Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Bua tshinyi makenga onso akadi pa kujika?

Bua tshinyi makenga onso akadi pa kujika?

Bua tshinyi makenga onso akadi pa kujika?

‘Yeye udi dibue; mudimu wende wonso udi muakane.’​—DUTELONOME 32:4.

1, 2. (a) Bua tshinyi udi munange ditekemena dia kuikala ne muoyo wa kashidi? (b) Ntshinyi tshidi tshipangisha bantu ba bungi bua kuitabuja Nzambi udi mulaye malu malenga matuku atshilualua?

UTUKU umvua disanka pautu wela meji muikala nsombelu mu Mparadizu anyi? Pamuapa utu udimona wenda ubandila bintu bilenga bia panu ne ulonga mishindu kabukabu ya bintu bidi ne muoyo. Anyi pamuapa wela meji a disanka diumvua pawikala wenza mudimu pamue ne bakuabu bua kulengeja buloba ne kubuvuija muaba mulengele wa kusombela. Peshi udi mua kuela meji bua malu awamanya mu dienza dia imue midimu ya bianza, dibaka nzubu, dimba miziki ne malu makuabu audi kuyi mua kupeta dîba dia kuenza lelu udi bantu ne malu anu kulu kulu. Mu mishindu yonso, udi munange ditekemena dia kuikala ne muoyo wa kashidi udi Bible ubikila ne: ‘muoyo wa bushuwa’ uvua Yehowa mutulongoluele ku ntuadijilu.​—1 Timote 6:19.

2 Tudi ne disanka ne diakalenga dinene bua kumanyisha bantu bakuabu ditekemena edi dia mu Bible, ki mmuomu anyi? Kadi bantu ba bungi badi babenga ditekemena edi. Badi badiangata bu bualu bua dishima, bualu bufuikakaja bua bantu badibu badingakaja. Badi mene mua kumona bibakolele bua kuitabuja Nzambi udi mulaye muoyo wa tshiendelele mu Mparadizu. Bua tshinyi? Bua bamue, tshitu tshibapangisha bua kumuitabuja mmalu mabi adi koku. Badi badiambila ne: bikala Nzambi muikalaku ne muikale ne bukole buonso ne dinanga, bua tshinyi kudi malu mabi ne makenga pa buloba? Badi bela meji ne: Nzambi udi mulekele malu mabi koku nunku kena mua kuikalaku to; bikalaye udiku, udi mua kuikala kayi wa bukole buonso anyi kayi utangila malu etu to. Bua bamue bantu, ngelelu wa meji eu udi umvuika muimpe. Bushuwa, Satana mmuleje mudiye mupiluke mu difofomija ngenyi ya bantu.​—2 Kolinto 4:4.

3.Ndukonko kayi lukole lutudi mua kuambuluisha bantu bua kuandamuna, ne bua tshinyi anu tuetu ke badi mua kubafikisha ku diluandamuna?

3 Anu tuetu Bantemu ba Yehowa ke badi ne mushindu wa kuambuluisha bantu badi Satana mushime ne meji a pa buloba ebu. (1 Kolinto 1:20; 3:19) Tudi bamanye tshidi bantu ba bungi kabayi bitabila milayi ya mu Bible. Mu bulelela, ki mbamanye Yehowa to. Badi mua kuikala bapange dîna diende anyi diumvuija diadi, ne pamuapa ki mbamanye tshintu tshia nsongo pa bidi bitangila ngikadilu yende ne lumu lua mutuye ukumbaja milayi yende nansha. Tudi ba diakalenga mutudi tuetu ne dimanya edi. Ku misangu bitu bimpe bua tuetu kumona mushindu utudi mua kuambuluisha bantu badi ne ‘lungenyi luabu lubuitshidile mu midima’ bua bapete diandamuna dia lukonko lutambe bukole lutu bantu badiela: “Bua tshinyi Nzambi mmulekele makenga ne malu mabi?” (Efeso 4:18, MMM) Tshia kumpala, netumone malu atudi mua kutuadija nawu bua kuandamuna lukonko elu bimpe. Pashishe netumone mudi ngikadilu ya Yehowa imuenekela mu mushindu uvuaye mukose tshilumbu tshia malu mabi.

Mushindu muimpe wa kuluandamuna

4, 5. Ntshinyi tshitudi mua kuanji kuenza padi muntu utuebeja tshidi Nzambi mulekele makenga? Umvuija.

4 Padi muntu utukonka tshidi Nzambi mulekele makenga, mmunyi mututu tumuandamuna? Pamuapa meji adi mua kutusaka bua kuditua mu dimumvuija malu a bungi, kubangila ku tshivua tshienzeke mu budimi bua Edene. Imue misangu bidi mua kuikala bimpe nanku. Kadi kabiena bikengela kuya lukasa to! Mbimpe kuanji kulongoluela diandamuna tshialu. (Nsumuinu 25:11; Kolosai 4:6) Tumonayi malu asatu adi mua kutuambuluisha bua kukuatshisha muntu kumpala kua kuandamuna lukonko elu.

5 Bua kumpala: bikala muntu au utamba kunyingalala bua mudi malu mabi matangalake pa buloba, pamuapa bubi budi mua kuikala bumukebele yeye anyi balela bende dikenga. Nenku bidi mua kuikala bitambe buimpe bua kutuadija ne mêyi adi aleja mutudi baditeke pa muaba wende. Mupostolo Paulo wakabela bena Kristo ne: “Nudile ne badi badila.” (Lomo 12:15) Kufua muntu au luse anyi kumuleja “mutshima [wa luse]” kudi mua kulenga mutshima wende. (1 Petelo 3:8) Yeye mumone mutudi tuditeka pa muaba wende, udi mua kuanyisha bua kuteleja malu atudi tukeba kumuambila.

6, 7. Padi muntu wela lukonko ludi lumutatshisha ne muoyo umue, bua tshinyi tudi mua kumusakidila?

6 Buibidi: tudi mua kuela muntu au tuasakidila bua mudiye muele lukonko elu. Bamue bantu batu bela meji ne: kabena ne ditabuja anyi kabena banemeka Nzambi bualu batshidi bapatata ne nkonko ya mushindu eu. Bavua mua kuikala mene babambe mêyi a buena aa kudi pastere kampanda. Kadi kabiena anu nanku to. Nansha bena lulamatu ba kale bavua pabu bela nkonko ya muomumue. Tshilejilu, Davidi mufundi wa Misambu wakebeja ne: ‘Yehowa, wewe udi wimana kuaka bua tshinyi? Udi usokoma mu bikondo bia makenga bua tshinyi?’ (Musambu 10:1) Muprofete Habakuka wakebeja pende ne: “[Yehowa], nkubile too ne ku diba kayi bua wewe kungambuluisha kuyi uteleja? Nkudidile bua tshinyangu musangu bule bishi kuyi umpandisha? Udi ummuenesha malu mabi, ushala mutangile mudibo bankengesha bua tshinyi? Ndi mmona amu buivi ne tshinyangu; matandu ne ditapulukangana ke bidi mu bantu.”​—Habakuka 1:2, 3, MMM.

7 Bantu aba bavua bena lulamatu bavua banemeka Nzambi bikole. Nzambi uvuaku mubatandishe bua muvuabu bamuele nkonko mikole ya nunku anyi? Tòo, kadi Yehowa wakamona bimpe bua kufundisha nkonko yabu eyi miela ne muoyo umue mu Dîyi diende. Lelu, muntu udi unyingalala bua mudi malu mabi matangalake udi mua kuikala tshia bushuwa utata ne nzala ya mu nyuma, ukeba mandamuna adi anu Bible nkayende mua kufila. Vuluka ne: Yezu wakanyisha bikole bantu badi ne nzala ya mu nyuma anyi badi ‘bapele mu mitshima yabu.’ (Matayo 5:3) Tudi ne diakalenga dinene dia kuambuluisha bantu aba bua bapete disanka divua Yezu mulaye.

8. Mmalongesha kayi adi masake bantu bua kuamba ne: Nzambi ke udi ukebesha makenga, ne mmunyi mutudi mua kubambuluisha?

8 Buisatu: tudi mua kuambuluisha muntu au bua amone ne: Nzambi ki ngudi ukebesha malu mabi adi panu to. Mbalongeshe bantu ba bungi ne: Nzambi ke udi ukokesha buloba butudi basombele ebu, ne katshia kuonso aku Nzambi ukavua mulongolole kalu ne kalu konso kadi katuenzekela, ne udi ne malu adiye anu yeye nkayende mumanye adiye ukengeshila bantu. Malongesha aa nga dishima. Adi apendeshisha Nzambi ne amuvuija yeye bu mukebeshi wa malu mabi ne makenga adi pa buloba. Nanku tudi ne bua kululamija malongesha aa ne Dîyi dia Nzambi. (2 Timote 3:16) Yehowa ki ngudi ukokesha buloba budi bunyanguke ebu to; Satana Diabolo ke udi ubukokesha. (1 Yone 5:19) Yehowa katu udianjila kulongolola malu adi ne bua kuenzekela bantu anyi banjelu to; udi upesha yonso wa kudibu budikadidi ne mpunga ya kudisunguila tshidi tshimpe ne tshidi tshibi. (Dutelonome 30:19) Kabidi, Yehowa katu muanji kukebesha malu mabi to, kadi mmuakine ne utu uditatshisha bua bantu badi bakenga kakuyi bualu.​—Yobo 34:10; Nsumuinu 6:16-19; 1 Petelo 5:7.

9. Mbimue bintu kayi bidi ‘mupika wa lulamatu udi ne meji’ mupatule bua kuambuluisha bantu bua kumvua tshidi Yehowa Nzambi mulekele makenga?

9 Wewe mumane kulongoluela diandamuna tshialu mushindu eu, udi mua kumona ne: muntu uudi uyukila nende udi ujinga kumanya tshidi Nzambi mulekele makenga. Bua kukuambuluisha, ‘mupika wa lulamatu udi ne meji’ mmupatule bintu bia bungi bia kuenza nabi mudimu. (Matayo 24:45-47) Tshilejilu, mu Mpungilu wa distrike wa “Tutumikilayi Nzambi” wa mu 2005 muakapatuka trakte muikale ne tshiena-bualu ne: Makenga onso akadi pa kujika! Tudi tukukankamija bua umanye malu adi mu trakte eu. Bia muomumue, mukanda wa Bible utu ulongesha tshinyi menemene? udi mpindieu mu miakulu 157, udi ne nshapita mujima udi wakula anu bua lukonko lua mushinga elu. Kuata mudimu bikole ne mikanda eyi. Idi yumvuija bimpe mianda idibu baleje mu Bible ya muvua tshilumbu tshia bumfumu bunene bua Yehowa tshijuke mu Edene ne tshivua Yehowa mutshikosele mushindu uvuaye mutshikose au. Kupu muoyo ne: paudi umvuija muntu tshiena-bualu etshi, udi umupetesha dimanya dia mushinga mukole. Ndimanya dia Yehowa ne dia ngikadilu yende milenga.

Imanyina pa ngikadilu ya Yehowa

10. Ntshinyi tshidi tshikolele bantu ba bungi bua kumvua tshidi Nzambi mulekele makenga, ne ndimanya dia malu kayi didi mua kubambuluisha?

10 Paudi wambuluisha bantu bua kumvua tshidi Yehowa mulekele bantu badilombola nkayabu ne bikale ku bukokeshi bua Satana, keba bua kutuma meji abu ku ngikadilu milenga ya Yehowa. Bantu ba bungi mbamanye ne: Nzambi ngua bukole; batu bumvua bamubikila ne: Nzambi Wa Bukole Buonso. Kadi badi mua kumona bibakolele bua kumvua tshidiye kayi ujikijila diakamue tunsungansunga ne makenga ne bukole buende buvule ebu. Pamuapa ki mbamanye ngikadilu mikuabu ya Yehowa bu mudi bunsantu, buakane, meji ne dinanga nansha. Yehowa udi uleja ngikadilu eyi mu mushindu muakanangane tshishiki. Ke bualu kayi Bible udi wamba ne: ‘Mudimu wende wonso udi muakane.’ (Dutelonome 32:4) Mmunyi mmuudi mua kuimanyina pa ngikadilu eyi paudi wandamuna nkonko itu bantu bela misangu mivule bua tshilumbu etshi? Tumonayi bilejilu bikese.

11, 12. (a) Bua tshinyi kakuvua mushindu wa kufuila Adama ne Eva luse pakenzabu bubi? (b) Bua tshinyi Yehowa kakulekela mpekatu bua ikalaku kashidi?

11 Yehowa kavuaku anu mua kufuila Adama ne Eva luse anyi? Kakuvua mushindu wa kubafuila luse bua bualu ebu to. Bu muvua Adama ne Eva bapuangane, bakadisunguila ku bukole bua kubenga bumfumu bua Yehowa ne kulonda ngenyi ya Satana. Tshia kumanya ntshia se: bantomboji aba kabakanyingalala bua bubi buabu nansha kakese. Nanku padi bantu bakonka tshivua Yehowa kayi mubafuidile luse mu bualu ebu, mu bulelela badi mua kuikala bakonka ne: bua tshinyi Yehowa kavua mutekeshe malu avuaye ubalomba ne muitabe bua bubi ne buntomboji bikalaku? Diandamuna didi ditangila bunsantu anyi ngikadilu mukuabu wa mushinga mukole udi nende Yehowa.​—Ekesode 28:36; 39:30.

12 Bible udi wakula bua bunsantu bua Yehowa misangu nkama ne nkama. Bia dibungama, bantu bakese patupu pa buloba bunyanguke ebu ke badi bumvua ngikadilu au. Yehowa mmukezuke ne kêna pabuipi ne bualu buonso budi bubi nansha. (Yeshaya 6:3; 59:2) Pa bidi bitangila mpekatu, mmulongolole mushindu wa kumubuikidila bantu ne kumujimija, kadi kakumulekela kashidi to. Bu Yehowa muitabe bua mpekatu kushalaku kashidi, katuvua mua kuikala ne ditekemena dia bualu nansha bumue. (Nsumuinu 14:12) Mu tshikondo tshidiye mulongolole, neavuije tshiakabidi bifukibua biende bionso binsantu. Muanda eu mmulelela, bualu ndisua dia Wa Tshijila.

13, 14. Bua tshinyi Yehowa wakabenga kubutula bantomboji ba mu Edene?

13 Yehowa kavuaku anu mua kubutula bantomboji ba mu Edene ne kutuadijilula bintu bionso anyi? Kakuyi mpata, uvua ne bukole bua kubabutula; mu katupa kîpi emu neabutule bantu babi bonso. Bamue badi mua kukonka ne: ‘Kadi bua tshinyi kakenza nanku patshivuaku anu benji ba bubi basatu patupu? Abi kabivuaku mua kuikala bipangishe mpekatu ne makenga onso adiku lelu aa bua kutangalaka anyi?’ Bua tshinyi Yehowa kakenza nanku? Dutelonome 32:4 udi wamba ne: ‘Njila yende yonso idi milulame.’ Yehowa udi wangata buakane ne mushinga wa bungi menemene. Bushuwa, “Yehowa udi unanga kulumbulula kuakane.” (Musambu 37:28) Yehowa wakadikanda bua kubutula bantomboji ba mu Edene bualu mmunange buakane. Kadi mbua tshinyi?

14 Buntomboji bua Satana buakelesha bulenga bua bumfumu bua Nzambi mpata. Dinanga dia Yehowa dia buakane diakamulomba bua kujikija mpata ivua Satana mujule ayi mu mushindu muakane. Nansha muvua kubutula bantomboji abu diakamue kuakane, kakuvua mua kujikija mpata ayi biakane nanku to. Kuvua anu mua kuikala kuleje mudi Yehowa ne bukole bupite bua bantu bonso badiku, pabi ki mbukole buende buvua buedibue mpata to! Kabidi, Yehowa ukavua mumanyishe Adama ne Eva disua diende. Disua adi divua ne: balele bana buuje buloba tente, babukokeshe ne bikale ne bukokeshi ku mutu kua bifukibua bionso bia pa buloba. (Genese 1:28) Bu Yehowa mubutule diakamue Adama ne Eva, disua diende dikavuaye mumanyishe bua bantu adi kadivua mua kukumbana to. Buakane bua Yehowa kabuvua mua kuitaba bua malu enzeke nanku to, bualu disua diende ditu anu dikumbana.​—Yeshaya 55:10, 11.

15, 16. Padi bantu baleja mishindu ivuabu bobu mua kujikija tshilumbu tshivua tshijuke mu Edene, mmunyi mutudi mua kufika ku dibambuluisha?

15 Kuvuaku muntu mukuabu mu diulu anyi pa buloba uvua mua kujikija buntomboji abu ne meji mapite a Yehowa anyi? Bamue bantu badi mua kuleja mishindu ivuabu bobu mua kujikija buntomboji bua mu Edene. Kadi padibu baleja mishindu eyi, kabenaku basua kuamba ne: badi mua kupeta mishindu mitambe buimpe ya kujikija tshilumbu etshi anyi? Badi mua kukeba mua kutshijikija ne meji mimpe, kadi ki mbamanye Yehowa bimpe ne meji ende adi akemesha nansha. Pavua mupostolo Paulo ufundila bena Kristo ba mu Lomo, wakimanyina bikole pa meji a Nzambi ne pa ‘bualu busokoka’ budi butangila disua dia Yehowa dia kukuata mudimu ne Bukalenge bua Masiya bua kupikula bena lulamatu ne kutumbisha dîna Diende dinsantu. Ntshinyi tshivua Paulo umvua bua meji a Nzambi uvua mulongolole disua edi? Mupostolo wakajikija mukanda wende ne mêyi aa: ‘Butumbi ebu buikale tshiendelele kudi Nzambi umuepele wa lungenyi, bualu bua Yezu Kristo. Amen.’​—Lomo 11:25; 16:25-27.

16 Paulo wakajingulula ne: Yehowa nkayende ke udi ne “lungenyi,” udi ne meji matambe a bonso badi mu diulu ne pa buloba. Mmuntu kayi mupange bupuangane udi mua kuleja mushindu mutambe buimpe kupita wa Nzambi wa kujikija bualu kayi buonso, nansha mpata mitambe bukole ivua Satana mujule? Nenku tudi ne bua kuambuluisha bantu bua kuikalabu ne kanemu ka buena ketu kudi Nzambi “udi ne meji mu mutshima.” (Yobo 9:4) Tuetu bamanye bimpe menemene meji a Yehowa, netufike ku dijadika menemene ne: ngenzelu wende wa malu ke udi mutambe buimpe ku yonso.​—Nsumuinu 3:5, 6.

Tumanye bimpe tshidi ngikadilu munene wa Yehowa

17. Mmunyi mudi dimanya bimpe tshidi dinanga dia Yehowa mua kuambuluisha bantu badi banyingalala mudi Nzambi mulekele makenga?

17 “Nzambi udi dinanga.” (1 Yone 4:8) Bible udi utuleja mu mêyi malenga aa ngikadilu munene wa Yehowa udi usankisha kupita yonso ne udi utamba kukolesha bantu badi banyingalala bua mudi malu mabi matangalake. Yehowa mmuleje dinanga mu malu onso adiye muenze bua kujikija tshinyangu tshikole tshidi mpekatu mukebele bifukibua biende. Dinanga diakasaka Yehowa bua kupetesha bana ba Adama ne Eva bena bubi ditekemena ne mushindu wa kusemena pabuipi nende ne wa kudia nende malanda adiye wanyisha. Dinanga diakasaka Nzambi bua kufila tshintu tshia kupikula natshi bantu tshivua ne bua kubapetesha mushindu wa kubabuikidila mibi ne wa kubapingaja ku muoyo wa kashidi mupuangane. (Yone 3:16) Dinanga ndimusake kabidi bua kuleja bantu lutulu ludi luambuluishe bantu ba bungi bua kuela Satana nyima ne kusungula Yehowa bu Mfumuabu.​—2 Petelo 3:9.

18. Tudi ne diakalenga dia kuikala bamanye malu kayi? Ntshinyi tshitualonga mu tshiena-bualu tshialonda?

18 Mpasata kampanda wakenza muyuki kumpala kua bantu bavua basangile bua kuvuluka mufikilu wa malu a tshinyangu avua menzeke wamba ne: “Katuena bamanye tshidi Nzambi mulekele malu mabi ne makenga atungunukila.” Bia dibungama be! Tudi ne disanka dia bungi bua mutudi tuetu bamanye bualu ebu. (Dutelonome 29:29) Kabidi, bu mudi Yehowa muikale ne meji ne buakane ne dinanga, tudi bajadike ne: neajikije makenga onso mu katupa kîpi emu. Yeye muine mmulaye bua kuajikija. (Buakabuluibua 21:3, 4) Kadi kudiku ditekemena bua bantu bonso bakadi bafue munkatshi mua bidimu nkama ne nkama anyi? Mushindu uvua Yehowa mukose tshilumbu tshia mu Edene mmubashiye nanku kakuyi ditekemena anyi? Tòo. Bua dinanga diende, mmulongolole bua kubapeshilula muoyo pikalaye mua kubabisha ku bafue. Ke muanda utuakuila mu tshiena-bualu tshialonda.

Newandamune munyi?

• Ntshinyi tshitudi mua kuambila muntu udi ukonka tshidi Nzambi mulekele makenga atungunuka?

• Mushindu uvua Yehowa mukose tshilumbu tshia bantomboji mu Edene mmuleje bunsantu buende ne buakane buende bishi?

• Bua tshinyi tudi ne bua kuambuluisha bantu bua bamanye bimpe tshidi dinanga dia Yehowa?

[Nkonko ya dilonga]

[Tshimfuanyi mu dibeji 21]

Keba bua kuambuluisha bantu badi banyingalala bua makenga adi pa buloba

[Bimfuanyi mu dibeji 23]

Davidi ne Habakuka bakela Nzambi nkonko ne muoyo umue