“Batapulula kudi muakulu, kadi basangisha kudi dinanga”

Dipikudibua. Budikadidi. Lupandu. Kudi bidimu bia bungi bidi bantu bakenge bua kupeta disulakana ku ntatu ne makenga. Mmunyi mutudi mua kupita ne ntatu ya mu nsombelu? Neyijikaku dikuabu dituku anyi? Bikalabi nanku mushindu kayi?

MALU aa ke avuabu balongeshe mu mpungilu ya distrike ya Bantemu ba Yehowa ya matuku asatu ivua mibange mu ngondo 5 mu 2006. Tshiena-bualu tshivua ne: “Lupandu luetu lukadi pabuipi”

Mu mpungilu tshitema ya kudiyi muvua mubuele bantu bafume mu matunga a bungi. Ivua muenzeke mu ngondo wa 7 ne wa 8 mu 2006, mu tshimenga tshia Prague mu ditunga dia République Tchèque; mu tshimenga tshia Bratislava (tshimamuende wa bukalenge wa ditunga dia Slovaquie); mu tshimenga tshia Chorzów ne Poznań mu ditunga dia Pologne; * ne mu bimenga bitanu bia mu Allemagne ebi: Dortmund, Francfort, Hambourg, Leipzig ne Munich. Bantu bavua babuele mu mpungilu eyi yonso bavua bapite pa 313 000.

Nsombelu uvua mushindu kayi mu mpungilu yonso eyi? Bantu bavuaku bakula mêyi a mushindu kayi? Ne bantu bavua babuelamu bavua badiumvue bishi panyima pa mpungilu?

Didilongolola

Bantemu benyi ne bena ditunga bonso bavua anu ne muoyo kulu kulu bua kumanya malu mimpe avuabu mua kumvua mu mpungilu eyi. Mudimu mukole uvua wa kulongolola miaba yasombela benyi ne yalalabu. Tshilejilu, bua mpungilu wa mu tshimenga tshia Chorzów, Bantemu ba mu Pologne bavua bakidile ku nzubu yabu benyi bavua bafumine mu matunga a ku Est kua Mputu batue ku 13 000. Benyi aba bavua bafumine mu matunga aa: Arménie, Bélarus, Estonie, États-Unis, Géorgie, Kazakhstan, Kirghizistan, Lettonie, Lituanie, Moldavie, Ouzbékistan, Russie, Tadjikistan, Turkménistan ne Ukraine.

Benyi ba bungi bavua ne bua kutuadija kulongolola luendu luabu ngondo ya bungi kumpala. Tshilejilu, muanetu wa bakaji Tatiana udi mpanda-njila mu tshimenga tshia Kamchatka, (tshidila tshia Russie tshidi ku Nord lua ku Est kua ditunga dia Japon) wakatuadija kulama makuta ku ndambu ku ndambu tshidimu tshijima kumpala. Uvua ne bua kuenza luendu lua kilometre mitue ku 10 500. Tshia kumpala, uvua muanji kuenza luendu lua mêba 5 mu ndeke, pashishe matuku matue ku 3 mu kawulu ne mêba 30 mu bise bua kushisha kufika mu tshimenga tshia Chorzów.

Bena budisuile nkama bavua badifile bua kulengeja munda mua tshipalu tshia ndundu ne pambelu patshi bua muaba eu wikale mukumbane bua  kutendelela Yehowa. (Dutelonome 23:14) Tudi basue kutela anu tshilejilu tshimue patupu tshia tshimenga tshia Leipzig, Bantemu ba muaba au bavua benze mudimu muimpe mutambe wa kusukula tshipalu tshia ndundu, ne bavua balaye bua kutshisukula kabidi pavua mpungilu ujika. Bua bivuabu benze, batangidi ba malu a tshipalu bakapingaja makuta avuabu bafile bua kufutshila bua kupinganawu pa avuabu batule bua kusumba bintu bia kusukula nabi.

Tubeji tua dibikila natu bantu

Bisumbu bia pa buloba bujima bivua bidifile bikole bua kubikila bantu mu Mpungilu ya distrike ya “Lupandu luetu lukadi pabuipi.” Bana betu bavua ne bua kubuela mu mpungilu ya pa buayi eyi bavua badifile bikole mu mudimu wa pa buawu wa dibikila bantu. Bavua anu batungunuke ne kumanyisha bantu bua mpungilu too ne dilolo dia muladilu wa mpungilu. Tshisumi tshiabu tshivua tshipatula bipeta kayi?

Ntemu mukuabu wa mu Pologne diende Bogdan wakapetangana ne tatu mukuabu mukulakaje uvua musue kubuela mu mpungilu, kadi uvua mumuleje ne: makuta avuaye nawu kaavua mua kukumbane bua kuenza luendu lua kilometre 120 bua kufika ku Chorzów to. Biobi kuenzeka ne: mu bise uvua tshisumbu tshiangate bua kufikisha bantu mu tshimenga atshi, muvua nkasa umue uvua kayi ne muntu to. Bogdan udi wamba ne: “Tuetu kuambila mukulumpe au ne: uvua mua kuenza netu luendu kayi ufuta kantu bu yeye mua kufika muaba utuatuilangane patshiatshia pa dîba dia 5:30.” Tatu au e kuitaba dibikila adi ne kubuelaye mu mpungilu. Pashishe yeye kufundila bana betu ne: “Pamvua mupatuke mu mpungilu eu, ngakapangadija bua kulua muntu muimpe.”

Mu tshimenga tshia Prague, muntu mukuabu uvua musombele ku nzubu umue wa tshilala benyi ne Bantemu bavua bafume mu Grande-Bretagne wakabambila ne: mvua mubuele mu mpungilu lelu. Tshivua tshimusake bua kubuelamu ntshinyi? Udi wamba ne: Bantu dikumi bajima bavua bampeshe mabeji a dibikila mu njila ya mu tshimenga, ne kudiumvuaye muenzejibue bua kuyamu! Wakakema bikole bua malu avuaye mumone ne bua malu avuaye mulonge.​—1 Timote 2:3, 4.

Programe mulenga wa dilongesha Bible

Programe uvua muimanyine pa mushindu wa kujikija ntatu. Mibelu ivua yumbukila buludi mu Bible ivua mileje mushindu wa kujikija ntatu eyi anyi wa kuyitantamena.

Bantu bavua ne ntatu ya bukulakaje, tusamasama, bafuishe, anyi nansha ntatu mikuabu bavua bapete mibelu mimpe ivua mibaleje mushindu wa kumona bimpe tshidi nsombelu wabu. (Musambu 72:12-14) Bena dibaka ne baledi bavua bateleje mibelu milenga ya mu Bible bua mushindu wa kusomba bimpe mu dibaka ne mua kukolesha bana. (Muambi 4:12; Efeso 5:22, 25; Kolosai 3:21) Bansonga badibu babela bimpe ne Bible kumbelu ne mu tshisumbu, kadi badibu basaka kudi balunda babu bua kuenza malu mabi mu tulasa bavua pabu bapete mibelu milenga ya mushindu wa kupita ne balunda badi babasaka ku dienza malu mabi ne mushindu wa ‘kunyema bijingajinga bibi bia bunsonga.’​—2 Timote 2:22.

Buena muntu bulelela pa buloba bujima

Bantemu ba Yehowa batu bateleja mibelu milenga ya mu Bible mu bisangilu biabu idi ibalombola. (2 Timote 3:16) Kadi dikalamu dia bantu ba matunga a bungi ke divua divuije mpungilu eyi ya pa buayi. Mu mpungilu yonso eyi, bavua balongeshe malu a mushindu umue mu miakulu ya bungi.  Dituku dionso, bena mu Kasumbu Kaludiki ka Bantemu ba Yehowa bavua benza miyuki ne kuvua dilonda dia malu a mushinga avua menzeke mu matunga makuabu. Miyuki yabu eyi ne malu aa bavua babikudimuna mu miakulu ya bantu bonso bavua muaba au.

Benyi bavua ne disanka dia kupetangana ne bana betu ba mu matunga makuabu. Muenyi mukuabu wakamba ne: “Dishilangane dia miakulu kadivua ditukebela lutatu nansha lumue to. Diodi mene ke divua diambuluishe bua kuikala disanka dia bungi. Benyi bonso bavua bafume mu bisamba bishilangane, kadi bavua bonso mu buobumue ku diambuluisha dia ditabuja dia muomumue.” Bana betu bavua babuele mu mpungilu wa ku Munich bakaleja lungenyi elu mu miaku eyi: “Batapulula kudi muakulu, kadi basangisha kudi dinanga.” Nansha muvua bantu aba bafume matunga a bungi ne bakula miakulu ya bungi, bavua badimona anu munkantshi mua balunda babu ba bushuwa mumue ne: bana babu ba balume ne ba bakaji.​—Zekâya 8:23.

Mêyi a dianyisha

Difua dia kulu mu matuku a mpungilu wa mu Pologne divua diteke dinanukila dia bavua balue kubuela mu mpungilu eu mu diteta. Kuvua mvula mukole ne kuvua mashika makole mafika too ne ku degré 14. Muanetu mukuabu wa balume wa mu États-Unis wakamba ne: “Kulu kuvua kufue anu menemene ne kuvua mashika kaayi kutua diulu mu mushindu wa ne: mpungilu au ke wanyi wa kumpala umvua mumone malu a mushindu eu ne tshivua mulonde programe bimpe to. Kadi bualu buvua bunkemeshe budi ne: disanka divua nadi bantu bavua balue ne diakidila dimpe dituvua bapete bivua bitupuishe mashika muoyo. Tshiena mua kupua mpungilu eu muoyo!”

Bualu bumuepele buvua bana betu bavua bakula tshiena-Pologne bavua mu mpungilu eu kabayi mua kupua muoyo ndipatula dia mukanda wa Étude perspicace mu tshiena Pologne (dipatula edi divua anu bu difutu bua mashika ne mvula bivua bibatute). Dipatuka dia mukanda mupiamupia wa Vivez en gardant à l’esprit le jour de Jéhovah divua kabidi disankishe bonso bavua mu Mpungilu wa “Lupandu luetu lukadi pabuipi.”

Bantu ba bungi bavua mu mpungilu eu nebamuvuluke bua malu makuabu a bungi. Kristina (muanetu wa bakaji wa mu ditunga dia République Tchèque) uvua mudifile bua kuakidila bana betu bavua bafume ku matunga a kule udi wamba ne: “Patukavua tulayangana, muanetu mukuabu wa bakaji wakankokela ku luseke, kungelaye mu tshitupa ne kungambila ne: ‘Uvua mututabalele bikole bitambe! Uvua ututuadila biakudia anu muaba utuvua basombele, uvua mutupeshe too ne mâyi a kunua. Tuasakidila wa manza tente bua didifila diebe dia dinanga.’” Tshidi muanetu eu wamba mbua biakudia bivuabu balongoluele bana betu bavua bafume mu matunga menyi. Muanetu wa balume mukuabu wakamba ne: “Katutu banji kuenza mudimu wa buena eu to. Mudimu uvua ulomba bua kuabanyina bantu biakudia mabuki 6500 dituku dionso mu midi. Bidi bienza disanka bua kumona ne: too ne bana bavua badifile bua kuambuluisha.”

Muanetu wa bakaji mukuabu uvua mufume mu ditunga dia Ukraine bua kubuela mu mpungilu wa ku Chorzów wakamba ne: “Dinanga dia bana betu, ditutabalela diabu ne muoyo wabu muimpe mbitulenge ku muoyo bikole. Tudi bapangile too ne miaku mine milenga ya kuleja nayi dianyisha dietu.” Muana mukuabu wa bakaji wa bidimu 8 diende Annika wa mu Finlande wakafundila Betele wa mu Pologne ne: “Mpungilu au uvua muimpe mu mushindu umvua tshinyi mua kuela meji to. Kuikala mu bulongodi bua Yehowa nkuimpe be, bualu tudi ne balunda pa buloba bujima!”​—Musambu 133:1.

Mêyi a bavua bamone

Kumpala kua mpungilu, bavua balongolole bua bana betu bavua bafume mu matunga menyi babandile bidi bienzeka. Bena mu misoko ya pa mpenga pa tshimenga tshia Bavière bakimana ku Nzubu ya Bukalenge, kuvua Bantemu ba Yehowa  ba muaba au babakidila bimpe. Muntu mukuabu uvua kayi Ntemu uvua ulombola bisumbu bia bantu bua kubandilabu miaba wakakema bikole bua mushindu uvua bana betu banangangane. Muanetu mukuabu wa ku bavua balue udi wamba ne: “Patuvua tualukila ne bise ku nzubu wa tshilala benyi, muntu uvua utulombola wakamba mutuvua bashilangane ne bisumbu bikuabu bia bantu bidiye muende nabi. Tuvua bavuale bimpe ne bonso buetu tuvua tuenza malu tupetangana nende pavuaye utulombola apu. Kakuvua muntu uvua upendangana anyi ujudija bimvundu. Uvua ukema bua mushindu utuvua balue balunda anu bua dimonangana dia kumpala.”

Muanetu wa balume mukuabu uvua wenza mudimu mu tshibambalu tshia Ngumu mu Mpungilu wa mu Prague wakamba ne: “Mu Dia lumingu mu dinda mfumu wa bampulushi bavuabu batume bua kulama bantu mu mpungilu wakalua kumonangana netu. Wakamba ne: kakuena tshia tuetu kuenza bualu bantu mbasombe mu ditalala. Wakaleja kabidi ne: bamue bantu bavua basombele pabuipi ne tshipalu bavua bamukonke bua kumanya bantu bavua badisangishe. Pavuaye mubambile ne: m’Bantemu ba Yehowa, ke buobu kunyingalala, kadi mfumu wa bampulushi eu kubambila ne: ‘Bu bantu bikala ne bikadilu nansha tshitupa bu bia Bantemu ba Yehowa, katuvua mua kuikala nansha dijinga ne bampulushi to.’”

Bantu ba bungi bakadi bapanduke!

Bible udi anu bu tshilamba tshidi tshituangaja bantu ba nkoleshilu mishilangane, usangisha bena Kristo pamue mu ditalala ne buobumue. (Lomo 14:19; Efeso 4:22-24; Filipoi 4:7) Mpungilu ya pa buayi ya “Lupandu luetu lukadi pabuipi” yakajadika bualu ebu. Bantemu ba Yehowa bakadi bamane kumbuka mu makenga a bungi adi akuata bulongolodi ebu. Dibenga kuanyisha bantu ba bisamba bikuabu, diluishangana ne kansungansunga, kuanji kutela anu ebi, kabitshiena kabidi munkatshi muabu to, ne mbindile ne muoyo mujima tshikondo tshikala malu aa mua kujika pa buloba.

Bantu bavua babuele mu mpungilu eyi bavua badimuene buobumue budi munkatshi mua Bantemu bavua bafume mu matunga mashilangane ne bikadilu bishilangane. Buobumue ebu buvua butambe kumueneka kabidi ku ndekelu kua mpungilu eyi. Bantu bonso bavua batuta bikashi, belangana mu bitupa ne balunda bapiabapia ne bakuatangana foto ya ndekelu. (1 Kolinto 1:10; 1 Petelo 2:17) Bantu bavua babuele mu mpungilu eyi bavua ne disanka ne ditekemena dia ne: makenga onso a pa buloba akadi pa kujika, pashishe bakapingana muntu ne muntu kuabu ne mu bisumbu biabu ne dipangadika dikole dia kushala balamate ne muoyo mujima ku ‘Dîyi dia muoyo’ dia Nzambi.​—Filipoi 2:15, 16.

[Mêyi adi kuinshi]

[Kazubu/​Tshimfuanyi mu dibeji 10]

Miakulu makumi abidi ne isambombo bu umue

Mu mpungilu yonso 9, bavua benze miyuki mu muakulu wa muaba au. Mu mpungilu wa mu Allemagne, bavua benze miyuki mu miakulu mikuabu 18. Ku Dortmund miyuki ivua mu miakulu eyi: tshiena Arabe, tshiena Espagne, Persan, tshiena Russie ne Tshimputulukeshi; ku Francfort mu: Anglais, Mfualanse, tshiena Serbie ne Croatie; ku Hambourg mu: tshiena Danemark, tshiena Néerlandais, tshiena Suède ne Tamoul; ku Leipzig mu: tshiena Chine, tshiena Turquie ne Pologne; ne ku Munich mu: muakulu wa tumama wa bena Allemagne, tshiena Greke ne tshiena Italie; Mpungilu wa ku Prague miyuki yonso ivua mienza mu Anglais, mu tshiena Russie ne mu tshiena Tchécoslovaquie. Ku Bratislava miyuki ivua mienza mu: Anglais, mu tshiena Hongrie, mu muakulu wa tumama wa tshiena Slovaquie ne mu Slovaquie. Ku Chorzów miakulu ivua: muakulu wa tumama wa tshiena Pologne, tshiena Pologne, tshiena Russie ne mu tshiena Ukraine. Ne ku Poznań miakulu ivua anu tshiena Finlande ne mu tshiena Pologne.

Miakulu yonso ivua makumi abidi ne isambombo! Bushuwa, mpungilu eyi ivua mitapulula mu miakulu kadi misangisha kudi dinanga.

[Tshimfuanyi mu dibeji 9]

Benyi ba mu Croatie bavua ku Francfort bavua ne disanka bua dipatula dia “Traduction du monde nouveau” mu tshia kuabu