Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Malu adi banjelu benzela bantu

Malu adi banjelu benzela bantu

Malu adi banjelu benzela bantu

‘Kunyima kua malu aa ngakatangila muanjelu mukuabu upueka, ulopoka mu diulu, muikale ne bukokeshi bunene. Wakela dîyi dikole, wamba ne: Babulona munene wakupuka, wakupuka’!​—BUAKABULUIBUA 18:1, 2.

1, 2. Ntshinyi tshidi tshileja ne: Yehowa udi ukuata mudimu ne banjelu bua kukumbaja disua diende?

MUPOSTOLO YONE mumane kukulakaja wakapeta bikena-kumona bia buprofete pavuaye mu tshisanga tshia Patemo. Wakamona mianda ya dikema pavuaye “mu nyuma” mu ‘dituku dia Mukalenge.’ Dituku adi diakatuadija ne ditekibua dia Yezu Kristo mfumu mu 1914 ne didi ditungunuka too ne ku ndekelu kua bukokeshi buende bua bidimu tshinunu.​—Buakabuluibua 1:10.

2 Yehowa Nzambi kakafila buakabuluibua ebu buludiludi kudi Yone to. Wakamupeshilabu kudi munga muntu. Buakabuluibua 1:1 udi wamba ne: ‘Buakabuluibua bua Yezu Kristo buakamupa Nzambi bua kulejaye bapika bende, malu mene adi ne bua kulua tshitupa tshipi. Wakabutuma ne wakabumanyishila mupika wende Yone kudi muanjelu wende.’ Ku diambuluisha dia Yezu, Yehowa wakatuma muanjelu bua kumanyisha Yone malu malenga adi atangila ‘dituku dia Mukalenge.’ Musangu mukuabu, Yone ‘wakatangila muanjelu mukuabu upueka, ulopoka mu diulu, muikale ne bukokeshi bunene.’ Mmudimu kayi uvua nawu muanjelu au? ‘Wakela dîyi dikole, wamba ne: Babulona munene wakupuka, wakupuka’! (Buakabuluibua 18:1, 2) Muanjelu wa bukole au uvua ne mudimu wa kumanyisha dikuluka dia Babulona munene, nsangilu wa bitendelelu bia dishima bia buloba bujima. Nenku kakuena mpata bua ne: Yehowa udi ukuata mudimu munene ne banjelu bua kukumbaja disua diende to. Kumpala kua tuetu kumona mu bule ne mu butshiama mudimu udi banjelu benza bua kukumbaja disua dia Nzambi ne tshidibu batuenzela, tuanji kumona kudi bifukibua bia mu nyuma ebi bifumine.

Banjelu mbafumine kuepi?

3. Ndipanga kayi didi nadi bantu ba bungi bua banjelu?

3 Lelu bantu ba bungi badi bitaba ne: banjelu batuku. Kadi kabatu ne dimanya dilelela pa bidi bitangila banjelu ne mushindu wakatuadijabu to. Tshilejilu, bena mu bimue bitendelelu batu bela meji ne: padi muntu udibu banange ufua, Nzambi udi umubikila mu diulu bua kuluaye muanjelu. Atshi ke tshidi Dîyi dia Nzambi dilongesha bua difukibua dia banjelu ne dikalaku diabu ne mudimu udibu nawu anyi?

4. Ntshinyi tshidi Bible wamba bua ntuadijilu wa banjelu?

4 Badi babikila muanjelu udi mupite bakuabu ku bukole, ku bukokeshi ne ku bunene ne: Mikaele. (Yuda 9) Muanjelu eu nYezu Kristo. (1 Tesalonike 4:16) Kale menemene, pakangata Yehowa dipangadika dia kufuka, tshifukibua tshiende tshia kumpalampala mMuanende uvua muikale kabidi muanjelu. (Buakabuluibua 3:14) Kunyima, Yehowa wakafuka banjelu bakuabu bonso ku diambuluisha dia Muanabute eu. (Kolosai 1:15-17) Yehowa wakabikila banjelu aba bu bana bende pakebejaye Yobo ne: ‘Wewe wakadi kudi kunyi pangakajadika bishimikidi bia buloba? Amba biebe, biwikala ne lungenyi lua kujingulula bualu ebu. Wakaladika dibue dia ku ditumba diabu mu muaba wadi nganyi, pakimba mitoto ya nkesha misambu diatshimue, ne pakela bana balume bonso ba Nzambi mbila yabu bua disanka diabu?’ (Yobo 38:4, 6, 7) Bulelela, Nzambi ke wakafuka banjelu bidimu bia bungi menemene kumpala kua bantu.

5. Banjelu mbatapulula mushindu kayi?

5 Badi bamba mu 1 Kolinto 14:33 ne: “Nzambi kena Nzambi wa malu mabuelakane, kadi udi Nzambi wa ditalala.” Ke bualu kayi Yehowa mmutapulule bana bende ba mu nyuma aba mu bitupa binene bisatu: (1) baselafima badi benza mudimu ku nkuasa wa bumfumu wa Nzambi, bamanyisha bunsantu buende ne balama bantu bende bakezuke mu nyuma; (2) bakeluba badi balama bumfumu bua Yehowa; ne (3) banjelu bakuabu badi benza disua diende. (Musambu 103:20; Yeshaya 6:1-3; Yehezekele 10:3-5; Danyele 7:10) Ngamue malu kayi atu bifukibua bia mu nyuma ebi bienzela bantu?​—Buakabuluibua 5:11.

Mmudimu kayi udi banjelu benza?

6. Yehowa wakatuma bakeluba bua kuenza tshinyi mu budimi bua Edene?

6 Muaba wa kumpala udibu bakule buludiludi bua bifukibua bia mu nyuma mmu Genese 3:24 udi wamba ne: ‘[Yehowa] wakipata mulume; wakateka bakeluba ku esete kua budimi bua Edene ne muele wa mvita wa kapia wakadi [unyunguluka] ku nseke yonso, bua kulamabu ku njila wa ku mutshi wa muoyo.’ Bakeluba aba bakapangisha Adama ne Eva bua kupingana mu budimi muvuabu basombele kumpala. Bivua ku ntuadijilu kua malu a bantu. Mmudimu kayi udi banjelu benze katshia pinapu?

7. Diumvuija dia muaku udibu bakudimune ne: ‘muanjelu’ didi dileja tshinyi bua umue wa ku midimu idi banjelu benza?

7 Mbatele banjelu mu Bible misangu mitue ku 400. Muaku wa mu tshiena Ebelu ne mu tshiena Greke udibu bakudimune ne: ‘muanjelu’ tudi mua kuyikudimuna ne: “mumanyishi wa mukenji.” Nenku banjelu mbenze mudimu wa kufikisha mikenji ya Nzambi kudi bantu. Anu mutudi bamone mu bikoso bibidi bia ntuadijilu bia tshiena-bualu etshi, Yehowa wakatuma muanjelu bua kumanyisha mukenji wende kudi mupostolo Yone.

8, 9. (a) Manoa ne mukajende bakumvua tshinyi pakabamuenekela muanjelu? (b) Malu avua Manoa muyukile ne muanjelu adi mua kulongesha baledi tshinyi?

8 Nzambi udi kabidi utuma banjelu bua kuambuluisha basadidi bende ba pa buloba ne kubakankamija. Tshilejilu, kale mu tshikondo tshia Balumbuluishi mu Isalele, Manoa ne mukajende uvua kayi ulela bavua bakeba muana ne muoyo mujima. Yehowa wakatuma muanjelu wende bua kumanyisha mukaji wa Manoa ne: uvua ne bua kulela muana wa balume. Bible udi utulondela ne: ‘Mona, wewe newimite difu, neulele muana wa balume; dipaya kadibeyi ku mutu kuende; bualu bua muana eu neikale Munazi kudi Nzambi [papatukaye mu] difu dia mamu wende; yeye neabange kusungila bena Isalele mu bianza bia bena Peleshete.’​—Balumbuluishi 13:1-5.

9 Ndekelu wa bionso mukaji wa Manoa wakalela muana wa balume, diende Shimishona, eu wakatumba bikole mu malu adi Bible ulonda. (Balumbuluishi 13:24) Kumpala kua muana eu kuledibua, Manoa wakalomba bua muanjelu au kulua tshiakabidi kudibu bua kubambila mushindu uvuabu mua kukolesha muana au. Manoa wakakonka ne: ‘[Netukoleshe] muana munyi, netumuenzele tshinyi?’ Muanjelu wa Yehowa wakambulula malu akavuaye muambile mukaji wa Manoa. (Balumbuluishi 13:6-14) Malu aa akakankamija Manoa bikole! Banjelu kabatshitu bamuenekela bantu mushindu wa muomumue lelu to, kadi baledi badi mua kulomba Yehowa meji bua kumanya mushindu wa kukolesha bana babu anu bu muakenza Manoa.​—Efeso 6:4.

10, 11. (a) Ntshinyi tshivua Elisha ne musadidi wende bumvue pavua tshiluilu tshia bena Sulia tshilue bua kubakuata? (b) Mmunyi mudi dielangana meji a muanda eu mua kutuambuluisha?

10 Tshilejilu tshidi tshikemesha tshia dikuatshisha dia banjelu ntshia mu matuku a muprofete Elisha. Elisha uvua mu Dotana, tshimenga tshia mu Isalele. Dimue dituku pakabika muena mudimu wa Elisha mu dinda ne kutangilaye pambelu, wakamona tubalu ne makalu a mvita bijingile tshimenga tshijima. Mukalenge wa bena Sulia uvua mutume tshiluilu tshikole tshia masalayi bua kukuata Elisha. Ntshinyi tshiakenza muena mudimu wa Elisha? Bua buôwa, wakela dîyi pamuapa ne tshipapu ne: ‘Aka, mukalenge wanyi, netuenze tshinyi?’ Buende yeye, kakuvua tshikuabu tshia kuenza to. Kadi Elisha wakamuandamuna ne: ‘Kutshinyi nansha; bualu bua badi netu badi bapite badi nabu bungi.’ Ntshinyi tshivua Elisha musue kuamba?​—2 Bakelenge 6:11-16.

11 Elisha uvua mumanye ne: misumba ya banjelu ivuapu bua kumukuatshisha. Kadi musadidi wende au kavua yeye umona tshintu nansha tshimue to. Ke bualu kayi ‘Elisha wakatendelela Yehowa ne: Ndi nkusengelela ne: Utabaje mêsu ende bua yeye amone. Yehowa wakatabaja mêsu a nsongalume, wakamona mikuna miuwule tente ne tubalu ne makalu a kapia binyunguluke Elisha.’ (2 Bakelenge 6:17) Musadidi eu wakamona misumba ya banjelu. Tuetu bikale ne dijingulula dia malu a mu nyuma, tudi mua kufika petu ku diumvua bimpe ne: banjelu bonso badi ku bulombodi bua Yehowa ne Kristo badi bambuluisha ne bakuba basadidi ba Yehowa.

Dikuatshisha dia banjelu mu matuku a Kristo

12. Ndikuatshisha kayi divua Mariya mupete kudi muanjelu Gabaliele?

12 Tangila dikuatshisha diakapeta Mariya nsongakaji muena Yuda utshivua kamama pakumvuaye mukenji eu ne: ‘Wewe newimite difu, neulele muana mulume, neumuinyike ne: Yezu.’ Kumpala kua muanjelu Gabaliele uvua Nzambi mutume kumumanyishaye mukenji eu uvua ukemesha, wakamuambila ne: ‘Mariya, kutshinyi; wewe wakusangana luse kudi Nzambi.’ (Luka 1:26, 27, 30, 31) Mêyi aa avua amujadikila muvuaye mulengelele Nzambi avua mamukankamije ne mamukoleshe bikole!

13. Mmunyi muvua banjelu bakuatshishe Yezu?

13 Tshilejilu tshikuabu tshia dikuatshisha dia banjelu ntshia dîba divua Yezu mumane kutantamena mateta avua Satana mumuele misangu isatu mu tshipela. Bible udi utuambila ne: ku ndekelu kua mateta au, ‘Diabolo wakamushiya; ne monayi, banjelu bakalua, bakadi bamukuatshisha ne biakadiye nabi bualu.’ (Matayo 4:1-11) Bualu bua muomumue buakenzeka butuku bua muladilu wa lufu lua Yezu. Pavuaye ne kanyinganyinga, wakatua binu panshi ne kutuadijaye kusambila wamba ne: ‘Tatu, biwasua, ungumushile lupanza elu; kadi bualu buenjibue bu muudi musue, kabuenjibu bu mundi musue. Muanjelu wa mu diulu wakamueneka kudiye, wakamukolesha.’ (Luka 22:42, 43) Kadi mmushindu kayi udi banjelu batukuatshisha lelu eu?

Dikuatshisha dia banjelu mu matuku etu aa

14. Mmakenga kayi adi Bantemu ba Yehowa batantamene mu bikondo bietu ebi, ne nkupatuke tshipeta kayi?

14 Patudi tutangila luendu lua mudimu wa diyisha udi Bantemu ba Yehowa benza lelu, tudi tumona tshijadiki tshia mudi banjelu babambuluisha. Tshilejilu, basadidi ba Yehowa bakapeta bukole bua kutantamena buluishi bua bena Nazi mu Allemagne ne mu matunga a ku Mputu wa ku Ouest kumpala ne munkatshi mua Mvita Mibidi ya Buloba bujima (1939-1945). Bakananukila pakabakengeshabu mutantshi mule kudi bakokeshi ba tshididi bena Katolike mu Italie, mu Espagne ne mu Portugal. Bakatantamena kabidi dibakengesha munkatshi mua bidimu bia bungi mu URSS wa kale ne mu matunga avua ku bukokeshi buende. Tshilejilu tshikuabu ke tshia makenga adi Bantemu batantamene mu amue matunga a mu Afrike. * Mu bidimu bidi panshi ebi, mbakengeshe basadidi ba Yehowa ne tshikisu mu ditunga dia Georgie. Satana mmuenze muende muonso bua kulekesha mudimu wa Bantemu ba Yehowa. Kadi bulongolodi buabu bujima mbupanduke ku buluishi ebu ne mbuye kumpala. Mbienzeke nanku kabidi bua bukubi bua banjelu.​—Musambu 34:7; Danyele 3:28; 6:22.

15, 16. Mmunyi mudi banjelu bakuatshisha Bantemu ba Yehowa mu mudimu wabu wa diyisha?

15 Bantemu ba Yehowa kabena balengulula mudimu wabu wa kuyisha lumu luimpe lua Bukalenge bua Nzambi ne wa kuvuija bantu bayidi pa kulongesha badi basue kuteleja bulelela bua mu Bible miaba yonso. (Matayo 28:19, 20) Kadi mbamanye bimpe ne: kabena mua kukumbaja mudimu eu kakuyi dikuatshisha dia banjelu to. Ke bualu kayi mêyi adi mu Buakabuluibua 14:6, 7 atu misangu yonso abakolesha ku muoyo. Tudi tubalamu ne: ‘[Meme mupostolo Yone] ngakatangila muanjelu mukuabu upapala munkatshi mua diulu, wakadi ne lumu luimpe lua tshiendelele lua kuambilaye badi bikala pa buloba, ne kudi ditunga dionso ne tshisamba tshionso ne muaku wonso ne bantu bonso, udi wamba ne dîyi dikole ne: Nutshine Nzambi, numutumbishe, bualu bua dîba dia dilumbuluisha diende diakulua; nukukuile yeye wakafuka diulu ne buloba ne mâyi manene ne mishimi ya mâyi.’

16 Mêyi aa adi aleja patoke ne: banjelu batu bambuluisha Bantemu ba Yehowa mu mudimu wa diyisha udibu benza buloba bujima ne batu kabidi baulombola. Yehowa udi ukuata mudimu ne banjelu bende bua kutangijabu bantu ba muoyo umue kudi Bantemu bende. Banjelu mbalombole kabidi Bantemu kudi bantu badi basue lumu luimpe. Ke bualu kayi misangu ya bungi patu Ntemu wa Yehowa upetangana ne muntu anu dîba didi muntu au mu lutatu ne muikale dijinga ne diambuluisha dia mu nyuma, kabitu anu bienzeka ku mpukampuka to.

Mudimu wa dikema mu matuku makese kumpala eku

17. Ntshinyi tshivua muanjelu umue patupu muenzele bena Ashû?

17 Pa kumbusha dikala bamanyishi ba mukenji ne basambi ba batendeledi ba Yehowa, banjelu badi kabidi ne mudimu mukuabu. Mu bikondo bia kale, bavua bafila manyoka a Nzambi. Tshilejilu, kale mu siekele wa muanda mukulu kumpala kua Yezu, tshiluilu tshinene tshia masalayi a bena Ashû tshiakalua kufuna bua kuela Yelushalema mvita. Yehowa wakenza tshinyi? Wakamba ne: “Meme nensungile musoko eu bualu buanyi, ne bualu bua muntu wanyi Davidi.” Bible udi utulondela tshiakanzeka ne: ‘Butuku abu mene muanjelu wa Yehowa wakaya munkatshi mua tshitudilu tshia bena Ashû, wakashipa bantu binunu lukama ne makumi muanda mukulu ne bitanu; pakabika bantu ne dinda dionso, bakasangana bitalu bia bantu bamane kufua bonso.’ (2 Bakelenge 19:34, 35) Bushuwa, patudi tufuanyikija biluilu bia bantu ne bukole bua muanjelu umue patupu, biluilu ebi kabiena ne mufobo nansha mukese to!

18, 19. Mmudimu kayi wa dikema wenza banjelu matuku makese kumpala eku ne abi nebituadile bantu tshinyi?

18 Banjelu nebenze mudimu wa kufila manyoka a Nzambi matuku makese kumpala eku. Mu katupa kîpi emu, Yezu nealue ‘ne banjelu bende ba bukole mu kapia kadi kakenka.’ Mudimu wabu newikale wa ‘kudisombuela kudi bantu badi kabayi bamanye Nzambi ne kudi badi kabayi batumikila lumu luimpe lua Mukalenge wetu Yezu.’ (2 Tesalonike 1:7, 8) Mbualu bubipu kayi nunku buenzekela bantu! Bantu badi babenga kuitaba lumu luimpe lua Bukalenge bua Nzambi ludibu benda bamanyisha buloba bujima mpindieu nebabutuke. Anu aba badi bakeba Yehowa, bakeba buakane ne bupuekele ke ‘basokokabu mu dituku dia tshiji tshia Yehowa’ kakuyi bualu bubi bubenzekela.​—Sefanya 2:3.

19 Tudi ne bua kuikala ne dianyisha mudi Yehowa utuma banjelu bende ba bukole bua kukuatshisha batendeledi bende pa buloba ne bua kubakolesha. Bidi bitamba kutukolesha patudi tujingulula mudimu udi banjelu ba Nzambi benza bua kukumbaja disua diende bualu kudi banjelu badi bamutombokele badibu balombola kudi Satana. Tshiena-bualu tshialonda netshileje tshidi bena Kristo balelela mua kuenza bua kudikuba ku bukokeshi bukole bua Satana Diabolo ne bademon bende.

[Mêyi adi kuinshi]

^ tshik. 14 Bua kumanya malu a bungi bua makenga aa, bala Annuaire des Témoins de Jéhovah wa 1974 ne wa 1999 (Allemagne), wa 1983 (Angola), wa 1978 (Espagne), wa 1992 (Éthiopie), wa 1982 (Italie), wa 1999 (Malawi), wa 2004 (Moldavie), wa 1996 (Mozambique), wa 1994 (Pologne), wa 1983 (Portugal), wa 2000 (République Tchèque), wa 1972 (Tchécoslovaquie), wa 2002 (Ukraine) ne wa 2006 (Zambie).

Mmalu kayi audi mulonge?

• Banjelu mbafumine kuepi?

• Mmalu kayi avua banjelu benze mu bikondo bia kale?

• Ntshinyi tshidi Buakabuluibua 14:6, 7 utuambila bua mudimu udi banjelu benza lelu?

• Mmudimu kayi wa dikema wenza banjelu matuku makese kumpala eku?

[Nkonko ya dilonga]

[Tshimfuanyi mu dibeji 22]

Muanjelu wakakankamija Manoa ne mukajende

[Tshimfuanyi mu dibeji 23]

‘Badi netu badi bapite badi nabu bungi’