Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Bunême bua bantu: muntu yonso udi mua kubupeta

Bunême bua bantu: muntu yonso udi mua kubupeta

Bunême bua bantu: muntu yonso udi mua kubupeta

“Tudi ne bua kuenza bulongolodi bupiabupia budi bupite makuabu kule ne kule muikalabu mua kunemeka kashidi ne kashidi bunême bua muntu.”​—HARRY TRUMAN, MFUMU WA DITUNGA DIA ETATS-UNIS, MU SAN FRANCISCO MU CALIFORNIE, MU DIA 25 NGONDO MUINAYI 1945.

MU BIDIMU bia kunyima kua Mvita Mibidi ya Buloba bujima, mukalenge Truman uvua ne lungenyi luvua nalu bantu ba bungi lua ne: mianda ivua mienzeke kale ivua mua kubapesha dilongesha bua kuenzabu “bulongolodi bupiabupia” budi ne bantu banemeka bunême bua muntu yonso. Diakabi, ki mbienzeke nanku to. ‘Bunême bua kashidi bua muntu’ mbatungunuke ne kubunyanga, bualu tshilumbu katshiena kudi muntu, kadi tshidi kudi muluishi munene wa bantu.

Mukebeshi wa tshilumbu etshi

Bible udi uleja muluishi eu ne: n’Satana Diabolo, muanjelu mubi uvua anu katshia ku ntuadijilu wa bantu mueleshe mpata ne: Nzambi ki mmuakanyine kuikala mfumu wa bantu to. Katshia anu Satana wayukila ne Eva mu budimi bua Edene, dijinga diende ditu anu dia kufikisha bantu ku dibenga kuenzela Mufuki wabu mudimu. (Genese 3:1-5) Kadi pakitaba Adama ne Eva dîyi dia Diabolo, ntatu mibi mitambe yakabakuata! Diakamue bua dibenga kutumikila mukenji wa Nzambi wa kubenga kudia tshimuma, bubidi buabu ‘bakasokoma munkatshi mua mitshi ya mu budimi ku mêsu kua Yehowa Nzambi.’ Mbua tshinyi nanku? Adama wakamba ne: ‘Ngakutshina bualu bua ngakadi butaka, ngakusokoma.’ (Genese 3:8-10) Malanda a Adama ne Tatuende wa mu diulu ne mushindu uvuaye udimona biakashintuluka. Uvua umvua bundu ne udiumvua bibi kumpala kua Yehowa.

Bua tshinyi Diabolo uvua musue bua ne: Adama kikadi udiumvua kabidi ne mushinga? Bu mudi muntu mufuka ku tshimfuanyi tshia Nzambi, Satana utu usanka padiye umumona upangila bua kuenza malu adi atumbishisha Nzambi. (Genese 1:27; Lomo 3:23) Bualu ebu budi butuambuluisha bua kumvua bua tshinyi bantu mbadifile mu dienzelangana malu adi apuekeshangana milongo. Bu mudi Satana “nzambi wa tshikondo etshi,” udi usaka bantu bua kuikalabu ne lungenyi elu ‘tshikondo tshidi muntu ne bukole bua kukengesha mukuabu’ etshi. (2 Kolinto 4:4; Muambi 8:9; 1 Yone 5:19) Bidi bisua kumvuija ne: bunême bua muntu mbujimine pa buloba kashidi anyi?

Yehowa utu wangata bifukibua biende ne mushinga

Vuluka nsombelu uvua nende Adama ne Eva mu Edene kumpala kua kuenzabu mpekatu. Bavua ne biakudia bungi tshianana, benza mudimu muimpe ne bavua ne makanda a mubidi, bavua mua kushala ne muoyo kashidi bobu ne ndelanganyi yabu. (Genese 1:28) Nsombelu wabu mujima uvua uleja mudi Nzambi munange bantu ne mmusue bua bikale bantu badi ne bunême.

Yehowa wakalekela kuangata bantu ne mushinga pakenza Adama ne Eva bubi anyi? Tòo. Uvua anu mubangate ne mushinga nansha muvuabu bumvue bundu bua muvuabu butaka. Bua dinanga Nzambi wakabenzela ‘bivualu bile bia biseba’ bua kumbushabu mabeji a mfigi avuabu badienzele bua kuvuala. (Genese 3:7, 21) Pamutu pa kubalekela ne bundu buabu, Nzambi wakabenzela bualu buvua buleja ne: uvua anu ubangata ne mushinga wa bungi.

Tshikondo tshivua Yehowa mu malanda ne tshisamba tshia Isalele, uvua umvuila bana ba nshiya ne bakaji ba mu lufuila ne benyi luse, bualu mbantu batubu batamba kukengesha kudi bakuabu. (Musambu 72:13) Tshilejilu, pavua bena Isalele banowa midioko yabu, anyi mamuma a mitshi ya olive, ne tumuma tua mvinyo, Yehowa uvua mubambile bua kabapinganyi mu madimi abu bua kupumbulula bivua bishale to. Kadi Nzambi uvua mubelele mukenji ne: bintu bivua bishala ‘nebikale bia benyi ne bia bana ba nshiya ne bia bakaji ba mu lufuila.’ (Dutelonome 24:19-21) Pavuabu batumikila mikenji eyi bivua biambuluisha nansha bakengi ba menemene bua kubenga kuikala bena lulombo ne bibapetesha mudimu uvua kauyi ubapuekeshisha milongo.

Yezu uvua wangata bakuabu ne mushinga

Mu tshikondo tshivua Yezu Kristo Muana wa Nzambi pa buloba, uvua wangata bakuabu ne mushinga. Tshilejilu, dimue dituku Yezu mu Galela, muntu mukuabu uvua ne disama dikole dia nsudi wakalua kudiye. Bilondeshile Mikenji ya Mose, bua disama dia nsudi kubenga kuambulukila bakuabu, muntu uvua nadi uvua ne bua kuela lubila wamba ne: ‘Tshiena muakane, tshiena muakane.’ (Lewitiki 13:45) Kadi muntu au wakabenga kuela lubila alu pavuaye uya mutangile kudi Yezu. Kadi pamutu pa kuenza nanku, muntu au yeye wakaya ne kutua mpala panshi, kusengelelaye Yezu wamba ne: “Mfumu, unkezule bu wewe musue.” (Luka 5:12, MMM) Ntshinyi tshiakenza Yezu? Yezu kakatandisha muntu au bua muvuaye mushipe mukenji wa Nzambi, kakamulengulula anyi kumuepuka to. Kadi wakangata muena nsudi au ne mushinga pakamulengaye tshianza umuambila ne: “Ndi musue kezukaku.”​—Luka 5:13, MMM.

Misangu mikuabu, Yezu uvua wondopa bantu kayi ubalenga tshianza nansha, ubondopela anu ku bule. Kadi bua kuondopa muena nsudi au, wakamulenga ne bianza. (Matayo 15:21-28; Mâko 10:51, 52; Luka 7:1-10) Bualu muntu au uvua ne “nsudi mubidi mujima” ne uvua muenze nayi bidimu bia bungi kayi mulenge muntu to. Bivua bikoleshe muena nsudi eu ku muoyo bua kumvua muntu mukuabu umulenga! Bulelela, dijinga dia muntu au divua anu dia kumona nsudi yende yonso ijika. Kadi mushindu uvua Yezu mumuondope wakamuambuluisha kabidi bua kupetulula mushinga uvuaye nawu kumpala. Tudiku mua kuela meji ne: lelu eu bantu batshidiku ne dijinga dia kunemeka bunême bua bakuabu mushindu eu anyi? Biobi nanku, mmunyi mutubu babunemeka?

Mukenji udi upeteshangana bunême

Yezu wakamba dîyi didi bantu ba bungi bangata bu dîyi didi ne mushinga wa bungi mu nsombelu wa bantu. Wakamba ne: “Nuenzele bantu malu onso anudi basue banuenzele.” (Matayo 7:12) Dîyi edi didi disaka bantu bonso ku dinemekangana.

Anu bu mudi malu akadi menzeke aleja, ki mbipepele bua kutumikila dîyi edi to. Muntu mukuabu wakamba ne: “Mvua ngumvua disanka pamvua mpuekesha bakuabu milongo. Mvua mfikisha bakuabu munda anu ne mêyi makese tshianana bafika ku diteketa mu mikolo teketee, mbafuisha bundu bibi ne imue misangu badila ne kudila mene.” Kadi bualu kampanda buakafikila muntu au, kumusakabu bua kulekela mushindu uvuaye wenzela bakuabu malu. Udi wamba ne: “Bantemu ba Yehowa bakabanga kulua kuntangila. Kadi pandi mvuluka mêyi amvua mpatula mukana ne malu amvua mbenzela, ndi ngumvua bundu bua bungi be! Nansha nanku, kabavua balekela kulua to, ku kakese ku kakese malongesha malelela a mu Bible kuntuilawu, meme kushintuluka.” Lelu eu mukalenge awu ukadi mukulu mu tshisumbu tshia bena Kristo.

Bualu bua muntu eu budi buleja ne: ‘Dîyi dia Nzambi didi ne muoyo ne bukole, didi dipita muele wonso musakisha nseke ibidi kutua, didi ditubula too ne ku dipandulula dia muoyo ne nyuma ne dia manungu ne buongo bua mifuba, didi dijingulula lukasa meji ne malu adi mutshima musue kuenza.’ (Ebelu 4:12) Dîyi dia Nzambi didi ne bukole bua kulenga mutshima wa muntu ne kushintulula ngelelu wende wa meji ne bienzedi biende. Tshidi mua kufikishangana ku diangata bakuabu ne mushinga ndijinga dilelela dia kubambuluisha pamutu pa kubanyingalaja, dia kubanemeka pamutu pa kubapuekesha milongo.​—Bienzedi 20:35; Lomo 12:10.

Nebapingajile bantu bonso bunême buabu

Bualu ebu ke budi busaka Bantemu ba Yehowa bua kuambila bakuabu malu mimpe adibu batekemena adi mu Bible. (Bienzedi 5:42) Mushindu awu ke mushindu mutambe buimpe wa kunemeka muntu nabu ne wa kumuangata ne mushinga. Ke padibu bambila bantu nabu “lumu [luimpe] lua diakalengele.” (Yeshaya 52:7) “Diakalengele” edi ndia kuvuala kabidi ‘bumuntu bupiabupia’ budi bufuisha “nkuka ya mubidi” ya kukeba mua kupuekesha bakuabu milongo. (Kolosai 3:5-10) Didi ditangila kabidi disua dia Yehowa dia kumbusha nsombelu ne ngikadilu idi inyanga bunême bua muntu, dia kushipa ne Satana Diabolo udi muyikebeshe. (Danyele 2:44; Matayo 6:9, 10; Buakabuluibua 20:1, 2, 10) Dîba adi pikala buloba ‘buule tente ne kumanya kua Yehowa’ ke dîba dianemekabu bunême bua bantu bonso.​—Yeshaya 11:9.

Tudi tukulomba bua ulonge malu adi atangila ditekemena edi dilenga. Wewe muikale udisangisha ne Bantemu ba Yehowa, neumone ne: kutumikila mêyi a mu Bible kudi kuambuluisha bua kuangata bakuabu ne mushinga. Bushuwa, neumanye mualua Bukalenge bua Nzambi mu katupa kîpi emu kujadika ‘bulongolodi bupiabupia budi bupite makuabu kule ne kule’ muikalabu mua kunemeka “kashidi ne kashidi bunême bua muntu” kabayi mua kubunyanga kabidi.

[Kazubu/​Tshimfuanyi mu dibeji 6]

Bakanemeka bunême buabu pakashalabu balamate anu Nzambi

Mu tshikondo tshia Mvita Mibidi ya Buloba bujima, bakela Bantemu ba Yehowa bapite pa 2 000 mu maloko manene a bena Nazi bua malongesha abu. Gemma La Guardia Gluck uvua pende mu buloko bua ku Ravensbrück muvua Bantemu bashale anu balamate Nzambi. Mamu Gemma eu wakamba mu mukanda wende mukuabu ne: “Tshikondo kampanda bampulushi ba Gestapo bakamanyisha ne: Mulongi wa Bible yonso uvua ulenduka mu ditabuja ne witaba bua kutua tshiala pa dibeji divua dileja muvuaye mulenduke, bavua ne bua kumulekela kabayi mua kumukengesha kabidi nansha.” (My Story) Wakafunda bua bavua babenga bua kutua tshiala pa dibeji adi ne: “Bavua bitaba bua kukenga ne kushala bindile bulongolodi bupiabupia.” Bakenza nanku bua tshinyi? Magdalena utudi batele mu tshiena-bualu tshishale (ukadi mpindieu ne bidimu 80 ne bia mu njila) udi wamba ne: “Kushala balamate Yehowa kuvua ne mushinga wa bungi kupita kuenza tshintu kayi tshionso bua kushala ne muoyo. Bua tuetu kulama bunême buetu, bivua bikengela tuetu kushala balamate anu Dîyi dia Nzambi.” *

[Mêyi adi kuinshi]

^ tshik. 23 Malu makuabu a dîku dia ba Kusserow adi mu Tshibumba tshia Nsentedi tshia dia 1 Kabitende 1985, dibeji dia 10-15 (Mfual.).

[Tshimfuanyi mu dibeji 5]

Yezu uvua unemeka bantu bavuaye wondopa

[Tshimfuanyi mu dibeji 7]

Bantemu ba Yehowa badi banemeka bakuabu padibu babambila “lumu luimpe lua diakalengele”