Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Ditengula ke didi dileja buana bulume anyi?

Ditengula ke didi dileja buana bulume anyi?

Ditengula ke didi dileja buana bulume anyi?

MIABA ya bungi pa buloba, batu batengula bana ba balume bua kuepuka masama. Kadi mu miaba mikuabu payi, kabatu ne tshibidilu tshia kutengulangana to. Tshidibi, bua bantu bakuabu bu mudi bena Yuda ne ba-Mizilman, kabena batengulangana bua kuepuka masama patupu to; kadi badi batengulangana bua malu a ntendelelu.

Kadi mu bisamba bikuabu, batu batengula muana wa balume padiye ukumbaja bidimu dikumi ne bia mu njila. Batu bamutuma mu kalasa kampanda ka malu a kabukulu, kudibu bamutenguila. Udi ushalaku mbingu ya bungi too ne padi mputa uma. Munkatshi mua mbingu eyi, nsongalume udi ne bua kukumbaja imue mikiya ne kulonga tshidi buana bulume. Ditengula edi ke didi ne mushinga bua kuleja ne: muana mmulue muntu mukole anyi? Tumonayi mudi Nzambi umona bualu ebu mu Bible.​—Nsumuinu 3:5, 6.

Mudi Nzambi umona ditengula

Ku kale, mu bimue bisamba bu mudi tshia bena Ejipitu bavua batengulangana, mbuena kuamba ne: bavua bakosa musoso utu mulembelele ku mutu kua bukata bua bantu balume. Kadi Abalahama yeye kavua muledibue mu bisamba bivua ne tshilele etshi to. Mu kuamba kuimpe, Abalahama uvua mushale kayi mutengula munkatshi mua bidimu bia bungi. Kadi nansha muvuaye kayi mutengula, uvua mulume wa bukole bua bungi. Wakipata ne kutshimuna biluilu bia bakalenge banayi bavua bakuate Lota muana wa muanabu. Wakabatshimuna anu ne bantu bakese tshianana. (Genese 14:8-16) Bidimu bu 14 pashishe, Nzambi wakambila Abalahama bua bamutengule yeye ne ba mu nzubu wende mujima. Bua tshinyi Nzambi wakabambila bua kuenzabu nanku?

Ditengula edi kadivua dileja ne: Abalahama uvua mumbuke ku mulongo wa buana mulue muntu mukulumpe to, bualu ukavua mulume wa bidimu 99! (Genese 17:1, 26, 27) Nzambi wakumvuija bua tshinyi uvua mumuambile nanku, pakambaye ne: ‘Nebanutengule, ne bualu ebu nebuikale bu tshimanyinu tshia tshipungidi tshidi pankatshi petu nebe.’ (Genese 17:11) Mu tshipungidi tshia Abalahama atshi muvua dilaya dia Nzambi dia ne: ku butuangaji bua Abalahama ‘bisamba bionso ba pa buloba’ bivua ne bua kupeta masanka a bungi. (Genese 12:2, 3) Nenku ku mêsu kua Nzambi, ditengula muntu kadivua tshimanyinu tshia buana bulume nansha. Bavua batengula muntu bua kuleja ne: uvua wa mu tshisamba tshia bena Isalele (bana ba Abalahama) bavua ne diakalenga dinene dia kuikala ne ‘mêyi a Nzambi mu bianza biabu.’​—Lomo 3:1, 2.

Pakapita bidimu, bena Isalele bakaleja muvuabu kabayi bakumbanyine dinanga dia Nzambi bualu bavua babenge Yezu Kristo uvua bulelela Kankanunuina ka Abalahama. Nunku Nzambi wakabalekela ne ditengula diabu kaditshivua ne mushinga ku mêsu kuende to. Kadi bamue bena Kristo ba kumpala batshivua bamba muvua ditengula dikale anu ne mushinga kudi Nzambi. (Bienzedi 11:2, 3; 15:5) Bua bualu ebu, mupostolo Paulo wakatuma Tito bua ‘kulongolola malu avua mashale’ mu bimue bisumbu. Paulo wakafundila Tito bualu bumue bua ku malu aa ne: ‘Bena bupidia ba bungi ne bena biakulakula, ne bena mashimi badiku; mba munkatshi mua bena ditengula badi batambe kuikala nunku; budibu nabu mbua kubuikidijibua mishiku yabu; bobu badi bona ditabuja dia bena nzubu mijima, bayisha bantu malu adibu kabayi ne bualu bua kubayisha, bua kupetabu biuma bibipe.’​—Tito 1:5, 10, 11.

Mubelu wa Paulo utshidi ne mushinga too ne lelu. Mukanda wa Nzambi kawena ulomba muena Kristo bua kuenzeja muntu mukuabu bua kutenguisha muanende to. Pamutu pa muena Kristo kuikala ‘mudibueji wa mu malu a bantu bakuabu,’ udi ne bua kulekela baledi ba muana badiangatshila dipangadika nkayabu. (1 Petelo 4:15) Pashishe, nyuma wa Nzambi wakasaka Paulo bua kufunda bualu bua ditengula bilondeshile Mikenji ya Mose ne: ‘Muntu wakabikidibua pakadiye mutengula anyi? Kavuijibu bu udi kayi mutengula. Muntu wakabikidibua pakadiye kayi mutengula anyi? Kabamutengudi. Kuikala mutengula kakuena bualu; kuikala kayi mutengula kakuena bualu; kadi anu kutumikila kua mikenji ya Nzambi kudi bualu bunene. Muntu ne muntu ashale mu tshikadilu mene tshiakadiye natshi pakabikidibuaye.’​—1 Kolinto 7:18-20.

Netuambe tshinyi bua “tulasa tua ditenguisha bana”?

Bikala baledi Bantemu ba Yehowa basue kutenguisha muanabu nebenze tshinyi? Nebalonde tshidi Bible wamba bu bobu mua kutuma muanabu mu tulasa tua ditenguisha bana tutudi batele kulu eku anyi? Padi muana uya mu tulasa atu kabena anu bamutengula tshianana kujika to. Munkatshi mua mbingu ya bungi, neasombe pamue ne bansongalume ne balongeshi badi kabayi batendelela Yehowa. Malu a bungi adibu balonga mu tulasa atu kaena apetangana ne mikenji ya mu Bible to. Bible udi utudimuija ne: “Malunda mabi adi anyanga malu makane a bantu.”​—1 Kolinto 15:33.

Kudi kabidi njiwu ya ku mubidi idi bana badi babuela mu tulasa etu bapeta, ne njiwu eyi idi yenda anu ivula. Tshilejilu, mu 2003 tshibejibeji kampanda tshia malu a bamunganga tshiakamba ne: “Tudi bamone kabidi tshidimu etshi malu adi enza mubidi mashika adi afumina ku ditenguisha bana. Pa buloba bujima bibejibeji bidi biakula bua lufu lua bana ne mputa mibi idibu babatapa. . . . Mu tshikoso, ‘tulasa tua ditenguisha bana’ tua bungi tudiku lelu ntua mafi ne tudi tushipa bana.”​—South African Medical Journal.

Pa kumbusha njiwu idi ifumina ku ditengula dibi didi mua kufikisha ku dikosa tshitupa tshia mubidi wa muana, kudi kabidi njiwu ya kunyanga malanda ne Nzambi. Malongesha ne malu adibu benza mu tulasa tua ditenguisha bana adi umvuangana ne bademon ne ditendelela dia bakishi. Tshilejilu, pa mutu pa kuamba ne: njiwu idi ifumina ku ditengula muntu bibi ne ku bukoya mu mputa, bantu ba bungi badi bela meji ne: njiwu eyi idi ifumina kudi baloji ne tshiji tshia bakishi. Bible udi wamba bua dibuelakana ne tshitendelelu tshia dishima ne: ‘Lekelayi kulamakajibua ne badi kabayi bena ditabuja bu badi kabayi bakanangane; bua buakane budi ne bulunda kayi ne bualu bubi; anyi munya udi ne buobumue kayi ne mîdima? Nunku umukayi munkatshi muabu, nuikale batapuluke, bu mudi Mukalenge wamba, kanulengi tshintu tshibipa, ne meme nennuitabuje.’ (2 Kolinto 6:14-17) Bilondeshile mubelu eu, nebikale bibi menemene bua baledi Bantemu ba Yehowa kutumabu muanabu wa balume mu tulasa tua ditenguisha bana.

Ntshinyi tshidi tshivuija muena Kristo muntu mukole?

Nansha muena Kristo muikale mutengula anyi kayi mutengula, kabiena ne bualu nansha bumue bua dikala diende muntu mukole to. Bena Kristo badi ne bua kutamba kuditatshisha bua kusankisha Nzambi, ki mbua “kudileja ku malu a mubidi.”​—Galatia 6:12, MMM.

Kadi bua muena Kristo kusankishaye Nzambi, udi ne bua ‘kuditenguisha mu mutshima.’ (Dutelonome 10:16; 30:6; Matayo 5:8) Ditengula dia mu mutshima edi kadiena dienzeka padibu bakosa dikoba dia muntu to. Kadi muntu udi ne bua kulekela majinga mabi onso ne ngenyi ya lutambishi bu mudi lungenyi lua ne: muntu udibu batengula ku mubidi mmupite bakuabu. Padi muena Kristo utantamena ntatu ne ‘utantamana mu ditabuja,’ udi uleja mudiye muntu mukole nansha yeye mutengula anyi kayi mutengula.​—1 Kolinto 16:13; Yakobo 1:12.