Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

“Mbabutule lufu, mbalutshimune kashidi!”

“Mbabutule lufu, mbalutshimune kashidi!”

“Mbabutule lufu, mbalutshimune kashidi!”

ELABI meji ne: udi ubala tshikandakanda tshikale ne tshiena-bualu etshi: Mbabutule lufu, mbalutshimune kashidi!, pamutu pa: Muana wa bidimu bisambombo mmudishipe. Bushuwa, tshikandakanda nansha tshimue katshitu tshianji kuamba bualu bua nunku eu to. Kadi mêyi adi kuulu aa adi mu Bible, mukanda ukadi muenze bidimu bia bungi.

Bible udi umvuija lufu bimpe. Bible udi umvuija bua tshinyi tudi tufua; udi kabidi umvuija tshitu tshienzekela bafue ne uleja mutudi mua kumonangana kabidi ne bantu batudi bafuishe. Udi wakula bua tshikondo tshimpe tshikalabu mua kumanyisha ne: “Mbabutule lufu, mbalutshimune kashidi!”​—1 Kolinto 15:54, MMV.

Bible udi umvuija lufu mu miaku mipepele. Udi ufuanyikija misangu ya bungi lufu ne ‘dilala tulu.’ Tshilejilu, udi wamba ne: bafue “badi balala tulu mu lufu.” (Musambu 13:3; 1 Tesalonike 4:13; Yone 11:11-14) Udi kabidi ubikila lufu ne: “muena lukuna.” (1 Kolinto 15:26) Bible udi utuambuluisha kabidi bua kumanya bua tshinyi lufu ludi bu tulu, bua tshinyi ludi lukengesha bantu ne muikalalu mua kujika.

Tutu tufua bua tshinyi?

Mukanda wa kumpala wa mu Bible udi ulonda muvua Nzambi mufuke muntu wa kumpala (Adama) ne muakamutekaye mu mparadizu. (Genese 2:7, 15) Pavua Nzambi mufuke Adama, wakamupesha midimu ya yeye kuenza ne kumuelela mukenji umue tshianana. Nzambi wakamuambila bua mutshi kampanda uvua mu budimi bua Edene ne: ‘Kudi mamuma au nansha; bualu bua mu dituku diudi uadia wewe neufue bulelela.’ * (Genese 2:17) Nunku, Adama wakumvua ne: kuvua mushindu wa kubenga kufua. Lufu luvua mua kutuadija pavuabu bapanga kulonda mukenji wa Nzambi.

Pabi, Adama ne mukajende Eva bakabenga kutumikila mukenji wa Nzambi eu. Bakasungula bua kubenga kuenza disua dia Mufuki wabu; ke bualu kayi bakapola bivuabu bakune. Pavua Nzambi uleja Adama tshivua ne bua kuenzeka bu muvuabu bashipe mukenji au, wakamuambila ne: ‘Wewe udi lupuishi, neupingane ku lupuishi kabidi.’ (Genese 3:19) Adama ne Eva bakalua kushala ne tshilema tshinene anyi dipanga bupuangane. Dipanga bupuangane diabu anyi dikala benji ba mibi divua ne bua kubafikisha ku lufu.

Bana ba Adama ne Eva anyi bantu bonso badi pa buloba bakapiana tshilema etshi anyi bubi ebu. Bivua bienze anu bu disama ditu baledi bashila bana babu. Adama wakajimija mushindu wa kuikala ne muoyo wa tshiendelele ne wakasambulujila ndelanganyi yende dipanga bupuangane edi. Bubi buakakuata bantu bonso ku bupika. Bible udi wamba ne: ‘Nunku, bu muakalua bubi pa buloba bualu bua muntu umue, ne bu muakalua lufu bua bubi abu, nunku lufu luakafika kudi bantu bonso, bualu bonso bakenza malu mabi.’​—Lomo 5:12.

‘Bubi buakalua pa buloba’

Katuena mua kumona tshilema anyi bubi budi bantu bapiane ebu ne tshiamu tshia mikroskope to. “Bubi” ntshilema tshia mu lungenyi ne mu nyuma tshitudi bapiane kudi baledi betu ba kumpala ne bipeta biatshi bidi bimuenekela ku mubidi. Kadi Bible udi uleja ne: Nzambi mmulongolole bua kujikija tshilema etshi. Ke padi mupostolo Paulo utumvuija ne: ‘Difutu dia bubi ndufu, kadi dipa dia luse dia Nzambi mmuoyo wa tshiendelele mu Kristo Yezu Mukalenge wetu.’ (Lomo 6:23) Paulo wakasakidila dîyi dimpe edi mu mukanda wa kumpala uvuaye mufundile bena ku Kolinto: ‘Bu mudi bonso bafua mu Adama, nunku mu Kristo kabidi bonso nebavuijibue ne muoyo.’​—1 Kolinto 15:22.

Yezu Kristo udi ne mudimu munene wa kujikija bubi ne lufu. Wakamba ne: wakalua pa buloba ‘bua kufila muoyo wende bu mulambu bua kupikula nawu bantu ba bungi.’ (Matayo 20:28) Mbienze bu padibu bakuate muntu baya nende ku bukole ne balomba mfranga bungi kampanda bua kumulekela. Nunku mulambu udi mua kutupikula ku bubi ne lufu mmuoyo mupuangane wa Yezu pavuaye pa buloba. *​—Bienzedi 10:39-43.

Nzambi wakatuma Yezu pa buloba bua kulambula muoyo wende bu mulambu wa kutupikula nawu. Bible udi wamba ne: ‘Nzambi wakatamba kusua ba pa buloba, yeye wakabapa Muanende umuepele mulela bua muntu yonso wamuitabuja ikale ne muoyo wa tshiendelele.’ (Yone 3:16) Yezu ‘wakajadikila bantu bulelela’ kumpala kua kufuaye bua kulambula muoyo wende. (Yone 18:37, MMM) Yezu kakapitshisha mpunga ivua imueneka bua kulongesha bantu tshidi lufu to.

‘Muana mmulale tulu’

Yezu uvua mumanye tshivua lufu. Wakumvua mututu tumvua pakafuishaye bantu bavuaye mumanye, ne uvua mumanye bimpe ne: uvua ne bua kufua ne buana buonso. (Matayo 17:22, 23) Bidi bimueneka ne: mulunda wende wa pa muoyo Lazalo wakafua ngondo mikese kumpala kua yeye pende kufua. Muanda eu udi utuambuluisha bua kumanya muvua Yezu umona lufu.

Yezu wakamba katupa kakese kunyima kua yeye mumane kupeta mukenji wa lufu lua Lazalo ne: ‘Mulunda wetu Lazalo udi mulale tulu; kadi ndi nya kumubisha ku tulu.’ Bayidi bende bakela meji ne: bikala Lazalo mulale patupu, uvua mua kumvua bimpe. Ke bualu kayi Yezu wakamba patoke ne: ‘Lazalo mmufue.’ (Yone 11:11-14) Yezu uvua mumanye ne: lufu ludi bu tulu. Nansha mutudi katuyi mua kumvua bimpe tshidi lufu, kadi tudi bamanye bimpe tulu. Patudi balale, katutu bamanye mudi dîba dipita ne bidi bienzeka muaba utudi to, bualu katuena bamanye bualu nansha bumue patudi balale to. Ke tshidi Bible wamba bua bafue. Muambi 9:5 udi wamba ne: ‘Bafue kabena bamanye bualu nansha bumue.’

Yezu wakafuanyikija kabidi lufu ne tulu bualu Nzambi udi ne bukole bua kubisha bantu ku lufu. Tshilejilu, munga musangu Yezu wakafika mu dîku divua mu madilu a muanabu wa bakaji uvua ufuma ku difua. Yezu wakamba ne: ‘Muana kêna mufue to, mmulale tulu.’ Pashishe, wakasemena pabuipi ne muana, kumukuata ku tshianza, muana e ‘kubika.’ Mbuena kuamba ne: muana eu wakabika ku lufu.​—Matayo 9:24, 25.

Yezu wakajula kabidi mulunda wende Lazalo ku lufu. Kadi kumpala kua kumujulaye, wakakolesha Mâta (muanabu ne Lazalo) ku muoyo ne mêyi aa: ‘Muanenu neabike kabidi.’ Mâta kuandamuna ne muoyo mujima ne: ‘Ndi mumanye ne: Yeye neabike dituku dia ku nshikidilu diabika bantu bonso kabidi.’ (Yone 11:23, 24) Kakuyi mpata, Mâta uvua mutekemene ne: nebabishe batendeledi ba Nzambi bonso tshikondo kampanda mu matuku atshilualua.

Kadi kubika ku lufu ntshinyi menemene? Muaku wa tshiena-Greke udibu bakudimune ne: “dibika” (a·naʹsta·sis) udi umvuija “dimana kulu.” Batu benza nawu mudimu bua kuakula bua dibika ku lufu. Bamue bantu kabena mua kuitaba ne: dibika dia bafue didiku to; kadi umue musangu pavua Yezu uleja ne: bafue nebumvue dîyi diende, wakamba ne: ‘Kanukemi bua bualu ebu to.’ (Yone 5:28) Bu muvua Yezu mubishe bantu ku lufu, bidi bitujadikila ne: bafue badiye kayi mupue muoyo nebabike ku “tulu” anu bu mudi Bible wamba. Buakabuluibua 20:13 udi wamba ne: ‘Mâyi manene akapatula bafue bakadimu, ne lufu ne Muaba wa Bafue [anyi lukita lua bukua-bantu] biakapatula bafue bakadimu.’

Bafue abu nebabike ku lufu anu bua kukulakaja ne kufua kabidi bu Lazalo anyi? Ki ntshidi Nzambi mulongolole to. Bible udi utujadikila ne: tshikondo netshilue tshikala ‘lufu kalutshiyiku kabidi nansha,’ nanku muntu kakukulakaja ne kulua kufua kabidi to.​—Buakabuluibua 21:4.

Lufu mmuluishi wetu. Masama ne bukulakaje mbaluishi betu kabidi batu batukengeshisha bikole. Nzambi mmulaye bua kujikija lufu ne masama ne bukulakaje. Bible udi wamba ne: ‘Muena lukuna wa ku nshikidilu udi Nzambi ujimija ndufu.’​—1 Kolinto 15:26.

Pakumbana mêyi aa, bantu nebikale ne muoyo mupuangane, bubi ne lufu kabiakuikalaku kabidi nansha. Kumanya tshianana lelu’eu ne: balela ne balunda betu badi bafue mbikishe kudi kutukolesha mu mikolo, ne bikala Nzambi kayi mubapue muoyo, nebabike mu tshikondo tshidiye mulongolole.

Kumanya tshidi lufu kudi kutupesha disanka

Kumanya bimpe tshidi lufu ne tshienzekela bafue kudi mua kushintulula mutudi tuangata muoyo. Tshilejilu, pakavua Ian udibu batele mu tshiena-bualu tshia kumpala ne bidimu 20 ne bia mu njila, wakalua kumanya tshidi Bible wamba bua lufu. Udi wamba ne: “Mvua ngela meji tshianana ne: tatu uvua muaba kampanda. Pangakamanya ne: uvua mulale tulu mu lufu tshianana, ngakanji kubungama.” Kadi pakabala Ian mu Bible ne: Nzambi neabishe bafue, wakasanka bikole bualu uvua mumanye mpindieu ne: uvua mua kupetangana kabidi ne tatuende. Udi usakidila ne: “Mioyo ya munda yakantukija bua musangu wa kumpala.” Nenku, kumanya bimpe tshidi lufu kuakamupesha ditalala mu muoyo.

Clive ne Brenda bakajimija Steven (muanabu wa balume wa bidimu 21) mu njiwu ya mashinyi ituvua babale mu tshiena-bualu tshia kumpala. Nansha muvuabu bamanye tshidi Bible wamba bua lufu, bakabungama bikole bualu lufu mmuluishi wetu ne lutu kabidi lutukengesha bikole. Tshidibi, dimanya diabu dia tshidi Bible wamba bua lufu diakakepesha dibungama diabu ku kakese ku kakese. Brenda udi wamba ne: “Dimanya tshidi lufu ndituambuluishe bua kuakajilula malu ne kutuadijilula midimu yetu ya tshibidilu ne ditalala ku muoyo. Kakutu mene dituku dipita katuyi bele meji bua dîba diabika Steven ku tulu tuende tukole tudiye mulale to.”

“Lufu, muanga webe wepi?”

Kakuyi mpata, kumanya tshidi lufu kudi mua kutuambuluisha bua kuikala ne nkatshinkatshi mu nsombelu wetu. Lufu ki ndijimbu to. Katuakuikala tutshina kabidi muluishi munene eu to. Patudi tujingulula ne: lufu kaluena mua kutushipa bua kashidi, tudi tulekela kuditua mu dikeba dia masanka bualu katuena kabidi tuela meji ne: “matuku a muoyo mmakese bikole.” Kumanya ne: bantu batudi bafuishe badi mu lungenyi lua Nzambi mbalale tulu mu lufu bindile bua bababishe, kudi mua kutukolesha ku muoyo ne kutupesha dijinga dia kutungunuka ne kuikala ne muoyo.

Eyowa, tudi mua kuindila matuku atshilualua ne muoyo mukole bualu Yehowa Nzambi Mufidi wa muoyo neajikije lufu bua kashidi. Netshikale bualu buimpe bua dikema patuamba ne: “Wewe lufu, ditshimuna diebe didi penyi? Lufu, muanga webe wepi?”—1 Kolinto 15:55, MMM.

[Mêyi adi kuinshi]

^ tshik. 6 Ke muaba wa kumpala udibu bakula bua lufu mu Bible.

^ tshik. 11 Bu muvua Adama mujimije muoyo mupuangane, bivua bikengela muoyo mupuangane wa muntu mukuabu. Bu muvua bantu bonso pa buloba bapiane bubi, kakuvua muntu nansha umue uvua mua kufila muoyo wende bua kupikula bakuabu to. Ke bualu kayi Nzambi wakatuma Muanende wa mu diulu bua kutupikula. (Musambu 49:7-9) Bua kumanya malu makuabu pa tshiena-bualu etshi, udi mua kubala nshapita wa 7 mu mukanda wa Dimanya didi difikisha ku muoyo wa kashidi, mupatula kudi Bantemu ba Yehowa.

[Tshimfuanyi mu dibeji 5]

Lufu luakatuadija pakabenga Adama ne Eva kutumikila Nzambi

[Tshimfuanyi mu dibeji 6]

Yezu wakakuata muana wa bakaji uvua mufue ku tshianza, muana e kubika

[Tshimfuanyi mu dibeji 7]

Bantu bavule mbindile tshikondo tshikala balela ne balunda babu badi bafue mua kubika ku tulu, anu bu Lazalo