43) Mu bikondo bietu ebi, nangananga katshia mu 1919, Bantemu ba Yehowa mbalonde tshilejilu tshia Yezu mu dimanyisha ne lukunukunu lumu luimpe lua Bukalenge budi Nzambi mujadike ne lua masanka atuadilabu bantu.

12. Ntshinyi tshidi lumu luimpe lua Bukalenge luenzela aba badi baluitaba?

12 Ntshinyi tshidi lumu lua Bukalenge luenzela bantu badi baluitaba? Anu muvuabi mu matuku a Yezu, lelu lumu luimpe ludi lufila ditekemena ne busambi. (Lomo 12:12; 15:4) Ludi lupesha bantu badi basue malu malelela ditekemena bualu badi balonga ne: kudi bijadiki bikole bidi bileja ne: kudi malu mimpe adi alua kumpala eku. (Matayo 6:9, 10; 2 Petelo 3:13) Ditekemena edi didi diambuluisha bikole batshinyi ba Nzambi bua kumona malu mu mushindu muimpe. Mufundi wa Misambu udi wamba ne: ‘kabakutshina ngumu mibi.’​—Musambu 112:1, 7.

Mukenji ‘wasangaja mitshima ya badi batamba kunyingalala’

13. Mmunyi mudi muprofete Yeshaya umvuija masanka adibu bapeta diakamue kudi aba badi bitaba lumu luimpe?

13 Lumu luimpe lutudi tuyisha ludi kabidi lupetesha diakamue aba badi baluteleja disulakana ne masanka. Mmushindu kayi? Bakavua baleje amue masanka kudi muprofete Yeshaya pakamanyishaye ne: ‘Nyuma wa Mukalenge Yehowa udi pambidi panyi, bualu bua Yehowa wakunjidika ne manyi pa mutu panyi bua meme kuambila badi mu dikenga lumu luimpe; wakuntuma bua kusangaja mitshima ya badi batamba kunyingalala, bua kuambila badi babuejibue mu bupika dîyi bua budishikaminyi buabu, ne bua kuambila badi basuikibue mu nzubu wa lukanu bua dikopoka diabu; wakuntuma bua kuambila bantu bua tshidimu tshia diakalengele dia Yehowa, ne bua dituku dia disombuela dia Nzambi wetu; wakuntuma bua kusamba bonso badi mu madilu.’​—Yeshaya 61:1, 2; Luka 4:16-21.

14. (a) Mêyi a se: ‘kusangaja mitshima ya badi batamba kunyingalala’ adi aleja tshinyi bua mukenji wa Bukalenge? (b) Mmunyi mutudi tuleja ne: tudi tuditatshisha bua bantu badi ne mitshima idi itamba kunyingalala?

14 Bilondeshile mulayi au, pavua Yezu uyisha lumu luimpe, uvua ‘usangaja mitshima ya bavua batamba kunyingalala.’ Muaku eu uvua Yeshaya muangate udi ne diumvuija dimpe be! Bilondeshile nkonga-miaku mukuabu wa Bible, muaku wa tshiena-Ebelu udibu bakudimune ne: ‘kusangaja’ “batu misangu mivule bawangata bua kuakula bua ‘disuika’ mukaba muaba kampanda, kuondapa muntu udi mutapike ne buanga.’ Munganga muimpe neajingile mukaba anyi tshilamba muaba udi muntu mutapike. Bia muomumue, padi bamanyishi bimpe bayisha mukenji wa Bukalenge, badi bakolesha aba bonso badi bakenga mu mushindu kampanda. Ne padibu bakuatshisha aba badi mu dikenga, badi baleja ne: badi baditatshisha bua bualu buabu anu bu Yehowa. (Yehezekele 34:15, 16) Mufundi wa Misambu udi wamba bua Nzambi ne: ‘Udi ukolesha badi ne mitshima minyingalale, udi ujingila bilulu pa mputa yabu.’​—Musambu 147:3.

Mudi mukenji wa Bukalenge ushintulula nsombelu wa bantu

15, 16. Mbilejilu bilelela kayi bidi bileja mudi mukenji wa Bukalenge ukuatshisha ne ukolesha bantu badi mu dikenga?

15 Bilejilu bilelela bia bungi bidi bileja mudi mukenji wa Bukalenge ukuatshisha ne ukolesha aba badi ne mitshima itamba kunyingalala. Angata tshilejilu tshia Oreanna, mamu mukulakaje wa mu Amerike wa ku sud ukavua mumone bia panu bimutonde. Ntemu wa Yehowa mukuabu wakatuadija kuyikila nende ne kumubadila Bible ne mukanda wa Miyuki ya mu Mukanda wa Nzambi. * Kumpala, mamu eu uvua mubungame uvua uteleja dibala muladile pa bulalu mukange mêsu, muikale imue misangu utua mikemu. Kadi kunyima kua matuku makese, wakatuadija kudienzeja bua kusombela pa bulalu pavuabu bamubadila malu au. Kunyima kua amue matuku, wakatuadija kusomba mu nkuasa mu tshisombedi, muindile difika dia mulongeshi wende wa Bible. Pashishe, mamu eu wakatuadija kubuela mu bisangilu bia bena Kristo ku Nzubu wa Bukalenge. Bua mushindu uvua malu avuaye mulonge mu bisangilu abi mamukoleshe, wakatuadija kupesha muntu yonso uvua upitshila pabuipi ne kuende mikanda ya malu a mu Bible. Pashishe, pavua Oreanna ne bidimu 93, wakatambula ne kuluaye Ntemu wa Yehowa. Mukenji wa Bukalenge wakamupeshilula dijinga dia kuikala ne muoyo.​—Nsumuinu 15:30; 16:24.

16 Mukenji wa Bukalenge udi ukuatshisha bikole nansha aba badi bamanye ne: disama kampanda dikadi pa kutuisha muoyo wabu ku ndekelu. Angata tshilejilu tshia Maria wa mu dimue ditunga dia ku Mputu wa ku ouest. Uvua ne disama dia lufu ne katshivua kabidi ne ditekemena dikuabu to. Uvua ne dibungama dikole pakayukilabu nende kudi Bantemu ba Yehowa. Kadi pakumvuaye malu adi Nzambi mulongolole bua kuenza, muoyo wende wakapetulula tshipatshila. Wakatambula ne kubangaye mudimu wa kuyisha ne tshisumi. Mu bidimu bibidi bia ndekelu bia muoyo wende, mêsu ende avua akenka ne ditekemena ne disanka. Maria wakafua muikale ne ditekemena dikole dia dibika dia bafue.​—Lomo 8:38, 39.

17. (a) Mmunyi mudi mukenji wa Bukalenge ushintulula nsombelu wa badi bawitaba? (b) Mmu malu kayi muukadi wewe mudimuene ne: Yehowa udi ‘ubisha bonso badi biname panshi’?

17 Malu aa adi ajadika mudi mukenji wa Bukalenge mua kushintulula nsombelu wa aba badi bajinga bulelela bua mu Bible. Bantu badi badila munangibue wabu kampanda udi mufue badi bapeta bukole bupiabupia padibu bamanya ne: bafue nebabike. (1 Tesalonike 4:13) Bantu badi mu bupele ne badi baluangana bua kudisha mêku abu badi bapeta buneme bupiabupia ne dikima padibu bamanya ne: Yehowa kakubalekela biashalabu bamulamate. (Musambu 37:28) Bua diambuluisha dia kudi Yehowa, ba bungi badibu batshibuile panshi kudi dibungama badi benda bapeta ku kakese ku kakese bukole budi bukengedibua bua kutantamena dibungama edi ne baditshimuna imue misangu. (Musambu 40:1, 2) Bushuwa, ku diambuluisha dia bukole bua mu Dîyi diende, Yehowa ‘udi ubisha bonso badi biname panshi’ kubangila anu ku mpindieu. (Musambu 145:14) Patudi tumona mudi lumu luimpe lua Bukalenge lusamba bantu badi ne mitshima itamba kunyingalala mu tshitupa tshitudi tuyisha ne mu tshisumbu tshietu tshia bena Kristo, bidi bituvuluija misangu mivule ne: tudi ne lumu lutambe ngumu mikuabu yonso ya lelu!​—Musambu 51:17.

‘Dilomba dianyi kudi Nzambi bua bualu buabu’

18. Paulo wakumvua tshinyi pavua bena Yuda babenge lumu luimpe, ne mbua tshinyi?

18 Nansha mudi mukenji wetu muikale ne lumu lutambe buimpe, bantu ba bungi badi baubenga. Mmunyi mutudi mua kumona bualu ebu? Tudi ne bua kumvua anu muvua mupostolo Paulo mumvue. Uvua misangu mivule uyisha bena Yuda, kadi ba bungi ba kudibu bakabenga mukenji wa lupandu. Dibenga diabu adi diakatonda Paulo bikole. Wakamba ne: ‘Ndi ne kanyinganyinga kanene ne majiya adi kaayi ajika mu mutshima wanyi.’ (Lomo 9:2) Paulo uvua umvuila bena Yuda bavuaye uyisha luse. Bivua bimubungamija pavuabu babenga lumu luimpe.

19. (a) Bua tshinyi tudi anu mua kuteketa mu mikolo imue misangu? (b) Ntshinyi tshiakambuluisha Paulo bua kutungunuka ne kuyisha?

19 Tuetu petu tudi tuyisha lumu luimpe bua luse. Ke bua tshinyi bidi anu mua kutufikila bua kuteketa mu mikolo padi bantu ba bungi babenga mukenji wa Bukalenge. Diteketa mu mikolo edi didi dileja ne: tudi tujinga ne muoyo mujima bua bantu batudi tuyisha bikale bimpe mu nyuma. Kadi tudi ne bua kuvuluka tshilejilu tshia mupostolo Paulo. Ntshinyi tshiakamuambuluisha bua kutungunuka ne kuyisha? Nansha muvuaye umvua kanyinganyinga kakole ne majiya pavua bena Yuda babenga lumu luimpe, kakalekela kuyisha bena Yuda bonso wela meji ne: bavua balue bangombe mupanga bisuyi to. Uvua ne ditekemena dia se: kutshivua bamue bavua mua kuitaba Kristo. Ke bualu kayi wakafunda bua tshivuaye umvuila muena Yuda yonso wamba ne: ‘Disua dia mu mutshima wanyi ne dilomba dianyi kudi Nzambi bua bualu buabu bidi bua bobu bapete lupandu.’​—Lomo 10:1.

20, 21. (a) Mmunyi mutudi mua kulonda tshilejilu tshia Paulo mu mudimu wetu wa kuyisha? (b) Ntshitupa kayi tshia mudimu wetu wa kuyisha tshituamona mu tshiena-bualu tshialonda?

20 Tangila malu abidi akaleja Paulo. Uvua ne dijinga mu mutshima wende dia se: bamue bapete lupandu, ne wakalomba Nzambi bua bualu abu. Lelu tudi tulonda tshilejilu tshiende. Tudi ne dijinga dikole dia kupeta muntu yonso utshidi mua kuikala mudilongolole bimpe bua kuteleja lumu luimpe. Tudi tutungunuka ne kusambila Yehowa bua tupete bantu ba nunku bua tubambuluishe bua kulonda njila wabafikisha ku lupandu.​—Nsumuinu 11:30; Yehezekele 33:11; Yone 6:44.

21 Kadi bua kufikisha mukenji wa Bukalenge kudi bantu ba bungi menemene, tudi ne bua kumanya ki nganu tshitudi tuyishila ne tshitudi tuyisha, kadi ne mushindu utudi tuyisha kabidi. Netumone bualu bua ndekelu ebu mu tshiena-bualu tshialonda.

[Mêyi adi kuinshi]

^ tshik. 4 Tshiena-bualu etshi netshiakule bua bitupa bibidi bia kumpala. Tshialonda netshiakule bua tshisatu.

^ tshik. 15 Mupatula kudi Bantemu ba Yehowa.

Mmalu kayi audi mukuate?

• Mbua malu kayi butudi tuyishila?

• Mmukenji kayi munene utudi tuyisha?

• Mmasanka kayi adi bantu badi bitaba mukenji wa Bukalenge bapeta?

• Ntshinyi tshiatuambuluisha bua kutungunuka ne kuyisha?

[Nkonko ya dilonga]

[Bimfuanyi mu dibeji 18]

Mukenji wa Bukalenge udi ukolesha aba badi ne mitshima itamba kunyingalala

[Bimfuanyi mu dibeji 20]

Disambila didi dituambuluisha bua kutungunuka ne kuyisha