Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Budimi ‘butoke bua kunowabu’

Budimi ‘butoke bua kunowabu’

Budimi ‘butoke bua kunowabu’

Ditunga dia Guajira didi ku mutu menemene kua buloba bua Amerike wa kuinshi, ku mutu kua ditunga dia Colombie ne ku Nord kua ditunga dia Venezuela luseke lua ku Ouest. Munya mukole ne mvula mikese ke bidi bikoleshe nsombelu mu ditunga didi bu tshipela edi mudi luya lufika too ne ku degré 43. Nansha mudiku nsombelu wa nunku, bantu ba mu ditunga edi batu badima ne tshisumi ne bapatula biakudia. Kapepe katalale kadi misangu yonso mu mbuu ne mpepele mikole ya ku Nord lua ku Est bitu bipepejila bantu nsombelu, bisaka benyi bua kulua kubandila miaba mimpe kumona ya mu ditunga edi ne mielelu ya mâyi milengele.

LUAKU umona malu a mu buloba bua ba Wayuu bena Inde. Kudi ba Wayuu batue ku 305 000 bikale ne bana babu 135 000 basombele mu ditunga dia Colombie. Bena tshisa etshi bakavua benze bidimu bia bungi miaba eyi kumpala kua bena Espagne kukuatabu matunga abu ku bupika.

Mudimu munene wa ba Wayuu ngua kumuna ne kudima. Batu kabidi badifile mu diloba ne mu dienda dia mushinga mu matunga adibu nawu pabuipi. Bakaji mbamanye mua kuluka bintu bia manda a mekala mimpe, bilamba abi mbabinange bikole kudi benyi batu benda babandila bintu.

Ba Wayuu mbamanyike bua mudibu bena malu malelela ne bua diakidilangana. Kadi badi pabu ‘mu matuku a malu makole’ anu bu bantu bonso. (2 Timote 3:1) Bupele ke diabu disama dinene, ne budi bukebesha ntatu mikuabu bu mudi: dibenga kumanya mukanda, diboba dia bana, dibenga kupeta luondapu luimpe ne buntomboji mu miaba mikuabu.

Kukadi bidimu bia bungi bidi bena bitendelelu bia bukua buena Kristo batuma bamisionere babu miaba idi ba Wayuu eyi. Kadi tshitendelelu ke tshidi tshitangila tulasa tuabu tua bungi tua dilongesha bantu mudimu wa bulongeshi ne tua enterna. Ba Wayuu ba bungi mbitabe bilele bia bukua buena Kristo bu mudi bia ditendelela dia mpingu ne ditambuisha bana bakese. Kadi ki mbalekele malongesha ne mikiya yabu ya kabukulu ne bitabataba bua buôwa nansha.

Mu tshibungi ba Wayuu batu batshina Nzambi ne batu basue malongesha a mu Bible adi Bantemu ba Yehowa babalongesha. Ku ntuadijilu kua bidimu bia 1980, kuvua anu Bantemu 7 mu ba Wayuu ba mu Guajira, basatu ba kudibu basombele mu tshimenga tshikulu tshia Ríohacha. Pa kumbusha Bantemu aba, kuvua kabidi bamanyishi bakuabu 20 bavua bayishamu lumu luimpe lua Bukalenge bua Nzambi mu muakulu wa tshiena Espagne.

Dîyi dia Nzambi mu muakulu wabu

Ba Wayuu ba bungi badi basombele mu Ríohacha batu bakula ndambu mukese wa tshiena Espagne ne muakulu wabu wa ku dibela wa Wayuunaiki. Ku ntuadijilu, kabavua batambe kuenza mudimu wa nsongo mu diyisha dia mukenji wa Bukalenge bua Nzambi to. Bena ditunga bavua bu bavua batshina bantu benyi bavua kabayi ba Wayuu bavuabu babikila bu ba arijunas. Pavua Bantemu baya kutangila ba Wayuu bavule ku nzubu yabu, bavua babandamuna mu tshia kuabu pamutu pa kuakula tshiena Espagne. Mpindieu, Bantemu bavua bumbuka ku nzubu kuvuabu babandamuna nanku, baya ku mukuabu.

Kadi ku ndekelu kua 1994, biro bia Bantemu ba Yehowa biakatuma kasumbu ka bana betu batu bayisha bikole (bampanda-njila ba pa buabu) bua kuenza mudimu mu tshisumbu tshia ku Ríohacha. Bampanda-njila aba bakalomba Ntemu kampanda uvua Wayuu bua kubalongesha muakulu wa Wayuunaiki. Pavuabu bakuata malu makese a kuyisha mu muakulu au mu mutu, bavua baya benda bayisha, diakamue kumonabu bantu batuadija kuanyisha diyisha diabu. Nansha muvua bampanda-njila aba bakula muakulu wa Wayuunaiki ne bilema, bantu bavuabu bayukila nabu bavua basanka bikole basue kubateleja, pamuapa balua kutungunuka ne kuyukila nabu mu tshiena Espagne tshivuabu pabu bakula ndambu.

Budimi ‘butoke bua kunowabu’

Mupostolo Paulo wakafuanyikija mudimu wa buena Kristo wa divuija bantu bayidi ne wa budimi, tshilejilu tshidi babidima ba Wayuu bumvua bimpe. (1 Kolinto 3:5-9) Mu ngakuilu mukuabu, budimi bua ba Wayuu budi ‘butoke bua kunowabu.’​—Yone 4:35.

Neil (umue wa mu ba Wayuu) uvua musombele mu tshimenga tshia Manaure uvua muledibue ne bulema kampanda. Bu muvuaye wela Nzambi tshilumbu tshia kusama kuende pambidi, uvua mubungame usua kudishipa. Dikuabu dituku Ntemu kampanda wakayisha ku nzubu ne ku nzubu pavuaye wenda upitshila mu bimenga bishilashilangane mu mudimu wende wa bianza, wakambila Neil bualu bua Bukalenge bua Nzambi. Neil utshivua anu ne bidimu 14 patupu. Pakamona Ntemu au muvua Neil munange malu a Nzambi, wakatuadija kulonga nende Bible. Neil wakasanka bikole pakamanyaye mudi Yehowa Nzambi wa dinanga, kufikaye ne ku ditaba ne: Nzambi ki nguvua umukengesha to. Kulengabi Neil ku muoyo bikole pakabalaye bualu bua mudi Nzambi mulaye mparadizu pa buloba pikala muntu kayi mua kusama kabidi nansha.​—Yeshaya 33:24; Matayo 6:9, 10.

Tshikondo atshi, ba mu dîku dia ba Neil bavua batandangane ne bena dîku dikuabu. Balela ba Neil bakenza mikiya kampanda ya kabukulu bua kudikubabu. Neil udi wamba ne: “Kumpala mvua ne buôwa bua kumanyisha ba mu dîku dietu bua tshitendelelu tshianyi tshipiatshipia, nangananga bakulumpe ba mu dîku dietu bavuabu banemeka bikole.” Baledi ba Neil bavua ne tshiji tshikole pakamanyabu ne: kavua mua kulonda kabidi malongesha a dishima anyi bilele bia malu a midima. Ke Neil kuya ku Ríohacha ne kutuadija kudisangisha ne tshisumbu tshia mu tshimenga atshi. Kunyima kua matuku yeye kutambula. Wakalua musadidi wa mudimu mu 1993, kunyima kua bidimu bisatu yeye kulua mpanda-njila wa pa tshibidilu. Mu 1997 kuluaye mukulu mu tshisumbu. Mu 2000 wakalua mpanda-njila wa pa buende.

Tangila kabidi bualu bua Teresa, umue wa ba Wayuu uvua mutuadije pende kulonga Bible ne Bantemu. Daniel (mulume uvua mumubanjije) uvua umupuekesha milongo, umukuma yeye ne bana bende basatu. Nansha muvua Daniel muanyishe bua kulonga Bible pamue ne Teresa, uvua anu uya kunua maluvu ne balunda bende, imue misangu uya nanku matuku anayi anyi atanu. Dîku diende diakatata bibi ne bupele. Teresa wakatungunuka yeye ne kulonga Bible ne kubuela mu bisangilu bia bena Kristo. Ditungunuka diende edi diakambuluisha Daniel bua kuangata dilonga dia Bible ne mushinga. Dikuabu dituku umue wa ku bana babu wakakuluka mu mâyi avua asaba pa kapia, kumuoshawu bibi yeye kufua. Pavua Teresa ne kanyinganyinga kakole bua lufu lua muanende au, balunda bende ne bena mutumba bavua bamusuya kabidi bua kulonda bilele bia madilu bidi Bible ukandika.

Mu tshikondo atshi tshikole, bena mu bisumbu bia pabuipi bakambuluisha Teresa ne bayende, kubasambabu. Kunyima kua dijika muana, bena mu tshisumbu tshia muaba uvuabu tshia muakulu wa Wayuunaiki bakatungunuka ne kubakankamija. Pakamona Daniel dinanga divua bana betu babaleje, wakaya kumpala mu buena Kristo. Wakalekela kunua maluvu ne kukengesha Teresa. Daniel ne Teresa bakaselangana bimpe, Daniel kutuadija kuenza mudimu bikole bua kudisha dîku diende. Bakaya kumpala mu dîyi dia Nzambi ne kutambulabu mu 2003. Bonso babidi badi balonga Bible ne bantu ba bungi. Anu bua nyishilu muimpe uvua Teresa uyisha ba mu dîku diabu, balele bende badi mpindieu banyisha bua kuteleja Bantemu padibu baya kubatangila. Umue wa ku bana ba yayende wa Daniel ba balume ukadi mubange kuyisha, ne bana babidi ba bakulu bende badi balonga Bible ne babuela mu bisangilu bia tshisumbu. Yayende wa Daniel uvua pende mujimije muanende mu njiwu kampanda yeye ne bena mu dîku diende badi balonga Bible.

Biakudia bia mu nyuma mu Wayuunaiki

Mu 1998 bakapatula kakanda ka Ikalayi ne muoyo wa kashidi ne disanka pa buloba! * mu muakulu wa Wayuunaiki. Kakanda aka kakambuluisha bikole bua kuyisha ba Wayuu ne kulonga nabu Bible. Mu 2003 bakalongesha bana betu ba balume ndambu mua kukudimuna mikanda yetu ya Bantemu ba Yehowa mu muakulu wa Wayuunaiki. Anu bua mudimu mukole wa kasumbu ka bakudimunyi kadi ku Ríohacha, mpindieu kudi tukanda tukese tua bungi tudi tuambuluisha bua kukolesha bayidi badi bakula muakulu wa Wayuunaiki ne bua kuvulanganabu.

Katshia mu 2001, batu bakudimuna imue miyuki ya mpungilu yetu ya distrike mu Wayuunaiki. Balongi ba Bible batu bakoleshibua mu nyuma padibu bateleja miyuki ya nunku mu muakulu wabu. Mbindile ne mioyo kulu kulu dîba dikale drama wa malu a mu Bible mua kupatuka mu muakulu wabu wa Wayuunaiki.

Budimi budi budiunda

Uribia ntshimenga tshidi ku mutu kua tshia Ríohacha mutantshi wa kilometre mitue ku 100. Tshisumbu tshia ku Uribia tshia ba Wayuu tshidi ne bayishi ba Bukalenge 16 badi benza muabu muonso bua kuyisha bena Inde badi basombele ku misoko. Umue wa ku bakulu ba mu tshisumbu etshi udi wamba bua luendu luvuabu benze bua kuya kuyisha ne: “Tuakafika muaba wa madimi uvua tuzubu tutue ku 12 tuikale ne misaka panshi panshi ne madidishi makese. Kumpala kua kazubu konso kuvua mbalanda mupatuke muenza ne bimitshi bikuabu bia meba (bibikila mu tshia kuabu ne: yotojolo). Muinshi mua mbalanda amu ke mutu benyi ne bena mbanza basombela padiku munya mukole. Tuvua ne disanka bua kumona muvua bantu ba bungi basue bulelela, tuetu kudilongolola bua kubapinganyina bua kutuadija kulonga nabu Bible. Patuakapingana, tuakamona ne: bantu ba bungi kabavua bamanye kubala to. Bobu kutuleja tshilongelu tshikuabu tshikavuabu balekele munda mutupu bua dipanga mushindu. Mulombodi wa tshilongelu atshi wakatupesha kalasa kamue bua tuetu kulongeshilamu bantu mua kubala ne kufunda ne kulonga nabu Bible. Ba Wayuu 6 bakalonga mua kubala ne kufunda, mpindieu badi baya kumpala mu dilonga diabu dia Bible. Tudi ne disanka bua dianyisha didibu nadi, ke bualu kayi tudi tudilongolola bua kuikala kuenza bisangilu anu muaba wa madimi au.”

Bantemu badi kabayi ba Wayuu mbalonge muakulu wa Wayuunaiki, ne diambuluisha didibu bafila didi ne mushinga wa bungi. Mu ditunga dia Guajira mudi mpindieu tusumbu tubidi tukese ne bisumbu binene muanda mukulu bia muakulu eu.

Bushuwa, Yehowa mmuambuluishe bana betu aba mu mudimu wabu mukole. Kakuyi mpata tudi mua kuenza bia bungi tuetu bayishe lumu luimpe munkatshi mua ba Wayuu. Tudi batekemene bipeta bimpe mu ditunga edi mutshidi bantu badi ne nyota ya bulelela benda balua bayidi ba Kristo. Tudi tulomba Yehowa bua atume bena mudimu ba bungi mu budimi ebu bukadi ‘butoke bua kunowabu.’​—Matayo 9:37, 38.

[Mêyi adi kuinshi]

^ tshik. 18 Kapatula kudi Bantemu ba Yehowa.

[Tuarte mu dibeji 16]

(Bua kumona malu bimpe, tangila mu mukanda)

VENEZUELA

COLOMBIE

LA GUAJIRA

Manaure

Ríohacha

Uribia

[Mêyi a dianyisha bua tshimfuanyi mu dibeji 16]

Aka nkasoko ka ba Wayuu: Victor Englebert