Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Dikeba buakane neditulame

Dikeba buakane neditulame

Dikeba buakane neditulame

‘Kadi diambedi kebayi buakane bua Nzambi.’​—MATAYO 6:33.

1, 2. Ndipangadika kayi divua nsongakaji kampanda muena Kristo muangate? Bua tshinyi wakangata dipangadika adi?

NSONGAKAJI kampanda muena Kristo wa mu Asia uvua sekretere mu biro bikuabu bia mbulamatadi. Uvua ulonda mikenji, ufika ku mudimu kumpala kua dîba ne wenza mudimu ne muoyo umue. Kadi bu muvua mudimu wende kauyi wa kashidi, bakajinga kuukonkonona. Mfumuende wa mudimu wakamuambila ne: uvua mua kumuangata ku mudimu bua kashidi ne kumubandisha muanzu bu yeye muitabe bua kuenda nende masandi. Wakabenga ne muoyo umue nansha muvuaye mua kujimija mudimu wende.

2 Nsongakaji eu uvua mupange meji anyi? Tòo, uvua ulonda mubelu wa Yezu eu: ‘Kadi diambedi kebayi buakane bua Nzambi.’ (Matayo 6:33) Buende yeye, kulonda mêyi makane kuvua ne mushinga kupita kupeta nsombelu muimpe mu dienda bundumba.​—1 Kolinto 6:18.

Mushinga wa buakane

3. Buakane ntshinyi?

3 “Buakane” budi bumvuija kuikala ne lulamatu ne bululame. Mu Bible, miaku ya tshiena-Ebelu ne tshiena-Greke idi ne lungenyi lua “bululame” anyi “buimpe.” Ki nkudimona bakane bilondeshile ngenyi yetu to. (Luka 16:15) Mbuakane bilondeshile mêyi a Yehowa. Mbuakane bua Nzambi.​—Lomo 1:17; 3:21.

4. Bua tshinyi buakane budi ne mushinga kudi muena Kristo?

4 Bua tshinyi buakane budi ne mushinga? Bu mudi Yehowa ‘Nzambi wa buakane’ mmunange basadidi bende padibu benza malu makane. (Musambu 4:1; Nsumuinu 2:20-22; Habakuka 1:13) Muntu yonso udi wenza malu mabi kêna mua kudia nende bulunda to. (Nsumuinu 15:8) Ke bualu kayi mupostolo Paulo wakabela Timote ne: ‘Unyeme nkuka ya bansongalume; londa kunyima kua buakane,’ ne ngikadilu mikuabu mimpe. (2 Timote 2:22) Ke bua tshinyi kabidi Paulo wakatela ‘buakane bu tshibuikilu tshia pa tshiadi’ mu bintu bia mvita bia mu nyuma.​—Efeso 6:14.

5. Mmunyi mudi bantu bapange bupuangane mua kukeba buakane?

5 Bushuwa, kakuena muntu nansha umue udi muakane tshishiki to. Tuetu bonso tudi bapiane dipanga bupuangane kudi Adama, tudi benji ba mibi, bapange buakane katshia anu ku tshileledi. Pabi Yezu wakamba ne: tudi ne bua kukeba buakane. Mmushindu kayi? Tudi mua kupeta buakane bualu Yezu wakalambula muoyo wende bua kutupikula, ne tuetu bikale ne ditabuja mu mulambu wende, Yehowa neatubuikidile mibi yetu. (Matayo 20:28; Yone 3:16; Lomo 5:8, 9, 12, 18) Nunku patudi tulonga mikenji miakane ya Yehowa ne tudienzeja bikole bua kuyilonda (tusambila bua kutshimuna mateketa etu), Yehowa udi witaba bua tumutendelele. (Musambu 1:6; Lomo 7:19-25; Buakabuluibua 7:9, 14) Bualu ebu kabuena butukolesha mu maboko anyi?

Bakane mu buloba bubi

6. Bua tshinyi buloba buvua muaba mubi bua bena Kristo ba kumpala?

6 Dîba divua Yezu mupeshe bayidi bende mudimu wa kuikala bamanyi bende too ‘ne ku ndekelu kua buloba,’ bakapeta nsombelu mikole. (Bienzedi 1:8) Muaba wabu wonso wa mudimu uvua “mu bukokeshi bua Mubi.” (1 Yone 5:19, Muanda Mulenga Lelu) Buloba buvua bunyanguke ne lungenyi lubi luvuaye umuangalaja, ne bena Kristo bavua balumona miaba yonso. (Efeso 2:2) Buloba buvua muaba mubi buabu buobu. Bavua mua kushala ne lulamatu lukole anu bu bobu mua kukeba buakane bua Nzambi kumpala. Ba bungi bakananukila, kadi bakese bakalonda ‘njila wa bubi.’​—Nsumuinu 12:28; 2 Timote 4:10.

7. Bua tshinyi muena Kristo udi ne bua kukandamena malu mabi a pa buloba?

7 Kadi netuambe tshinyi: buloba mmuaba muimpe bua bena Kristo lelu anyi? Nansha kakese! Mbunyanguke mene kupita too ne mu bidimu lukama bia kumpala. Mbamane kabidi kuimansha Satana pa buloba padiye uluangisha bikole bena Kristo bela manyi anyi ‘tunkanunuina tua mukaji tuakashala, tudi tutumikila mikenji ya Nzambi, ne tudi ne bumanyishi bua Yezu.’ (Buakabuluibua 12:12, 17) Satana udi kabidi uluisha muntu yonso udi wambuluisha “tunkanunuina” etu. Kadi bena Kristo kabena mua kumbuka pa buloba to. Nansha mudibu kabayi ba pa buloba, badi ne bua kusombapu. (Yone 17:15, 16) Badi kabidi ne bua kuyishapu bua kukeba bantu ba lungenyi luimpe ne kubalongesha bua kuluabu bayidi ba Kristo. (Matayo 24:14; 28:19, 20) Nunku, bu mudi bena Kristo kabayi mua kunyema malu mabi a pa buloba, badi ne bua kuakandamena. Tuanji kumonayi anayi a ku malu aa.

Buteyi bua tshiendenda

8. Bua tshinyi bena Isalele bakatuadija kutendelela nzambi ya bena Moaba?

8 Ku ndekelu kua bidimu 40 bia luendu lua bena Isalele mu tshipela, ba bungi bakalekela njila muakane. Bavua bamone malu a bungi avua Yehowa muenze bua kubapandisha ne bakavua pa kubuela mu Buloba Bulaya. Kadi bakatuadija kutendelela nzambi ya bena Moaba. Bua tshinyi? Bakapona mu “lukuka lua mubidi.” (1 Yone 2:16) Bible udi wamba ne: ‘Bantu bakabanga kuenda masandi ne bana bakaji ba bena Moaba.’​—Nomba 25:1.

9, 10. Nnsombelu kayi lelu udi uleja mushinga wa kubenga kulengulula bukole bua majinga a ku mubidi?

9 Bualu ebu budi buleja mudi majinga a mubidi mua kunyanga bantu badi kabayi badimuke. Tudi ne bua kudimuka nangananga bualu bantu bakadi bamona tshiendenda bu tshintu tshimpe. (1 Kolinto 10:6, 8) Luapolo kampanda lua mu États-Unis ludi luamba ne: “Kumpala kua 1970, matunga onso a mu États-Unis kaavua itaba dibanjijangana [tshilele tshia mulume ne mukaji basombe pamue kabayi baselangane]. Mpindieu mbilue tshibidilu. Bantu bapite pa 50 pa 100 badi baselangana bua musangu wa kumpala bavua banji kusomba pamue diambedi.” Tshilele etshi ne bikuabu ki mbishikidile anu mu ditunga dimue edi to, bidi pa buloba bujima. Diakabi, bamue bena Kristo mbalonde bilele ebi, balue kubipata too ne mu tshisumbu tshia bena Kristo.​—1 Kolinto 5:11.

10 Bidi bimueneka kabidi ne: miaba yonso badi bakula bimpe bua tshiendenda. Filme ya mu sine, filme ne ndongamu mikuabu ya ku televizion bidi bileja ne: bansonga bobu bamanyangane kumpala kua kubuela mu dibaka kakuena bualu to. Bakadi bangata diangatangana dia mulume ne mulume anyi mukaji ne mukaji bu bualu buimpe. Filme ya bungi ikadi ileja patoke mudi bantu bangatangana ku ntuadijilu too ne ku ndekelu. Bimfuanyi bia nunku bitu ku Internet. Tshilejilu, kamona kamba mukuabu wakamba ne: dimue dituku muanende wa balume wa bidimu muanda mutekete wakafuma mu kalasa ne kumuambilaye ne disanka dionso ne: mulongi wabu uvua mupete muaba ku Internet uvua uleja bantu bakaji kabayi ne bilamba bangatangana nkayabu. Tatu wakumvua bibi menemene, kadi bana bonso batu bamona bintu bia nunku batu bambila baledi babu anyi? Mbaledi bungi kayi batu bamanye malu adi mu manaya a ordianatere adi bana babu banaya? Manaya a bungi atu ne tshiendenda, malu a bademon ne tshikisu.

11. Munyi mudi bena mu dîku mua kudilama ku bikadilu bibi bidi pa buloba?

11 Mmunyi mudi bena mu dîku mua kubenga “manaya” mabi a mushindu eu? Mpadibu banji kukeba buakane bua Nzambi ne babenga kubuelakana mu malu mabi a mishindu yonso. (2 Kolinto 6:14; Efeso 5:3) Baledi badi batangila malu adi bana babu benza ne babalongesha bua kunanga Yehowa ne mikenji yende miakane, badi babalama ku ditangila bindidimbi bia bantu kabayi bilamba, manaya a ordinatere ne filme mibi ne ku malu makuabu mabi.​—Dutelonome 6:4-9. *

Njiwu ya bantu ba muaba utudi

12. Ntshilumbu kayi tshiakajuka mu bidimu lukama bia kumpala?

12 Paulo wakondopa muntu mu tshishima pavuaye mu Lusete (mu Asia Mukese). Bible udi wamba ne: ‘Pakatangila bantu bualu buakenza Paulo, bakela mbila, bamba mu muakulu wabu wa luseke lua Lukaonia ne: Nzambi yakupueka kutudi mifuane bantu. Bakinyika Bânaba ne: Yupita; Paulo ne: Mêkulio, bua yeye wakadi muakudi wa malu.’ (Bienzedi 14:11, 12) Pashishe anu bantu bamue abu bakasua kushipa Paulo ne Bânaba. (Bienzedi 14:19) Bidi bimueneka ne: bantu abu bavua balonda bikole bivua bena mu musoko wabu bamba. Bidi bimueneka kabidi ne: pavua bamue bena mu tshitupa atshi balue bena Kristo, kabavua balekele bilele biabu to. Bualu mu mukanda uvua Paulo mufundile bena Kristo ba mu Kolosai, wakabadimuija bua ‘dikukuila dia banjelu.’​—Kolosai 2:18.

13. Mbimue bilele kayi bidi muena Kristo ne bua kubenga? Udi mua kupetela bukole bua kubibenga penyi?

13 Lelu’eu, bena Kristo balelela badi pabu ne bua kulekela bilele bia malu a bitendelelu bia dishima bitu bantu ba kuabu bitaba, bidi bibengangana ne tshidi Bible ulongesha. Tshilejilu, mu amue matunga, malu atubu benza ku diledibua ne ku lufu lua muntu atu mashindamene pa dishima dia ne: tudi ne nyuma utu kayi ufua to. (Muambi 9:5, 10) Miaba mikuabu batu bakosa bana ba bakaji bitupa bia lulelu. * Nkukengesha bana bibi be! Pabi kabiena ne mushinga to, ne kabiena bipetangana ne dinanga didi baledi bena Kristo ne bua kunanga bana babu. (Dutelonome 6:6, 7; Efeso 6:4) Mmunyi mudi bena Kristo mua kubenga bilele bidi bantu bonso bitaba ebi? Mpadibu beyemena Yehowa ne muoyo mujima. (Musambu 31:6) Nzambi wetu udi muakane neakoleshe ne nealame bantu badi bamuambila munda muabu ne: ‘Udi tshinyemenu tshianyi ne musoko wanyi munnyunguluke ne Nzambi wanyi undi ngeyemena.’​—Musambu 91:2; Nsumuinu 29:25.

Kupu Yehowa muoyo to

14. Mbualu kayi buvua Yehowa muambile bena Isalele kumpala kua kubuelabu mu Buloba Bulaya?

14 Matuku makese kumpala kua bena Isalele kubuela mu Buloba Bulaya, Yehowa wakabambila bua kabamupu muoyo to. Wakamba ne: ‘Nudimuke, kanupu muoyo bua Yehowa, Nzambi wenu, ne bua kutumikila mikenji yende ne mêyi ende ne malu angakunuambila lelu: panuadia bintu bia bungi, panukuta, panuasa nzubu mimpe ne panuashikamamu, pakumbana ngombe yenu ne mikoko yenu ne pavulangana biamu bienu bia argent ne bia or, ne pavulangana bintu bienu bionso; pashishe nudimuke, kanudisu mu mitshima yenu, kanupu muoyo bua Yehowa, Nzambi wenu, wakanupatula mu buloba bua Ejipitu ne mu nzubu wa lukanu.’​—Dutelonome 8:11-14.

15. Mmunyi mutudi mua kujadika ne: katuena tupua Yehowa muoyo?

15 Bualu bua muomumue budi mua kuenzeka lelu anyi? Eyowa, bituikala tuteka malu a tshianana kumpala. Kadi tuetu tukeba buakane bua Nzambi kumpala kua bionso, ntendelelu mulelela neikale tshintu tshia kumpala mu nsombelu wetu. ‘Netudisumbile tshikondo tshimpe’ anu muvua Paulo mutubele bua kuyisha kakuyi dijingakana. (Kolosai 4:5; 2 Timote 4:2) Kadi bikala bisangilu ne buambi bikale ne mushinga mushadile ku dipitshisha kapepa anyi dikeba masanka, tudi bapue Yehowa muoyo bualu tudi bamuteke pa muaba muibidi. Paulo wakamba ne: mu matuku a ku nshikidilu, bantu nebikale ‘banangi ba masanka, kabayi banangi ba Nzambi.’ (2 Timote 3:4) Bena Kristo bimpe batu baditeta bua kumona bikalabu mushindu eu.​—2 Kolinto 13:5.

Tudimukilayi lungenyi lua budikadidi

16. Ndungenyi kayi lubi luvua nalu Eva ne bamue bantu ba mu matuku a Paulo?

16 Satana wakasaka Eva ku dijinga budikadidi. Eva uvua musue kudisunguila tshivua tshimpe ne tshibi. (Genese 3:1-6) Mu bidimu lukama bia kumpala, bamue bantu mu tshisumbu tshia mu Kolinto bavua ne lungenyi lua muomumue. Bavua bela meji ne: bavua ne dimanya dipita dia Paulo, ne wakababikila mu mushindu wa kubapuekesha milongo ne: bapostolo badi batambe bonso bunene.​—2 Kolinto 11:3-5; 1 Timote 6:3-5.

17. Mmunyi mutudi mua kuepuka lungenyi lua budikadidi?

17 Lelu pa buloba, bantu ba bungi ‘mbena mutu mukole, buujibue ne diambu’; too ne bamue bena Kristo mbalonde dikasa dibi edi. Bakuabu bakadi baluisha too ne bulelela. (2 Timote 3:4; Filipoi 3:18) Mu malu adi atangila ntendelelu mulelela, mbimpe kukeba bulombodi bua Yehowa ne kuenza mudimu pamue ne “mupika wa lulamatu ne wa budimu” ne bakulu ba mu tshisumbu. Eu mmushindu wa kukeba buakane ne bidi bitulama bua kubenga kuikala ne lungenyi lua budikadidi. (Matayo 24:45-47, NW; Musambu 25:9, 10; Yeshaya 30:21) Tshisumbu tshia bela manyi tshidi ‘dikunji ne nshindamenu wa malu malelela.’ Yehowa mmutshiteke bua kutulama ne kutulombola. (1 Timote 3:15) Kuitaba mudimu wa tshisumbu nekutuambuluishe bua ‘kubenga kuenza muanda bua kuditumbisha kua patupu,’ kadi kukokela ne budipuekeshi buonso disua dia Yehowa.​—Filipoi 2:2-4; Nsumuinu 3:4-6.

Tuidikijayi Yezu

18. Tudi ne bua kuidikija Yezu mu malu kayi?

18 Bible ukavua mumanyishe bua Yezu ne: “Udi unanga malu makane ne udi ne malu mabi lukuna.” (Musambu 45:7; Ebelu 1:9) Ki ntshilejilu tshia tuetu kuidikija anyi? (1 Kolinto 11:1) Yezu kavua anu mumanye tshianana mikenji ya Yehowa patupu to; kadi uvua muyinange. Nunku, pavua Satana umuteta mu tshipela, Yezu wakabenga ne dishindika dionso bua kulekela ‘njila wa buakane’ ne kakelakana to.​—Nsumuinu 8:20; Matayo 4:3-11.

19, 20. Mmalu kayi mimpe adi afumina ku dikeba buakane?

19 Bulelela, majinga mabi a mubidi adi mua kuikala makole. (Lomo 7:19, 20) Kadi tuetu banange buakane, nebutupeshe makanda a kubenga malu mabi. (Musambu 119:165) Dinanga dikole dia buakane neditulame patudi kumpala kua malu mabi. (Nsumuinu 4:4-6) Wavuluka ne: dîba dionso diudi ukuatshika mu diteta, udi ulekela Satana utshimuna. Kadi ki mbimpe kumukandamena bua Yehowa atshimune anyi?​—Nsumuinu 27:11; Yakobo 4:7, 8.

20 Bu mudi bena Kristo balelela bakeba buakane, ‘mbuujibue tente ne mamuma a buakane adi afuma kudi Yezu Kristo bua butumbi ne kutumbisha bia Nzambi.’ (Filipoi 1:10, 11) Badi bavuala ‘muntu mupiamupia wakafukibua mu tshifuanyikiji tshia Nzambi ne buakane ne tshijila bidi bifuma ku malu malelela.’ (Efeso 4:24) Mbantu ba Yehowa, badi ne muoyo bua kumukuatshila mudimu, ki mbua kudisankisha bobu to. (Lomo 14:8; 1 Petelo 4:2) Ke malu adi alombola meji abu ne bienzedi biabu. Badi basankisha mutshima wa Tatuabu wa mu diulu bikole be!​—Nsumuinu 23:24.

[Mêyi adi kuinshi]

^ tshik. 11 Baledi badi mua kupeta ngenyi mimpe bua kulama bana ku bikadilu bibi mu mukanda wa Nsapi wa disanka mu dîku, mupatula kudi Bantemu ba Yehowa.

^ tshik. 13 Bavua babikila tshilele etshi ne: ditengula dia bana ba bakaji.

Udi mua kumvuija anyi?

• Bua tshinyi mbimpe kukeba buakane?

• Mmunyi mudi bena Kristo badi bapange bupuangane mua kukeba buakane?

• Ngamue malu kayi a pa buloba adi muena Kristo ne bua kubenga?

• Dikeba buakane didi ditulama bishi?

[Nkonko ya dilonga]

[Tshimfuanyi mu dibeji 26]

Buloba buvua muaba mubi bua bayidi ba Yezu

[Tshimfuanyi mu dibeji 27]

Bana badibu balongesha bua kunanga Yehowa nebakandamene tshiendenda

[Tshimfuanyi mu dibeji 28]

Bamue bena Isalele bakapua Yehowa muoyo pakapetabu bubanji mu Buloba Bulaya

[Tshimfuanyi mu dibeji 29]

Bena Kristo mbakine malu mabi anu bu Yezu