Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Bukole budi nabu ludimi

Bukole budi nabu ludimi

Bukole budi nabu ludimi

LUDIMI lua nyama wa girafe ludi bule bua santimetre 45, lutu lutula mabeji a mitshi. Ludimi lua balene wa blé ludi ne bujitu bu bua kapumbu, mbikole bua kuluambula.

Patudi tufuanyikija bule, bunene ne bujitu bua ludimi lua muntu ne lua nyama eyi, lua muntu ludi lumueneka tshianana. Kadi ludimi lua muntu ludi ne bukole bua bungi kupita lua nyama eyi. Tangila tshidi Bible wamba bua tshitupa tshikese tshia mubidi wa muntu etshi: “Lufu ne muoyo bidi mu bukokeshi bua ludimi.” (Nsumuinu 18:21) Tukadi bumvue misangu ya bungi mudi ludimi lua bantu lukengeshe anyi lushipeshe bantu bavua kabayi ne bualu pavualu luambe malu a dishima anyi lushiminyine bantu malu ku bilumbu.

Kabidi bulunda bua matuku a bungi bua bamue bantu mbufue bua diambangana mêyi mabi. Banga bantu mbatekete ku muoyo anu bua mêyi mashile a bakuabu. Tshilejilu pakambabu Yobo mêyi a buena aa, wakamba ne: ‘Musangu bule munyi nenunyingalaje mutshima wanyi, nenuntshibule bitupa bitupa ne mêyi enu?’ (Yobo 19:2) Muyidi Yakobo wakaleja pende bubi bua ludimi ludibu kabayi bakanda mu mêyi aa: ‘Ludimi ludi tshitupa tshikese, ludi lufunafuna malu manene. Tangilayi mudi kapia kakese katemesha nkunyi ya bungi be! Ne ludimi ludi kapia.’​—Yakobo 3:5, 6.

Kadi, ludimi ludi kabidi ne bukole bua kupesha bantu muoyo. Tshilejilu, mêyi mimpe akapandisha bamue bantu bavua ne malu mabatonde bikole anyi bavua basua kudiowa. Bamue bivi banene ne banu ba diamba bakashala ne muoyo anu bualu bakateleja mibelu mimpe. Eyowa, ludimi lua muntu muimpe ludi bu “mutshi wa muoyo,” ne ‘dîyi diamba mu tshikondo tshiakane didi bu mamuma a tshiamu tshia or mu tshitekelu tshia argent.’​—Nsumuinu 15:4; 25:11.

Kadi, mushindu muimpe wa kuenza mudimu ne ludimi luetu nkutumbisha Yehowa Nzambi, kuyisha lumu luimpe lua Bukalenge buende ne kulongesha bantu bakuabu malu mimpe a mu Bible. Bua tshinyi? Bualu Yezu wakamba ne: ‘Eu udi muoyo wa tshiendelele, bua bobu bakumanye wewe, Nzambi umuepele mulelela, ne yeye uwakatuma, Yezu Kristo mene.’​—Yone 17:3; Matayo 24:14; 28:19, 20.