Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Yobo: Muntu wakananukila ne wakashala ne muoyo mutoke

Yobo: Muntu wakananukila ne wakashala ne muoyo mutoke

Yobo: Muntu wakananukila ne wakashala ne muoyo mutoke

‘Wakumona muntu wanyi Yobo anyi? Kakuena muntu mukuabu bu yeye pa buloba; bu mudiye muntu wa mutshima mutoke ne wa malu makane, udi utshina Nzambi ne udi wepuka ku malu mabi.’​—YOBO 1:8.

1, 2. (a) Mmakenga kayi a tshimpitshimpi akakuata Yobo? (b) Umvuija nsombelu uvua nende Yobo kumpala kua makenga au kumukuata.

KUVUA muntu mukuabu uvua umueneka muikale ne bionso: bubanji, lumu, makanda a mubidi ne nsombelu wa disanka mu dîku. Dimue edi, makenga e kumukuata misangu isatu milondangane. Diakamue yeye kujimija bubanji. Pashishe tshipepele tshikole e kushipa bana bende bonso. Mutantshi kaulepi, yeye kupia disama dibi diakamushiya ne mubidi mujima mutala mabuba. Pamuapa wajinguludi ne: muntu au uvua Yobo, muntu mumanyike bikole mu mukanda wa mu Bible udi ne dîna diende.​—Yobo, nshapita wa 1 ne 2.

2 Yobo wakatua tshikemu wamba ne: ‘Ngakadi kusua kuikala bu mungakadi mu ngondo ya kale.’ (Yobo 3:3; 29:2) Patu dikenga ditukuata, nnganyi utu kayi ujinga matuku a kale? Pa bidi bitangila Yobo, uvua muntu wa malu mimpe, bimueneka ne: dikenga kadivua mua kumukuata. Bantu banene bavua bamunemeka ne bamulomba meji. (Yobo 29:5-11) Uvua ne bubanji, kadi uvua uteka biuma anu pa muaba wabi. (Yobo 31:24, 25, 28) Uvua wambuluisha bakaji bakamba ne bana ba nshiya bavua mu dikenga. (Yobo 29:12-16) Uvua kabidi anu ne mukaji umue uvuaye mulamate.​—Yobo 31:1, 9, 11.

3. Mmunyi muvua Yehowa umona Yobo?

3 Yobo uvua ne nsombelu kayi kadiwu bualu uvua utendelela Nzambi. Yehowa wakamba bua bualu buende ne: ‘Kakuena muntu mukuabu bu yeye pa buloba; bu mudiye muntu wa mutshima mutoke ne wa malu makane, udi utshina Nzambi ne udi wepuka ku malu mabi.’ (Yobo 1:1, 8) Kadi nansha muvua Yobo ne mutshima mutoke, makenga akalua kumunyangila nsombelu mulenga uvuaye nende. Bionso bivuaye mupete ku tshisululu tshiende biakajimina, ne masama, tunyinganyinga ne diteketa ku muoyo biakateta bumuntu buende bujima.

4. Bua tshinyi mbimpe bua tuetu kukonkonona dikenga dia Yobo?

4 Bushuwa, Yobo kêna anu nkayende musadidi wa Nzambi wakakenga nunku to. Mbipepele bua bena Kristo ba bungi lelu’eu kumonabu mudi malu adi abafikila asua kufuanangana ne akafikila Yobo. Pa nanku, mbiakanyine bua tuetu kupeta mandamuna a nkonko ibidi eyi: Mmunyi mudi dikonkonona dia dikenga dia Yobo mua kutuambuluisha patudi tukenga? Ne mmushindu kayi udidi mua kutulongesha bua kumvuila bakuabu badi bakenga luse?

Tshilumbu tshia lulamatu ne diteta dia muoyo mutoke

5. Bilondeshile Satana, bua tshinyi Yobo uvua wenzela Nzambi mudimu?

5 Bualu bua Yobo buvua wabu mushindu. Diabolo uvua muele mpata bua tshivua tshisaka Yobo bua kuenzela Nzambi mudimu, kadi Yobo kavua mumanye bualu abu to. Mu tshimue tshisangilu tshivua tshienzeka mu diulu, Yehowa wakakoka ntema ya Satana ku ngikadilu milenga ya Yobo. Ke Satana kumuandamuna ne: ‘Wewe kuakumunyunguluka ne nzubu wende ne bintu biende bionso ne bulami buebe anyi?’ Ku mêyi aa, Satana wakamba muvua Yobo, ne basadidi bakuabu ba Nzambi bonso bamuenzela mudimu anu bua masanka abu nkayabu. Satana wakambila Yehowa ne: ‘Olola tshianza tshiebe, lenga bintu bionso bidiye nabi, ne yeye neakudiule ku mêsu kuebe.’​—Yobo 1:8-11.

6. Satana wakajula tshilumbu kayi tshinene?

6 Tshilumbu etshi tshivua tshinene. Satana wakela mpata ku mushindu uvua Yehowa ukokesha. Nzambi udiku bushuwa mua kukokesha diulu ne buloba ne dinanga anyi? Peshi anu bu muakamba Satana, bantu bavua ne bua kuikala bamusadila misangu yonso anu bua masanka abu nkayabu? Yehowa wakalekela Diabolo bua yeye kuanji kuteta Yobo, mushindike ne: musadidi wende neashale ne lulamatu ne muoyo mutoke. Nunku Satana nkayende wakakebela Yobo makenga alondangana lukasa lukasa. Pakapangila Satana ku makenga ende a kumpala, wakatua Yobo disama dibi, wamba ne: ‘Dikoba ku dikoba! Bulelela, bionso bidi muntu nabi yeye neabifile bua kusungila muoyo wende.’​—Yobo 2:4.

7. Mmushindu kayi udi basadidi ba Nzambi bakenga lelu bu muakakenga Yobo?

7 Nansha mudi bena Kristo ba bungi lelu kabayi bakenga bu muakakenga Yobo, makenga a mishindu ne mishindu atu abakuata. Ba bungi badi bakengeshibua anyi baluangana ne ntatu ya mu dîku. Bakuabu badi mua kukenga bua dipangila mfranga anyi bua masama. Bamue mbafuile ditabuja diabu. Bushuwa, katuena mua kuela meji ne: dikenga dionso didi ditukuata ndifumine anu kudi Satana. Kadi, tudi mua kupeta imue ntatu bua bilema bietu tuetu bine anyi bua ngikadilu itudi bapiane. (Galatia 6:7) Ne buonso buetu katuena mua kuepuka bipeta bibi bia bukulakaje ne bipupu bitu bienzeka. Bible udi umvuija patoke ne: mu tshikondo tshitudi etshi, Yehowa kêna ukuba mu tshishima basadidi bende ku makenga nansha.​—Muambi 9:11.

8. Mmunyi mudi Satana mua kubuelela mu makenga atudi tupeta?

8 Nansha nanku, Satana udi mua kubuelela mu makenga atudi tupeta bua kunyanga ditabuja dietu. Mupostolo Paulo wakakula bua muvuaye utata ne ‘tshintu bu dieba mu mubidi wende bu muanjelu wa Satana,’ tshivua ‘tshimukengeshakengesha.’ (2 Kolinto 12:7) Tshintu atshi ni tshivua disama (bu mudi lumonu lubi) ni ndutatu lukuabu, tshikola Paulo wakajingulula ne: Satana uvua mua kubuelela mu lutatu alu ne mu diteketa ku muoyo didi difuminaku, bua kunyangila Paulo disanka ne muoyo mutoke wende. (Nsumuinu 24:10) Lelu’eu Satana udi mua kusaka balela betu, balongi betu anyi mene mbulamatadi ya makoyi bua kukengesha basadidi ba Nzambi mu mushindu kampanda anyi kansanga.

9. Bua tshinyi katuena ne bua kumona ntatu anyi makenga bu bualu bupiabupia?

9 Mmunyi mutudi mua kupita bimpe ne ntatu eyi? Mpatudi tuyangata bu mushindu wa tuetu kuleja ne: dinanga ditudi banange Yehowa ne dikokela dietu dia bumfumu buende kabiena bitenkakana to. (Yakobo 1:2-4) Nansha tuetu mua kukenga bua bualu kayi, tuetu bajingulule mushinga wa lulamatu luetu kudi Nzambi, netushale anu bashindame mu nyuma. Mupostolo Petelo wakafundila bena Kristo ne: ‘Bananga, kanukemi bua dikenga didi bu kapia munkatshi muenu diakuluila kunudi bu diteta, bu bualu bupiabupia buakanukuata.’ (1 Petelo 4:12) Paulo wakumvuija pende ne: ‘Bantu bonso badi basue kuikala bena kanemu mu Kristo Yezu nebakengeshibue.’ (2 Timote 3:12) Satana utshidi anu wela mpata bua muoyo mutoke wa Bantemu ba Yehowa anu bu muakenzaye bua Yobo. Bulelela, Bible udi uleja ne: Satana udi uluisha bikole basadidi ba Nzambi mu matuku aa a ku nshikidilu.​—Buakabuluibua 12:9, 17.

Dipanga kujingulula bualu ne imue mibelu mibi

10. Mbualu kayi buvua Yobo kayi mumanye?

10 Kuvua bualu bumue buvua Yobo kayi mumanye, ne katuena basue bua bituenzekele petu nanku. Kavua mumanye tshivua makenga onso aa mamukuatshile to. Yobo wakatupakana pakafikaye ku diamba ne: mu mushindu kampanda, ‘Yehowa ke uvua mumupe bintu, ne Yehowa ke wakabiangata kabidi.’ (Yobo 1:21) Pamuapa, Satana wakakeba muende muonso bua kubueja Yobo lungenyi lua ne: Nzambi ke uvua mumukebele makenga onso au.

11. Umvuija tshiakenza Yobo bua makenga ende.

11 Yobo wakateketa bikole ku muoyo, nansha muakabengaye bua kudiula Nzambi bu muvua mukajende umuambila bua kuenza. (Yobo 2:9, 10) Wakamba ne: ‘Bantu babi badi bamueneka bikale bimpe kumpita meme.’ (Yobo 21:7-9) Uvua ne bua kuikala udikonka ne: ‘Bua tshinyi Nzambi udi unkengesha?’ Kuvua bikondo bivuaye ujinga anu bua kufua. Yeye kutua tshikemu wamba ne: ‘Ngakadi kusua bua wewe unsokoke mu Muaba wa Bafue, bua wewe unsokoke too ne pumuka tshiji tshiebe!’​—Yobo 14:13.

12, 13. Mmushindu kayi uvua mêyi a balunda basatu ba Yobo mamulenge?

12 Yobo uvua ne balunda bende basatu bakalua kumutangila, bamba muvuabu balue bua ‘kudila nende ne bua kumusamba.’ (Yobo 2:11) Kadi bavua ‘basambi bavua bamutatshisha.’ (Yobo 16:2) Pabi, Yobo uvua mua kuikala mupetele diambuluisha kudi balunda bende basatu aba bavuaye mua kukuatshila ntatu yende; kadi bakamulubakaja bikole, mioyo ya munda kumushikila.​—Yobo 19:2; 26:2.

13 Bidi mua kumvuika muvua Yobo mua kudikonka ne: ‘Bua tshinyi anu meme? Ndi mmuenze tshinyi bua kumona makenga onso aa?’ Balunda bende bakamba anu biabu bia dishima menemene. Bavua bela meji ne: Yobo uvua muenze bualu bubi bunene, ne nunku mudikebele makenga onso aa. Elifaza wakamukonka ne: “Nnganyi ukadi mufue kayi ne bualu? Ndi ngamba malu ankadi mumone; bantu badi bakuna bubi, bamiamina dikenga, badi babinowa.”​—Yobo 4:7, 8, MMM.

14. Bua tshinyi katuena mua kuamba diakamue ne: muntu udi ukenga anu bua bualu bubi kampanda budiye muenze?

14 Bushuwa, tudi mua kupeta ntatu tuetu bakunyine mubidi wetu bintu pamutu pa kubikunyina nyuma. (Galatia 6:7, 8) Tshidibi, nansha tuetu bikale ne tshikadilu tshia mushindu kayi, dikenga didi anu mua kutukuata mu tshikondo tshitudi etshi. Kabidi, katuena mua kuamba bulelela ne: muntu udi kayi ne bualu kêna mua kukenga nansha. Bakashipela Yezu Kristo pa mutshi wa makenga, yeye uvua “kayi katoba, muabulukangane ne benji ba mibi,” kushipabu ne mupostolo Yakobo bua ditabuja diende. (Ebelu 7:26, MMM; Bienzedi 12:1, 2) Ngelelu wa meji mubi wa Elifaza ne balunda bende babidi wakasaka Yobo bua kudibingisha ne kusuminyina bua kuleja muvuaye kayi ne bualu. Dikolesha diabu dia malu pakatungunukabu ne kuamba ne: Yobo uvua ukenga bua malu mabi ende, divua mua kuikala dinyange mushindu uvuaye umona buakane bua Nzambi.​—Yobo 34:5; 35:2.

Diambuluisha patudi mu dikenga

15. Mmeji a mushindu kayi adi mua kutuambuluisha patudi mu dikenga?

15 Tudiku mua kupeta dilongesha mu bualu bua Yobo anyi? Muntu udi mua kumvua bibi menemene padiye umona ntatu, masama ne dikengeshibua. Udi mua kumona bantu bakuabu bu bakubibue ku ntatu ya bungi ya mushindu eu. (Musambu 73:3-12) Kadi imue misangu, tudi ne bua kudiela nkonko eyi ya mushinga mukole: ‘Dinanga dindi munange Nzambi didiku dinsaka bua kumuenzela mudimu nansha bia munyi anyi? Ndiku njinga bua kupesha Yehowa mushindu wa ‘kuandamuna muntu udi umupenda’ anyi? (Nsumuinu 27:11; Matayo 22:37) Katuena ne bua kulekela nansha kakese bua malu adi bakuabu bamba atufikishe ku diela meji ne: Tatu wetu wa mu diulu kêna mua kutuambuluisha. Muena Kristo mukuabu wa lulamatu wakakenga bidimu bia bungi ne disama dia munanunanu wakamba umue musangu ne: “Ndi mumanye ne: tshionso tshidi Yehowa wanyisha, nengikale ne bua kutshitaba. Ndi mumanye ne: neampeshe bukole bundi nabu dijinga. Ne utu anu ubumpesha.”

16. Mmushindu kayi udi Dîyi dia Nzambi diambuluisha bantu badi mu ntatu?

16 Patudi tutangila ngenzelu ya Satana, tudi tujingulula bualu buvua Yobo kayi mumanye. ‘Katuena tupanga kumanya madimu ende’ anyi ngenyi yende mibi. (2 Kolinto 2:11) Tudi kabidi ne mushindu wa kupeta meji a bungi. Tudi tupeta mu Bible miyuki idi ilonda malu a balume ne bakaji ba lulamatu bakatantamena ntatu ya mishindu yonso. Mupostolo Paulo wakakenga bikole kupita bena Kristo bakuabu, wakafunda ne: ‘Malu onso akafundabu diambedi akafundibua bua kutuyisha, bua tuetu tuikale ne ditekemena bua ditantamana dietu ne bua busambi bua mu Mukanda wa Nzambi.’ (Lomo 15:4) Ntemu mukuabu wa ku Mputu wakelabu mu buloko bua ditabuja diende mu Mvita Mibidi ya Buloba bujima, wakashintakaja biadidia biende bia matuku asatu ku Bible umue. Wakamba ne: “Bushuwa dishintakaja adi diakangambuluisha bikole! Nansha mumvua ne nzala, ngakapeta biakudia bia mu nyuma biakangambuluisha meme muine ne bakuabu kabidi mu mateta a mu bikondo bia ndululu abi. Ndi mulame Bible au too ne lelu.”

17. Nzambi mmutupeshe bintu kayi bidi mua kutuambuluisha bua kutantamena ntatu?

17 Pa kumbusha busambi bua mu Mukanda wa Nzambi, tudi ne mikanda ya kulonga nayi Bible ya bungi mutudi tupeta mibelu mimpe ya mua kupita ne ntatu. Wewe mutangile mu Index des publications, neupete pamuapa bualu buvua buenzekele muena Kristo nebe uvua mupitshile mu diteta dia muomumue ne diebe. (1 Petelo 5:9) Bidi mua kukuambuluisha kabidi wewe mukuatshile malu ebe bakulu anyi bena Kristo bakuabu bashindame badi bamanye mua kuditeka pa muaba wa bakuabu. Kupita bionso, udi mua kupeta diambuluisha dia Yehowa ne dia nyuma muimpe wende paudi usambila. Mmunyi muvua Paulo mutantamene ‘dimukengesha’ dia Satana? Mpakalongaye mua kueyemena bukole bua Nzambi. (2 Kolinto 12:9, 10) Wakafunda ne: ‘Ndi mumanye mua kuenza malu onso mu Mukalenge udi unkolesha.’​—Filipoi 4:13.

18. Mmunyi mudi bena Kristo netu mua kutukankamija?

18 Nunku diambuluisha didi kuoku, ne kuelakanyi bua kudikeba to. Kudi lusumuinu ludi luamba ne: ‘Biwateketa palua dituku dia dikenga, bukole buebe budi bukepa.’ (Nsumuinu 24:10) Anu mudi musuasua mua kuupula nzubu wa mabaya, diteketa mu maboko didi mua kunyanga muoyo mutoke wa muena Kristo. Bua kujikila njiwu eyi, Yehowa udi utukuatshisha ku diambuluisha dia basadidi bende. Muanjelu wakamuenekela Yezu ne wakamukolesha butuku buakamukuatabu. (Luka 22:43) Pavua Paulo mu luendu mutangile ku Lomo bu muena lukanu, ‘wakasakidila Nzambi ne mutshima wende wakakankamana’ pakapetanganaye ne bana babu ku Tshisalu tshia Apio ne pa Nzubu Isatu ya tshilala benyi. (Bienzedi 28:15) Ntemu mukuabu wa mu ditunga dia Allemagne utshidi anu uvuluka diambuluisha diakapetaye pakafikaye mu buloko bunene bua ku Ravensbrück. Utshivua nsongakaji ne uvua ne buôwa. Udi wamba ne: “Muanetu wa bakaji kampanda wakalua kundi lukasa ne kungakidilaye ne musangelu. Muanetu wa bakaji mukuabu wa lulamatu wakantabalela, ne wakalua anu bu mamu wanyi wa mu nyuma.”

‘Wikale ne lulamatu’

19. Ntshinganyi tshiakambuluisha Yobo bua kukandamena Satana?

19 Yehowa wakamba muvua Yobo muikale muntu uvua ‘unanukila kulamata ku buakane buende.’ (Yobo 2:3) Nansha muvua Yobo mutekete mu maboko ne kayi mujingulule bua tshinyi uvua ukenga, kakatenkakana pa bidi bitangila tshilumbu tshinene tshia lulamatu to. Yobo wakabenga bua kulekela ngikadilu wa mushinga eu. Wakamba ne dishindika dionso ne: ‘Too ne pangafua bianyi tshiena ngitaba bua mutshima wanyi mutoke umuke kundi.’​—Yobo 27:5.

20. Bua tshinyi mbimpe kunanukila?

20 Dipangadika dia muomumue nedituambuluishe bua kulama muoyo mutoke wetu mu nsombelu yonso, bikala mu mateta, mu buluishi anyi mu makenga. Yezu wakambila bena mu tshisumbu tshia ku Semuna ne: ‘Kutshinyi malu audi wamba kukenga nawu. Mona, Diabolo udi wamba kuela bakuabu ba munkatshi muenu mu lukanu bua nuenu nutetshibue, ne nenuikale ne dikenga [mateta, kanyinganyinga anyi dikengeshibua] dia matuku dikumi. Wikale biebe ne [lulamatu] too ne ku lufu, nunku nenkupe tshifulu tshia butumbi tshia muoyo.’​—Buakabuluibua 2:10.

21, 22. Tuetu mu dikenga, ndimanya dia bualu kayi didi mua kutukolesha ku muoyo?

21 Mu tshikondo etshi tshidi Satana ukokesha, dinanukila dietu ne muoyo mutoke wetu nebitetshibue. Nansha nanku, Yezu udi utujadikila ne: katuena ne bualu bua kutshina patudi tutangila matuku atshilualua. Tshidi ne mushinga nkushala ne lulamatu. Paulo wakamba ne: ‘Dikenga ndia tshitupa tshîpi,’ padi “butumbi” (anyi difutu didi Yehowa mutulaye) buikale “buvule ne bua tshiendelele, bunene butambe dikenga edi.” (2 Kolinto 4:17, 18, Muanda Mulenga Lelu) Nansha dikenga dia Yobo padi divua anu dia tshitupa tshîpi pa kudifuanyikija ne bidimu bia bungi bia disanka bia kumpala kua diteta diende ne panyima padi.​—Yobo 42:16.

22 Kadi, kudi bimue bikondo bitudi mua kumona ntatu kayiyi ijika ne dikenga diamba kutupita bukole. Mu tshiena-bualu tshidi tshilonda, netumone mushindu uvua dikenga dia Yobo mua kutulongesha malu makuabu pa bidi bitangila dinanukila. Netumone kabidi mishindu itudi mua kukolesha bakuabu badi mu dikenga.

Newandamune munyi?

• Satana wakajula tshilumbu kayi tshinene pa bidi bitangila muoyo mutoke wa Yobo?

• Bua tshinyi katuena ne bua kumona makenga bu bualu bupiabupia kutudi?

• Mmushindu kayi udi Yehowa utuambuluisha bua kunanukila?

[Nkonko ya dilonga]

[Bimfuanyi mu dibeji 23]

Kuenza makebulula mu mikanda, kuyukila ne bena Kristo bashindame ne kusambila ne muoyo mujima bidi mua kutuambuluisha bua kunanukila