Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Padi malu auvua utekemena kaayi akumbana

Padi malu auvua utekemena kaayi akumbana

Padi malu auvua utekemena kaayi akumbana

NSOMBELU udi mua kutalala muntu ku muoyo nansha mu dibaka dia mulume ne mukaji bavua bamueneka bakumbanangane bimpe patshivuabu batantshilangana bua dibaka. Kadi mmunyi mudi bantu babidi bavua bamueneka bakumbanangane kumpala kua kuselanganabu mua kulua kushilangana pakadibu baselangane?

Bible udi wamba ne: badi baselangana nebikale ne “kanyinganyinga.” (1 Kolinto 7:28) Tunyinganyinga etu tutu tufumina misangu mivule ku mapanga etu. (Lomo 3:23) Kabidi, umue wa ku bena mu dibaka anyi bonso babidi badi mua kubenga kutumikila mibelu ya mu Bible. (Yeshaya 48:17, 18) Imue misangu, mulume anyi mukaji batu babuela mu dibaka batekemene malu kampanda adi kaayi mua kukumbana to. Bobu baselangane nanku, dipanga kumvuangana didi mua kufikisha ku ntatu mikole.

Malu adi kaayi mua kukumbana

Biwikala mulume anyi mukaji, pauvua mubuele mu dibaka uvua pamuapa ne malu kampanda auvua utekemenamu; ke mutu ba bungi batekemena pabu. Anji tetabi kuvuluka nsombelu wa buena uuvua utekemena bua kuikala nende. Nsombelu au ke unudi nende mu dibaka dienu anyi mmupangikamu? Bikalaye kayimu, kuambi diakamue ne: malu enu kaena mua kulongoloka to. Nuenu babange anu kutumikila mêyi a mu Bible, neanuambuluishe bua kuakaja nsombelu wenu. * (2 Timote 3:16) Kadi mbimpe kuanji kukonkonona kabidi amue malu auvua utekemena bua kupeta pauvua ubuela mu dibaka.

Tshilejilu, bamue bavua bela meji ne: bobu baselangane, nebikale anu benzelangana tumalu tuimpe tua mananga, basankishangana anu kusankishangana. Buebe wewe pamuapa uvua wela meji ne: meme ne muena dianyi netuikale mêba a bungi anu kaba kamue, anyi ne: bietu bilumbu netuikale tubijikija anu tuetu babidi mu ditalala bu bantu bakulumpe. Ba bungi pabu bavua bitaba mudi badi mu dibaka kabayi kabidi ne bualu bua kudikanda ku dijinga dia kumanyangana ne mukaji anyi ne mulume. Bu mudi bionso bidibu batekemena ebi kabiyi pamuapa mua kukumbana, bidi anu mua kufikisha bamue ku diteketa ku muoyo.​—Genese 3:16.

Bualu bukuabu butu bantu batekemena budi kabuyi mua kukumbana mbua ne: dibaka diodi nkayadi didi divuija muntu muena disanka. Bushuwa, padi muntu upeta wende mulume anyi mukaji udi mua kusanka bikole. (Nsumuinu 18:22; 31:10; Muambi 4:9) Kadi mbimpe kutekemena dibaka bu buanga buajikija bilumbu bionso mu tshishima anyi? Bantu batu bela meji mushindu eu batu misangu mivule bapapukila kabatshiyi ne disanka.

Dibenga kulejangana majinga enu

Kadi malu onso atu badi baselangana batekemena kaatu anu apanga kukumbana to. Makuabu pawu mmajinga mimpe a mushinga mukole. Kadi bilumbu bidi mua kujuka bua amue malu adi bena dibaka batekemena. Muntu mukuabu utu ubela bena mabaka udi wamba ne: “Ntu mmona bena dibaka bafikilangana munda padi umue mushale muindile bua muena diende kumukumbajila dijinga kampanda, kadi kayi muanji kumuleja dijinga adi dituku nansha dimue.” Bua kumvua mudi lutatu elu mua kufika, mona bualu budi bulonda ebu.

Mariya mbaselangane ne David; kadi David mmusombele mutantshi wa kilometre nkama ne musoko wa ba Mariya. Kumpala kua kuselanganabu, Mariya uvua mumone ne: nebimutatshishe bikole pafikaye muaba udi bantu bonso benyi, bualu utu ne bundu bua kuakula. Kadi uvua wela meji ne: David neamuambuluishe bua kuibidilanganaye ne bantu. Uvua yeye utekemena nansha ne: David neikale pabuipi nende misangu yonso bua kumuambuluisha bua kumanyanganaye ne balunda bende. Kadi kumonaye kabitshiyi bienzeka nanku to. David ukavua anu uditua mu miyiki ne balunda bende, ulekela Mariya muntu muenyi anu nkayende. Mariya kudimona bu bamulengulule anyi mene bu bamubenge. Kubangaye kudiabakena ne: ‘Ke mutu David yeye kayiku ne luse nunku!’

Tshivua Mariya mutekemene atshi mbualu budi kabuyi mua kukumbana anyi? Tòo, si budi mua kukumbana. Uvua ujinga patupu bua bayende amuambuluishe bua kuibidilangana ne bantu ba muaba mupiamupia au. Bu mutuye ne bundu, uvua utshina bua kuyikila ne bantu bapite bungi badi benyi kudiye. Tshidibi, dituku nansha dimue Mariya kavua muanji kulejaku bayende David bualu ebu to. Ke bualu kayi David kavua pende mumanye lutatu luvua nalu Mariya to. Ntshinyi tshivua mua kuikala tshienzeke bu lutatu elu lutungunuke? Mariya udi mua kushala anu mulamine David munda, mufuane kuela meji mu bungi bua matuku ne: bayende katu utangila majinga ende nansha kakese.

Ukadiku pebe mutekete ku muoyo, umvua bibi padi muena diebe umueneka bu udi kayi utangila majinga ebe. Bikalabi nanku, ntshinyi tshiudi mua kuenza?

Mbimpe nuyikile

Malu auvua utekemena owu kaayi makumbane bidi mua kukutonda bikole. (Nsumuinu 13:12) Nansha nanku, kudi tshintu tshiudi mua kuenza bua bualu ebu. Bible udi wamba ne: “Muntu wa meji udi wakula ne budimu, mukana muende mudi mupatuka miaku ya dimanya divule.” (Nsumuinu 16:23, MMM) Nunku, biwamona ne: muena diebe ki mmukukumbajile dijinga kampanda diuvua nadi didi kadiyi dikole bua kudikumbaja, mbimpe nuyikile nende bua bualu buadi.

Keba dîba dimpe, ne mushindu muimpe, ne miaku miakane bua kumuleja malu adi makutonde au. (Nsumuinu 25:11) Akula mutukije ne kanemu konso. Kadi uvuluke tshiudi wipatshila ne: ki ntshia kupisha muena diebe, kadi ntshia kumumanyisha malu audi utekemena kudiye ne meji audi wela munda muebe.​—Nsumuinu 15:1.

Bua tshinyi mbimpe wewe kuenza nanku? Bualu muena diebe udi ukuangata ne mushinga neafike anu ku diumvua tshidi majinga ebe. Kabidi, pamuapa muena diebe udi mua kuikala patupu umona malu wende mushindu, kadi mmufuane kulua kuelela majinga ebe meji ne disanka dionso wewe mumumvuijawu. Kumvuija tshiudi ukeba anyi tshiudi ujinga mushindu eu kakuena kuleja mudi dibaka dienu disama anyi mudi umue wenu mupangile muoyo wa luse nansha.

Nanku kuelakanyi bua kuyikila malu aa ne muena diebe to. Mu tshilejilu tshitudi batele kumpala eku, Mariya si uvua anu mua kuambila David ne: “Suaku wikale untuangajaku ne bantu bonso batudi tupetangana nabu too ne pangibidilangana nabu. Bualu mpindieu ntshidi ngumvua kabundu bua kuyikila ne bantu bungi nunku bandi tshiyi nabu tshibidilu.”

Ikala “ne lukasa ku diteleja”

Mpindieu tetabi kumona malu mushindu mukuabu. Fuanyikija ne: wewe ngudibu bakuatshila bualu kudi muena diebe udi ne kanyinganyinga ka muudi kuyi mumukumbajile bualu buvuaye ujinga buudi mua kukokesha. Bienza muena diebe nanku, muteleja bimpe! Kukebi bua kudibingisha to. Mbimpe ‘wikale ne lukasa ku diteleja, ne lujoko ku diakula ne ku difika munda.’ (Yakobo 1:19 MMM; Nsumuinu 18:13) Mupostolo Paulo wakabela bena Kristo ne: “Muntu kakebi [anu] bidi bimulengelela yeye, akebe bidi bilengelela bakuabo” kabidi.​—1 Kolinto 10:24.

Udi mua kuenza nanku wewe muikale uditeka muaba wa muena diebe. Bible udi wamba ne: ‘Nuenu balume muomumue, nuikale ne bakaji benu bu mudi lungenyi luimpe,’ anyi anu mudi Bible wa J. B. Phillips mukudimune ne: ‘Nuenu balume, nuikale numvuila bakaji benu banudi nabu.’ (1 Petelo 3:7) Bushuwa, bakaji badi ne bua kudienzeja bua kuenzela pabu babayabu bia muomumue.

Wamanya ne: nansha nuenu bakumbanangane bishi ne muena diebe, kanuena anu mua kumona malu onso mushindu wa muomumue to. (Bala kazubu kadi ne tshiena-bualu etshi “Bintu bimue bimue, babimona mishindu mishilangane.”) Bulelela, bitu biambuluisha bikole bua kumona malu mushindu udi mukuebe uamona. Wewe ne muena diebe nuvua balue muntu ne muntu ne ende malu avuaye utekemena mu dibaka bilondeshile nsombelu ne bilele bivua mu diabu dîku. Ke bualu kayi nudi mua kunangangana too ne mu tuonyi, kadi kanuyi batekemene malu a muomumue mu dibaka kudi yonso wa kunudi to.

Tshilejilu, mulume ne mukaji bena Kristo mbamanye bimpe tshidi Bible ulongesha bua bumfumu mu dîku. (Efeso 5:22, 23) Kadi mmushindu kayi mujalame udi mulume ne bua kulombola dîku dienu? Mukaji pende udi ne bua kukokela mushindu kayi? Bubidi buenu nutuku bamanye dilongesha dia mu Bible edi anyi? Nutuku nudienzeja bua kuditumikila anyi?

Nudi nansha mua kuikala ne meji mashilangane pa malu makuabu a nsombelu wa ku dituku ku dituku. Tshilejilu, nnganyi wikala wenza midimu kampanda ya kumbelu? Ndîba kayi ne mmutantshi bule kayi unuikala nusomba ne balela benu? Binuikala bena Kristo, mmunyi munualeja ne: nudi nuteka malu a Bukalenge bua Nzambi muaba wa kumpala mu nsombelu? (Matayo 6:33) Bua malu a makuta, mbimpe kumanya mua kualaminyina ne mua kuepuka butulavi, bualu bitu bipepele bua kubuela mabanza. Kadi kumanya mua kulobelela dikuta ne kuepuka butulavi kudi kumvuija tshinyi menemene? Malu a nunku nga kuyikila bimpe ne kanemu konso, dîba adi nebinuambuluishe bikole.

Miyuki ya mushindu eu idi mua kunuambuluisha bua kusomba mu ditalala mu dibaka dienu nansha bikala amue malu anuvua batekemenamu kaayi manji kukumbana. Dîba adi nenumanye mua kutumikila mubelu wa mupostolo Paulo wa se: ‘Nulejangane lutulu, nulekelelangane mibi yenu bikala muntu ne mukuabu tshilumbu.’​—Kolosai 3:13.

[Mêyi adi kuinshi]

^ tshik. 5 Bena dibaka badi mua kupeta mibelu mimpe ya bungi mu mukanda wa Nsapi wa disanka mu dîku, mupatula kudi Bantemu ba Yehowa.

[Kazubu/​Tshimfuanyi mu dibeji 10]

BINTU BIMUE BIMUE, BABIMONA MISHINDU MISHILANGANE

“Tufuanyikije ne: tshisumbu tshia bantu batu benda babandila bintu badi babandila tshitupa kampanda tshia buloba tshilenga kumona. Nansha mudibu bonso batangile bintu bia muomumue, yonso wa kudibu udi anu ne muende mudiye ubimona. Mbua tshinyi nanku? Bualu, yonso wa kudibu udi ne wende mushindu udiye ubimuena. Bantu babidi kabakuimana anu bonso bajalame bimpe muaba umuepele to. Kabidi, buonso buabu kabena mua kutuishila mêsu anu pa kantu kamuepele ka ku bidibu babandila to. Muntu ne muntu neamone anu kantu kampanda ka ku bidi muaba au kamusankisha yeye bikole. Ki mudibi kabidi mu dibaka. Nansha mulume ne mukaji bakumbanangane mushindu kayi, buonso buabu kabena mua kuikala bamona malu onso anu mushindu wa muomumue nansha. . . . Padibu bayikila badi ne bua kudienzeja bua kulamakaja mmuenenu yabu idi mishilangane ayi bua ilue bualu bumue budi bubatangila bobu bonso babidi. Abi bidi bibalomba dîba dia kuyikila.”​—Tshibumba tshia Nsentedi tshia mu dia 1 Tshimungu 1993, dibeji 4.

[Kazubu mu dibeji 11]

TSHIUDI MUA KUENZA MPINDIEU

• Tangilulula malu ebe auvua utekemena mu dibaka. Adi mua kukumbana bushuwa anyi? Ki mmapitshile pa avua akengela wewe kutekemena kudi muena diebe anyi?​—Filipoi 2:4; 4:5.

• Tetaku kushintulula amue malu auvua utekemena adi kaayi mua kukumbana. Tshilejilu, pamutu pa kuamba anu ne: “Katuena mua kupetangana nansha kakese,” angatayi dipangadika dia kudienzeja bua kujikija bilumbu bienu mu ditalala.​—Efeso 4:32.

• Ambilanganayi malu avua yonso wa kunudi mutekemene kudi mukuabu. Bua nuenu kufika ku dibanga kulejangana dinanga ne kanemu, ikalayi nuyikila bualu ne bualu buonso.​—Efeso 5:33.

[Tshimfuanyi mu dibeji 9]

Ikala “ne lukasa ku diteleja” majinga a muena diebe