Yehowa ‘neanusombuele’

‘Nzambi mene kêna usombuela bakusunguleye, batu badila kudiye butuku ne munya anyi?’​—LUKA 18:7.

1. Mbanganyi badi mua kukukolesha, ne mbua tshinyi?

PA BULOBA bujima, Bantemu ba Yehowa batu ne disanka bua mudibu ne bana babu bena Kristo balume ne bakaji badi benzele Yehowa mudimu ne lulamatu munkatshi mua bidimu bia bungi. Udiku mumanye umue wa ku bana betu batudi banange aba anyi? Pamuapa udi uvuluka muanetu wa bakaji ukadi mukulakaje, uvua mutambule kukadi bidimu bia bungi ne utu upumbisha anu ku mpukampuka mu bisangilu bietu. Anyi udi muvuluke muanetu wa balume udi utua tshisumbu nyama ku mikolo ne uyisha lumingu luonso kukadi bidimu bia bungi. Bua bana betu ba lulamatu aba, Armagedone uvua ne bua kuikala mumane kulua. Kadi, nansha mudi bulongolodi bubi ebu butungunuka anu kutungunuka, ki mbitekeshe dieyemena diabu mu malu adi Yehowa mulaye anyi bibatekesha bua ‘kunanukila too ne ku nshikidilu’ to. (Matayo 24:13) Ditabuja dikole dia bana betu ba lulamatu aba, didi dikolesha bena mu tshisumbu bonso.​—Musambu 147:11.

2. Mbualu kayi budi butunyingalaja?

² Kadi imue misangu malu adi mua kuenzeka mushindu mukuabu. Bamue Bantemu bavua bayisha bikole munkatshi mua bidimu bia bungi, kadi mu bungi bua matuku ditabuja diabu ndikepele ne bakadi balekele kudisangisha ne bena Kristo nabu. Bidi bitunyingalaja bua kumona ne: bamue bavua bana betu mbalekele Yehowa; kadi tudi tujinga ne muoyo mujima bua kuambuluisha “mukoko mujimine” wonso bua kualukilawu kudi Yehowa. (Musambu 119:176; Lomo 15:1) Bu mudi bamue bashala ne lulamatu padi eku bakuabu bajimija ditabuja diabu ne balekela kudisangisha netu, tudi mua kudiela nkonko ya bungi. Ntshinyi tshidi tshiambuluisha Bantemu ba bungi bua kuikalabu amu ne ditabuja mu malu adi Yehowa mulaye padi bakuabu bateketa? Ntshinyi tshitudi mua kuenza bua tushale anu bashindike bikole ne: “dituku dinene dia Yehowa” didi disemena? (Sefanya 1:14) Tuanjayi kukonkonona mufuanu mukuabu udi mu Evanjeliyo wa Luka.

Didimuija bua bantu bikala ne muoyo ‘palua muana wa muntu’

3. Mbanganyi badi mufuanu wa mukaji wa mu lufuila ne nzuji wambuluisha bikole, ne mbua tshinyi?

³ Mu Luka nshapita wa 18, mudi mufuanu wa Yezu udi wakula bua mukaji wa mu lufuila mukuabu ne nzuji. Mufuanu eu mmufuanangane ne wa muntu uvua muakidile muenyi ne uvua unanukila ne kulomba utuvua balonge mu tshiena-bualu tshishale. (Luka 11:5-13) Kadi mvese idi kulu ne kuinshi idi ileja ne: mufuanu wa mukaji wa mu lufuila ne nzuji udi utangila nangananga bantu bikala ne muoyo ‘palua muana wa muntu’ mu Bukalenge, tshikondo tshiakatuadija mu 1914.​—Luka 18:8. *

4. Ntshinyi tshivua Yezu muambe kumpala kua kuakulaye bua mufuanu udi mu Luka nshapita wa 18?

⁴ Kumpala kua Yezu kuakulaye bua mufuanu eu, uvua muanji kuamba ne: tshijadiki tshia dilua diende mu Bukalenge tshivua ne bua kumueneka bikole anu bu “mukenya wa mvula” udi ‘upenya ku luseke lukuabu  lua diulu, ukenkela ku lunga luseke lua diulu.’ (Luka 17:24; 21:10, 29-33, MMV) Nansha nanku, bantu ba bungi bikala ne muoyo mu ‘tshikondo tshia ku nshikidilu’ kabakuteya ntema ku bualu ebu to. (Danyele 12:4) Bua tshinyi? Anu bua bualu bumue bumue buvua bena mu tshikondo tshia Noa ne tshia Lota babenge kutelejila didimuija dia Yehowa. Mu tshikondo atshi, bantu ‘bavua badia, bavua banua, bavua babaka, bavua babakibua too ne pakalua mâyi a bungi, pakafuabu bonso buabu.’ (Luka 17:26-29) Bavua bafue bualu bavua badifile bikole ku malu abu a buatshia buila kupangabu ne mushindu wa kuteleja tshidi disua dia Nzambi. (Matayo 24:39) Lelu, bantu ba bungi badi pabu badifile mu malu abu bibapangisha bua kumona malu adi aleja ne: nshikidilu wa malu mabi ukadi pabuipi.​—Luka 17:30.

5. (a) Didimuija dia Yezu divua ditangila nganyi nangananga, ne mbua tshinyi? (b) Ntshinyi tshidi tshifikisha bamue bantu ku dipangila ditabuja?

⁵ Bidi bimueneka ne: Yezu uvua ne kanyinganyinga bua muvua bamue balongi bende mua kulua kutuma ntema yabu ku bulongolodi bua Satana bafuane ‘kupingana’ ne ku malu avuabu bashiya panyima. (Luka 17:22, 31) Bushuwa ke tshidi tshienzekele bamue bena Kristo. Bana betu aba bindile munkatshi mua bidimu bia bungi dituku dikala Yehowa mua kubutula bulongolodi ebu bubi. Kadi, bu muvua Armagedone kayi mufike mu tshikondo tshivuabu batekemene, bakateketa ku muoyo. Dishindika divuabu nadi dia ne: dituku dia Yehowa dikadi pabuipi kubuitshidiladi. Mudimu wabu wa Nzambi kukepelawu ne ku kakese ku kakese bobu kudifila mu malu a buatshia buila kabatshiyi ne dîba nansha dikese bua malu a mu nyuma to. (Luka 8:11, 13, 14) Diakabi, mu bungi bua matuku ‘bakapingana’ ku malu avuabu bashiye panyima!

Mushinga wa ‘kutendelela Nzambi matuku onso’

6-8. (a) Londa lusumuinu lua mukaji wa mu lufuila ne nzuji. (b) Ndilongesha kayi divua Yezu mupatule mu lusumuinu elu?

⁶ Ntshinyi tshidi mua kutujadikila ne: ditekemena dietu dia malu adi Yehowa mulaye ditshidi anu dikole? (Ebelu 3:14) Ke lukonko luvua Yezu mujule pavuaye mujikije kudimuija bayidi bende bua kabapinganyi ku malu a mu bulongolodi ebu bubi bua Satana.

⁷ Luka udi ulonda muvua Yezu ‘mubelele lusumuinu bua kubamanyisha ne: Mbimpe bua nuenu kutendelela Nzambi matuku onso, kanupangi.’ Yezu wakamba ne: ‘Mu musoko mukuabu muakadi nzuji, yeye kakadi utshina Nzambi, kakadi unemeka bantu; mu musoko au kabidi muakadi mukaji wa mu lufuila; wakalua kudiye misangu ya bungi, wakamuambila ne: unsombuele kudi udi nanyi lukuna. Yeye kakasua kubuenza musangu mule, kadi kunyima wakamba munda munda ne: Bulelela, tshiena ntshina Nzambi, tshiena nnemeka bantu, kadi bualu bua mukaji eu wa mu lufuila udi untatshisha, nemmusombuele; bialueye misangu ya bungi, neansunsule.’

⁸ Yezu mumane kujikija kulonda nunku, udi  ufila dilongesha wamba ne: ‘Umvuayi muakamba nzuji mubi. Nzambi mene kêna usombuela bakusunguleye, batu badila kudiye butuku ne munya, nansha bialepesheye musangu mule bua kubakuatshisha anyi? Ndi nnuambila ne: Neabasombuele lubilu. Kadi palua Muana wa muntu, neasangane ditabuja pa buloba anyi?’​—Luka 18:1-8.

‘Unsombuele’

9. Ndungenyi kayi lunene ludi lumueneka mu lusumuinu lua mukaji wa mu lufuila ne nzuji?

⁹ Lungenyi lunene ludi mu mufuanu eu ndutoke. Ludi lumuenekela mu malu adi bantu badi mu lusumuinu elu ne Yezu muine bamba. Mukaji mukamba eu uvua usengelela nzuji ne: ‘Unsombuele.’ Nzuji wakamba ne: “Nemmusombuele.” Yezu wakakonka ne: ‘Nzambi mene kêna usombuela bakusungulaye anyi?’ Ne bua Yehowa, Yezu wakajadika ne: “Neabasombuela lubilu.” (Luka 18:3, 5, 7, 8) Ndîba kayi dikala Nzambi mua ‘kubasombuela’?

10. (a) Ndîba kayi divua disombuela dienzeke mu bidimu lukama bia kumpala? (b) Ndîba kayi ne mushindu kayi wasombuela Yehowa bantu bende lelu?

¹⁰ Mu bidimu lukama bia kumpala, “matuku a disombuela” avua makumbane mu 70 pavuabu babutule tshimenga tshia Yelushalema ne ntempelo uvuamu. (Luka 21:22) Bua basadidi ba Nzambi lelu, disombuela nedilue mu “dituku dinene dia Yehowa.” (Sefanya 1:14; Matayo 24:21) Mu tshikondo atshi, Yehowa ‘neapingaje makenga kudi badi bakengesha’ bantu bende ‘padisombuela [Yezu Kristo] kudi bantu badi kabayi bamanye Nzambi ne kudi badi kabayi batumikila lumu luimpe lua Mukalenge wetu Yezu.’​—2 Tesalonike 1:6-8; Lomo 12:19.

11. Mmu mushindu kayi muikala disombuela mua kulua “lubilu”?

¹¹ Kadi mmunyi mutudi mua kumvua tshivua Yezu muambe ne dishindika muikala Yehowa mua kusombuela bantu bende “lubilu”? Bible udi uleja ne: nansha mudi Yehowa ‘ulepesha musangu,’ neadisombuele pakumbana tshikondo tshiende. (Luka 18:7, 8; 2 Petelo 3:9, 10) Mu matuku a Noa, pavua Mvula wa katubu muloke, bantu babi bonso bakafua. Nansha mu matuku a Lota kabidi, pavua kapia kafume mu diulu, bantu babi bonso bakafua. Yezu wakamba ne: ‘Bualu nebuikale nunku palua dituku diamueneka Muana wa muntu.’ (Luka 17:27-30) Bantu babi kabidi nebapete “dibutuka dia tshintuluntulu.” (1 Tesalonike 5:2, 3) Bushuwa, tuikalayi bashindike ne: Yehowa kakuanyisha bua bulongolodi bua Satana kushalabu nansha dituku dimue dia pa mutu bilondeshile tshidi buakane bulomba to.

“Neabasombuele”

12, 13. (a) Ndilongesha kayi ditudi tupetela ku lusumuinu lua Yezu lua mukaji wa mu lufuila ne nzuji? (b) Bua tshinyi tudi ne bua kuikala bashindike ne: Yehowa neateleje masambila etu ne neatusombuele?

¹² Lusumuinu lua Yezu lua mukaji wa mu lufuila ne nzuji ludi ne malongesha makuabu a mushinga. Bua kuleja mushinga wa lusumuinu, Yezu uvua muambe ne: ‘Umvuayi muakamba nzuji mubi. Nzambi mene kêna usombuela bakusunguleye anyi?’ Tshidibi, Yezu kavua ufuanyikija Yehowa ne nzuji bienze anu bu se: Nzambi udi wenzela bantu bende malu mu mushindu wa muomumue ne nzuji. Kadi tshivua Yezu ulongesha balongi bende bua Yehowa tshivua dishilangane pankatshi pa nzuji ne Nzambi. Ngamue malu kayi adi aleja dishilangana edi?

¹³ Nzuji wa mu mufuanu mmuntu “mubi” kadi “Nzambi udi mulumbuluishi muakane.” (Musambu 7:11; 33:5) Nzuji au kavua wangata mukaji mukamba au ne mushinga, kadi Yehowa yeye udi uditatshisha bua muntu yonso. (2 Kulondolola 6:29, 30) Nzuji au kavua musue kuambuluisha mukaji mukamba to, kadi Yehowa utu musue, ne mmusue kabidi ne muoyo mujima bua kuambuluisha bantu badi bamuenzela mudimu. (Yeshaya 30:18, 19) Ndilongesha kayi didi muaba eu? Bikala nzuji muteleje dilomba dia mukaji wa mu lufuila au ne mumusombuele, nunku Yehowa neateleje bikole menemene masambila a basadidi bende ne neabasombuele.​—Nsumuinu 15:29.

14. Bua tshinyi tudi ne bua kutungunuka ne kuitabuja ne: dituku dia dilumbuluisha dia Nzambi nedilue?

 ¹⁴ Nanku bantu badi kabatshiyi bitabuja ne: dituku dia dilumbuluisha dia Nzambi nedilue, badi benza tshilema tshinene be! Bua tshinyi? Bualu padibu kabatshiyi bitabuja mudi “dituku dinene dia Yehowa” pabuipi, badi baleja ku bienzedi biabu ne: badi belakana bikala Yehowa ne bua kukumbaja malu adiye mulaye. Pabi kakuena muntu nansha umue udi mua kuela mpata ne bujalame buonso ne: Nzambi utu ukumbaja dîyi diende. (Yobo 9:12) Lukonko lunene lutudi mua kudiela ludi ne: Netutungunuke ne kuikala ne lulamatu anyi? Tshilumbu etshi ke tshivua Yezu mujule ku ndekelu kua lusumuinu luende lua mukaji mukamba ne nzuji.

‘Neasangane ditabuja edi pa buloba anyi?’

15. (a) Ndukonko kayi luvua Yezu muele, ne mbua tshinyi? (b) Ndukonko kayi lutudi mua kudiela petu?

¹⁵ Yezu uvua muele lukonko lua mushinga elu: ‘Palua Muana wa muntu, neasangane ditabuja edi pa buloba anyi?’ (Luka 18:8, note kuinshi kua dibeji mu NW) Tshiambilu “ditabuja edi” tshidi tshileja muvua Yezu kayi wakula bua ditabuja dia pa tshibidilu to, kadi bua ditabuja dia pa buadi, dia buena divua nadi mukaji wa mu lufuila au. Yezu kavua muandamune lukonko luende to. Uvua mulujule bua kueleshisha balongi bende meji bua kutangilabu bukole bua ditabuja diabu. Divua mua kuikala dienda diteketa, bifuane kubafikisha ku njiwu ya kupingana ku malu avuabu bashiye panyima anyi? Peshi bavua ne ditabuja dia buena dia mukaji wa mu lufuila? Lelu, tudi petu mua kudikonka ne: ‘Nditabuja dia mushindu kayi dikala “Muana wa muntu” mua kusangana munda muanyi?’

16. Mukaji wa mu lufuila au uvua ne ditabuja dia mushindu kayi?

¹⁶ Bua Yehowa kutusombuelaye, bidi bikengela tulonde dikasa dia mukaji wa mu lufuila au. Uvua ne ditabuja dia mushindu kayi? Wakaleja ditabuja diende pavuaye ‘uya kudi nzuji misangu ya bungi, wamba ne: unsombuele.’ Mukaji wa mu lufuila uvua munanukile bua nzuji mubi amusombuele. Bia muomumue, basadidi ba Nzambi lelu badi ne bua kuikala pabu ne dieyemena dia ne: Yehowa neabasombuele nansha bikala disombuela edi dilua panyima pa dîba divuabu mua kuikala baditekemene. Badi baleja kabidi mudibu beyemena Nzambi padibu bananukila mu masambila, ‘badila kudiye butuku ne munya.’ (Luka 18:7) Bushuwa, bialekela muena Kristo bua kusambila bua bamusombuele, udi uleja ne: katshiena kabidi weyemena Yehowa bua mudiye mua kuenzela bantu bende malu mimpe.

17. Mmalu kayi adi atusaka bua kunanukila mu masambila ne kuikala ne ditabuja dishindame bua dilua dia dituku dia Yehowa dia dilumbuluisha?

¹⁷ Nsombelu wa pa buende uvua nende mukaji wa mu lufuila au udi uleja ne: tudi ne malu makuabu adi ne bua kutusaka bua kunanukila mu disambila. Tutangilayi dishilangana didi pankatshi pa nsombelu wende ne wetu. Mamu eu uvua uya kudi nzuji nansha muvuaku kakuyi muntu uvua umukolesha bua kutungunuka ne kulomba, kadi tuetu Bible udi utukolesha bikole bua ‘kunanukila mu kutendelela’ anyi mu masambila. (Lomo 12:12) Mamu eu kavua nansha ne tshivua mua kumutuishisha ne: dilomba diende nebaditeleje to, kadi Yehowa udi utujadikila muikalaye mua kutusombuela. Yehowa wakamba ku butuangaji bua muprofete wende ne: ‘Biajangulukatshi, utshindile; bualu  bua netshimueneke bulelela, katshiena tshipanga kulua.’ (Habakuka 2:3; Musambu 97:10) Kakuvua muntu uvua mua kuakuila mukaji mukamba eu bua dilomba diende kuikaladi ne bukole to. Kadi Yezu udi utuambuluisha, ‘udi ku tshianza tshikole tshia Nzambi, udi utuakuila.’ (Lomo 8:34; Ebelu 7:25) Nunku, bikala mukaji wa mu lufuila eu mutungunuke ne kulomba bua nzuji kumusombuelaye nansha muvua malu mamukolele, katuenaku petu mua kutungunuka ne kuikala ne ditabuja dikole dia ne: dituku dia dilumbuluisha dia Yehowa ndisemene pabuipi anyi?

18. Mmunyi mudi disambila dikolesha ditabuja dietu ne dituambuluisha bua buobu kutusombuela?

¹⁸ Lusumuinu lua mukaji wa mu lufuila ludi lutulongesha dipetangana didi pankatshi pa disambila ne ditabuja. Ludi luleja kabidi ne: dinanukila dietu mu masambila didi diambuluisha bua kuluisha bintu bidi mua kutekesha ditabuja dietu. Tshidibi, kabiena bileja ne: kuikala ne tshimuenekelu tshia muntu udi usambila bikole nekukoleshe ditabuja dietu to. (Matayo 6:7, 8) Patudi tusambila bualu tudi bumvue mutudi dijinga ne dikuatshisha dia Nzambi, apu disambila didi ditusemeja pabuipi nende ne dikolesha ditabuja dietu. Ne bu mudi ditabuja ne mushinga bua lupandu, nunku tudi tumvua bua tshinyi Yezu uvua muambile bayidi bende “bua kusambila diba dionso kabayi balekela.” (Luka 18:1, MMM; 2 Tesalonike 3:13) Kabidi, dilua dia “dituku dinene dia Yehowa” kadiena dilonda masambila etu to, bualu nansha tusambila anyi katuyi tusambila, nedilue anu kulua. Ditabuja dietu ne masambila etu ke bialeja ni tudi ku bantu basombuelabu ne bashala ne muoyo panyima pa mvita ya Nzambi anyi ni tudi ku bantu bafua.

19. Mmunyi mutudi tuleja ne: tudi bashindike muikala Nzambi mua ‘kusombuela’ bantu bende?

¹⁹ Tuvulukayi lukonko lua Yezu elu: ‘Palua Muana wa muntu, neasangane ditabuja edi pa buloba anyi?’ Diandamuna dia lukonko elu lua mushinga didi bishi? Diandamuna dia lukonko elu didi ne: Eyowa. Tudi ne disanka dia mudi basadidi ba bungi ba Yehowa pa buloba bujima baleja mudibu ne ditabuja edi padibu basambila, bikale ne lutulu ne bananukila. Bushuwa, nansha mudi malu mabi a mu bulongolodi bua Satana ebu atukuata mpindieu, tudi ne dishindika dia ne: Nzambi ‘neasombuele bakusunguleye.’

[Mêyi adi kuinshi]

Udi muvuluke anyi?

• Ntshinyi tshidi tshifikisha bamue bena Kristo bua kujimija ditabuja?

• Bua tshinyi tudi ne bua kuikala ne dishindika dia ne: dituku dia dilumbuluisha dia Yehowa nedilue?

• Mmalu kayi adi ne bua kutusaka bua kunanukila ne kusambila?

• Mmunyi mudi dinanukila mu masambila dituambuluisha bua kubenga kujimija ditabuja dietu?

[Nkonko ya dilonga]

[Tshimfuanyi mu dibeji 26]

Ndilongesha kayi ditudi tupeta mu mufuanu wa mukaji wa mu lufuila ne nzuji?

[Bimfuanyi mu dibeji 29]

Bantu bavule mbatekemene kudi Nzambi ne dishindika dia ne: ‘neabasombuele’