Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Enda bua ditabuja, kuendi bua bintu bidi bimueneka!

Enda bua ditabuja, kuendi bua bintu bidi bimueneka!

Enda bua ditabuja, kuendi bua bintu bidi bimueneka!

‘Tudi tuenda bua ditabuja, ki mbua bintu bidi bimueneka ne mêsu to.’​—2 KOLINTO 5:7.

1. Tshivua tshileja ne: Paulo uvua wenda bua ditabuja, ki mbua bintu bidi bimueneka ne mêsu ntshinyi?

 TUDI mu tshidimu tshia 55. Bidimu 20 bikadi bipite katshia Shaula uvua ukengesha bena Kristo walua pende muena Kristo. Nansha mukadiye muena Kristo wa matuku a bungi, ditabuja diende ki nditekete to. Nansha muvuaye kayi mumone malu a mu diulu ne mêsu, wakashala ne ditabuja dikole. Mupostolo Paulo wakafundila bena Kristo bavua ne ditekemena dia kuya mu diulu ne: ‘Tudi tuenda bua ditabuja, ki mbua bintu bidi bimueneka ne mêsu to.’​—2 Kolinto 5:7.

2, 3. (a) Mmunyi mutudi mua kuleja ne: tudi tuenda bua ditabuja? (b) Kuenda bua bintu bidi bimueneka kudi kumvuija tshinyi?

2 Bua kuenda mu ditabuja, tudi ne bua kuitaba ne muoyo mujima ne: Nzambi udi ne bukole bua kutulombola. Tudi ne bua kuikala bashindike ne: mmumanye malu adi mua kutuambuluisha bikole. (Musambu 119:66) Patudi tuangata mapangadika ne tuakumbaja, tutu tuanji kutangila ‘malu atudi katuyi tumona to.’ (Ebelu 11:1) Mu malu aa mudi ‘diulu dipiadipia ne buloba bupiabupia.’ (2 Petelo 3:13) Kadi kuenda bua bintu bidi bimueneka, nkuenza malu adi asankisha anu mubidi. Ki mbimpe kuenza nunku to, bualu tudi mua kulua kupua disua dia Nzambi muoyo kashidi.​—Musambu 81:12; Muambi 11:9.

3 Nansha tuetu bikale bena ‘kasumbu kakese’ baya mu diulu anyi bena ‘mikoko mikuabu’ bashala pa buloba, tudi ne bua kuenda bua ditabuja, ki mbua bintu bidi bimueneka ne mêsu to. (Luka 12:32; Yone 10:16) Tumonayi mpindieu mudi kulonda mubelu wa Nzambi eu kutupangisha bua kuikala ne ‘disanka dia malu mabi a tshitupa tshîpi,’ kuikala ne lukuka lua bintu ne kupua nshikidilu wa tshikondo etshi muoyo. Netumone kabidi bua tshinyi mbibi bua kuenda bua bintu bidi bimueneka.​—Ebelu 11:25.

Benga ‘masanka a malu mabi a tshitupa tshîpi’

4. Mose wakangata dipangadika kayi, ne mbua tshinyi?

4 Anji ela meji ku nsombelu uvua Mose, muana wa Amalama mua kuikala mupete. Mose uvua mua kupeta bukokeshi ne bubanji ne uvua mua kumanyika bikole bualu uvua mukolele mu dîku dia mukalenge wa Ejipitu. Mose uvua mua kudiambila ne: ‘Ndi mulonge bimpe meji a bena Ejipitu adi bantu bonso batumbisha, ne ndi mumanye mua kuakula ne kuenza malu manene. Meme mushale mu nzubu wa bukalenge eu, si ndi mua kuambuluisha bana betu bena Ebelu badibu bakengesha aba!’ (Bienzedi 7:22) Kadi Mose wakitaba bua ‘kukengeshibua pamue ne bantu ba Nzambi.’ Bua tshinyi Mose wakabenga kulonda masanka a mu Ejipitu? Bible udi wandamuna nenku: ‘Bua ditabuja Mose wakumuka mu Ejipitu kayi utshina tshiji tshia mukalenge; bua yeye wakatantamana bu muakadiye utangila yeye udi kayi umueneka ku mêsu.’ (Ebelu 11:24-27) Mose wakabenga malu mabi ne masanka a tshitupa tshîpi bualu uvua mushindike ne: Yehowa uvua ne bua kumufuta bua malu makane.

5. Mmunyi mudi Mose mutushile tshilejilu tshimpe?

5 Tuetu petu tutu tuangata mapangadika manene bu mudi pa malu aa: ‘Ndekela bikadilu bianyi bidi bibengangana ne mikenji ya mu Bible anyi? Mbenga mudimu muimpe eu anu bualu udi mua kumpangisha bua kukola mu nyuma anyi?’ Tshilejilu tshia Mose tshidi tshitusaka bua kubenga kuangata mapangadika mimanyine anu pa meji makese a bantu. Kadi tudi ne bua kuitaba meji matue a Yehowa Nzambi ‘udi kayi umueneka.’ Tukebayi petu anu bu Mose bua kuikala balunda ba Yehowa pamutu pa kukeba bintu bia pa buloba.

6, 7. (a) Mmunyi muvua Esau muleje ne: uvua wenda bua bintu bidi bimueneka? (b) Ntshilejilu kayi tshibi tshidi Esau mutushile?

6 Fuanyikijabi Mose ne Esau. Esau uvua musue kudisankisha diakamue. (Genese 25:30-34) Tshilejilu, Esau wakapana bintu bia buan’a bute buende ‘ku biakudia,’ bualu kavua wangata bintu bia tshijila ne mushinga to. (Ebelu 12:16) Kavua mumone tshivua kupanyisha buan’a bute mua kuenzela malanda ende ne Yehowa anyi bana bende to. Kavua wela meji ku malu a mu nyuma to. Esau wakamona ne: malu avua Nzambi mulaye avua ne mushinga anu mukese. Wakenda bua bintu bidi bimueneka, ki mbua ditabuja to.

7 Esau mmutushile tshilejilu tshibi. (1 Kolinto 10:11) Paudi usua kuangata mapangadika manene anyi makese, kuteleji bulongolodi bua Satana budi bukuambila bua kupeta tshionso tshiudi ukeba anu mpindieu to! Mbimpe udiebeje ne: ‘Lungenyi lua buena lua Esau ludi lumueneka mu malu andi ngenza anyi? Kukeba kupeta tshintu kampanda anu mpindieu kudi kupingaja malu a mu nyuma panyima anyi? Malu anyi adi asua kumpangisha bua kuikala mulunda wa Nzambi ne kumbudisha muoyo wa tshiendelele anyi? Ntshilejilu kayi tshindi mpesha bakuabu?’ Patudi ne dianyisha bua bintu bia tshijila, Yehowa udi utubenesha.​—Nsumuinu 10:22.

Tudimukilayi lukuka lua bintu

8. Mmubelu kayi wakapeshabu bena Kristo ba mu Laodikiya? Bua tshinyi udi ututangila?

8 Ku ndekelu kua bidimu lukama bia kumpala, Yezu Kristo wakapesha mupostolo Yone mukenji wa tshisumbu tshia ku Laodikiya, mu Asia Mukese. Mukenji au uvua ukandika lukuka lua bintu. Nansha muvua bena Kristo ba mu Laodikiya ne bintu bia bungi, bavua bapele mu nyuma. Bakalekela bintu bibapangisha bua kutungunuka ne kuenda bua ditabuja. (Buakabuluibua 3:14-18) Lukuka lua bintu ludi kabidi ne njiwu eyi lelu’eu. Ludi lutekesha ditabuja ne lutupangisha mua kunyema lubilu ne ditantamana bua kupeta muoyo. (Ebelu 12:1) Tuetu katuyi badimuke, ‘masanka a muoyo utudi nawu mpindieu’ adi mua kufimpakaja malu a mu nyuma, ‘kuafiekela mu nshingu.’​—Luka 8:14.

9. Mmunyi mudi kusanka bua biakudia bia mu nyuma ne kubianyisha kutuambuluisha?

9 Tshidi mua kutulama mu nyuma nkusanka bua bitudi nabi pamutu pa kukeba bia panu ne bubanji tuamba kufua. (1 Kolinto 7:31; 1 Timote 6:6-8) Patudi tuenda bua ditabuja pamutu pa kuenda bua bintu bidi bimueneka, tudi tumvua disanka mu mparadizu wa mu nyuma udiku lelu. Tshilejilu, pautu udia biakudia bia mu nyuma, utuku ‘wela mbila bua disanka dia mu mutshima webe’ anyi? (Yeshaya 65:13, 14) Tudi kabidi tumvua disanka dia kuikala pamue ne bantu badi ne mamuma a nyuma wa Nzambi. (Galatia 5:22, 23) Mbimpe tusanke bua bintu bia mu nyuma bidi Yehowa utupesha.

10. Nnkonko kayi itudi ne bua kudiela?

10 Nkonko mikuabu itudi mua kudiela nyoyi eyi: ‘Ntu nteka bintu bia pa buloba pa muaba kayi? Ntu mbiangata bua kudisankisha anyi bua kukuatshisha ntendelelu mulelela? Ntshinyi tshitu tshinsankisha bikole menemene? Nkulonga Bible ne kuya mu bisangilu anyi nkuenza malu a tshianana? Ntuku nteka dituku dia Disambombo ne dia Lumingu bua kupitshisha kapepa pamutu pa kuyisha ne kuenza malu a Yehowa anyi?’ Kuenda bua ditabuja kudi kumvuija kuenza mudimu wa Bukalenge bua Nzambi bikole ne kuindila malu adi Yehowa mulaye ne muoyo umue.​—1 Kolinto 15:58.

Katupu nshikidilu muoyo to!

11. Mmunyi mudi kuenda bua ditabuja kutuambuluisha bua kumona mukadi nshikidilu pabuipi?

11 Kuenda bua ditabuja kudi kutuambuluisha bua kubenga kuela meji ne: nshikidilu utshidi kule anyi kakulua to. Bu mutudi tumona mudi malu adi enzeka lelu mikale anu muvua Bible muleje bua matuku etu aa, katuena tupepeja milayi idi mu Bible to. (2 Petelo 3:3, 4) Tshilejilu, bikadilu bia bantu kabiena bijadika mutudi mu ‘matuku a ku nshikidilu’ anyi? (2 Timote 3:1-5) Tuetu ne mêsu a ditabuja, katuakumona malu adi enzeka lelu bu a tshianana to, kadi netumone mudiwu enza ‘tshimanyinu tshia dikalaku dia Kristo ne tshia ku nshikidilu kua tshikondo etshi.’​—Matayo 24:1-14.

12. Mêyi a Yezu adi mu Luka 21:20, 21 akakumbana munyi mu bidimu lukama bia kumpala?

12 Tuangate tshilejilu tshia bualu buakenzeka mu bidimu lukama bia kumpala ne budi buenzeka kabidi matuku etu aa. Yezu Kristo wakambila bayidi bende ne: ‘Panuatangila bena mvita banyunguluke musoko wa Yelushalema, numanye ne: dibutuka diawu diakulua. Badi mu Yudaya mu tshikondo atshi banyemene ku mikuna; badi mu musoko bapatuke.’ (Luka 21:20, 21) Basalayi bena Lomo bakakumbaja mulayi eu pakaluabu kunyunguluka Yelushalema mu tshidimu tshia 66 ne mfumuabu Cestius Gallus. Kadi bakumuka mu tshimuma, ne ebi biakapesha bena Kristo tshimanyinu ne mushindu wa ‘kunyemena ku mikuna.’ Kadi bena Lomo bakapingana mu tshidimu tshia 70, kubutula Yelushalema ne ntempelo wende. Josèphe udi wamba ne: bakashipa bena Yuda bapite pa muliyo umue ne kuyabu ne bakuabu 97 000 mu bupika. Nzambi wakajimija ndongoluelu wa malu wa bena Yuda au. Bantu bavua benda bua ditabuja ne bakatumikila mêyi a Yezu bakapanduka.

13, 14. (a) Mmianda kayi yenzeka kumpala eku? (b) Bua tshinyi tudi ne bua kukeba bua kumona mudi milayi ya mu Bible ikumbana?

13 Bualu bua muomumue bukadi pa kuenzeka lelu. Nzambi neasake matunga a mu Bulongolodi bua Matunga Masanga (ONU) bua kukumbaja muanda eu. Anu bu muvua basalayi bena Lomo ne mudimu wa kulama Ditalala dia bena Lomo (Pax Romana), ONU udi ne mudimu wa kulama ditalala pa buloba. Nansha muvua basalayi bena Lomo bakeba kuteka ditalala pa buloba tshikondo atshi, bobu ke bakabutula Yelushalema. Milayi ya mu Bible idi kabidi ileja ne: lelu’eu, matunga adi ne basalayi mu ONU neamone mudi bitendelelu bikebesha ndululu ne neabutule Yelushalema wa lelu (Bukua-Buena-Kristo) ne tshitupa tshia Babulona Munene tshidi tshishala. (Buakabuluibua 17:12-17) Eyowa, bitendelelu bionso bia dishima bikadi pa kujimina.

14 Dibutuka dia Babulona Munene nedikale tshibangidilu tshia dikenga dinene. Bitupa bikuabu bia ndongoluelu wa malu eu nebibutuke mu tshitupa tshia ndekelu tshia dikenga dinene. (Matayo 24:29, 30; Buakabuluibua 16:14, 16) Kuenda bua ditabuja kudi kutusaka bua kumona mudi milayi ya mu Bible ikumbana. Katuena mua kudishima ne: tshisumbu kampanda tshienza kudi bantu bu mudi ONU ntshiamu tshidi Nzambi ufila natshi ditalala ne bupole to. Bua bualu ebu, nsombelu wetu kênaku ne bua kuleja mutudi batuishibue ne: ‘dituku dinene dia Yehowa dikadi pabuipi’ anyi?​—Sefanya 1:14.

Bua tshinyi kuenda bua bintu bidi bimueneka nkubi?

15. Nansha muvua Nzambi muambuluishe bena Isalele, bakapona mu buteyi kayi?

15 Malu a mu Isalele wa kale adi aleja mudi kuenda bua bintu bidi bimueneka kutekesha ditabuja. Tshilejilu, nansha muvua bena Isalele bamone muvua Yehowa mupuekeshe nzambi ya mu Ejipitu milongo ne makenga dikumi ne muvuaye mubapandishe ku Mbuu Mukunze, bakenza kana ka ngombe ka or ne kukatendelelabu. Bakashala muoyo kauyi ukuata munda ne batshioke bua dindila Mose, “wakashala ku mukuna musangu mule.” (Ekesode 32:1-4) Dipanga lutulu diakabatuma bua kutendelela lupingu bualu ludi lumueneka ne mêsu. Dienda diabu bua bintu bidi bimueneka diakafikisha Yehowa munda ne kushipesha ‘bantu binunu bisatu.’ (Ekesode 32:25-29) Tutu tumvua bibi patutu tumona mutendeledi wa Yehowa lelu wenza malu adi aleja mudiye kayi witaba ne: Yehowa neenze malu onso adiye mulaye.

16. Mmunyi muvua dimueneka dia bintu dienzeje bena Isalele malu?

16 Bintu bidi bimueneka biakakebela bena Isalele mikuabu njiwu. Bakatshina bena lukuna babu bualu bavua benda bua bintu bidi bimueneka. (Nomba 13:28, 32; Dutelonome 1:28) Ke bualu kayi bakavua babenga kutumikila Mose ne badilakana. Bu muvuabu bapange ditabuja, bakajinga kupingana mu ditunga dia Ejipitu divua dilombola kudi bademon pamutu pa kujinga Buloba Bulaya. (Nomba 14:1-4; Musambu 106:24) Yehowa wakanyingalala bikole pakamonaye muvua bantu bende kabayi bamunemeka!

17. Bua tshinyi mu matuku a Samuele bena Isalele bakabenga bua Yehowa kubalombolaye?

17 Mu matuku a muprofete Samuele kabidi bena Isalele bakenda bua bintu bidi bimueneka. Bakabanga kukeba Mukalenge wa umueneka ku mêsu. Nansha muvua Yehowa muleje muvuaye Mukalenge wabu, kabiakakumbana bua kuendabu bua ditabuja to. (1 Samuele 8:4-9) Bakadikengesha, kukebabu bua kuikala bu matunga makuabu pamutu pa kulekela Yehowa ubalombola bimpe.​—1 Samuele 8:19, 20.

18. Ntshinyi tshidi mua kutufikila patudi tuenda bua bintu bidi bimueneka?

18 Tuetu batendeledi ba Yehowa ba lelu tudi tuangata malanda etu ne Nzambi ne mushinga mukole. Tudi basue kupeta malongesha mu miyuki ya kale ne kuatumikila. (Lomo 15:4) Pavua bena Isalele benda bua bintu bidi bimueneka, bavua bapua muoyo ne: Nzambi uvua ubalombola ku butuangaji bua Mose. Tuetu katuyi badimuke petu, netupue muoyo ne: Yehowa Nzambi ne Mose Munene Yezu Kristo ke badi balombola tshisumbu tshia bena Kristo lelu. (Buakabuluibua 1:12-16) Katumonyi tshitupa tshia bulongolodi bua Yehowa tshidi pa buloba ne mêsu a bantu nansha. Bua tshianana netubange kudilakana ne katuakumona mushinga wa baleji mpala ba Yehowa ne wa biakudia bia mu nyuma bidi ‘mupika wa lulamatu ne wa budimu’ ufila to.​—Matayo 24:45, NW.

Enda anu bua ditabuja

19, 20. Udi muangate dipangadika dia kuenza tshinyi? Mbua tshinyi?

19 Bible udi wamba ne: ‘Diluangana dietu dia bibula kadiena dia kufuilangana ne munyinyi ne mashi, kadi ndia kufuilangana ne makalenge ne makokeshi ne bamfumu ba mîdima ba buloba ebu, ne bisumbu bia nyuma mibi bidi mu miaba ya mu diulu.’ (Efeso 6:12) Muluishi wetu munene n’Satana Diabolo. Udi ukeba bua tupue Yehowa muoyo. Kakupitshisha mpunga wa kutupangisha mua kuenzela Nzambi mudimu to. (1 Petelo 5:8) Kadi ntshinyi tshiatuambuluisha bua bintu bidi bibalakana bia mu ndongololuelu wa Satana kupangabi kutulobesha? Nkuenda bua ditabuja, pamutu pa kuenda bua bintu bidi bimueneka! Kuitaba malu adi Yehowa mulaye ne muoyo mujima nekutulame bua kubenga ‘kunyanguka mu ditabuja dietu bu mudi mazuwa matshibuke mu mâyi.’ (1 Timote 1:19) Tuangatayi dipangadika dia kutungunuka ne kuenda bua ditabuja ne kuitaba ne muoyo mujima ne: Yehowa neatubeneshe. Tutungunukayi ne kulomba Nzambi bua tupanduke mu malu onso akadi pa kulua kumpala eku.​—Luka 21:36.

20 Tudi ne Tshilejilu tshitambe buimpe tshia kulonda patudi tuenda bua ditabuja pamutu pa kuenda bua bintu bidi bimueneka. Bible udi wamba ne: ‘Kristo wakakenga bua bualu buenu, wakanushila tshilejilu bua nuenu numulonde mu makasa ende.’ (1 Petelo 2:21) Tshiena-bualu tshidi tshilonda netshituleje mua kuenda anu bu muakenda Yezu.

Udi muvuluke anyi?

• Bua dienda bua ditabuja ne dienda bua bintu bidi bimueneka, ntshilejilu kayi tshidi Mose ne Esau batushile?

• Tshidi mua kutuambuluisha bua kubenga kuikala ne lukuka lua bintu ntshinyi?

• Mmunyi mudi kuenda bua ditabuja kutupangisha mua kuela meji ne: nshikidilu utshidi kule?

• Bua tshinyi kuenda bua bintu bidi bimueneka nkubi?

[Nkonko ya dilonga]

[Tshimfuanyi mu dibeji 17]

Mose wakenda bua ditabuja

[Tshimfuanyi mu dibeji 18]

Dipitshisha kapepe ditu dikupangisha misangu ya bungi bua kuenza malu a mu nyuma anyi?

[Tshimfuanyi mu dibeji 20]

Mmunyi mudi kuteleja Dîyi dia Nzambi kukuambuluisha?