Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Didiunda dimpe mu tshidiila tshilenga

Didiunda dimpe mu tshidiila tshilenga

Didiunda dimpe mu tshidiila tshilenga

BENYI badi balua mu Taïwan kabatu bapanga kukema bua bikunyibua ne mitshi bidi mu tshidiila etshi. Madimi a losa adi ne mubidi wa mâyi a matamba patshidi losa lutekete, atu andamuka alua a mubidi wa manyi-manyi mu tshikondo tshia dinowa. Pa mikuna padi mêtu malabale ne makutakane. Mitshi ne bisonsa bidi mu madimi ne pa mikuna bidi bitalaja lungenyi mbishilangane ne mu bimenga mudi bantu bapite bungi. Bushuwa ke tshivua tshisake muena ku Mputu wa kumpala wakamona tshidiila etshi bua kutshibikila ne: Ilha Formosa anyi “Tshidiila tshilenga.”

Bulelela, Taïwan ntshidiila tshilenga kumona kadi tshikese; tshidi ne bualabale bua kilometre 390 mu bule ne 160 mu butshiama. Tshitupa tshinene tshia tshidiila tshidi ne mikuna mile. Tshilejilu, Mukuna wa Yü Shan (anyi wa Morrison) mmule mupite Mukuna wa Fuji mu Japon ne wa Cook mu Nouvelle-Zélande. Mu mpata mikese idi minyunguluke mikuna idi munkatshi mua tshidiila ne miye too ne ku muelelu wa mbuu ke mudi bena Taïwan bapatemu ne batambakanangana, badi lelu bapite pa miliyo 22.

Didiunda dia mu nyuma

Didiunda dia mu nyuma nditamba kumueneka mu Taïwan mpindieu. Didi dimuenekela ku lukunukunu ludi bansonga ne bakulakaje baleja padibu bamanya Yehowa Nzambi mulelela. Bidi bilenga ku muoyo patudi tumona divula dia bantu badi benza mudimu ne tshisumi bua kuambuluisha bakuabu bua kumanya Yehowa ne disua diende.

Divula dia bamanyishi didi dilomba didiundisha muaba wa kuenzela mudimu. Mu ngondo wa 12 mu 1990, bakasumba lupangu bua kudiundisha nzubu ya biro bia Bantemu ba Yehowa. Nzubu ya kale ivua mu tshimenga tshia Taipei ikavua milue mikese bua kutangila mudimu wa bamanyishi ba Bukalenge 1 777 bavua mu Taïwan tshikondo atshi. Bena budisuile ba bidimu bishilangane ba mu Taïwan ne ba mu matunga makuabu bakenza mudimu mukole munkatshi mua bidimu bia bungi, ne mu ngondo wa 8 mu 1994 bakajikija nzubu mipiamipia mu Hsinwu. Tshikondo atshi kukavua bantu 2 515 bavua bamanyisha lumu luimpe lua mu Dîyi dia Nzambi. Mpindieu, bidimu bipite pa dikumi, bungi ebu mbuvule bupite pa misangu ibidi bufike ku bamanyishi 5 500, ne ngondo yonso eyi tshia binayi tshia bantu aba tshidi tshienza mudimu wa ku dîba ne ku dîba. Katuena mua kupua muoyo bansongalume ne bansongakaji badi anu bu ‘lumuma’ lua mu dinda ludi lutalaja.​—Musambu 110:3.

Didiunda dia mu nyuma munkatshi mua bansonga

Bamanyishi ba lumu luimpe ba tshisumi ba bungi batshidi anu bana. Bakuabu batshidi mu tulasa tupuekele. Tshilejilu, mu tshimue tshimenga tshia ku Nord kua Taïwan, bakabikila muntu mukuabu ne mukajende bua musangu wa kumpala mu Kalasa ka Mudimu wa Nzambi, mutu Bantemu ba Yehowa balonga mua kulongesha bakuabu malu a mu Bible. Tatu au ne mukajende bakakema bikole pakamonabu Weijun muana mukese wa balume ubala Bible ku tshiakuidi mupite too ne bantu bakulumpe ba bungi. Pashishe mu bisangilu bikuabu, bakakema kabidi bikole bualu nansha bana bavua kabayi banji kubuela mu kalasa bavua bafila mandamuna mimpe. Muntu eu ne mukajende bakamba muvua bana badi babuela mu Nzubu wa Bukalenge bakolesha bimpe.

Bua tshinyi bana aba mbanange malongesha a mu Bible bikole mu ditunga didi bena Buddha ne bena Tao ba bungi nunku? Mbaanange bualu baledi babu bena Kristo badi batumikila mikenji ya mu Bible, ne badi benza bua mêku abu ikale ne disanka ne ikale mu malanda mimpe ne Yehowa. Bu mudi baledi ba Weijun balengeja dilonga diabu dia mu dîku ne mudimu wa buambi, tutuende wa Weijun ne yayende bakadi Bantemu batambule. Matuku adi panshi aa pavua Weijun mulombe bua kutuadija kuyisha, mamuende wakaleja muvua muana eu mumane kuabanya ngondo au bibejibeji bipite bia bena dîku bionso bisanga. Bidi bimueneka patoke mudiye munange kuandamuna mu bisangilu, kuakula bua bulelela ne kuambila bakuabu malu adiye ulonga.

Padibu benda bakola

Ntshinyi tshitu bana aba benza padibu benda bakola? Ba bungi ba kudibu mbatungunuke ne kunanga Yehowa ne mudimu wa buambi. Tuangate tshilejilu tshia Huiping udi mulongi. Dimue dituku mulongeshi wabu wakamba ne: kudi bena tshitendelelu tshikuabu batu kabayi bitaba bua babele mashi, kadi kavua mubamanye to. Panyima pa kalasa, nsongakaji muena Kristo eu wakumvuija mulongeshi wende ne: bantu abu m’Bantemu ba Yehowa, ne kumulejaye tshitubu babengela mashi.

Mulongeshi mukuabu wakaleja filme wa masama adi afumina ku tshiendenda. Bavua batela mu filme amu 1 Kolinto 6:9, kadi mulongeshi wakamba ne: Bible katu ukandika disangila dia mulume ne mulume anyi mukaji ne mukaji to. Huiping wakamuambuluisha kabidi bua kumuleja mutu Nzambi umona bualu abu.

Pavua Shuxia, mulongi wa ba Huiping ufunda luapolo kampanda bua tshikisu mu dîku, Huiping wakamupesha Réveillez-vous! wa mu dia 8 ngondo wa 11, 2001 uvua ne tshiena-bualu tshia ne: “De l’aide pour les femmes battues” (Diambuluisha bua bakaji badibu batuta), ne kumulejaye ne: muvua malu a bungi mangatshila mu Bible. Ndekelu wa bionso Shuxia wakalua mumanyishi wa Bukalenge udi kayi mutambule. Mpindieu yeye ne Huiping badi bambila bantu bakuabu lumu luimpe.

Bena Kristo ba bungi mbamanye mutubi bitatshisha bua kuikala bamanyike mu tulasa bu bantu badi batumikila mikenji ya mu Bible. Bidi nanku nangananga ku misoko. Tshilejilu, balongi ba ba-Zhihao bavua bamuseka bikole bua ditabuja diende ne bua mudimu wa kuyisha. Udi wamba ne: “Mvua ngumvua bibi menemene, meme kutuadija too ne kutshina bua balongi betu kabammonyi pamvua mu mudimu wa buambi. Misangu mikuabu bavua balua nansha dikumi bua kunyobola!” Dimue dituku, mulongeshi kulombaye Zhihao bua kuakula bua tshitendelelu tshiende kumpala kua balongi babu. Udi wamba ne: “Ngakangata dipangadika dia kutuadija muyuki wanyi ne Genese nshapita wa 1 ne pashishe kuandamuna nkonko bu mudi: Nnganyi uvua mufuke buloba ne bintu bionso bidipu? Ne mmunyi muakafika muntu pa buloba? Pangakabala anu mu Bible, bamue balongi bakatuadija kunseka, bamba mumvua ne bitabataba. Kadi ngakatungunuka ne meme kujikija muyuki wanyi. Panyima, ngakapeta mushindu wa kuyukila ne bamue balongi umue ku umue pa bidi bitangila mudimu ne malongesha etu. Mpindieu, padibu bammona mu mudimu wa buambi, kabatshitu banseka to!”

Zhihao udi utungunuka wamba ne: “Bu mudi baledi banyi Bantemu, dinda dionso tutu tukonkonona mvese wa ku dituku. Tutu kabidi tulonga Bible ne tubuela mu bisangilu pa tshibidilu. Ke bua tshinyi ndi mua kuimana kumpala kua muntu yonso udi musue kunyobola pandi nsamba bantu bakuabu ne malu a mu Bible.”

Tingmei udi mu tshilongelu tshia bansongakaji tshidi tshilongesha midimu ya bianza. Umue musangu balongi babu bakamubikila bua kupatuka ne bansongalume ba mu tshilongelu tshikuabu. Yeye kumona njiwu ya dipatuka dia nanku ne kubengaye mua kuya. Bakamubikila misangu ya bungi, nansha muvuaye ne tshibidilu tshia kuyukila ne balongi nende malu malenga a mu mukanda wa Les jeunes s’interrogent​—Réponses pratiques. * Balongi babu bavua bamuseka, bamba muvuaye kayi wenza malu a mu tshikondo tshiabu. Tshidibi, kulonda mibelu ya mu Bible kuakamueneka ne: nkuimpe buende yeye pakapeta nsongakaji mukuabu difu dia panshi ne kuditulaye. Tingmei udi wamba ne: “Kuenza malu adi Yehowa ulomba nkungambuluishe bua kushala ne kondo ka muoyo kimpe. Ke bualu kayi ndi ne disanka ne ndi diumvua bimpe menemene.”

Kutantamena malu adi apangisha didiunda

Ruiwen mmulunda wa pa muoyo wa Tingmei. Patshivua Ruiwen muana mukese, uvua umona bisangilu bia bena Kristo ne mudimu wa buambi bimutonda. Kadi wakalua kumona dishilangana divua pankatshi pa dinanga dilelela dia bena mu tshisumbu ne bulunda bua pamutu pamutu bua balongi nende. Wakamona ne: uvua ne bua kushintulula amue malu mu nsombelu wende. Ruiwen wakatuadija kuyisha balongi nende ne kuangataye dipangadika dia tshivuaye ne bua kuenza pashishe. Wakangata mudimu wa bumpanda-njila buambuluishi, uyisha mêba mapite pa 50 ku ngondo. Pashishe kuluaye mpanda-njila wa pa tshibidilu, ne kutuadija kuyisha mêba mapite pa 70. Ruiwen udi wamba ne: “Ndi ngela Yehowa tuasakidila wa bungi bualu kavua mummone bu mujimine kashidi to. Nansha mumvua muenze malu avua mamubungamije, utshivua anu munnange. Mamu ne bena mu tshisumbu bakuabu bavua bandeje pabu ne: mbannange. Mpindieu pankadi ndonga Bible ne bantu batanu, ndi mmona ne: ndi ngenza mudimu mutambe buimpe.”

Mu tulasa kampanda tua bikadilu tua ku musoko, bakalomba bansongalume babidi Bantemu bua kuleja mpala wa tulasa tuabu mu ditembangana dia maja. Pakamanyabu tshivua ne bua kuenzeka mu ditembangana adi, Bantemu aba bakamona ne: bu bobu mua kuya bavua ne bua kunyanga kondo kabu ka muoyo. Bakateta kumvuija mmuenenu wabu ne kulomba bua kabayi, kadi balongeshi bakababengela. Bakabambila ne: bu mukavuabu babasungule, bavua anu ne bua kuya. Bu muvuabu basue kutumikila mikenji ya Nzambi, bansongalume aba bakaya ku Internet ne kufundila tshibambalu tshivua tshitangila malu a tulasa bua kuleja tshilumbu tshiabu. Nansha muvuabu kabayi bandamune bansongalume aba buludiludi, balombodi ba tulasa bakapeta mukanda uvua ubaleja bua kubenga kuenzeja muntu bua kuya ku manaya aku. Bansongalume babidi aba bavua bumvue disanka pakamonabu ne: malu avuabu balonge mu Bible avua malenge kondo kabu ka muoyo ne avua mabapeshe bukole bua kuenza anu malu makane!

Nansha bantu badi ne bulema badi ne disanka dia bungi dia kumanyisha bakuabu ditekemena dia mu Bible didibu nadi. Tshilejilu, Minyu utu mutshibukile panshi katshia bamulela. Bu mudi bianza biende kabiyi binyunga, utu upitshisha mabeji a mu Bible ne ludimi luende ne upeta mvese idiye musue kubala. Utu wenza midimu idibu bamupesha mu Kalasa ka Mudimu wa Nzambi muladile pa kalalu ka panshi panshi, ne muntu udibu benza nende mudimu au musombele pa kabasa kîpi ne mumukuatshile mikro. Mmunyipu mudibi bilenga ku muoyo bua kumona mudi Minyu udienzeja bua kukumbaja midimu yende eyi!

Bamue bana betu ba bakaji ba mu tshisumbu bakalonga mushindu wa kuyisha ku telefone bua kuambuluisha Minyu pavuaye musue kulua mumanyishi wa Bukalenge. Utu utua mbota ya telefone ne ludimi luende, ne bana betu ba bakaji bamuambuluisha bua kufunda mêna a bantu badiye uyukila nabu. Bua mushindu udiye munange mudimu eu, mmuangate too ne bumpanda-njila buambuluishi, uyukila ne bantu bakuabu bua Bukalenge bua Nzambi munkatshi mua mêba 50 anyi 60 ngondo yonso ku telefone. Mmupete bantu badi bitabe mikanda idi yumvuija Bible ne banyishe bua ayukile nabu kabidi. Mpindieu udi ulonga Bible ne bantu basatu badiye mupete mu mushindu eu.

Bushuwa, bansongalume ne bansongakaji ba mu bisumbu 78 bia Bantemu ba Yehowa ba mu Taïwan badi anu bu lumuma ludi lutalaja. Mbadifile ne tshisumi ne muoyo mujima mu dimanyisha lumu luimpe lua Bukalenge ludi lufila muoyo kudi bantu miliyo ne miliyo badi buule mu tshidiila etshi. Etshi tshidi anu tshitupa tshikese tshia dikumbana dia mulayi wa mu Bible udi wamba ne: ‘Bantu bebe badi badifila kuudi ne disanka mu dituku diudi ukungija misumba ya masalayi ebe. Bansongalume bebe badi balua kuudi bu lumuma, baluate biabu bilenga bia tshijila, bapatuke munda mua lunkelu.’ (Musambu 110:3) Bulelela, bansonga aba badi bakankamija bamanyishi bakuabu bakulumpe kadi badi basankisha nangananga Tatu wabu wa mu diulu, Yehowa Nzambi!​—Nsumuinu 27:11.

[Mêyi adi kuinshi]

^ tshik. 16 Mupatula kudi Bantemu ba Yehowa.

[Kazubu/​Tshimfuanyi mu dibeji 10]

DIJINGA DIKOLE DIA NZUBU YA BUKALENGE

Bu mudi bamanyishi bavulangane, kudi lutatu lua kupeta bungi bukumbane bua Nzubu ya Bukalenge mu Taïwan. Bua tshinyi? Bualu pa kumbusha mu imue misoko, mpangu mimpe ya kuibakila Nzubu ya Bukalenge idi mikese menemene. Pashishe mpangu mine eyi idi ne mushinga mukole ne mbulamatadi pende mmukoleshe mikenji ya diibaka. Mu bimenga binene, kakuena mushindu mukuabu wa kuenza anu kusumba miaba ikadi mimana kuibaka biro, ne pashishe kuyikudimuna Nzubu ya Bukalenge. Nansha nanku, biro bia bungi bidi ne malu mavule adi enza ne: kabiena bikumbana bua kubikudimuna Nzubu ya Bukalenge. Tshilejilu, bia bungi bidi ne malata a panshi panshi, bilomba makuta a bungi bua kubilama ne kubilongolola, ne bidi mu nzubu minene idibu balama ne idi kaiyi mipepele bua kubuelamu.

Kadi mu bidimu bidi panshi ebi, Bantemu ba Yehowa ba mu Taïwan mbapete ndambu wa Nzubu ya Bukalenge mipiamipia. Batshidi batungunuka ne kukeba miaba mikuabu bualu badi bafila mapa a ku budisuile bua kufuta makuta a pa mutu ne badi balonga mushindu wa kudiibakila nkayabu.