Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Udiku bushuwa ne disanka anyi?

Udiku bushuwa ne disanka anyi?

Udiku bushuwa ne disanka anyi?

BULELELA, udi mua kudiela lukonko elu: ‘Ndiku bushuwa ne disanka anyi?’ Balongi ba malu a nsombelu wa bantu badi badienzeja bikole bua kupeta mushindu uudi wewe anyi bantu bakuabu mua kuandamuna lukonko elu, kadi mudimu wabu ki mmupepele to. Kupima disanka dia muntu nkuenze anu bu kuteta bua kupima dinanga didi nadi mulume bua mukajende, anyi dibungama didi nadi bena dîku padibu bafuishe wabu. Kabitu bipepele bua kujadika menemene mudi muntu udiumvua to. Nansha nanku, bashikuluji badi bitaba bulelela ebu bua nshindamenu: Bantu bonso badi mua kuikala ne disanka.

Nansha mudi bantu mua kuikala ne disanka, ntatu minene mmibapangishe bua kuikala nadi. Tshilejilu: Mu bimue bimenga nkita mmiûle tente ne bantu badi bafue SIDA. Bamfumu ba bimenga badi banyishila bantu bua kumbulula nkita ikavuabu bajike bantu bua kujikamu badi bafua matuku aa. Mu bimue bitupa bia mu Afrike, dienza mishete ya bafue ndilue mudimu wa bantu ba bungi. Nansha wewe muaba kayi, ukadi mumone se: bantu badi bakenga bua masama manene ne badi bafuishe balunda anyi balela babu badi ne dibungama.

Netuambe bishi bua mu matunga mabanji? Malu a tshimpitshimpi adi mua kufikisha bavua kabayi badilongolole ku dijimija bivuabu batekele muoyo. Mu ditunga dia États-Unis, bena pansio ba bungi mbapingane kabidi ku mudimu bualu bavua bajimije makuta abu a pansio. Misangu ya bungi, makuta a dîku dijima atu ajikila ku didiondapisha. Mupeshanganyi wa meji mukuabu udi wamba ne: “Pandi mmona bantu aba balua bikale basama ne bibalomba kutula mfranga ya bungi, bitu bimbungamija bikole. Misangu mivule, ntu anu mbambila ne: ‘Udi ne bua kusumbisha nzubu webe.’” Kadi netuambe tshinganyi bua bantu badi kabayi ne lutatu lua mfranga? Badi bobu ne disanka anyi?

Nsombelu wa bamue bantu mmufuanangane ne wa Richard Rodgers, mufundi wa misambu muende lumu. Bavua bamba bua bualu buende ne: “Anu bantu bakese mbakadi basankishe bantu bapite bungi mushindu’eu.” Nansha muvua bantu bakuabu banyisha misambu yende, uvua anu ne dibungama dia munanunanu. Wakafika ku dipeta mfranga ne lumu, bintu bibidi bitu ba bungi bakeba. Kadi wakapeta disanka anyi? Muntu mukuabu wakafunda malu a nsombelu wa Rodgers wakamba ne: “Wakalubuluka bikole mu mudimu wende, kuluaye mubanji ne kupetaye misangu ibidi Difutu dia Pulitzer dia muvuaye wimba bimpe. Kadi kavua ne disanka ne misangu ya bungi uvua anu ne dibungama.”

Anu muudi mua kuikala mumone pebe, misangu yonso bubanji kabutu bufikisha bantu ku disanka to. Kamona-kamba mukuabu mufundi wa tshibejibeji tshia The Globe and Mail tshia ku Toronto (mu Canada) wakumvuija mudi babanji ba bungi bikale bakenga bua “didiumvua nkaya ne bua nsombelu wa patupu udibu nende.” Bilondeshile munga mufidi wa meji, padi baledi babanji bapesha bana babu mfranga ne bintu bipitepite bungi, “misangu mivule batu babakunyina ntete ya dikenga dialua kubakuata pashishe.”

Disanka didiku ne nshindamenu mukole anyi?

Bua tshilongo kusampila bimpe, tshitu tshilomba buloba bua bufuke, mâyi mimpe ne luya lukumbane. Bia muomumue, bantu badi bakeba kulepesha matuku a muoyo a bantu nabu mbamanye ne: kudi amue malu atu apetesha disanka. Mu malu aa mudi makanda a mubidi, mudimu muimpe, biakudia bilenga, muaba wa kulala ne bilamba biakane, dikumbaja amue majinga a ku tshifukilu, ne kuikala ne balunda balelela.

Udi mua kuikala mumone pebe mudi malu aa enza bua muntu ikale ne disanka. Kadi kudi bualu bukuabu bua mushinga mukole. Nkumanya “Nzambi wa disanka,” udibu babikila ne: Yehowa. (1 Timote 1:11, NW) Mmunyi mudi kumanya Nzambi kuambuluisha muntu? Yehowa udi Mufuki wetu ne mmutupeshe mushindu wa kuikala ne disanka. Nunku, mmumanye tshidi mua kutupetesha disanka dia bushuwa. Tshiena-bualu tshidi tshilonda tshidi tshileja mutuye ulombola bantu ba mishindu yonso ne ba miaba yonso bua kupetabu nsombelu wa disanka dia kashidi.

[Tshimfuanyi mu dibeji 4]

Anu bu tshilongo tshidi tshisampila, disanka didi dilomba kukumbaja amue malu bua kuvuladi

[Mêyi a dianyisha bua tshimfuanyi mu dibeji 3]

© Gideon Mendel/​CORBIS