Malu a mu nsombelu

Ndi nnanukila bu disalayi dia Kristo

MALONDA KUDI YURII KAPTOLA

“Mpindieu ndi mutuishibue ne: udi bushuwa ne ditabuja!” Mêyi aa avua mapatuke mukana mua muntu umvua tshiyi muelele meji, musalayi wa tshiluilu tshia ditunga dia URSS. Akankolesha anu dîba dimvua dijinga ne dikankamijibua. Bavua basua kungela mu buloko bua matuku a bungi ne ngakalomba Yehowa bikole bua angambuluishe. Mvua nduangana mvita ya musangu mule ivua indomba dinanukila ne didisuika.

NDI muledibue mu dia 19 Kasuamansense 1962 ne mukolele mu tshitupa tshia ku Ouest tshia ditunga dia Ukraine. Mu tshidimu atshi, tatu diende pende Yurii wakapetangana ne Bantemu ba Yehowa. Mu matuku makese wakalua mutendeledi wa Yehowa wa kumpala mu musoko wetu. Bamfumu ba musoko bavua baluisha Bantemu ba Yehowa kabakapanga kumona mudimu wende nansha.

Kadi bena mutumba betu ba bungi bavua banemeka baledi banyi bua ngikadilu yabu ya buena-Kristo ne bua diditatshisha diabu bua bakuabu. Patutshivua bana, baledi banyi kabavua bapitshisha mpunga wa kubueja dinanga dia Nzambi munda muanyi ne mua bana betu ba bakaji basatu to, ne biakangambuluisha bua kutantamena ntatu ingakatuilangana nayi mu tulasa. Lumue lutatu luakajuka pakalombabu mulongi yonso bua kuluata kamanyinu kavua kaleja ne: uvua mu Dingumba dia Bana ba mu Kasuamansense ba Lénine. Bu mumvua tshiyi mbuela mu malu a tshididi bualu mvua muena Kristo, ngakabenga kuasa kamanyinu aku, nunku ngakamueneka mushilangane ne bakuabu.​—Yone 6:15; 17:16.

Pamvua mu kalasa kisatu, balongi bonso bavua ne tshia kubuela mu dingumba dia bana ba-Koministe divuabu babikila ne: Bantunga-mulongo  Bana. Dituku dikuabu bakapatula balongi ba mu kalasa ketu mu lubanza lua tulasa bua tshibilu tshia kudifundisha mu dingumba edi. Meme kumvua buôwa, ngela meji ne: nebanseke ne nebankanyine. Muana yonso uvua mulue kuabu ne kalamba kende kapiakapia kakunze ka Bantunga-mulongo. Balongi bakela mulongo mule kumpala kua direktere wa tulasa, balongeshi ne balongi ba mu tulasa tubandile. Pakambilabu balongi ba mu tulasa tubandile abu bua kutusuika tulamba atu mu nshingu, ngakinyika mutu ne kutangila panshi, mutekemene se: muntu nansha umue kakutuma ntema yende kundi.

Badi baya nanyi mu maloko a kule

Pamvua ne bidimu 18, bakankosela buloko bua bidimu bisatu bua mumvua mubenge kubuela mu busalayi bualu mvua muena Kristo. (Yeshaya 2:4) Tshidimu tshia kumpala bakangela mu buloko mu tshimenga tshia Trudovoye, mu distrike dia Vinnitskaya mu Ukraine. Ngakapetanganamu ne Bantemu ba Yehowa bakuabu batue ku 30. Bakatutuma babidi babidi mu bisumbu bishilangane bia midimu bualu bamfumu bavua basue kutupangisha bua kutantshilangana.

Mu Tshimungu 1982, meme ne Eduard (Ntemu mukuabu) bakatutuma ku kawulu mu makadika a bena buloko ku nord kua Mikuna ya Oural pamue ne bena lukanu bakuabu. Tuakenza matuku muanda mukulu mu makadika mapatakane ne mu luya lukole too ne patuakafika ku Buloko bua Solikamsk, mu distrike dia Permskaya. Bakatuela mu tuzubu tushilangane meme ne Eduard. Mbingu ibidi pashishe, bakaya nanyi ku musoko wa Vels kule ku nord mu tshitupa tshia Krasnovishersky.

Tuakafika munda nkulu mu muidima mukole. Nansha muvuaku muidima au, musalayi wakatumina kasumbu ketu dîyi bua kusabuka musulu mukuabu ne buatu. Katuvua mua kumona ni mmusulu ni mbuatu buine to! Kadi tuakenda tubabata too ne patuakadikuma ku buatu, ne nansha mutuvua ne buôwa, tuakadienzeja bua kusabuka musulu. Patuakafika dishiya, tuakaya batangile ku dinkenke divua pa kakuna pabuipi apu, patuakasangana tuzubu tua ntenta tukese. Ke wetu muaba utuvua ne bua kusombela eu. Mvua musombele mu ntenta uvuaku munene ndambu pamue ne bena lukanu bakuabu bu 30. Mu muvu wa mashika, tuvua tukenga mu mashika makole menemene, ne mu ntenta kamuvua luya to. Mudimu munene wa bena lukanu uvua wa kupula mitshi, kadi meme mvua ngashila bena lukanu tuzubu.

Biakudia bia mu nyuma bidi bifika mu tshitudilu tshietu tshiditole

Mvua nkayanyi Ntemu mu tshitudilu atshi, kadi Yehowa kakandekela to. Dimue edi, dibuki difumine kudi mamu utshivua musombele mu Ukraine wa ku ouest diakamfikila. Pakakangula mulami wa buloko umue dibuki adi, tshintu tshia kumpala tshiakamonaye tshivua Bible mukese. Wakamuangata ne kutuadija kubulula mabeji. Ngakatuadija kuela meji tshia meme kuamba bua kabanyengi tshiuma etshi tshia mu nyuma. Mulami wakebeja diakamue ne: “Ntshinyi etshi?” Pamvua nkeba kuandamuna, mutangidi wa buloko mukuabu uvua muimane pabuipi apu wakandamuna ne: “Si nkonga-miaku.” Tshiakapatula dîyi to. (Muambi 3:7) Mutangidi au wakakala mu dibuki muonso ne pashishe kudimpeshaye ne Bible, mukanda umvua ngangata ne mushinga wa bungi. Disanka dingakumvua diakansaka bua kumupesha bimue bimuma bivua mu dibuki adi. Pangakapeta dibuki adi, ngakamona ne: Yehowa kavua mumpue muoyo to. Uvua ungambuluisha ne ukumbaja majinga anyi a mu nyuma.​—Ebelu 13:5.

Ndi nyisha tshiyi ndekela to

Ngondo mikese kunyima, ngakakema pangakapeta mukanda wa muanetu muena Kristo uvua mu buloko buvua mutantshi wa kilometre mitue ku 400. Wakandomba bua kukeba muntu uvua musankidile bulelela ne uvua mua kuikala dîba adi mu tshitudilu tshimvua. Kabivua bimpe bua kufunda malu patoke mushindu eu bualu bavua babala mikanda yetu yonso. Kabiakankemesha pakambikila umue wa batangidi ba buloko mu biro biende ne kunkandikaye bikole bua tshiyishi to. Pashishe wakangambila bua kutua tshiala pa mukanda uvua wamba ne: ndi ne bua  kulekela kuambila bakuabu malongesha andi muitabe. Ngakandamuna ne: tshivua mumvue bua tshinyi mvua ne bua kutua tshiala pa mukanda wa mushindu au bualu bantu bonso bakavua bamanye ne: mvua Ntemu wa Yehowa. Ngakamba ne: bena buloko bakuabu bavua basue kumanya bua tshinyi mvua mu lukanu. Ntshinyi tshimvua mua kubambila? (Bienzedi 4:20) Mutangidi au wakajingulula ne: kavua mua kuntshingisha to, nanku wakapangadija bua kungumbusha muaba au. Bakantuma mu tshitudilu tshikuabu.

Bakantuma mu musoko wa Vaya uvua mutantshi wa kilometre 200. Kuine aku batangidi ba midimu bakanemeka mmuenenu wanyi wa malu wa buena-Kristo ne bakampesha mudimu uvua kauyi wa basalayi. Kumpala ngakenza mudimu wa mabaya, pashishe wa kulongolola nzembu. Kadi midimu eyi ivua ne yayi ntatu. Dimue dituku, bakangambila bua kuangata biamu bianyi bia mudimu ne kuya ku nzubu uvua bena musoko badikungijila. Pangakafika, basalayi bavuamu bakasanka pakammonabu. Bavua ne lutatu bua kutemesha bimpe minda ivua ilengeja bimanyinu bishilashilangane bia basalayi. Bavua basue bua mbalongoluele minda ayi bualu bavua badilongolola bua tshibilu tshia ku tshidimu tshia Dituku dia Tshiluilu Tshikunze. Pangakasambila ne kuela meji tshimvua ne bua kuenza, ngakabambila se: tshivua mua kuenza mudimu wa mushindu au to. Ngakabapesha biamu bianyi bia mudimu ne meme kuya. Bakamfunda kudi mfumu tshindondi, ne bualu buakankemesha, wakabateleja ne kubandamunaye ne: “Ndi mmunemeka bua bualu abu. Mmuntu udi ne mêyi adiye ulonda.”

Dikankamija didi difuma kumvua tshiyi mua kuditekemena

Mu dia 8 Kabalashipu 1984, kunyima kua bidimu bisatu bulubulu bia buloko, bakandekela. Pangakapingana ku Ukraine, mvua ne bua kudifundisha mu tshisumbu tshia baluanganyi ba mvita bu muena lukanu wa kale. Bamfumu bakangambila ne: bavua ne bua kundumbuluisha kabidi kunyima kua ngondo isambombo ne bivua bimpe meme kumuangala tshitupa atshi. Nunku ngakumbuka mu Ukraine ne pashishe meme kupeta mudimu mu ditunga dia Lettonie. Tshikondo kampanda mvua nyisha ne ndisangisha ne kasumbu kakese ka Bantemu ba mu tshimenga tshikulu tshia Riga ne bavua pabuipi natshi. Kadi kunyima kua tshidimu tshimue patupu, bakantumina kabidi dîyi bua kubuela mu busalayi. Ngakambila musalayi uvua mu biro bia diangata bantu ku busalayi ne: nkavua mubenge mudimu wa busalayi kumpala. Wakamba ne dîyi dikole ne: “Udi mumanye bushuwa tshiudi wenza anyi? Netumone tshiwambila liyetena kolonele!”

Wakaya nanyi ku tshisasa tshibidi mu nzubu muvua liyetena kolonele musombe ku mesa male. Liyetena kolonele wakanteleja bimpe pangakumvuija mmuenenu wanyi wa malu ne pashishe wakangambila ne: ntshivua ne dîba bua kushintulula dipangadika dianyi kumpala kua kutuilangana ne kasumbu ka bangatshianganyi ba ku busalayi. Patuakumbuka mu biro bia liyetena kolonele, musalayi uvua muntandishe kumpala au wakamba ne: “Mpindieu ndi mutuishibue ne: udi bushuwa ne ditabuja!” Pangakaya kulumbulula kumpala kua kasumbu ka basalayi, ngakambulula lungenyi luanyi lua dibenga kubuelakana mu malu a busalayi, ne bankandekela bua musangu muipi.

 Tshikondo atshi, mvua ku nzubu wa tshilala benyi. Dilolo dikuabu, ngakumvua bakokola bitekete ku tshiibi. Ngakunzulula ne kumona muntu muvuale kazaku ne muambule tshibuta. Wakadimanyisha kundi wamba ne: “Ndi muena mudimu wa Bukubi bua Ditunga. Ndi mumanye ne: udi ne ntatu ne badi ne bua kukulumbuluisha.” Meme kuandamuna ne: “Mbulelela.” Wakatungunuka ne: “Tudi mua kukuambuluisha biwitaba bua kutuelesha diboko mu mudimu wetu.” Meme kuamba ne: “Tshiena mua kuenza nanku to. Nendamate ditabuja dianyi dia buena-Kristo.” Kakateta kabidi kushintulula meji anyi to, wakaya.

Tshiakabidi mu buloko, tshiakabidi mu diyisha

Mu dia 26 Tshimungu 1986, Kabadi ka Ditunga ka mu Riga kakankosela tshibawu tshia bidimu binayi bia midimu mikole, ne bakangela mu Buloko Bunene bua mu Riga. Bakambueja mu nzubu munene muvua bena lukanu bakuabu 40, ne ngakateta kuyisha muena buloko yonso uvuamu. Bamue bavua bamba muvuabu bitabuja Nzambi; bakuabu bavua anu banseka. Ngakamona ne: bantu bavua benze mangumba, ne mbingu ibidi pashishe balombodi ba mangumba au bakangambila ne: kabivua bianyishibue bua meme kuyisha to, bu mumvua tshiyi ndonda mikenji yabu ivua kayiyi mifunda. Ngakabumvuija ne: mvua mu buloko anu bua dibenga ditumikila mikenji mikuabu bualu mvua ne yanyi mikenji ya wayi mushindu.

Ngakatungunuka ne kuyisha ne budimu, ne pangakapeta bamue bantu bavua basue malu a mu nyuma, ngakatuadija kulonga Bible ne banayi ba kudibu. Patuvua tuyikila, bavua bafunda malongesha a nshindamenu a mu Bible mu kaye. Ngondo mikese pashishe, bakantuma mu kamponya kalama bikole mu tshimenga tshia Valmiera, ne ngakashalamu mulongolodi wa nzembu. Muine amu, ngakalonga Bible ne mulongolodi wa nzembu mukuabu wakalua pende bidimu binayi pashishe Ntemu wa Yehowa.

Mu dia 24 Luabanya 1988, bakangumbusha mu kamponya aku kalama bikole kuntumabu mu tshitudilu tshivua pabuipi apu. Tshivua dibenesha dilelela bualu mvua ne budikadidi bua bungi. Bavua bantuma miaba ya bungi ivuabu bibaka nzubu ne mvua nkeba dîba dionso mpunga ya kuyisha. Pa tshibidilu, mvua nya kule ne tshitudilu, nyisha too ne butuku, ne tshivua mpeta lutatu pamvua mpingana mu tshitudilu to.

Yehowa wakabenesha mudimu wanyi. Bantemu bavua bakese tshitupa atshi, kadi mu tshimenga muvua amu Ntemu umue: Vilma Krūmina, muanetu wa bakaji ukavua mukulakaje. Meme ne muanetu Krūmina tuakatuadija kulonga Bible ne bansonga ba bungi. Imue misangu, bana betu bavua bafuma ku Riga bua kulua kuenza pabu mudimu wa buambi, ne bamue bampanda-njila ba pa tshibidilu bavua mene bafumina ku tshimenga tshia Leningrad (mpindieu Saint-Pétersbourg). Ku diambuluisha dia Yehowa, tuakatuadija malonga a Bible a bungi ne matuku makese kunyima ngakatuadija mudimu wa bumpanda-njila, ngenza mêba 90 ku ngondo mu mudimu wa buambi.

Mu dia 7 Tshisanga 1990, bakatangilula tshilumbu tshianyi ku Kabadi ka bena ditunga ka mu Valmiera. Pakatuadijabu kundumbuluisha, ngakamanya mulumbuluishi. Uvua nsongalume utuvua bayikile nende kumpala malu a mu Bible! Wakammanya pende ne kutuaye mimuemue kadi kakamba dîyi to. Ntshidi muvuluke tshiakamba nzuji ku kabadi dituku adi: “Yurii, tshibawu tshia buloko tshia bidimu binayi tshivuabu bakukosele katshivua mu diumvuangana ne mikenji to. Kabavua ne tshia kukupisha to.” Diakamue bobu kundekela!

Disalayi dia Kristo

Mu Kabalashipu 1990, bua musangu eu kabidi mvua ne bua kudifundisha dîna ku biro bia mbulamatadi bua kupeta mikanda ya disomba mu Riga. Ngakabuela mu biro bimue bimue muvua mesa male mungakambila liyetena kolonele bidimu binayi kumpala ne: tshivua mua kuenza mudimu wa busalayi. Bua mpindieu, wakimana kulu bua kungela muoyo ku tshianza ne kuambaye ne: “Bidi bienza bundu bua muuvua ne  tshia kumona ntatu yonso eyi. Ndi munyingalale bua bivua bikuenzekele.”

Ngakandamuna ne: “Ndi disalayi dia Kristo, ne ndi ne bua kukumbaja mudimu udibu bampeshe. Ku diambuluisha dia Bible, wewe pebe udi mua kupeta tshivua Kristo mulaye bayidi bende, mbuena kuamba ne: nsombelu wa disanka ne muoyo wa tshiendelele.” (2 Timote 2:3, 4) Kolonele kuamba ne: “Ndi musumbe Bible matuku makese aa, ne ndi mmubala.” Mvua ne mukanda wa Udi mua kuikala ne muoyo wa kashidi pa buloba bukudimuna mparadizu. * Ngakaubulula mu nshapita udi wakula bua tshimanyinu tshia matuku a ku nshikidilu ne ngakaleja mudi milayi ya mu Bible ipetangana ne tshikondo tshietu etshi. Ne dianyisha dia bungi, wakangela kabidi muoyo ku tshianza ne kunjingilaye dikasa dimpe mu mudimu wanyi.

Tshikondo atshi, budimi buvua bushuwa butoke buindile dinowa mu Lettonie. (Yone 4:35) Mu 1991, ngakatuadija kusadila bu mukulu mu tshisumbu. Mu ditunga dijima kuvua anu bakulu babidi patupu! Tshidimu tshimue kunyima, tshisumbu tshimuepele tshia mu Lettonie tshiakalela bisumbu bibidi: tshimue tshia mu tshiena-Lettonie ne tshikuabu tshia mu tshiena-Russie. Mvua ne diakalenga dia kuya mu tshisumbu tshia tshiena-Russie. Didiunda divua dinene; tshidimu tshiakalonda, tshisumbu tshietu tshiakalela bisumbu bisatu! Pandi ntangila kunyima, bidi bimueneka patoke ne: Yehowa nkayende ke uvua ulombola mikoko yende ku bulongolodi buende.

Mu 1998, bakantuma bu mpanda-njila wa pa buende mu tshimenga tshia Jelgava, tshivua kilometre 40 ku Sud-Ouest kua Riga. Anu tshiotshi tshidimu atshi, ngakalua muntu wa kumpala wa mu Lettonie wakabikilabu mu Kalasa ka Dilongesha Mudimu kakenzabu mu tshiena-Russie mu tshimenga tshia Solnechnoye, pabuipi ne Saint-Pétersbourg mu Russie. Patuvua mu kalasa, ngakajingulula mudibi bia mushinga bua kuikala ne dinanga kudi bantu bua kupatula bipeta bimpe mu mudimu wa buambi. Tshiakankemesha nangananga, kupita ne malu atuakalonga mu kalasa, tshivua dinanga ne ntema biakatulejabu kudi bena dîku dia Betele ne balongeshi ba mu kalasa.

Bualu bukuabu bua mushinga mu nsombelu wanyi ndiselangana dianyi ne Karina, mukaji muena Kristo mulengele, mu 2001. Karina wakadisanga nanyi mu mudimu wa ku dîba ne ku dîba wa pa buawu ne dituku dionso bitu binkankamija pantu mmona mukajanyi ufumina mu mudimu wa buambi umueneka muikale ne disanka divule. Bushuwa kusadila Yehowa ndisanka dinene. Ntatu ingakapeta mu bukokeshi bua ba-Koministe yakandongesha bua kueyemena Yehowa menemene. Bua eu udi ujinga kulama bulunda ne Yehowa ne kuakuila bumfumu buende, kakuena bualu budi bupite bunene budiye mua kudipangisha to. Kuambuluisha bakuabu bua bamanye Yehowa nkuvuije muoyo wanyi ne tshipatshila. Buanyi meme kusadila Yehowa bu ‘disalayi dimpe dia Kristo’ mbutumbi bua dikema.​—2 Timote 2:3.

[Mêyi adi kuinshi]

[Tshimfuanyi mu dibeji 10]

Bakankosela tshibawu tshia bidimu binayi bia midimu mikole ne kungelabu mu Buloko Bunene bua mu Riga

[Tshimfuanyi mu dibeji 12]

Meme ne Karina mu buambi