Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Itaba misangu yonso dikengesha didi Yehowa ukuyisha nadi

Itaba misangu yonso dikengesha didi Yehowa ukuyisha nadi

‘Kupetudi dikengesha didi Yehowa ukuyisha nadi.’​—NSUMUINU 3:11.

1. Bua tshinyi tudi ne bua kuitaba dikengesha didi Nzambi utuyisha nadi?

SOLOMO mukalenge wa mu Isalele wa kale udi uleja yonso wa kutudi bualu buimpe butudi ne bua kuitabila dikengesha didi Nzambi utuyisha nadi. Udi wamba ne: ‘Muananyi, kupetudi dikengesha didi Yehowa ukuyisha nadi, kubela kuende kakukutondi. Bualu bua Yehowa udi ubela udiye munange, bu mudi tatu ubela muanende mulume udi umusankisha.’ (Nsumuinu 3:11, 12) Bulelela, Tatu webe wa mu diulu udi ukukengesha anyi ukubela bualu mmukunange.

2. “Dikengesha” didibu bayisha nadi muntu didi diumvuija tshinyi, ne muntu udi mua kukengeshibua mu mushindu kayi?

2 “Dikengesha” didibu bayisha nadi muntu didi diumvuija dinyoka, dilulamija, diyisha anyi dilongesha muntu eu. Mupostolo Paulo wakafunda ne: ‘Makenga onso, patshidiuku, kaena amueneka kutudi bu disanka, kadi adi anu bu kanyinganyinga; kadi kunyima adi akuamisha bantu badi benzejibua kudiwu mamuma a ditalala, mamuma a buakane mene.’ (Ebelu 12:11) Kuitaba ne kutumikila dikengesha didi Nzambi ukuyisha nadi kudi mua kukuambuluisha bua kulonda njila muakane ne kukusemeja nunku pabuipi ne Yehowa, Nzambi wa tshijila. (Musambu 99:5) Dilulamija didi mua kuluila kudi bena kuitabuja netu, mu malu atudi tulonga mu bisangilu bietu, ne mu didilongela dietu dia Dîyi dia Nzambi ne mikanda ya ‘mulami wa bintu wa lulamatu.’ (Luka 12:42-44) Bushuwa, newikale ne dianyisha dia bungi bikalabu bakuleje bualu kampanda buudi ne bua kuakaja mu nsombelu webe. Kadi muntu yeye muenze bubi bunene, ndikengesha dia mushindu kayi didiye ne bua kupeta?

Tshitubu bipatshila bamue bantu mu tshisumbu

3. Ndîba kayi didibu bipata muntu mu tshisumbu?

3 Basadidi ba Nzambi batu balonga Bible ne mikanda ya bena Kristo. Batu bakonkonona mêyi a Yehowa mu bisangilu biabu, mu mpuilu ne mu mpungilu. Nunku bena Kristo badi ne mushindu wa kumanya malu adi Yehowa ubalomba. Muntu udi wipatshibua mu tshisumbu anu padiye uditua mu dienza bualu bubi bunene ne kayi unyingalala.

4, 5. Ntshilejilu kayi tshidi Bible ufila tshia muntu wakipatabu mu tshisumbu, ne bua tshinyi bakalomba bena tshisumbu atshi bua kumupingajabu kabidi?

4 Tangila mu Bible tshilejilu tshimue tshia muntu wakipatabu mu tshisumbu. Bena mu tshisumbu tshia ku Kolinto bavua babuite mêsu pa ‘masandi mene avua kaayi nansha munkatshi mua bisamba bia bende, ne: Umue wabu uvua ne mukaji wa tatu wende.’ Paulo wakabela bena Kolinto bua ‘kufila muntu wa nunku kudi Satana bua kushipesha malu a mubidi, bua nyuma asungidibue.’ (1 Kolinto 5:1-5) Pakipatabu muenji wa bubi au mu tshisumbu ne kumufilabu kudi Satana, wakapingana mu bena panu badi mu bianza bia Diabolo. (1 Yone 5:19) Dipatshibua diende diakumusha bubi bua ku malu a mubidi mu tshisumbu, ne tshisumbu kulamatshi “nyuma” watshi muimpe anyi lungenyi luatshi lunene.​—2 Timote 4:22; 1 Kolinto 5:11-13.

5 Kunyima kua matuku, mupostolo Paulo wakalomba bena Kristo ba mu Kolinto bua kupingajabu muntu uvua muenze bubi au mu tshisumbu. Bua tshinyi? Paulo wakamba ne: bavua ne bua kuenza nanku bua ‘Satana kikadi ne muaba wa kubapitshila budimu.’ Bidi bimueneka ne: muntu au uvua muenze bubi uvua munyingalale bua bubi buende ne mukezule nsombelu wende. (2 Kolinto 2:8-11) Bu bena Kolinto babenge kupingaja muntu uvua unyingalala au mu tshisumbu, Satana uvua mua kubapita budimu mu ngumvuilu wa se: bavua ne bua kulua bantu badi bapapishe muoyo ne kabayi bafuilanganaku luse muvua Diabolo musue bua bikale. Bidi bimueneka ne: kabakanenga bua ‘kulekelela [muntu uvua munyingalale au] bubi buende ne kumusamba.’​—2 Kolinto 2:5-7.

6. Dipata muntu mu tshisumbu didi mua kukumbaja malu kayi?

6 Dipata muntu mu tshisumbu didi dikumbaja malu kayi? Didi dienza bua ne: dîna dinsantu dia Yehowa kadipendibu ne didi dilama lumu luimpe lua bantu bende. (1 Petelo 1:14-16) Diumusha muntu udi wenza bubi ne kayi unyingalala mu tshisumbu didi ditua mpanda ku mêyi a Nzambi ne dilama tshisumbu tshikezuke mu nyuma. Didi kabidi mua kuambuluisha muenji wa bubi udi kayi unyingalala au bua kumonaye bunene bua bubi buende.

Bua tshinyi mupostolo Paulo wakatumina bena Kolinto mêyi adi atangila dipata dia muntu mu tshisumbu?

Dinyingalala bua bubi didi ne mushinga mukole

7. Davidi uvua umvua bishi pavuaye kayi muanji kutonda matomboka ende?

7 Bantu ba bungi batu benza bubi bunene batu banyingalala bulelela ne kabatu babipata mu tshisumbu to. Bushuwa, bitu bikolela bamue bantu bua kuleja dinyingalala dilelela. Angata tshilejilu tshia Davidi mukalenge wa mu Isalele wakafunda Musambu wa 32. Musambu eu udi uleja ne: kuakapita matuku Davidi kayi mutonde mibi yende minene mu malu akenzaye ne Beta-sheba. Anu mutu munanga umisha mutshi, ke muvua kanyinganyinga kavua Davidi umvua bua mibi yende kakepeshe bukole buende. Davidi wakakenga ku mubidi ne mu lungenyi, kadi ‘pakatondaye matomboka ende, Yehowa wakamulekelela dipila dia bubi buende.’ (Musambu 32:3-5) Ke Davidi kuimba ne: ‘Disanka didi kudi muntu udi Yehowa kayi ubadila dipambuka diende dia ku buakane.’ (Musambu 32:1, 2) Davidi uvua mua kuikala mumvue bimpe menemene pavua Nzambi mumufuile luse!

8, 9. Dinyingalala didi mua kumuenekela ku tshinyi, ne didi ne mushinga kayi bikala muntu uvua muipatshibue ulomba bua kupingana mu tshisumbu?

8 Nunku, muntu udi muenze bubi udi ne bua kunyingalala bua bobu kumufuila luse. Kadi padi muntu umvua bundu anyi utshina bua ne: bubi buende nebulue kumanyika, atshi ki ndinyingalala to. Kunyingalala kudi kumvuija kushintulula lungenyi pa bidi bitangila tshikadilu tshibi, bualu muntu udi ubungama bua bubi budiye muenze. Muntu udi unyingalala udi ne ‘mutshima wa majiya ne udi unyingalala bua bubi buawu,’ ne udi ne dikima dia “kunyoka bubi” abu padiku mushindu.​—Musambu 51:17; 2 Kolinto 7:11, MMM.

9 Dinyingalala ke bualu bua mushinga mukole budi bakulu ne bua kutangila bua kujadika bikala muntu uvuabu bipate mu tshisumbu tshia bena Kristo mmukumbane mpindieu bua kupinganamu. Kabena anu ne bua kutangila bungi bua matuku akadi mapite ne kumupingaja diakamue mu tshisumbu to. Kumpala kua bobu kumupingaja mu tshisumbu, mutshima wende udi ne bua kuanji kushintuluka bikole. Udi ne bua kufika ku dimona bunene bua bubi buvuaye muenze ne tshipendu tshivuaye mupendeshe natshi Yehowa ne tshisumbu tshijima. Muenji wa bubi udi ne bua kunyingalala, kulomba luse kudi Nzambi ne muoyo mujima, ne kuakaja nsombelu wende bilondeshile mêyi makane a Nzambi. Padiye ulomba bua bamupingaje mu tshisumbu, udi ne bua kufila tshijadiki tshia se: ukadi mukudimune mutshima ne udi wenza ‘malu adi makanangane ne dikudimuna dia mutshima wende.’​—Bienzedi 26:20.

Bua tshinyi bidi bikengela kutonda bubi?

10, 11. Bua tshinyi katuena ne bua kusokoka bubi?

10 Bamue bantu badi benze bubi badi mua kuela meji ne: ‘Meme muambile muntu bualu bubi bundi muenze, badi mua kungela nkonko idi mua kumfuisha bundu ne pamuapa kungipatabu mu tshisumbu. Kadi ndi mua kuepuka bionso abi meme mushale anu mupuwe, ne muntu nansha umue mu tshisumbu kakumanya bualu abu to.’ Lungenyi lua mushindu eu ludi lupangisha muntu bua kumona amue malu a mushinga. Mmalu kayi au?

11 Yehowa udi ‘Nzambi wa luse ne dinanga, udi kayi ukuata tshiji lubilu, udi muule tente ne luse lujalame ne bushuwa, udi uleja binunu bia bantu luse lujalame, udi ubuikidila bantu mapanga abu ne kusambuka kuabu kua mikenji ne malu mabi abu.’ Kadi utu ubela bantu bende “ne kulumbulula kuakane.” (Ekesode 34:6, 7; Yelemiya 30:11) Wewe muenze bubi bunene, mmunyi mudi Nzambi mua kukufuila luse paudi ubusokoka? Yehowa mmubumanye ne katu ulengulula patupu bualu bubi nansha.​—Nsumuinu 15:3; Habakuka 1:13.

12, 13. Ntshinyi tshidi mua kuenzeka bikala muntu ukeba kusokoka bubi buende?

12 Wewe muenze bubi bunene, kubutonda kudi mua kukuambuluisha bua kupetulula kondo ka muoyo kimpe. (1 Timote 1:18-20) Kadi kubenga kubutonda kudi mua kunyanga kondo kebe ka muoyo ne kukufikisha ku dienza mibi mikuabu. Umanye ne: bubi buudi muenze kuena mubuenzele anu muntu nebe anyi tshisumbu to. Udi mubuenzele kabidi Nzambi. Mufundi wa Misambu wakamba ne: ‘Yehowa mene udi ne nkuasa wende wa butumbi mu diulu. Mêsu ende adi amona, bilafinyi biende bidi biteta bana ba bantu. Yehowa udi uteta muntu muakane ne muntu mubi.’​—Musambu 11:4, 5.

13 Yehowa kakubenesha muntu udi usokoka bubi bunene ne ukeba bua kushala mu tshisumbu tshikezuke tshia bena Kristo nansha. (Yakobo 4:6) Nunku wewe mupone mu mpekatu ne musue bua kulongolola malu, kuelakanyi bua kutonda bubi buebe kuyi udinga to. Tshianana, newikale ne kondo ka muoyo kadi kakupisha, nangananga paudi ubala anyi umvua malu adi akula bua mibi ya muomumue ne buebe abu. Ntshinyi tshidi mua kuenzeka bikala Yehowa mua kumbusha nyuma wende kuudi bu muvuaye mumumbushe kudi Mukalenge Shaula? (1 Samuele 16:14) Wewe kuyi ne nyuma wa Nzambi, udi mua kupona mu bubi bukuabu bunene bupite.

Eyemena bana benu ba lulamatu

14. Bua tshinyi muenji wa bubi udi ne bua kulonda mubelu udi mu Yakobo 5:14, 15?

14 Nunku, ntshinyi tshidi muenji wa bubi udi unyingalala ne bua kuenza? ‘Abikile biende bakulu ba ekeleziya; bobu bamulombele Nzambi, bamuele manyi mu dîna dia Mukalenge; ne kulomba kudi ne ditabuja nekusungile muena disama, ne Mukalenge neamubishe.’ (Yakobo 5:14, 15) Kuya kudi bakulu ngumue mushindu udi muntu mua ‘kukuama mamuma makane adi aleja dikudimuna dia mutshima wende.’ (Matayo 3:8) Bana betu ba balume aba ba lulamatu ne badi bamunange ‘nebamulombele Nzambi ne nebamuele manyi mu dîna dia Mukalenge.’ Anu bu manyi adi atalaja kusama, mibelu yabu miangatshila mu Bible neikankamije muntu yonso udi unyingalala bushuwa.​—Yelemiya 8:22.

15, 16. Mmushindu kayi udi bakulu bena Kristo balonda tshilejilu tshidi Nzambi mubashile tshidi mu Yehezekele 34:15, 16?

15 Mulami wetu Yehowa wakapikula bena Yuda ku bupika bua bena Babulona mu 537 kumpala kua bikondo bietu ebi, kupikulaye kabidi Isalele wa mu nyuma ku bupika bua “Babulona Munene” mu 1919 mu bikondo bietu ebi. Etshi tshivua tshilejilu tshimpe tshia dinanga tshiakafilaye! (Buakabuluibua 17:3-5; Galatia 6:16) Wakakumbaja nunku mulayi wende uvua wamba ne: “Meme nkayanyi nendishe mikoko yanyi, nyipeshe dikisha. . . . Nenkebe mukoko udi mujimine, mpingaje udi mupambuke, ngondape udi mutapike, nkankamike udi usama.”​—Yehezekele 34:15, 16, MMM.

16 Yehowa wakadisha mikoko yende ya mu tshimfuanyi, kuyipesha dikisha mu muaba muimpe ne kukeba ivua mijimine. Bia muomumue, balami bena Kristo badi batabalela mikoko ya Nzambi bua kuyidisha bimpe mu nyuma ne kuyilama. Bakulu badi bakeba mikoko idi mijimine mu tshisumbu. Anu muvua Nzambi ‘wondapa mukoko uvua mutapike,’ batangidi badi ‘bondapa’ mikoko idi mitapike bua mêyi a muntu mukuabu anyi bua bienzedi biayi yoyi mine. Ne anu muvua Nzambi ‘ukankamika mukoko uvua usama,’ bakulu badi bambuluisha aba badi babange kusama mu nyuma, pamuapa bua tshilema tshiabu bobu bine.

Mushindu udi balami bambuluisha

17. Bua tshinyi katuena ne bua kuelakana bua kukeba diambuluisha dia mu nyuma kudi bakulu?

17 Bakulu batu balonda mubelu eu ne disanka dionso: “Nufuile bakuabo luse ne ditshina.” (Yuda 23) Bamue bena Kristo mbenze bubi bunene pa kuditua mu tshiendenda tshia masandi. Kadi bobu banyingalala bushuwa, bikale bajadike ne: bakulu badi ne dijinga dia kubambuluisha ne dinanga dionso mu nyuma ne kubafuila luse. Paulo wakamba bua bakulu ba mushindu eu ne buende yeye muine ne: ‘Ki mbua tudi ne bukokeshi ku ditabuja dienu, kadi tudi bakuatshishanganyi nenu mu disanka dienu.’ (2 Kolinto 1:24) Nunku, kuelakanyi nansha kakese bua kukeba diambuluisha dia mu nyuma kudibu to.

18. Mmushindu kayi udi bakulu ne bua kuangata bena kuitabuja nabu badi benze tshilema?

18 Bua tshinyi udi ne bua kueyemena bakulu biwikala muenze bubi bunene? Bualu badi nangananga balami ba tshisumbu tshia mikoko ya Nzambi. (1 Petelo 5:1-4) Mulami wa dinanga katu ututa muana wa mukoko udi ne butumike ne udi udila bua mudiwu muditape to. Nunku, padi bakulu batangila bilumbu bia bana betu, kabena bakeba anu bua kunyoka muntu bua tshilema tshidiye muenze to, kadi badi batangila bubi buine ne padiku mushindu, bakeba kumuambuluisha mu nyuma. (Yakobo 5:13-20) Bakulu badi ne bua kulumbuluisha mu buakane ne ‘kufuila mikoko luse.’ (Bienzedi 20:29, 30, MMM; Yeshaya 32:1, 2) Anu bu bena Kristo bakuabu bonso, bakulu badi ne bua ‘kuenza malu makane, kunanga kuleja bakuabu luse, ne kuenda ne Nzambi ne mutshima mupuekele.’ (Mika 6:8) Ngikadilu eyi idi ne mushinga wa bungi dîba didibu bakosa bilumbu bidi bitangila muoyo ne mudimu wa tshijila wa “mikoko ya mu mpata [wa Yehowa].”​—Musambu 100:3.

Anu bu balami ba mikoko ba kale, bakulu bena Kristo ‘badi bondapa’ mikoko ya Nzambi idi mitapike

19. Bakulu bena Kristo batu bakeba kuakaja muntu ne lungenyi kayi?

19 Balami bena Kristo mbateka kudi nyuma muimpe ne badi bakeba bua nyuma eu ikale ubalombola. “Bikala muntu mutulukile ku bualu bubi” mu mpukapuka, bana betu badi ne ngikadilu ya mu nyuma nebakebe bua ‘kumupingaja kudi Nzambi ne mutshima wa kalolo.’ (Galatia 6:1; Bienzedi 20:28) Munganga udi ne muoyo wa kalolo utu ulongolola bitulu bitulu diboko dia muntu anyi mukolo udi mutshibuke, bua kubenga kusamisha muntu au tshianana tshianana, eku muikale ujinga kumuondopa. Bia muomumue, bakulu badi ne muoyo wa kalolo batu bakeba bua kuakaja ngelelu wa meji wa muntu udi mu bubi, eku bikale balamate ku mikenji ya Nzambi. (Kolosai 3:12) Bu mudi bakulu balomba Nzambi ne balonda tshidi Bible wamba bua kumona ni badi mua kufuila muntu au luse, dipangadika diabu nedileje mushindu udi Nzambi umona bualu ebu.​—Matayo 18:18.

20. Ndîba kayi didibu mua kumanyisha tshisumbu ne: mbabele muntu kampanda?

20 Bikala bubi bumanyike bikole anyi bufuane kulua kumanyika, pamuapa nebikale bimpe bua kufila dimanyisha mu tshisumbu bua kukuba lumu luatshi. Nebenze kabidi dimanyisha pikalabi bikengela kumanyisha tshisumbu. Dîba didi muntu udi mubedibue kudi kasumbu kalumbuluishi wenda upetulula makanda mu nyuma, udi mua kuikala anu bu muntu udi wenda usanguluka ku njiwu kampanda idi mianji kuimanyika midimu yende tshitupa. Bua lupolo kampanda, pamuapa nebianji kuikala bimpe bua muntu udi munyingalale eu kuikalaye uteleja patupu mu bisangilu kayi ufila mandamuna. Bakulu badi mua kulongolola bua muanetu mukuabu ikale ulonga nende Bible bua kumukolesha muaba udiye muleje butekete au bua amone mua kulua kabidi ‘mulenga mu ditabuja.’ (Tito 2:2) Bionso ebi badi babienza mu dinanga kadi ki nne lungenyi lua kunyoka muenji wa bubi nansha.

21. Mmushindu kayi udibu mua kujikija bimue bilumbu bia muntu udi muenze bualu bubi?

21 Bakulu badi mua kufila diambuluisha dia mu nyuma mu nsombelu kabukabu. Tshilejilu, ela meji ne: muanetu uvua kanuayi kale uvua munue maluvu a bungi musangu umue anyi ibidi pavuaye nkayende kumbelu. Anyi pamuapa muanetu mukuabu ukavua mulekele dinua makanya katshia kuonso aku uvua muanue musangu umue anyi ibidi mu musokoko bua butekete. Nansha mudiye musambile ne wela meji ne: Nzambi mmumufuile luse, udi ne bua kukeba diambuluisha kudi mukulu bua bubi abu kabulu tshibidilu kudiye. Mukulu umue anyi babidi badi mua kutangila tshilumbu etshi. Nansha nanku, mukulu anyi bakulu aba nebamanyishe mutangidi-muludiki tshilumbu etshi, bualu kudi mua kuikala malu makuabu kabidi.

Tungunuka ne kuitaba dikengesha didi Nzambi ukuyisha nadi

22, 23. Bua tshinyi udi ne bua kutungunuka ne kuitaba dikengesha didi Nzambi ukuyisha nadi?

22 Bua kupeta dianyisha dia Nzambi, muena Kristo yonso udi ne bua kuteya ntema ku dikengesha didi Yehowa umuyisha nadi. (1 Timote 5:20) Nunku tumikila dilongesha dionso didi dikululamija diudi upeta paudi udilongela Bible ne mikanda yetu ya bena Kristo anyi paudi umvua mibelu idibu bafila mu bisangilu, mu mpuilu ne mu mpungilu ya bantu ba Yehowa. Ushale mutabale bua kuenza malu adi apetangana ne disua dia Yehowa. Dîba adi dikengesha didi Nzambi ukuyisha nadi nedikuambuluishe bua kulama lumbu lua mu nyuma, peshi tshimanu tshikole tshikala mua kukukuba ku bubi.

23 Kuitaba dikengesha didi Nzambi ukuyisha nadi nekukuambuluishe bua kushala mu dinanga dia Nzambi. Bulelela, bamue bantu mbipatshibue mu tshisumbu tshia bena Kristo, kadi bualu ebu kabuena ne bua kukufikila wewe ‘mulame mutshima webe’ ne ‘muende bu muntu muena meji.’ (Nsumuinu 4:23; Efeso 5:15) Kadi biwikala mpindieu uvua muipatshibue mu tshisumbu, bua tshinyi kubenga kuela bidia bua kupinganamu? Nzambi mmusue bua bonso bakadi badilambule kudiye bamutendelele ne lulamatu ne “disanka mu mitshima” yabu. (Dutelonome 28:47) Udi mua kumutendelela mushindu eu bua kashidi biwikala witaba misangu yonso dikengesha didi Yehowa ukuyisha nadi.​—Musambu 100:2.