Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Enda ne Nzambi upete masanka

Enda ne Nzambi upete masanka

Enda ne Nzambi upete masanka

‘Bobu badi bakuna lupepele, nebapuole mvunde.’​—HOSHEA 8:7.

1. Mmunyi mutudi mua kuenda ne Yehowa?

 KUENDA muaba udi njiwu nkuimpe paudi ne muntu wa kukulombola njila. Mbimpe kuenda ne muntu eu pamutu pa kudiendela nkayebe. Mu ngumvuilu kampanda, ke nsombelu wa buena utudi nende lelu. Yehowa mmusue kutulombola mu tshipela tshia ndongoluelu wa malu mubi eu. Mbimpe kuenda nende pamutu pa kudiendela. Kadi mmunyi mutudi mua kuenda nende? Patudi tulonda tshidiye utuambila mu Bible.

2. Netumone tshinyi mu tshiena-bualu etshi?

2 Tshiena-bualu tshishale tshivua tshiakule bua nsombelu wa mu tshimfuanyi udi mu Hoshea nshapita wa 1 too ne ku 5. Bushuwa, nsombelu au udi ne malongesha adi mua kutuambuluisha bua kuenda ne Nzambi. Tumonayi mpindieu amue malu adi mu Hos nshapita 6 too ne ku wa 9. Kadi mbimpe kuanji kumona lungenyi lunene ludi mu nshapita inayi eyi.

Lungenyi lunene

3. Amba mu tshikoso malu adi mu Hoshea nshapita 6 too ne ku wa 9.

3 Yehowa uvua mutume Hoshea bua kumanyisha bena bisa dikumi bia Isalele mikenji yende. Isalele uvuabu babikila kabidi ne: Efelayima (tshisa tshinene tshivuamu) uvua mubenge Yehowa. Hoshea nshapita 6 too ne ku wa 9 udi uleja muvua bantu bashipe tshipungidi tshia Yehowa ne muvuabu benza malu mabi. (Hoshea 6:7) Bakeyemena bipungidi bivuabu badie ne bisamba bikuabu ne kulekelabu Yehowa. Bu muvuabu benza malu mabi, bavua ne bua kupeta bipeta bibi anyi dinyoka divua dibindile. Kadi mulayi wa Hoshea udi kabidi ne mukenji mulenga. Bakambila bantu ne: bobu bapingane kudi Yehowa ne muoyo mujima, uvua mua kubafuila luse.

4. Mmalongesha kayi mimpe a mu Hoshea atuamona?

4 Tudi tupeta malu adi mua kutuambuluisha bua kuenda ne Nzambi mu nshapita eyi. Tangila malongesha anayi mimpe atudi tupetelamu: (1) Dishintuluka dilelela didi dimuenekela ku bienzedi, ki ng’anu mukana to; (2) milambu nkayayi kayitu isankisha Yehowa to; (3) Yehowa utu umvua bibi patu basadidi bende bamuela nyima ne (4) bua kupeta bintu bimpe tudi ne bua kuenza malu mimpe.

Mutu dishintuluka dilelela dimueneka

5. Amba mu tshikoso malu adi mu Hoshea 6:1-3.

5 Mulayi wa Hoshea udi utulongesha bia bungi pa dishintuluka ne luse. Hoshea 6:1-3 udi wamba ne: ‘Luayi tupingane kudi Yehowa; yeye wakatupanda, kadi neajikije disama dietu; yeye wakatutapa, kadi neajingile mputa wetu tshilulu. Papita matuku abidi, yeye neatusangaje; palua dituku disatu, yeye neatubishe bua tuetu tuikale ne muoyo kumpala kuende. Tumumanye, tunanukile kukeba kumanya Yehowa. Kulua kuende kudi kujadikibua bulelela bu mudi butuku butshia; nealue kutudi bu mvul’a mbedi, bu mudi mvula mishishe iloka pa buloba.’

6-8. Ntshinyi tshivua tshibi mu dishintuluka dia bena Isalele?

6 Nnganyi uvua muambe mêyi adi mu mvese eyi? Bamue badi bamba ne: mmêyi a bena Isalele bapange lulamatu bavua badinga muvuabu bashintuluke ne bavua baamba anu bua Nzambi abafuile luse. Bakuabu pabu badi bamba ne: muprofete Hoshea ke uvua usengelela bantu bua bapingane kudi Yehowa. Katuena bamanye uvua muakule to, kadi lukonko ludi ne: Bena Isalele bakapingana kudi Yehowa ne kushintulula bulelela bienzedi biabu anyi? Tòo. Yehowa wakamba ne: ‘Nuenu, bena Efelayima, nennuenzele tshinyi? Nuenu, bena Yuda, nennuenzele tshinyi? Bua buimpe buenu budi bu ditutu dia lunkelu, anyi bu lumuma ludi lukama lukasa.’ (Hoshea 6:4) Ebi bidi bileja muvuabu ne nsombelu mubi mu nyuma! Buimpe anyi luse lujalame luvua lujimine anu bu lumuma lua mu dinda patu dîba dibanda. Nansha muvua bantu bashima bu bavua bashintuluke, Yehowa kakitaba bua kubafuila luse to. Tshilumbu tshivua penyi?

7 Dishintuluka dia Isalele kadivua difumina mu mutshima bushuwa to. Hoshea 7:14 udi uleja muvua Yehowa kayi muanyishe basadidi bende wamba ne: ‘Kabakadila kundi ne mitshima yabu, kadi badi basa muadi pa malalu abu.’ Mvese wa 16 udi usakidila ne: ‘Bakapingana, kadi kabena bapingana kudi Nzambi wa mu diulu.’ Bantu kabavua basue kupingana ku ntendelelu wa Yehowa Nzambi wa mu diulu mu dienza malu bua kulengeja malanda abu nende to. Eyowa, kabavua basue kuenda ne Nzambi to.

8 Kuvua tshikuabu tshilumbu mu dishintuluka dia Isalele. Bavua batungunuka ne kuenza malu mabi, bu mudi: kuibila, kushipa, kuiba, kutendelela mpingu ne kudia bipungidi ne matunga makuabu. Hoshea 7:4 udi ufuanyikija bantu ne ‘mfulu’ wa mampa bualu malu mabi avua abosha munda. Bua nsombelu mubi wa mu nyuma eu, bivua bikengela kubafuila luse anyi? Tòo! Hoshea udi wambila bantomboji aba ne: Yehowa ‘neavuluke bubi buabu’ ne ‘neabakengeshe bua malu mabi abu.’ (Hoshea 9:9) Kabavua mua kubafuila luse to!

9. Hoshea udi utulongesha tshinyi bua dishintuluka ne luse?

9 Patudi tubala mukanda wa Hoshea, ntshinyi tshitudi tulonga pa dishintuluka ne luse? Tshilejilu tshibi tshia bena Isalele tshidi tshitulongesha ne: bua Yehowa kutufuila luse, tudi ne bua kushintuluka munda muetu. Mmunyi mutudi mua kuleja dishintuluka edi? Mêyi a mukana ne bisonji kabiena mua kushima Yehowa to. Dishintuluka dilelela didi dimuenekela ku bienzedi. Bua Nzambi kufuila muntu mubi luse, udi ne bua kulekela malu ende mabi ne kutumikila mikenji ya ntendelelu mulelela wa Yehowa.

Milambu nkayayi kayitu isankisha Yehowa to

10, 11. Bu mudibi bileja mu bualu bua bena Isalele, bua tshinyi milambu nkayayi kayitu isankisha Yehowa?

10 Tumonayi mpindieu dilongesha dibidi didi dituambuluisha bua kuenda ne Yehowa. Ndiodi edi: Milambu nkayayi kayitu isankisha Nzambi to. Hoshea 6:6 udi wamba ne: ‘Meme Yehowa ndi musue kudifila kuenu, ki nkufila kua milambu; ndi musue kumanya kuenu kua Nzambi, ki nkuosha kua milambu.’ Bulelela, Yehowa udi usanka bua kudifila kuetu anyi luse lujalame (ngikadilu wa mu muoyo) ne bua kumumanya. Kadi udi mua kudiebeja ne: ‘Bua tshinyi mvese eu udi wamba ne: Yehowa kêna usanka bua “milambu” ne “kuosha kua milambu”? Mikenji ya Mose kayivua ilomba milambu anyi?’

11 Eyowa, Mikenji ya Mose ivua ilomba milambu, kadi kuvua tshilumbu tshikuabu mu matuku a Hoshea. Bidi bimueneka ne: kuvua bena Isalele bavua bafila milambu anu bua babamone, kadi eku bikale benza malu mabi. Malu abu mabi avua aleja ne: kabavua ne luse lujalame mu mitshima yabu to. Bavua kabidi babenga dimanya dia Nzambi bualu kabavua baditumikila to. Bu muvua bantu bikale ne mioyo mibi ne benza malu mabi, milambu yabu ivua ne mushinga kayi? Milambu yabu ivua ifikisha Yehowa Nzambi munda.

12. Hoshea 6:6 udi utudimuija munyi lelu’eu?

12 Mêyi a Hoshea adi adimuija batendeledi ba bungi lelu. Badi balambula Nzambi milambu mu dienza malu a ntendelelu. Kadi ntendelelu wabu kêna ushintulula bia bungi anyi mene kêna ushintulula ngikadilu wabu. Bantu aba batu basankisha Nzambi bulelela padi mioyo yabu kayiyi ibasaka bua kupeta dimanya dijalame dia Nzambi ne kuditumikila mu dibenga kuenza malu mabi anyi? Katuedi meji ne: malu a ntendelelu nkayawu ke adi asankisha Nzambi to. Yehowa kêna wanyisha bantu badi bakeba kumusankisha amu ne malu a ntendelelu patupu pamutu pa kutumikila Dîyi diende.​—2 Timote 3:5.

13. Tutu tufila milambu ya mushindu kayi? Kadi ntshinyi tshitudi mua kulama mu lungenyi bua mushinga wayi?

13 Bu mutudi bena Kristo balelela, tudi bamanye ne: milambu nkayayi kayitu isankisha Nzambi to. Bushuwa, katutu tulambula Yehowa nyama to. Kadi tutu ‘tufila kudi Nzambi mulambu wa kumutumbisha nawu, udi mamuma a mishiku idi ijukula ditabuja dia dîna diende.’ (Ebelu 13:15) Katuenji bu bena Isalele ba mu matuku a Hoshea, tuela meji ne: kuenza malu a mushindu’eu kudi mua kutupesha njila wa kuenza malu mabi. Angata tshilejilu tshia nsongakaji mukuabu uvua wenda bundumba mu musokoko. Wakalua kuamba ne: “Ngakatuadija kuyisha bikole, ngela meji ne: bivua mua kubuikidija bubi buanyi.” Ke tshia buena tshivua bena Isalele abu benza. Kadi Yehowa udi witaba milambu yetu ya kumutumbisha nayi anu patudi tuyifila ne mutshima muimpe ne bikadilu bilenga.

Yehowa utu umvua bibi patu basadidi bende bamuela nyima

14. Hoshea udi wamba tshinyi bua mudi Nzambi udiumvua?

14 Dilongesha disatu didi mu Hoshea nshapita 6 too ne ku wa 9 didi ditangila mushindu udi Yehowa udiumvua padi basadidi bende bamulekela. Nzambi utu umvua tshiji, umvua kabidi luse. Tshilejilu, utu umvua disanka ne luse bua aba badi balekela malu mabi. Kadi padi basadidi bende kabayi balekela malu mabi, utu ubanyoka. Bu mudi Nzambi utujingila anu disanka, udi umvua bimpe patudi tuenda nende ne muoyo mujima. Musambu wa 149:4 udi wamba ne: ‘Yehowa udi ne disanka mu bantu bende.’ Kadi Nzambi utu umvua bishi padi basadidi bende bapanga lulamatu?

15. Bilondeshile Hoshea 6:7, ntshinyi tshivua bamue bena Isalele benza?

15 Yehowa wakamba bua bena Isalele bavua bapange lulamatu ne: ‘Bobu bakashipa tshipungidi tshianyi bu muakenza Adama; bakantungila tshitungu musangu au.’ (Hoshea 6:7) Muaku wa tshiena-Ebelu udibu bakudimune ne: “bakantungila tshitungu” udi umvuija “kushima anyi kupanga lulamatu.” Muaku eu ke udi mu Malaki 2:10-16 mudibu baleja muvua bena Isalele aba bapange lulamatu kudi bakaji babu. Mukanda kampanda udi wamba bua muaku eu udi mu Hoshea 6:7 ne: ‘Nngakuilu wa mu tshimfuanyi bua dibaka ne udi uleja nsombelu mudibu banyange dinanga.’

16, 17. (a) Ntshinyi tshivua bena Isalele benze bua tshipungidi tshivuabu badie ne Nzambi? (b) Ntshinyi tshitudi ne bua kuvuluka bua bienzedi bietu?

16 Yehowa uvua wangata Isalele bu mukajende wa mu tshimfuanyi bualu uvua mudia nende tshipungidi. Nunku, pavua bena Isalele benza malu avua tshipungidi tshikandika, bavua benze anu bu bende bundumba. Nzambi uvua bu mulume wa lulamatu, kadi basadidi bende bavua bamunyeme!

17 Kadi netuambe bishi buetu tuetu? Bidi bitonda anyi bisankisha Nzambi patudi tuenda anyi tubenga kuenda nende. Tuvulukayi ne: “Nzambi udi dinanga” ne bienzedi bietu bidi ne mushinga kudiye. (1 Yone 4:16) Tuetu bangate disangu dibi, Yehowa neumvue bibi, kakusanka to. Tuetu balame bualu ebu mu mutu, netupete bukole bua kukandamena malu mabi.

Mushindu wa kupeta masanka

18, 19. Ndîyi kayi dinene didi mu Hoshea 8:7? Mmunyi muakakumbanyinadi bena Isalele ?

18 Tumonayi dilongesha dinayi dia mu mulayi wa Hoshea: mushindu utudi mua kupeta masanka. Hoshea wakafunda bua bena Isalele ne ngikadilu yabu mibi ne: ‘Bobu badi bakuna lupepele, nebapole mvunde.’ (Hoshea 8:7) Tudi tukuata dîyi dinene edi: Malu atudi tuenza lelu ne bipeta bituapeta bidi bienda pamue. Mmunyi muakakumbana bualu ebu kudi bena Isalele bapange lulamatu?

19 Pavua bena Isalele abu benza bibi, bavua bakuna malu mabi. Bavua mua kutungunuka ne kuenza malu aa, ne kubenga kupeta bipeta bibi anyi? Bavua amu ne bua kupeta dinyoka. Hoshea 8:13 udi wamba ne: ‘Yehowa neavuluke bubi buabu, neabakengeshe.’ Hoshea 9:17 udi pende wamba ne: ‘Nzambi wanyi neabipate, bualu bua kabakamumvuila; nebikale bena tshiendenda munkatshi mua bisamba bia bantu.’ Yehowa uvua ne bua kunyoka bena Isalele bua malu abu mabi. Bu muvuabu bakune malu mabi, bavua ne bua kupola malu mabi. Nzambi wakabanyoka mu tshidimu tshia 740 kumpala kua bikondo bietu ebi pavua bena Ashû batonkole bukalenge bua bisa 10 ne baye ne benamu mu bupika.

20. Malu akafikila bena Isalele adi atulongesha tshinyi?

20 Tshiakenzekela bena Isalele tshidi tshitulongesha bulelela bunene ebu: Tudi tunowa tshitudi tukuna. Dîyi dia Nzambi didi ditudimuija ne: ‘Kanudidingi; Nzambi kêna usekibua; bualu bua tshintu tshionso tshidi muntu ukuna, ntshiotshi tshiapoleye.’ (Galatia 6:7) Tuetu tukuna malu mabi, netupole anu malu mabi. Tshilejilu, badi benda bundumba nebapole bipeta bibi. Badi kabayi bashintuluka nebapete bipeta bibi.

21. Mmunyi mutudi mua kupola malu mimpe?

21 Kadi mmunyi mutuapeta malu mimpe? Tudi mua kufila tshilejilu etshi: Padi muntu musue kunowa losa, neakune mponda anyi? Tòo! Udi ne bua kukuna amu losa. Tuetu petu basue kunowa malu mimpe, tudi ne bua kukuna malu mimpe. Udi musue kunowa malu mimpe (nsombelu mulenga mpindieu ne muoyo wa tshiendelele mu bulongolodi bua Nzambi) anyi? Biwikala musue, tungunuka ne kuenda ne Nzambi ne ikala utumikila mikenji yende.

22. Mmalongesha kayi atudi bapete mu Hoshea nshapita 6 too ne ku wa 9?

22 Tudi bapete malongesha anayi mu Hoshea nshapita 6 too ne ku wa 9 adi mua kutuambuluisha bua kuenda ne Nzambi: (1) Dishintuluka dilelela didi dimuenekela ku bienzedi; (2) milambu nkayayi kayitu isankisha Nzambi to; (3) Yehowa utu umvua bibi patu basadidi bende bamuela nyima ne (4) bua kupeta bintu bimpe tudi ne bua kuenza malu mimpe. Mmunyi mudi nshapita itanu ya ndekelu ya Hoshea ituambuluisha bua kuenda ne Nzambi?

Newandamune munyi?

• Dishintuluka dilelela ditu dimuenekela ku tshinyi?

• Bua tshinyi milambu nkayayi kayitu isankisha Tatu wetu wa mu diulu?

• Nzambi utu umvua bishi patu basadidi bende bamuela nyima?

• Tuetu basue kupeta bintu bimpe, tudi ne bua kuenza tshinyi?

[Nkonko ya dilonga]

[Tshimfuanyi mu dibeji 23]

Luse lujalame lua bena Isalele luakajimina anu bu ditutu dia mu dinda

[Tshimfuanyi mu dibeji 23]

Majinga mabi a bena Isalele avua alunduka anu bu kapia mu mfulu

[Tshimfuanyi mu dibeji 24]

Yehowa wakabenga milambu ya bena Isalele bua tshinyi?

[Tshimfuanyi mu dibeji 25]

Bua kupola bintu bimpe, kuna bintu bimpe