Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Ditabuja diebe dimuenekele ku malu audi wenza

Ditabuja diebe dimuenekele ku malu audi wenza

Ditabuja diebe dimuenekele ku malu audi wenza

‘Ditabuja, bikaladi kadiyi ne kuenza, didi didifuila.’​—YAKOBO 2:17.

1. Bua tshinyi bena Kristo ba kumpala bavua bamona ne: ditabuja ne bienzedi bivua bionso ne mushinga?

BENA KRISTO ba kumpala ba bungi bavua baleja ditabuja diabu ku malu avuabu benza. Muyidi Yakobo wakabela bena Kristo bonso ne: ‘Nuikale benji ba dîyi, kanuikadi anu bumvui badi.’ Wakamba kabidi ne: ‘Bu mudi mubidi mutapuluka ku nyuma wawu udi mufue, nunku kabidi, ditabuja didi ditapuluka ku kuenza didi difue.’ (Yakobo 1:22; 2:26) Bidimu bitue ku 35 panyima pa yeye mumane kufunda nunku, bena Kristo ba bungi bavua batungunuka ne kuleja ditabuja diabu ne bienzedi bikumbane. Kadi diakabi, bakuabu kabavua benza nunku to. Yezu wakela bena mu tshisumbu tshia ku Semuna kalumbandi; kadi wakambila bantu ba bungi ba mu tshisumbu tshia ku Sâdi ne: ‘Ndi mumanye midimu yebe ne bu muudi ne dîna dia udi ne muoyo, ne udi mufue.’​—Buakabuluibua 2:8-11; 3:1.

2. Ntshinyi tshidi bena Kristo mua kudiebeja bua ditabuja diabu?

2 Bua bualu ebu, Yezu wakakankamija bena mu Sâdi (ne bantu bonso bavua ne bua kulua kubala mêyi ende pashishe) bua kuleja dinanga divuabu nadi ku ntuadijilu bua bulelela bua bena Kristo, ne bua kulama malanda mimpe ne Nzambi. (Buakabuluibua 3:2, 3) Muntu ne muntu udi mua kudiebeja ne: ‘Bienzedi bianyi bidi bishi? Bidiku bileja ne: ndi ngenza muanyi muonso bua ditabuja dianyi dimuenekele mu malu onso andi ngenza, nansha mu nsombelu idi kayiyi ipetangana buludiludi ne mudimu wa kuyisha anyi bisangilu bia bena Kristo anyi?’ (Luka 16:10) Tudi mua kuakula bua nsombelu ya bungi, kadi tuakule anu bua bibilu, nansha ebi bitu bienzeka misangu ya bungi panyima pa dibaka dia bena Kristo.

Bibilu bikese

3. Ntshinyi tshidi Bible wamba bua kubuela mu bibilu bia disanka?

3 Ba bungi ba kutudi batu basanka patubu bababikila ku bibilu bia disanka bia bena Kristo. Yehowa udi ‘Nzambi wa disanka,’ ne mmusue bua basadidi bende bikale ne disanka. (1 Timote 1:11, NW) Ke bualu kayi wakasaka Solomo bua kufunda mu Bible bualu ebu ne: ‘Ngakanyisha disanka, bualu bua muntu kêna ne bualu buimpe bukuabu muinshi mua dîba budi butamba kudia, kunua ne kusanka: bualu bua mu malu a mudimu wende, aa ke adi ashala kudiye matuku a muoyo wende.’ (Muambi 3:1, 4, 13; 8:15) Disanka edi didi mua kumueneka padi bena dîku dijima badisangisha bua kudia anyi padi batendeledi balelela benza bibilu bikese bia disanka.​—Yobo 1:4, 5, 18; Luka 10:38-42; 14:12-14.

4. Muntu udi ujinga kubikidisha bantu bua kusanka pamue udi ne bua kutangila tshinyi?

4 Wewe ubikila bantu bua kusanka pamue, udi ne bua kuela meji bimpe ku malu audi mulongolole, nansha wewe ubikila anu bena Kristo bakese bua kudia pamue ne kuyukila. (Lomo 12:13) Utangile bua “malu onso enjibue bilengele,” ne bua ‘meji adi afuma mu diulu’ akulombole. (1 Kolinto 14:40; Yakobo 3:17) Mupostolo Paulo wakafunda ne: “Binuadia anyi binuanua, anyi malu onso anudi nuenza, nuenze malu onso bua kutumbisha Nzambi. Kanuikadi balenduishi.” (1 Kolinto 10:31, 32) Ngamue malu kayi audi mua kutangila ne ntema ya pa buayi? Wewe muatangile kumpala kua dîba, nebikuambuluishe bua kumona binuikala wewe ne babikidibue bebe nuleja munudi nutumikila malu anudi nuitabuja.​—Lomo 12:2.

Tshibilu netshikale tshia bishi?

5. Bua tshinyi muntu udi ubikilangana udi ne bua kutangila bimpe ni udi ne bua kufila maluvu makole ne kuela mijiki?

5 Bantu ba bungi badi babikilangana batu badiebeja ni badi mua kufila maluvu makole. Bua kusomba pamue ne disanka, kabiena bikengela anu maluvu makole nansha. Vulukayi ne: Yezu wakapesha bantu bavua balue kudiye biakudia: wakavudija mampa ne mishipa. Bible kêna wamba ne: uvua mubapeshe mvinyo mu tshishima, nansha mutudi bamanye ne: uvua mua kuenza nanku. (Matayo 14:14-21) Wewe mupangadije bua kufila maluvu makole, ikala ne nkatshinkatshi pa bidi bitangila bungi buawu, ne enza bua kuikale maluvu makuabu adi kaayi akuata bua bantu batu kabayi banua maluvu makole. (1 Timote 3:2, 3, 8; 5:23; 1 Petelo 4:3) Kuenzeji muntu bua kunua tshintu tshidiye mua kumona bu tshidi tshisuma “bu nyoka.” (Nsumuinu 23:29-32) Netuambe tshinyi bua mijiki anyi misambu? Wewe mulongolole bua kuela mijiki, kakuyi mpata neutabalele bua kusungula misambu mimpe pa kutangila tshiona ne mêyi ayi. (Kolosai 3:8; Yakobo 1:21) Bena Kristo ba bungi batu bamona ne: kuela Misambu ya Bukalenge (Mélodies du Royaume) anyi kuyimba pamue kutu kuvudija disanka dia kusomba pamue. (Efeso 5:19, 20) Tangila kabidi dîyi dia tshisanji bua mijiki kayipangishi bantu bua kuyukila bimpe anyi bua kayenzedi bena mutumba mutoyi.​—Matayo 7:12.

6. Mmunyi mudi muena nzubu mua kuleja ne: udi ne ditabuja didi ne muoyo pa bidi bitangila diyukidilangana anyi malu makuabu?

6 Padi bena Kristo basomba pamue badi mua kuakula bua malu mashilangane, kubala bimue bintu ne dîyi dikole, anyi kulondelangana malu malenga. Muena nzubu udi mua kushintulula muyuki ne bukalanga yeye mumone ne: kautshiena muimpe. Udi kabidi ne bua kutabalela bua kakuikadi anu muntu umue udi wakula. Yeye mumone nanku, udi mua kuakula ne budimu ne kupetesha bakuabu mushindu wa kubuela pabu mu muyuki. Udi pamuapa mua kulomba bansonga bua bakule anyi udi mua kutuadija muyuki udi bantu ba bungi mua kufila ngenyi yabu. Bansonga ne bakulumpe bonso nebasanke bua diyukidilangana dia nunku. Wewe mubikidishe bantu, ne ulombola malu ne meji ne bukalanga, bantu baudi mubikile ‘nebamanye bupole buebe.’ (Filipoi 4:5) Nebamone ne: udi ne ditabuja didi ne muoyo, ne didi dikulombola mu malu onso audi wenza.

Mabaka ne mafesto a mabaka

7. Bua tshinyi bidi bilomba kutangila malu bimpe bua kulongolola mabaka ne mafesto atu alonda?

7 Padi bena Kristo baselangana ne benza difesto ntshikondo tshia pa buatshi tshia kusanka. Basadidi ba Nzambi ba kale, nansha Yezu ne bayidi bende, bavua babuela mu bibilu bia disanka bia nunku ne mu mafesto avua alonda. (Genese 29:21, 22; Yone 2:1, 2) Kadi mu matuku etu aa, bidi bimueneka ne: kulongolola difesto dia dibaka kudi kulomba kudienzeja bikole bua dileje lungenyi luimpe ne nkatshinkatshi bidi bena Kristo ne bua kuikala nabi. Nansha nanku, mafesto a mabaka mmalu a pa tshibidilu a mu nsombelu wa bantu adi apetesha muena Kristo mushindu wa kuleja ditabuja diende.

8, 9. Mmunyi mudi bilele bidi bienzeka mu mabaka a bungi bileja tshidibu bafunde mu 1 Yone 2:16, 17?

8 Bantu ba bungi badi kabayi bamanye mikenji ya Nzambi anyi badi bayilengulula batu bamona difesto dia dibaka bu tshikondo tshia kuenza malu adi kaayi a pa tshibidilu, anyi tshia kuenza tshidi muoyo musue. Mu tshikandakanda kampanda tshia ku Mputu, mukaji utshivuabu baselelaku wakamba bua dibaka diende divua bu dia bakalenge ne: ‘Tuvua tuenda mu mashinyi makoka kudi tubalu tunayi, baalonda kudi mashinyi makuabu 12 makoka kudi tubalu ne makuabu mikale ne bimbi ba misambu benda bimba. Pashishe tuvua badie biakudia bishême ne bumvue mijiki milenga; bivua bimpe menemene. Ke mumvua musue bienzeke nanku, mvua mukalenge-mukaji dituku adi.’

9 Nansha mudi bilele mua kushilangana mu ditunga ne mu ditunga, malu aa adi aleja patoke tshivua mupostolo Yone mufunde ne: “Malu onso a bena panu​—bijingajinga bia mubidi, bijingajinga bia mesu ne lutambishi bua biuma—​kabiena bifuma kudi Tatu, mbia bena panu.” Udiku mua kufuanyikija bena Kristo bashindame bajinga kuenza dibaka bu dia bakalenge ne difesto bu dia mu mianu, muikale bintu bipite bungi anyi? Pamutu pa nanku, malu adibu balongolole adi ne bua kuleja mudibu batumikila mubelu wa ne: “Muntu udi wenza mudi [Nzambi] musue, udi ushala kashidi.”​—1 Yone 2:16, 17, MMM.

10. (a) Bua tshinyi mbimpe kulongolola malu bua difesto kuikaladi dia nkatshinkatshi? (b) Mmunyi mudi bena dibaka ne bua kuangata mapangadika pa bidi bitangila bantu ba kubikila?

10 Bena Kristo badi baselangana badi ne bua kuikala ne nkatshinkatshi ne kumona malu mudiwu. Bible udi mua kubambuluisha mu bualu ebu. Nansha mudi dituku dia dibaka ne mushinga, mbamanye ne: didi anu mbangilu wa dibaka dia bena Kristo babidi badi ne ditekemena dia kuikala ne muoyo tshiendelele. Ki mbenzejibue bua kuenza difesto dinene to. Bobu basue kuenza difesto, nebatangile bungi bua makuta ikalabu ne bua kutula bua kudienza ne mushindu muine wikaladi. (Luka 14:28) Bilondeshile Bible, mulume ke udi ne bua kuikala mfumu mu dibaka diabu. (1 Kolinto 11:3; Efeso 5:22, 23) Nunku mulume ke udi ne bujitu bua malu onso adi enzeka mu difesto dia dibaka. Kadi neebeje ne dinanga dionso muntu udi ne bua kulua mukajende malu bu mudi: bantu badibu basue kubikila ne bungi buabu. Kabakuikala pamuapa ne mushindu wa kubikila balunda ne balela babu bonso ne ki mbiakanyine mene kuenza nanku; nunku badi ne bua kuangata amue mapangadika ne bupuekele. Bena dibaka badi ne bua kushindika ne: bobu kabayi ne mushindu wa kubikila bamue bena Kristo nabu, bena Kristo aba kabakubafikila munda to, kadi nebabumvuile.​—Muambi 7:9.

Mulombodi wa difesto

11. Mmudimu kayi udi nawu mulombodi wa difesto?

11 Bikala bena dibaka basue kuenza difesto dia dibaka, ntshinyi tshidibu mua kuenza bua difesto dikale dia kanemu? Kukadi bidimu bia bungi mpindieu, Bantemu ba Yehowa mbamone buimpe bua kuenza bualu kampanda buvua mu tshibilu tshivua Yezu mubuele mu Kana. Kuvua ‘muntu uvua ku mutu kua dibanji’ anyi mulombodi wa difesto, uvua mua kuikala muena kuitabuja mushindame. (Yone 2:9, 10) Bia muomumue, mulume udi ne meji neasungule muanetu wa balume udi mushindame mu nyuma bua kukuataye mudimu munene eu. Mulombodi wa difesto yeye mumane kujadika malu adi mulume musue, udi mua kualonda onso kumpala kua difesto ne munkatshi muadi.

12. Ntshinyi tshidi mulume ne bua kutangila pa bidi bitangila difila maluvu makole?

12 Mu diumvuangana ne tshikoso 5, bamue bena dibaka badi mua kubenga bua kufila maluvu makole mu difesto dia dibaka diabu, imue misangu batshina bua ne: bunuavi kabulu kunyanga difesto. (Lomo 13:13; 1 Kolinto 5:11) Kadi nansha bikalabu ne bua kufila maluvu makole, mulume udi ne bua kujadika bua ne: badi baafila bungi bukumbane. Mu difesto dia dibaka divua Yezu mubuele mu Kana bavua bafile mvinyo, ne wakasakidila mvinyo muimpe. Mulombodi wa difesto wakamba ne: ‘Bantu bonso batu bafila mvinyo muimpe diambedi; panuabu wa bungi, nebafile udi kayi muimpe kunyima; kadi wewe wakuteka mvinyo muimpe too ne katataka.’ (Yone 2:10) Kakuyi mpata, Yezu kavua muenze bua bantu bakuatshike to, bualu uvua umona ne: dikuatshika ndibi. (Luka 12:45, 46) Pavua mulombodi wa difesto mukeme bua buimpe bua mvinyo, uvua uleja ne: ukavua mumone bantu bakuatshika mu mafesto makuabu a dibaka. (Bienzedi 2:15; 1 Tesalonike 5:7) Nunku, mulume ne muena Kristo wa kueyemena udiye usungula bu mulombodi wa difesto, nebalondeshe bua kumona bikala bantu bonso balonda dîyi ditoke edi: ‘Kanukuatshiki maluvu, mudi dinyanguka dia muoyo munda muawu.’​—Efeso 5:18; Nsumuinu 20:1; Hoshea 4:11.

13. Ntshinyi tshidi bena dibaka ne bua kutangila bobu basue kuela mijiki mu difesto dia dibaka, ne bua tshinyi?

13 Anu mudibi bua mafesto makuabu, koku kuikala mijiki, badi ne bua kutangila dîyi dia mijiki bua bantu bayukile bimpe. Mukulu kampanda muena Kristo wakamba ne: “Padi butuku buenda buya, ne miyuki yenda ishemakana anyi bantu batuadija kuja, imue misangu dîyi dia mijiki ditu dibanda. Kumpala kuvua mua kuikala mijiki ya panshi-panshi, kadi pashishe idi mua kulua kupangisha bantu mua kuyukila. Difesto dia dibaka ditu dipetesha bantu tshikondo tshimpe tshia kuyukila ne kumonangana. Nebikale bibi menemene bu mijiki mikole ne bua kunyanga tshikondo etshi!” Muaba eu kabidi, mulume ne mulombodi wa difesto badi ne bua kudiangatshila malu mu bianza, kabayi bashila bimbi ba mijiki badibu babikidishe bua kudisunguila mijiki idibu bimba ne dîyi didibu basue. Paulo wakafunda ne: ‘Malu onso anudi nuenza, ne mu mêyi ne mu bienzedi, enzayi onso mu dîna dia Mukalenge Yezu.’ (Kolosai 3:17) Padi babikidibue bapingana kumabu panyima pa difesto dia dibaka, nebavuluke mijiki bu tshintu tshivua tshileja muvua bena dibaka benze malu onso mu dîna dia Yezu anyi? Ke mudibi ne bua kuikala.

14. Ntshinyi tshidi bena Kristo ne bua kuvuluka ne disanka pa bidi bitangila difesto dia dibaka?

14 Bulelela, bantu badi mua kuvuluka ne kujinga dibaka divuabu balongolole bimpe. Tshilejilu, Adam ne Edyta, badi baselangane kukadi bidimu 30 bakamba bua dibaka dikuabu ne: “Muvua nsombelu wa bena Kristo bushuwa. Kuvua misambu ivua itumbisha Yehowa ne malu makuabu adi asankisha. Mijiki ne maja bivua ne mushinga mushadile. Malu onso avua enzeka bilondeshile mikenji ya mu Bible ne ebi bivua bisankisha ne bikoleshangana.” Nunku, mulume ne mukaji badi baselangana badi mua kuenza bia bungi bua kuleja ditabuja diabu ku bienzedi biabu.

Bintu bia kupesha bena dibaka

15. Mmubelu kayi wa mu Bible udi bantu ne bua kulonda bua bintu bidibu bapesha bena dibaka?

15 Mu matunga a bungi balunda ne balela batu bapesha bena dibaka bintu. Wewe musue kuenza nunku, ntshinyi tshiudi mua kuvuluka? Vuluka tshivua mupostolo Yone muambe bua “lutambishi bua biuma.” Wakafuanyikija lutambishi lua nunku ne “bia panu bidi bijimina,” kadi ki nne bena Kristo badi baleja ditabuja diabu ku bienzedi biabu to. (1 Yone 2:16, 17, MMM) Pa kutangila mubelu wa Yone mufundisha ku nyuma wa Nzambi, bena dibaka badiku mua kutela kumpala kua bantudîna dia muntu yonso udi mubapeshe tshintu anyi? Bena Kristo ba mu Makedonia ne ba mu Akaya bakasangisha bintu bua bana babu ba mu Yelushalema, kadi kakuena muaba nansha umue udibu baleje mêna abu to. (Lomo 15:26) Bena Kristo ba bungi badi bapesha bena dibaka bintu nebajinge bua kubenga kumanyika pamutu pa kukoka ntema ya bantu bakuabu kudibu. Bua bualu ebu, balulula mubelu wa Yezu udi mu Matayo 6:1-4.

16. Mmunyi mudi bena dibaka mua kuepuka bua kufuisha bakuabu bundu pa bidi bitangila bintu bidibu babapesha?

16 Kutela dîna dia muntu udi mufile tshintu kudi mua kufikisha ku ‘diditumbisha patupu’ bua kumona udi mufile tshintu tshilenga anyi tshia mushinga mukole. Nunku bena dibaka badi ne meji kabakuleja patoke mêna a bantu badi babapeshe bintu. Kumanyisha mêna a bafidi ba bintu kudi mua kufuisha bakuabu bavua kabayi pamuapa ne mushindu wa kubapesha tshintu bundu. (Galatia 5:26; 6:10) Tshidibi, ki mbibi bua mulume ne mukaji kumanyabu uvua mubapeshe tshintu kampanda to. Badi mua kumumanya ku kakanda kakese kadi mua kuikala ne tshintu atshi, kadi ki nka kubala kumpala kua bantu bonso to. Patudi tusumba, tupeshangana ne tupeta bintu dia dibaka, tudi ne mushindu wa kuleja ne: nansha mu malu adi kaayi amueneka, ditabuja dietu didi dilombola bienzedi bietu. *

17. Bena Kristo badi ne bua kuikala ne kipatshila kayi pa bidi bitangila ditabuja ne bienzedi biabu?

17 Kuleja ditabuja dietu kakuena kulomba anu kuikala ne bikadilu bilenga, kubuela mu bisangilu bia bena Kristo ne kuyisha to. Tuetu bonso tuikalayi ne ditabuja didi ne muoyo didi dilombola bionso bitudi tuenza. Bulelela, tudi mua kuleja ditabuja dietu ne bienzedi ‘biakane tshishiki,’ nansha mu nsombelu itudi batele kuulu eku.​—Buakabuluibua 3:2.

18. Mmunyi mudi mêyi adi mu Yone 13:17 malelela pa bidi bitangila mafesto a mabaka ne bibilu bia disanka bia bena Kristo?

18 Panyima pa Yezu mumane kupesha bapostolo bende ba lulamatu tshilejilu tshilenga pa kudipuekesha ne kubowesha mâyi ku makasa, wakabambila ne: ‘Binuamanya malu aa, nenuikale ne disanka binuaenza.’ (Yone 13:4-17) Miaba itudi basombele lelu, pamuapa kabitu bikengela kuowesha muntu mâyi ku makasa, anyi kabitu bienzeka to. Kadi anu mutudi bamone mu tshiena-bualu etshi, kudi nsombelu mikuabu itudi mua kuleja ditabuja dietu pa kuenzelangana malu malenga ne dinanga dionso, nansha mu malu adi atangila bibilu bia disanka ne mafesto a mabaka a bena Kristo. Tudi mua kuenza nunku nansha tuetu tukeba kuselangana anyi tuetu babikidibue mu difesto dia dibaka anyi mu tshibilu kampanda tshia disanka tshia bena Kristo badi basue kuleja ditabuja diabu mu malu adibu benza.

[Mêyi adi kuinshi]

^ tshik. 16 Malu makuabu adi atangila dibaka ne difesto didi mua kulonda adi mu tshiena-bualu tshidi tshilonda tshia ne: “Vudija disanka ne bunême mu dituku dia dibaka diebe.”

Newandamune bishi?

Mmunyi muudi mua kuleja ditabuja diebe

• paudi ubikidisha bantu bua nuenu kusanka pamue?

• paudi ulongolola difesto dia dibaka?

• paudi upeshangana anyi upeta bintu bia dibaka?

[Nkonko ya dilonga]

[Tshimfuanyi mu dibeji 24]

Nansha wewe ubikila anu bantu bakese, ‘meji adi afuma mu diulu’ akulombole