Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Longesha tshidi Bible wamba menemene

Longesha tshidi Bible wamba menemene

Longesha tshidi Bible wamba menemene

‘Nuvuije ba bisamba bionso bayidi, nubayishe.’​—MATAYO 28:19, 20.

1. Ntshinyi tshitudi mua kuamba bua ditangalaka dia Bible?

BIBLE ke umue wa ku mikanda ya kale menemene idibu batambe kuabanya pa buloba bujima bikole. Bakadi bakudimune tshitupa tshia Bible anyi Bible mujima mu miakulu mipite pa 2 300. Bantu bapite pa 90 pa 100 pa buloba badi nende mu muakulu wabu wa ku dibele.

2, 3. (a) Bua tshinyi bantu badi babuejakaja malongesha a mu Bible? (b) Nkonko kayi ituandamuna?

2 Bantu miliyo mivule batu babala tshitupa kampanda tshia Bible dituku dionso. Bamue bakadi bamubale yonso mujima njila ne njila. Bitendelelu bia bungi bidi biamba mudibi biangatshila malongesha abi mu Bible, kadi kabiena bitaba tshidi Bible eu wamba to. Tshidi tshivudije kabidi dibuejakaja dia malu edi mmakokangana makole adi munkatshi mua bena mu tshitendelelu tshimue. Bamue badi belesha mpata bua ntuadijilu wa Bible ne mushinga udiyi nawu. Ba bungi badi bamumona bu mukanda wa tshijila anu bua kujikija nawu mikiya padibu benza mitshipu anyi baditshipa ku tubadi bua kuamba bulelela.

3 Bushuwa, Bible n’Dîyi dia Nzambi didi ne bukole anyi mukenji udiye mutumine bantu. (Ebelu 4:12) Ke bualu kayi tuetu Bantemu ba Yehowa tudi basue bua bantu balonge tshidi Bible wamba. Tudi ne disanka dia kuenza mudimu uvua Yezu Kristo mupeshe bayidi bende pakabambilaye ne: ‘Yayi nuvuije ba bisamba bionso bayidi, nubayishe.’ (Matayo 28:19, 20) Mu mudimu wetu wa diyisha tudi tupeta bantu badi basue malu makane kadi bikale banyingalala bua mushindu udi bitendelelu binyange malu pa buloba bujima. Mbasue kumanya malu malelela adi atangila Mufuki, ne badi bakeba kumanya tshidi Bible wamba bua tshipatshila tshia muoyo. Tuandamunayi mpindieu nkonko isatu idi itatshisha bantu ba bungi. Mu luonso lua kudiyi, netumone tshidi bampasata balongesha ne pashishe netuambulule tshidi Bible wamba menemene. Nkonko ayi nyoyi eyi: (1) Nzambi utuku utangila malu etu anyi? (2) Tudi pa buloba bua tshinyi? (3) Ntshinyi tshitu tshituenzekela patudi tufua?

Nzambi utu utangila malu etu anyi?

4, 5. Bua tshinyi bantu badi bela meji ne: Nzambi kêna utangila malu abu?

4 Tutuadijayi ne lukonko lua ne: Nzambi utu utangila malu etu anyi? Bantu ba bungi badi bela meji ne: katu utangila bualu buetu to. Bua tshinyi badi bela meji nanku? Bualu bumue budi ne: mbasombe pa buloba buule tente ne lukuna, mvita ne makenga. Badi badiambila ne: ‘Bu Nzambi muikale utangila malu etu, uvua mua kuikala mulekeshe makenga aa.’

5 Bualu bukuabu budi bantu bambidila ne: Nzambi kêna utangila malu abu budi ne: bapastere mbabafikishe ku diela meji mushindu au. Ntshinyi tshitu bapastere bamba patu makenga akuata bantu? Tshilejilu, pavua mamu mukuabu mufuishe bana bende babidi mu njiwu ya mashinyi, pastere wabu wakamuambila ne: “Ke tshivua disua dia Nzambi. Nzambi uvua dijinga ne banjelu bakuabu babidi.” Padi bapastere bamba malu a mushindu eu, badi bela Nzambi tshilumbu pambidi. Pabi, Yakobo wakafunda ne: ‘Muntu kambi pamuteyabu ne: ndi muteyibue kudi Nzambi; bualu bua Nzambi kêna mumanye mua kuteyibua ne malu mabi, ne yeye muine kêna uteya muntu.’ (Yakobo 1:13) Yehowa Nzambi katu wenzeja malu mabi to. Bible udi wamba ne: “Bualu ebu kabuikadi kudi Nzambi bua yeye kuenza malu mabi.”​—Yobo 34:10.

6. Nnganyi udi wenzeja malu mabi ne makenga adi pa buloba?

6 Kadi bua tshinyi kudi ntatu ne makenga bungi nunku? Bualu bumue budi ne: bantu mu tshibungi mbabenge bua Nzambi kubalombola, ki mbasue kutumikila mikenji yende miakane to. Bantu badi bakokela Satana Muluishi wa Nzambi kabayi bamanye to, bualu “buloba bujima budi mu bukokeshi bua Mubi.” (1 Yone 5:19, Muanda Mulenga Lelu) Dimanya dia bualu ebu didi ditupepejila mushindu wa kumvua tshidi malu mabi enzekela. Satana mmuenji wa malu mabi, udi ne lukinu, mmuena dishima ne udi ne tshikisu. Nenku katuena ne bua kukema mudi bena panu bafuane mfumuabu, peshi mudiku malu mabi mapite bungi to!

7. Tudi tupeta makenga bua amue malu kayi?

7 Bubi butudi bapiane ke bualu bukuabu budi butukebela makenga. Bantu batu bakeba bua kuikala ku mutu kua bakuabu. Ke tshitu misangu mivule tshilela mvita, tshikisu ne makenga. Ke bualu kayi Muambi 8:9 udi wamba ne: “Muntu [mmukokeshe] mukuabu bua kumukengesha.” Bunga bualu butudi tupetela makenga budi ne: kudi ‘bikondo bidi malu [kaayi malongolola] atulukila’ bantu. (Muambi 9:11) Bantu batu misangu mivule bapeta makenga bualu batu basanganyibua muaba mubi mu tshikondo tshibi.

8, 9. Ntshinyi tshidi tshitujadikila ne: Yehowa udi bulelela utangila malu etu?

8 Bidi bikolesha ku muoyo patudi tumvua ne: Yehowa kêna utukebela makenga nansha. Kadi Nzambi udiku bushuwa utangila malu adi atuenzekela mu nsombelu wetu anyi? Diandamuna didi ne: eyowa! Tudi bamanye ne: Yehowa udi utangila malu adi atufikila bualu Dîyi didiye mufundishe didi dituambila tshidiye mulekele bantu balonda njila mubi. Kudi malu abidi: tshilumbu tshia bumfumu buende ne tshia lulamatu lua bantu. Bu mudiye Mufuki wa bukole buonso, Yehowa ki mmuenzejibue bua kutuambila tshidiye mulekele makenga to. Kadi udi utuambilatshi bualu udi utangila malu etu.

9 Tangila tshijadiki tshikuabu tshia se: Nzambi udi utangila bualu buetu. “Mutshima wa Yehowa wakanyingalala” pavua malu mabi muule pa buloba tente mu matuku a Noa. (Genese 6:5, 6) Nzambi katshiena umvua nanku lelu anyi? Tòo, utshidi umvua nanku bualu katu ushintuluka to. (Malaki 3:6) Mmukine kansungansunga ne kêna usanka padiye umona bantu bakenga to. Bible udi wamba ne: mu katupa kîpi emu Nzambi neumbushe malu mabi onso makebesha kudi bukokeshi bua bantu ne kudi malu adi Diabolo muenzeje. Bualu ebu kabuena butujadikilaku ne: Nzambi udi utangila malu etu anyi?

10. Yehowa utu umvua munyi bua makenga adi bantu bapeta?

10 Bapastere badi bangatshisha Nzambi bibi padibu bamba ne: makenga atudi tupeta adi enzeka ku disua diende. Pabi Yehowa mulongolole bua kujikija makenga a bantu. Bible udi wamba mu 1 Petelo 5:7 ne: ‘Yeye udi unulama.’ Atshi ke tshidi Bible wamba menemene!

Bua tshinyi tudi pa buloba?

11. Ntshinyi tshitu bitendelelu bia pa buloba bujima biamba misangu mivule bua muoyo wa muntu pa buloba?

11 Mpindieu tuandamunayi lukonko luibidi lutu bantu ba bungi badiela: Tudi pa buloba bua tshinyi? Bitendelelu bia bungi bitu biamba ne: muntu udi pa buloba apa anu bua tshitupa tshîpi. Badi bamona buloba ebu bu muaba wa kupitshila patupu bua kuya kuikala ne muoyo muaba mukuabu. Bamue bapastere batu bashima bantu ne dilongesha dia ne: Nzambi neabutule buloba ebu dimue dituku. Malongesha aa mmafikishe bantu ba bungi ku didiambila ne: nanku mbimpe kusankilamu patutshidi ne muoyo apa, bualu anu lufu ke ludi lutuindile. Kadi Bible udi yeye wamba tshinyi?

12-14. Bible udi wamba tshinyi bua tshidi Nzambi mulongoluele buloba ne bantu?

12 Nzambi mmulongoluele buloba ne bantu malu malenga. ‘Kakafuka buloba bu tshintu tshia patupu,’ kadi ‘wakabufuka bua bantu bashikamapu.’ (Yeshaya 45:18) Kabidi, Yehowa ‘mmujadike buloba pa bishimikidi biabu, bua kabunyungi too ne kashidi.’ (Musambu 104:5) Dimanya tshidi Nzambi mulongolole bua buloba ne bantu didi mua kutuambuluisha bua kumvua tshitudi bikadile pa buloba.

13 Genese nshapita wa 1 ne 2 udi uleja ne: Yehowa wakalongolola buloba bimpe menemene bua bantu basombelapu. Ku ndekelu kua tshikondo tshia difuka, bintu bionso bivua “bimpe be!” (Genese 1:31) Nzambi wakateka Adama ne Eva mu budimi buimpe bua Edene ne kubapeshaye biakudia bilenga bungi tshiakaa. Wakabambila ne: ‘Nulelangane, nukumbane ba bungi, nuuje buloba tente; nubukokeshe.’ Bavua ne bua kulela bana kabayi kalema, kualabaja budimi ebu pa buloba bujima ne kukokesha nyama ne dinanga.​—Genese 1:26-28.

14 Disua dia Yehowa ndia ne: bantu badi kabayi ne kalema basombele pa buloba apa kashidi. Dîyi dia Nzambi didi diamba ne: ‘Bantu bakane nebapiane buloba, nebashikamemu tshiendelele.’ (Musambu 37:29) Bushuwa, Yehowa uvua mufuke bantu bua bikale ne muoyo wa kashidi mu Mparadizu pa buloba. Atshi ke tshidi disua dia Nzambi ne ke tshidi Bible wamba menemene!

Ntshinyi tshidi tshituenzekela patudi tufua?

15. Ntshinyi tshidi bitendelelu bivule bilongesha bua tshidi tshitufikila patudi tufua?

15 Mpindieu tuandamunayi lukonko luisatu ludi lutatshisha bantu ba bungi: Ntshinyi tshidi tshituenzekela patudi tufua? Bitendelelu bivule bitu bilongesha ne: kudi tshintu munda mua muntu tshitu tshishala ne muoyo padi mubidi wende ufua. Bimue mene bitshidi biamba amu ne: Nzambi udi unyoka bantu babi kashidi mu kapia ka mu inferno. Kadi bualu ebu mbulelela anyi? Ntshinyi tshidi Bible wamba menemene bua bafue?

16, 17. Bilondeshile Bible, bafue batu mushindu kayi?

16 Dîyi dia Nzambi didi diamba ne: ‘Badi ne muoyo badi bamanye ne: netufue, kadi bafue kabena bamanye bualu nansha bumue, kabena ne difutu diabu kabidi.’ Bu mudi bafue ‘kabayi bamanye bualu nansha bumue,’ kabena mua kumvua, kumona, kuakula, kulenga tshintu anyi kuela meji to. Kabena bapeta kabidi difutu nansha dimue. Badi mua kudipeta munyi, bobu kabena ne mushindu wa kuenza mudimu nansha umue? Kabidi, ‘dinanga diabu ne lukinu luabu ne mukawu wabu biakajimina kale,’ bualu kabena mua kumvua bualu nansha bumue.​—Muambi 9:5, 6, 10.

17 Mu tshikoso, Bible udi wamba patoke ne: bafue kabena batungunuka ne kuikala ne muoyo muaba kampanda to. Kakuena tshintu tshidi tshipatuka mu mubidi patudi tufua ne tshishala ne muoyo bua kulua kuledibua mu mubidi mukuabu to, bu mutubu bamba kudi bamue bantu. Tudi mua kuamba ne: muoyo utudi nawu udi anu bu kadilu ka buji. Padi kadilu aka kajima, katu kaya penyi? Muaba nansha umue.

18. Padi mulongi wa Bible umanya ne: bafue ki mbamanye bualu nansha bumue, ntshinyi tshidiye mua kudiambila?

18 Elabi meji bua malu adi bulelela ebu mua kupatula. Padi mulongi wa Bible umanya ne: bafue ki mbamanye bualu nansha bumue, neadiambile ne: nansha bikala bankambua bende bakadi bafue bavua bamukuatshile tshiji patshivuabu ne muoyo, kabena mua kulua kumutatshisha nansha. Udi kabidi umanya ne: bantu bakadiye mufuishe kabena mua kumvua dîyi, kumona, kulenga tshintu anyi kuela meji nansha. Nanku kabena mua kuikala mu mpurgatoriyo anyi mu kadilu ka inferno to. Bible udi wamba ne: bafue badi Nzambi muvuluke neababishe ku lufu. Ebu mbualu buimpe butudi batekemene ne muoyo umue.​—Yone 5:28, 29.

Mukanda mupiamupia wa tuetu kuenza nawu mudimu

19, 20. Mbujitu kayi butudi nabu tuetu bena Kristo? Mmukanda kayi wa kulongeshangana nawu Bible udibu batuenzele?

19 Tudi bandamune anu nkonko isatu idi bantu ba bungi badiela. Mu lukonko luonso, tudi bamone dilongesha dipepele ne ditoke dia mu Bible. Bua bantu badi basue kumanya tshidi Bible wamba, tudi ne disanka divule bua kubambila malu malelela aa! Kadi kudi nkonko mikuabu ya bungi ya mushinga mukole idi bantu badi basue malu malelela bakebela mandamuna. Tuetu bena Kristo tudi ne bujitu bua kubambuluisha bua bapete mandamuna a nkonko eyi.

20 Kulongesha malu malelela a mu Bible mu mushindu mutoke ne udi ulenga bantu ku muoyo ki nkutekete to. Bua kujikija lutatu elu, ‘mupika wa lulamatu ne wa budimu’ mmutupatuile mukanda bua tuetu kulongesha nawu bantu. (Matayo 24:45-47, NW) Mukanda eu udi ne mabeji 224, udi ne tshiena-bualu tshia ne: Bible utu ulongesha tshinyi menemene?

21, 22. Ngamue malu kayi malenga adi mu mukanda wa Bible utu ulongesha tshinyi menemene?

21 Mukanda eu uvua mupatuke mu mpungilu wa distrike wa “Tutumikilayi Nzambi” uvua Bantemu ba Yehowa benze mu tshidimu tshia 2005 udi ne malu mimpe a bungi. Tshilejilu, kudi mêyi a mbangilu adi mu dibeji 3 too ne dia 7 adi ambuluisha bikole bua kutuadija kulonga Bible ne bantu. Mbipepele bua kumvuija bantu mvese ne bimfuanyi bidi mu mêyi a ntuadijilu aa. Udi kabidi mua kuleja balongi ba Bible mushindu wa kupeta nshapita ne mvese ya mu Bible ku diambuluisha dia malu adi mu tshitupa etshi.

22 Mfundilu udi mu mukanda eu mmupepele ne mutoke. Udi wambuluisha bua kulenga mutshima wa mulongi pa kumubueja mu bualu budi mu tshialu padiku mushindu. Nshapita yonso udi ne nkonko mikese ku ntuadijilu ne udi kabidi ne kazubu ku ndekelu kadi ne tshiena-bualu etshi: “Tshitu Bible ulongesha.” Kazubu aka kadi ne mandamuna a nkonko ya mu Bible idi miela ku ntuadijilu kua tshiena-bualu. Bimfuanyi bimpe ne mêyi adi abiumvuija ne bilejilu bidi mu mukanda eu nebiambuluishe mulongi bua kumvua malu mapiamapia adimu. Nansha mudi malu manene a mu mukanda eu mikale mapepele, mbasakidile biena-bualu bimpe 14 bidi biumvuija malu mu bule ne mu butshiama, binudi mua kukonkonona ne mulongi pikalaye ukeba kumanya malu a bungi.

23. Mmibelu kayi idibu batupeshe bua mushindu wa kulongesha bantu ne mukanda wa Bible ulongesha?

23 Mukanda wa Bible ulongesha eu mmuenza bua kutuambuluisha bua kulongesha bantu badi balonge tulasa tushilangane ne ba bitendelelu bishilangane. Mulongi yeye kayi ne dimanya dia Bible nansha dikese, bidi mua kulomba bua kulonga misangu ibidi anyi mipite apu bua kujikija nshapita mujima. Kuyi lubilu lubilu to, kadi udienzeje bua kulenga mutshima wa mulongi. Bikalaye kayi umvua tshilejilu kampanda tshidibu bafile mu mukanda eu, umumvuijatshi anyi umupeshe tshilejilu tshikuabu. Udilongolole bimpe, enza muebe muonso bua kulongesha Bible bimpe menemene ne mukanda eu, ne ulombe Nzambi bua akuambuluishe bua ‘kuludikila bantu njila mululame mu dîyi dia Nzambi dia bushuwa.’​—2 Timote 2:15.

Ikala ne dianyisha bua diakalenga dinene diudi nadi

24, 25. Ndiakalenga kayi dinene didi Yehowa mupeshe bantu bende?

24 Yehowa mmupeshe bantu bende diakalenga dinene. Mmutuambuluishe bua kumanya malu malelela adi amutangila. Katuena ne bua kupepeja diakalenga edi to! Tumanye ne: Nzambi mmusokoke bantu badi baditambisha malu adiye mulongolole ne mmuasokoluele badi badipuekesha. Yezu wakamba bua muanda eu ne: ‘Tatu wanyi, Mukalenge wa diulu ne wa buloba, ndi nkusakidila bualu bua wewe wakusokoka bena meji ne bena budimu malu aa, wakuasokolola kudi bana bakese.’ (Matayo 11:25) Ndiakalenga dinene dia kuikala munkatshi mua bena bupuekele badi bakuatshila Yehowa Mukalenge wa diulu ne buloba mudimu.

25 Nzambi mmutupeshe kabidi diakalenga dia kulongesha bantu bakuabu malu ende. Vuluka ne: mbamuangatshishe bibi kudi bantu badi bamushiminyine malu. Bua malongesha mabi aa, bantu ba bungi badi bangata Yehowa bibi, bela meji ne: kêna utangila malu abu ne kêna ne muoyo wa luse nansha mukese. Udiku witaba ne udiku ne dijinga dikole dia kumubingisha anyi? Udiku musue bua bantu ba miaba yonso badi basue malu makane bamanye bulelela budi butangila Nzambi anyi? Nenku enza muebe muonso bua kuleja muudi utumikila Nzambi pa kuikala ne lukunukunu mu diyisha ne mu dilongesha bantu bakuabu tshidi Bible wamba bua malu aa a mushinga. Bantu badi basue kumanya bulelela badi ne bua kumanya tshidi Bible wamba menemene.

Mandamuna ebe adi tshinyi?

• Ntshinyi tshidi tshitujadikila ne: Nzambi udi utangila malu etu?

• Tudi pa buloba bua tshinyi?

• Ntshinyi tshidi tshituenzekela patudi tufua?

• Mmalu kayi a mu mukanda wa Bible ulongesha adi akusankisha bikole?

[Nkonko ya dilonga]

[Bimfuanyi mu dibeji 22]

Bible udi wamba ne: makenga neajike

[Mêyi a dianyisha]

Muana, kulu ku dia balume: © Bruno Morandi/​age fotostock; mamu, ku dia bakaji: AP Photo/​Gemunu Amarasinghe; bena tshimuangi, kuinshi ku dia balume: © Sven Torfinn/​Panos Pictures

[Tshimfuanyi mu dibeji 23]

Bantu bakane nebasombe mu Mparadizu kashidi