Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Difunda divua ne mushinga mu Isalele

Difunda divua ne mushinga mu Isalele

Difunda divua ne mushinga mu Isalele

UKADIKU mubale mukanda wa Iliade anyi wa Odyssée, tusala tubidi tule tua mu Grèce wa kale anyi? Bantu badi bela meji ne: bavua bafunde tusala etu mu bidimu bia 800 anyi 700 kumpala kua Yezu. Mmunyi mudibu bafuanyikija tusala etu ne Bible uvuabu batuadije kufunda bidimu bia bungi kumpala? Mukanda mukuabu udi wamba ne: “Bible mmutele mêyi a mu mikanda mikuabu misangu mipite pa 429. Bualu ebu budi ne mushinga patudi tumona ne: mukanda wa Iliade mmutele mêyi a mu mikanda mikuabu anu musangu umuepele ne wa Odyssée ki mmuatele wowu nansha musangu umue.”​—The Jewish Bible and the Christian Bible.

Mukanda kampanda udi wamba ne: “Bidi bimueneka ne: mu Isalele wa kale difunda divua ne mushinga wa bungi mu malu a ntendelelu.” (The Oxford Encyclopedia of Archaeology in the Near East) Tshilejilu, bavua bafunda tshipungidi tshia mikenji ne pashishe bavua batshibala pa tshibidilu kumpala kua balume bonso, bakaji ne bana. Bavua kabidi batshibala ne batshilonga kudi bantu mu tshibungi anyi muntu pa nkayende. Kunyima kua mulongeshi Alan Millard wa mu Iniversite wa Liverpool mumane kutangila amue malu a mu Mikenji udi wamba ne: “Bidi bimueneka ne: kubala ne kufunda bivua ne mushinga wa bungi mu nsombelu mu mishindu yonso.”​—Dutelonome 31:9-13; Yoshua 1:8; Nehemiya 8:13-15; Musambu 1:2.

Mupostolo Paulo udi umvuija mudi bena Kristo ne bua kumona mifundu minsantu wamba ne: ‘Malu onso akafundabu diambedi akafundibua bua kutuyisha, bua tuetu tuikale ne ditekemena bua ditantamana dietu ne bua busambi bua mu Mukanda wa Nzambi.’ Utuku ubala Bible dituku dionso bua kuleja muudi umuanyisha anyi?​—Lomo 15:4.