“Nuikale batabale,” dîba dia dilumbuluisha diakumbanyi!

Malu adi mu tshiena-bualu etshi tshia dilonga mmangatshila mu broshire wa Nushale anu batabale! mupatula mu mpungilu ya distrike ivua mienzeke pa buloba bujima mu 2004 ne 2005.

“Nuikale batabale, bualu kanuena bamanye dituku diafika Mfumu wenu.”​—MATAYO 24:42, MMM.

1, 2. Yezu wakafuanyikija dilua diende ne tshinyi?

 NTSHINYI tshiwenza wewe mumanye ne: muivi udi wenda ubembela ukeba mushindu wa kubuela bua kuiba mu nzubu ya muaba uudi musombele? Neushale mudimuke ne mutabale bua kukuba bena mu dîku diebe ne bintu biebe bia mushinga. Neushale mudimuke bualu muivi katu utuma mukanda bua kumanyisha dîba didiye ufika to. Kadi utu ulua mu musokoko bantu kabayi bamutekemene.

² Yezu wakakula misangu ya bungi mu nsumuinu ivuaye wela bua mishindu itu muivi wiba. (Luka 10:30; Yone 10:10) Wakadimuija bua mianda ivua ne bua kuenzeka mu tshikondo tshia ku nshikidilu ne ivua ne bua kufikisha ku dilua diende bua kufila dinyoka, wamba ne: “Nuikale batabale, bualu kanuena bamanye dituku diafika Mfumu wenu. Numanye bimpe ne: bu mfumu wa nzubu mudianjile kumanya diba didi muivi ufika butuku, uvua kuikala mutabale, kayi mua kulekela batubula bimana bia nzubu wende.” (Matayo 24:42, 43, MMM) Nenku Yezu wakafuanyikija dilua diende ne difika dia muivi, ditu bantu kabayi batekemene.

3, 4. (a) Kuteleja didimuija dia Yezu bua dilua diende kudi kulomba tshinyi? (b) Nnkonko kayi idi ijuka?

³ Mufuanu au uvua muakanyine bualu dituku dijalame divua Yezu ne bua kulua kadivua ne bua kuikala dimanyike to. Ku ntuadijilu mu mulayi muine eu, Yezu wakamba ne: ‘Bua dituku adi ne pa dîba adi kakuena muntu udi mumanye, banjelu menemene ba mu diulu kabena bamanye, Muana kêna mumanye, anu Tatu udi mumanye.’ (Matayo 24:36) Ke bualu kayi wakabela bantu bavua bamuteleja ne: “Nuikale badilongolole.” (Matayo 24:44) Aba bavua bateleja didimuija dia Yezu bavua ne bua kuikala badilongolole mu dienza malu makane, nansha bikalaye uvua ne bua kulua dîba kayi bua kufila dinyoka dia dilumbuluisha dia Yehowa.

⁴ Imue nkonko ya mushinga idi ijuka: Didimuija didi Yezu ufila didi anu bua bena panu anyi, peshi bena Kristo balelela badi pabu ne bua ‘kuikala batabale’? Bua tshinyi mbia lukasa lukasa bua ‘kuikala batabale,’ ne mmunyi mutudi mua kuenza bualu ebu?

Ndidimuija bua nganyi?

5. Ntshinyi tshidi tshitujadikila ne: didimuija dia ‘kuikala batabale’ didi ditangila bena Kristo balelela?

⁵ Ntshia bushuwa se: dilua dia Mukalenge nedikale mutu dilua dia muivi bua bena panu badi bajika matshi abu ku didimuija dia dikenga dilualua. (2 Petelo 3:3-7) Kadi nebikale munyi bua bena Kristo balelela? Mupostolo Paulo wakafundila bena kuitabuja nende ne: ‘Nuenu nkayenu nudi bamanye bimpe ne: Dituku dia [Yehowa] dilualua bu mudi muivi ulua butuku.’ (1 Tesalonike 5:2) Kakuena mpata mu lungenyi luetu bua se: ‘Dituku dia Yehowa dilualua.’ Kadi ebi bidiku bikepesha mushinga wa kushala batabale anyi? Umanye ne: bayidi ke bavua Yezu wambila ne: ‘Muana wa muntu nealue pa dîba dinudi kanuyi belangane meji.’ (Matayo 24:44) Kumpala, pavuaye ubela bayidi bende bua kutungunukabu ne kukeba Bukalenge, wakabadimuija ne: ‘Nuenu kabidi nudilongolole, bualu bua Muana wa muntu nealue pa dîba dinudi kanuyi belangane meji.’ (Luka 12:31, 40) Kabienaku bitoke bua se: Yezu uvua wakula bua  bayidi bende pakabadimuijaye ne: “Nuikale batabale” anyi?

6. Bua tshinyi tudi ne bua ‘kuikala batabale’?

⁶ Bua tshinyi tudi ne bua ‘kuikala batabale’ ne ‘kuikala badilongolole’? Yezu wakumvuija ne: ‘Dituku adi balume babidi nebikale mu budimi; nebangate mukuabu, nebashiye mukuabu; bakaji babidi nebikale bapela, nebangate mukuabu, nebashiye mukuabu.’ (Matayo 24:40, 41) Aba badi badilongolole ‘nebabangate,’ mmumue ne: nebabapandishe, kadi bantu babi nebabutudibue. ‘Nebashiye’ bakuabu bua kubabutula bualu bavua ne nsombelu wa dikeba anu disanka diabu nkayabu. Munkatshi muabu mudi mua kuikala bantu bavua kumpala ne dimanya dilelela kadi kabayi bashale batabale.

7. Dibenga kumanya dituku dialua nshikidilu didi ditupesha mushindu wa kuenza tshinyi?

⁷ Dibenga kumanya dituku dijalame dia nshikidilu wa tshikondo etshi tshibi didi ditupesha mushindu wa kuleja ne: tudi tusadila Nzambi ne meji mimpe. Bua tshinyi tudi tuamba nanku? Bidi mua kumueneka ne: nshikidilu udi unenga bikole bua kulua. Bia dibungama, bamue bena Kristo badi bela meji mushindu eu mbalekele lukunukunu luabu bua mudimu wa Yehowa lukepela. Pabi patudi badilambule kudi Yehowa, tudi badifile kudiye katuyi tuelakana bua kumuenzela mudimu. Aba badi bamanye Yehowa mbajadike ne: kumuleja lukunukunu lua mu minite ya ndekelu kakuakumukemesha nansha. Yeye udi umona malu adi mu mutshima wetu.​—1 Samuele 16:7.

8. Mmunyi mudi dinanga Yehowa ditusaka bua kuikala batabale?

⁸ Bu mutudi banange Yehowa menemene, tudi tupeta disanka ditambe bunene patudi tuenza disua diende. (Musambu 40:8; Matayo 26:39) Tudi kabidi basue kumuenzela mudimu kashidi. Ditekemena adi kadiena ne mushinga mukese anu bualu tudi ne bua kuindila mutantshi mule mupite utuvua tuelela meji nansha. Tshitambe mushinga ntshia se: tudi tushala batabale bualu dituku dia Yehowa nedikale muanda wa mushinga wa bungi mu dikumbaja dia disua diende. Dijinga dikole ditudi nadi dia kusankisha Nzambi didi ditusaka bua kutumikila mibelu ya mu Dîyi diende ne bua kuteka Bukalenge buende pa muaba wa kumpala mu nsombelu wetu. (Matayo 6:33; 1 Yone 5:3) Tumonayi mushindu udi kushala batabale ne bua kuludika mapangadika atudi tuangata ne nsombelu wetu wa buatshia buila.

Muoyo webe mmutangile penyi?

9. Bua tshinyi mbia lukasa lukasa bua bantu ba pa buloba kujingululabu diumvuija dia malu a tshikondo tshietu etshi?

⁹ Bantu ba bungi lelu badi bitaba ne: ntatu mikole ne mianda idi ibungamija mbilue malu adi enzeka dituku dionso, ne pamuapa kabena basanka bua kudi muoyo wabu mutangile to. Kadi mbamanyaku diumvuija dilelela dia malu adi enzeka pa buloba anyi? Badiku bajingulule bua se: tudi ku ‘nshikidilu kua tshikondo etshi’ anyi? (Matayo 24:3) Badiku bamanye ne: divulangana dia ngikadilu wa budisu, wa tshinyangu, nansha mene wa dienza malu mabi didi divuija tshikondo etshi tshia ‘matuku a ku nshikidilu’ anyi? (2 Timote 3:1-5) Mbia lukasa lukasa bua bobu kumanya diumvuija dia malu onso aa ne kuelangana meji bua kudi muoyo wabu mutangile.

10. Ntshinyi tshitudi ne bua kuenza bua kuikala bajadike ne: tudi bashale batabale?

¹⁰ Kadi bidi munyi buetu tuetu? Dituku dionso tutu tuangata mapangadika adi atangila mudimu, makanda etu a mubidi, dîku dietu ne ntendelelu wetu. Tudi bamanye tshidi Bible wamba ne tudi tuenza muetu muonso bua kutshitumikila. Ke bualu kayi tudi ne bua kudiebeja ne: ‘Ndiku mulekele ntatu ya mu nsombelu ingumbusha ku malu a mu nyuma anyi? Ndiku ndekela nkindi ya bena panu ne ngelelu wabu wa meji bindombola mu malu andi nsungula bua kuenza anyi?’ (Luka 21:34-36; Kolosai 2:8) Tudi ne bua kutungunuka ne kuleja ne: tudi beyemene Yehowa ne mutshima wetu mujima ne katuena beyemene dijingulula dietu dia mianda. (Nsumuinu 3:5) Tuetu benze nanku, ‘netulamate muoyo udi muoyo wa bushuwa,’ muoyo wa kashidi mu buloba bupiabupia bua Nzambi.​—1 Timote 6:12, 19.

11-13. Ntshinyi tshitudi mua kulonga mu bilejilu bia malu akenzeka (a) mu matuku a Noa? (b) mu matuku a Lota?

 ¹¹ Mu Bible mudi bilejilu bidimuiji bia bungi bidi mua kutuambuluisha bua kuikala batabale. Tangila tshiakenzeka mu matuku a Noa. Bidimu bia bungi kumpala kua Yehowa kutumaye kabutu, wakenza bua badimuije bantu. Kadi pa kumbusha Noa ne bena mu dîku diende, bantu kabakateya ntema nansha. (2 Petelo 2:5) Yezu wakamba bua bualu ebu ne: ‘Kulua kua Muana wa muntu nekuikale bu muakadi pa matuku a Noa. Pa matuku au, mvula ya bungi kayiyi mianji kulua, bantu bakadi badia, bakadi banua, bakadi babaka, bakadi babakibua too ne pakalua dituku diakabuela Noa mu buatu bunene, [kabakateya ntema] too ne pakalua mvula ya bungi kubabutula; kulua kua Muana wa muntu nekuikale nunku.’ (Matayo 24:37-39) Ntshinyi tshidi bualu ebu butulongesha? Bikala umue wa kutudi mulekele malu a panu (nansha owu mikale a tshibidilu) apingana muaba wa midimu ya mu nyuma idi Nzambi utubela bua kutuma kumpala, udi ne bua kukonkonona nsombelu wende ne muoyo mujima.​—Lomo 14:17.

¹² Ela kabidi meji bua malu a mu matuku a Lota. Tshimenga tshia Sodoma tshivua Lota ne dîku diende basombele tshivua ne bubanji bua bungi, kadi muvua bikadilu bibole. Yehowa wakatuma banjelu bende bua kutshibutula. Banjelu bakambila Lota ne dîku diende bua banyeme mu Sodoma kabayi batangila panyima. Bu muakabakankamija banjelu nunku, bakumbuka mu tshimenga atshi. Kadi mukaji wa Lota wakatuma meji ku nzubu wende uvua mushale mu Sodoma. Bua bupidia, wakatangila panyima, yeye kujimija muoyo wende bua bualu ebu. (Genese 19:15-26) Yezu wakatudimuija mu mêyi a buprofete ne: ‘Vulukayi mukaji wa Lota.’ Tudiku tulonda didimuija edi anyi?​—Luka 17:32.

¹³ Bantu bavua bateleja malu avua Nzambi ubadimuija nawu bavua bashala ne muoyo. Ke tshiakenzekela Noa ne dîku diende ne Lota ne bana bende ba bakaji. (2 Petelo 2:9) Patudi tuangata didimuija didi mu bilejilu ebi ne mushinga, mukenji wa lupandu udimu bua banangi ba buakane udi utukankamija petu. Abi bidi biuja mutshima wetu ne ditekemena dishindika dia se: mulayi wa Nzambi wa ‘diulu dipiadipia ne buloba bupiabupia’ muikala “buakane” neukumbane.​—2 Petelo 3:13.

‘Dîba dia dilumbuluisha diakulua’

14, 15. (a) ‘Dîba’ dia dilumbuluisha didi dikonga malu kayi? (b) ‘Kutshina Nzambi ne kumutumbisha’ kudi kulomba malu kayi?

¹⁴ Ntshinyi tshitudi mua kutekemena tuetu bashale batabale? Mukanda wa Buakabuluibua udi uleja mushindu wakumbana disua dia Nzambi ku kakese ku kakese. Ditumikila malu adiwu utuambila didi ne mushinga wa bungi bituasua kuleja ne: tudi badilongolole. Mulayi eu udi uleja bimpe mianda ivua ne bua kuenzeka mu ‘dituku dia Mukalenge’ diakatuadija pakatekabu Kristo mfumu mu diulu mu 1914. (Buakabuluibua 1:10) Mukanda wa Buakabuluibua udi wakula bua muanjelu udibu bapeshe “lumu luimpe lua tshiendelele” lua kumanyisha. Muanjelu eu udi umanyisha ne dîyi dikole ne: ‘Nutshine Nzambi, numutumbishe, bualu bua dîba dia dilumbuluisha diende diakulua.’ (Buakabuluibua 14:6, 7) ‘Dîba’ dia dilumbuluisha ntshikondo tshîpi; tshidi tshikonga dimanyisha ne difila dia manyoka adibu bumvuije mu mulayi au. Tudi mpindieu mu tshikondo atshi.

¹⁵ Mpindieu, kumpala kua dîba dia dilumbuluisha kujikadi, badi batubela ne: “Nutshine Nzambi, numutumbishe.” Ebi bidi bitulomba  malu kayi? Ditshina dimpe dia Nzambi didi ne bua kutusaka bua kumbuka ku malu mabi. (Nsumuinu 8:13) Bituikala tutumbisha Nzambi, netumuteleje ne kanemu kakole. Katuakupangila dîba dia kubala Bible Dîyi diende pa tshibidilu nansha. Katuakupepeja mubelu udiye utupesha wa kubuela mu bisangilu bia bena Kristo to. (Ebelu 10:24, 25) Netuanyishe diakalenga dia kumanyisha lumu luimpe lua Bukalenge bua Nzambi bupesha Masiya ne netuenze nanku ne lukunukunu. Netueyemene Yehowa dîba dionso ne muoyo wetu mujima. (Musambu 62:8) Bu mutudi tuitaba ne: Yehowa ke Mukalenge wa diulu ne buloba, tudi tumutumbisha patudi tukokela bukokeshi buende ku budisuile mu nsombelu wetu. Udiku utshina Nzambi menemene ne umutumbisha mu malu onso aa anyi?

16. Bua tshinyi tudi mua kuamba ne: dilumbuluisha dia Babulona Munene didibu bambe mu Buakabuluibua 14:8 dikadi dimane kuenzeka?

¹⁶ Buakabuluibua nshapita 14 udi utungunuka ne kumvuija mianda mikuabu idi ne bua kuenzeka mu dîba dia dilumbuluisha. Babulona Munene, nsangilu wa bitendelelu bia dishima bia buloba bujima ke udibu batele kumpala: ‘Muanjelu mukuabu muibidi wakalonda, wamba ne: Babulona munene wakupuka, wakupuka’! (Buakabuluibua 14:8) Bushuwa, ku mêsu kua Nzambi, Babulona Munene ukadi mumane kupuka. Mu 1919 basadidi bela manyi ba Yehowa bakumbuka ku bupika bua malongesha ne bilele bia Babulona, bidi bikokeshe bantu ne matunga munkatshi mua bidimu binunu ne binunu. (Buakabuluibua 17:1, 15) Nenku bakapeta mushindu wa kudifila mu ditangalaja ntendelelu mulelela. Mudimu wa diyisha lumu luimpe lua Bukalenge bua Nzambi pa buloba bujima mmutuadije katshia anu pinapu.​—Matayo 24:14.

17. Kupatuka mu Babulona Munene kudi kumvuija tshinyi?

¹⁷ Kadi dilumbuluisha dia Babulona Munene ki ndishikidile anu apu to. Kabutu kende ka ndekelu kadi ne bua kulua mu tshitupa tshîpi emu. (Buakabuluibua 18:21) Ke bualu kayi Bible udi ubela bantu ba miaba yonso ne: ‘Bantu banyi, nulopoke munkatshi muende [Babulona Munene], bua nuenu kanuikadi ne buobumue nende mu malu mabi ende.’ (Buakabuluibua 18:4, 5) Mmunyi mutudi tupatuka mu Babulona Munene? Kupatuka eku kakuena kumvuija anu kubenga kudisangisha ne bitendelelu bia dishima to. Malu mabi a Babulona adi mu misekelelu ne mu bilele bia bungi, mu ngikadilu wa bena panu wa dilengulula tshiendenda tshia masandi, mu manaya adi enda avulangana adi bantu basue, adi enzeka ne nyuma mibi, ne mu malu makuabu a bungi. Bua kushala batabale, mbia mushinga wa bungi bua tuetu kufila tshijadiki tshia se: mu bienzedi bietu ne mu majinga a mu mutshima wetu tudi baditapulule menemene ne Babulona Munene mu mishindu yonso.

18. Pa kumona malu adibu bambe mu Buakabuluibua 14:9, 10, mbinganyi bidi bena Kristo badimuke ne bua kuepuka?

¹⁸ Mu Buakabuluibua 14:9, 10, badi batuleja bualu bukuabu bua ‘dîba dia dilumbuluisha.’ Munga muanjelu udi wamba ne: ‘Biakukuila muntu nyama wa luonji ne tshifuanyikiji tshiende, ne biangataye tshimanyinu pa mpala pende, anyi pa tshianza tshiende, yeye kabidi, neanue mvinyo wa tshiji tshia Nzambi.’ Bua tshinyi? Bualu ‘nyama wa luonji ne tshifuanyikiji  tshiende’ bidi tshimfuanyi tshia bukokeshi bua bantu budi kabuyi buitaba bumfumu butambe bunene bua Yehowa. Bena Kristo badimuke kabena ne bua kulekela babenzeja malu anyi babatua tshimanyinu tshia nyama wa luonji, ni mmu ngelelu wa meji anyi mu bienzedi biabu, bu badi ku bupika bua bantu badi kabayi bitaba bukenji bunene budi nabu Yehowa, Nzambi mulelela, bua kukokesha bantu. Bena Kristo mbamanye ne: Bukalenge bua Nzambi bukadi bujadika mu diulu, nebumbushe makokeshi onso a bantu, ne buobu nebushale tshiendelele.​—Danyele 2:44.

Kujimiji mitalu yebe!

19, 20. (a) Bu mutudi basemene bikole ku nshikidilu, ntshinyi tshiakeba Satana bua kuenza? (b) Tudi ne bua kuikala bapangadike bua kuenza tshinyi?

¹⁹ Bu mutudi basemene bikole pabuipi ne nshikidilu, ntatu ne mateta nebiende anu bivula. Bu mutudi ne muoyo pa buloba ebu bua kale ne batatshisha kudi mapanga etu tuetu bine, tudi tutata bua malu bu mudi tusamasama, bukulakaje, difuisha, tunyinganyinga, diteketa mu mikolo bua mudi bantu babenga kututeleja patudi tuyisha Dîyi dia Nzambi, ne bikuabu bia bungi. Katupu muoyo bua se: tshidi Satana ukeba ne muoyo mujima ntshia kubuelela pa makenga adi atukuata bua kutusaka bua tulekele kuyisha lumu luimpe anyi kutumikila mikenji ya Nzambi. (Efeso 6:11-13) Pa kumona tshikondo tshitudi, edi ki ndîba dia kujimija mitalu yetu nansha!

²⁰ Yezu uvua mumanye ne: tuvua mua kupeta ntatu ya bungi ivua mua kutulekesha diyisha, ke bualu kayi wakatubela ne: “Nuikale batabale, bualu kanuena bamanye dituku diafika Mfumu wenu.” (Matayo 24:42, MMM) Nunku tushale anu bamanye tshikondo tshitukadi. Tuikalayi badimukile mayele a Satana adi mua kutufikisha ku diteketa anyi mene ku diumbuka mu bulelela. Tuikalayi bapangadike bua kuyisha lumu luimpe lua Bukalenge bua Nzambi ne lukunukunu ne tshisumi tshia bungi. Bushuwa, tulamayi mitalu yetu patudi tutumikila didimuija dia Yezu dia se: “Nuikale batabale.” Tuetu tuenza malu aa, netupeshe Yehowa lumu ne netuikale munkatshi mua bantu badi ne ditekemena dia kupeta mabenesha a tshiendelele afilaye.

Newandamune munyi?

• Mmunyi mutudi bamanye ne: didimuija dia Yezu dia ‘kuikala batabale’ didi ditangila bena Kristo balelela?

• Mbilejilu bidimuiji kayi bia mu Bible bidi mua kutuambuluisha bua ‘kuikala batabale’?

• Dîba dia dilumbuluisha ntshinyi, ne ntshinyi tshidibu batubele bua kuenza kumpala kua diodi kujika?

[Nkonko ya dilonga]

[Tshimfuanyi mu dibeji 23]

Yezu wakafuanyikija dilua diende ne dilua dia muivi

[Tshimfuanyi mu dibeji 24]

Kabutu ka Babulona Munene kakadi pabuipi

[Bimfuanyi mu dibeji 25]

Tuikalayi bapangadike bua kuyisha ne lukunukunu ne tshisumi tshia bungi