Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Mutelu wa miosa ne malu a Nzambi

Mutelu wa miosa ne malu a Nzambi

Mutelu wa miosa ne malu a Nzambi

MUKALENGE LOUIS IX wa mu ditunga dia France uvua uvuala mutelu wa nunku. Pavua Thomas More ulonga kalasa ka malu a mikenji patshivuaye nsonga, uvua uvuala pende mutelu wa nunku bua kumona mua kushalaye mêba 19 anyi 20 ne tshitabela dituku dionso. Batu kabidi bamba muvua Thomas More eu muuvuale matuku pabuipi ne onso a muoyo wende. Dîba diakashipabu Thomas Becket (uvua Muepiskopo wa mu musoko wa Cantorbéry) mu Nzubu wa Mvidi Mukulu wa mu muine musoko au, bavua bamusangane pende muvuale mutelu eu muinshi mua bilamba biende. Bantu basatu ba kale aba mbafuanangane ku tshinyi? Bavua bavuala mutelu wa miosa uvua utatshisha mubidi wabu bua kuukanda bua kawenji malu mabi.

Mutelu wa miosa eu uvua tshilamba tshikayabale tshienza ne miosa ya mbuji tshivua muntu uvuala muinshi kamuyi tshilamba tshikuabu, tshibanga kumukona pa dikoba katshiyi mua kumupetesha dikisha. Pavua muntu uuvuala mushindu eu, mutelu eu uvua utapila nkusu ya mu bilamba. Badi bamba bua Thomas Becket muvuaye uvuala wende mutelu ne mupanu bionso bia miosa ya mbuji muinshi mua bilamba too ne “muvua nkusu ya mu bilamba ibanga kulakatamu bungi tshianana.” Mu bidimu bia 1600, bantu bakalekela divuala bivualu bia miosa ya mbuji ne kutuadija kuvuala bivua biluka ne tukanu tuvua ne meba matangija pambidi. Mutelu wa mushindu eu kauvua upetesha muntu uvua uuvuala dikisha to.

Bilondeshile mudi mukanda kampanda umvuija, bavua bavuala mutelu wa miosa bu tshimanyinu tshia didipidia, uvua “ukokesha mubidi wa bubi ne wambuluisha muntu bua anange malu a Nzambi bikole ne ikale uatumikila mu nsombelu wende.” Bantu bavua basue kudikengesha aba ne bantu ba tshianana bakavua bonso bavuala bilamba bia mushindu au; too ne bantu bavua ne mianzu minene mu mbulamatadi bakavua pabu babivuala. Nansha lelu eu, bamue banene ba bitendelelu batshidi anu ne tshilele etshi.

Kuvuala mutelu wa miosa ya mbuji anyi kudikengesha mu mushindu mukuabu pa kudipala bintu kampanda kudiku mua kufikisha muntu ku dinanga malu a Nzambi anyi? Kabiena nanku to, bualu kuikala muntu wa Nzambi kakuena kulomba kuenza malu a mushindu eu to. Mupostolo Paulo wakatubela bua ‘katukengeshi mubidi’ mushindu eu to. (Kolosai 2:23) * Kadi bua kuikala bantu ba Nzambi badiye wanyisha, mbimpe kulonga ne tshisumi Dîyi dia Nzambi bua kupeta dimanya dilelela ne kuenza muetu muonso bua kutumikila malu atudi tulonga aa mu nsombelu wetu.

[Mêyi adi kuinshi]

^ tshik. 5 Bua kumanya malu makuabu a tshiena-bualu etshi, bala Réveillez-vous! wa dia 8 Kasuamansense 1997 mu tshiena-bualu tshia ne: “D’après la Bible . . . L’ascétisme est-il la clé de la sagesse?” (Bilondeshile Bible: Mbimpe kudikengesha bua kupeta meji anyi?)

[Mêyi a dianyisha bua bimfuanyi mu dibeji 32]

Kulu: Mukalenge Louis IX, mu mukanda wa Great Men and Famous Women; pankatshi: Thomas Becket, mu mukanda wa Ridpath’s History of the World (Vol. IV); kuinshi: Thomas More, mu mukanda wa Heroes of the Reformation, 1904